Transcript erişebilirlik - Kadir GURBETCİ

Ümraniye Meydanı
Erişebilirlik Analizi
Agora : Ticaret yapılan kamusal alan, ortak alan anlamına
gelmektedir.
Meyadin : Farsça’dan Arapçaya geçmiş bir kelimedir.
Forum : Roma imparatorluğunda agoranın yerini alan büyük
meydan anlamında kullanılmaktadır.
Basit ifadeyle : Şehir ve kasaba içinde açık ve geniş düz alan
demektir.
Meydanlar ticarileşme ve sosyalleşme alanlarıdır.
Avrupa ile Türkiye arasında meydan anlayışı farklıdır.
İçinde yaşadığımız kentler
herkese eşit hizmet
sunmalıdır.
1990 öncesi binalarda
erişebilirlik %34.5’lere
düşmüşken bu oran zamanla
yükselmiş ve 2005 sonrası
yapılarda %73’ü bulmuştur.
Toplam nüfusun
%12.9’u engelli nüfusu
oluşturmaktadır.
%7.5, 65 yaş üstü nüfus
bulunmaktadır. 2020 de
bu oranın %7.7 olacağı
tahmin ediliyor.
Fiziksel çevre
bileşenleri
onları
evlerinden
çıkamaz ve
toplumla
bütünleşemez
hale getirmektedir.
Engelliler için
yapılanlardan
çocuklar
yaşlılar ve yük
taşıyanlarda
faydalanmaktadır.
Erişilebilirlik kentte yaşayan
bütün bireylerin, kentin sunduğu
kamusal hizmetlerin tümüne
ulaşabilmesi demektir.
2050 de dünya nüfusunun
%70’inin şehirlerde yaşayacağı
öngörüldüğünden, yöneticilerin
şehir planlamalarını bu duruma
göre dizayn etmeleri gerekir.
Her hafta bir milyon insan
şehirlere göç etmektedir.
Hiç kimsenin fiziki
özelliği nedeniyle
dışlanamayacağı, ve
herkesin hukuk
karşısında eşit
muameleye tabi
tutulacağı Anayasa da
yer almaktadır.
Erişebilirlik Nasıl Sağlanır ?
1. Yeterli genişlik
2. Yeterli dönme alanı
3. Yeterli yükseklik ve dönme alanı
4. Yüzeylerin özellikleri
5. Yönlendirme ve uyarma araçları için
gerekli düzenlemeler
Kamusal Açık Alanlarda Erişebilirlik:
1. Engeller
2. Tabelalar
3. Kent mobilyaları
4. Yollar
5. Kaldırım rampaları
6. Yaya geçitleri
7. Otoparklar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ENGELLER
Yürüyüş yolunun üzerinde tüm engellerin kaldırılması
Yürüyüş yolunun üzerindeki tüm çıkıntı yapan engellerin kaldırılması
Sabit direklerin çevresine kontrastı sağlamak için renkli şerit çekilmesi
Çöp kutularının mümkün olduğunca yaya güzergahının üzerinde değil,
dışına yerleştirilmesi, direklere asılan tipleri yerine çıkıntı yaratmamak
için yaya yoluna değil araç yoluna bakmalı ve kontrast renklerle
boyanarak fark edilmesi kolaylaştırılmalı
Merdiven altı ve rampa önündeki boşluklar mutlaka dokunsal yüzeyler
veya yükseltilmiş kenar taşlarıyla çevrelenmeli
Bisiklet park yerleri yükseltilmiş bir platform üzerinde olmalı
Tel ve tel bağlantıları kontrast renklere boyanmalı yada kapatılmalı
Mantar bariyerler kontrast renklerle çizgilendirilerek fark edilmesi
kolaylaştırılmalı
Yol ve alt yapı çalışmalarının etrafı kapatılmalı, yayaya güvenli
alternatif bir geçiş sağlanmalıdır.
TABELALAR
•
Erişebilir alanları ifade eden uluslararası semboller kullanılarak bireyler
doğru bilgilendirilmeli ve yönlendirilmeli
•
Tabelaların grafik tasarımı ve yazı yönleri kolay okunabilir ve anlaşılabilir
olmalı. Gerekli boyutlar, biçimler, renk ve yazı karakteri kullanılmalı
•
Sarkan tabelalar en az 2.00 metre yüksekte olmasıdır
YOLLAR
1.2.3 - Yaya Kaldırımı Kaplaması
Yaya Kaldırımı kaplaması, kaymayı önleyici ve dolaşmayı kolaylaştırıcı olmalı,
yollardaki basamak vb. yol sathındaki yer altı tesisatı rögar kapakları çıkıntı
oluşturmayacak, anî seviye değişiklikleri, kesilmeyen, sürekli veya aynı seviyede
zemin oluşmalıdır. (TS 12576)
􀀁 Yaya Kaldırım Genişliği:
Engelsiz bir yaya kaldırımı en az 1.5 metre –en ideal 2.0 metre– genişlikte
olmalıdır. Kaldırım genişliği, otobüs duraklarında minimum 3.0 metre ve
dükkan önlerinde minimum 3.5 metre olmalıdır (ÖZİDA, 2008).
•
•
•
•
•
•
•
•
YOLLAR
Yaya güzergahı yönlendirici şeritler içermeli
Gerekli yerlerde dokunsal işaretleyiciler kullanılmalı
Kaldırım kenar taşı yükseklikleri 7-15 cm. arasında olmalı,
basamaklardan kaçınılmalı
Kaldırımlara uygun noktalarda uygun eğimlerde (%8’i aşmayan) genişlik
ve yüzeyde rampalar tasarlanmalı
Yol güzergahı üzerindeki ızgaraların tekerlekli sandalye geçişine,
baston kullananlara tehlike oluşturmaması
Yol üzerindeki zorunlu seviye farklarını peyzaj elemanlarını, havuz vb
elemanları fark etmek üzere koruyucu elemanların konulması
Peyzaj ögelerinin yerleştirilmesinde geçiş engellenmemeli, gerekli
tedbirleri alınmalı
Diğer engel ve tabelalar güvenli yaya sirkülasyonunu engellememeli
Bir güzergâhın takibi sırasında 10.00 m’den büyük boşluklar
olduğunda, görme engelli yayaların yönlenmesinin sağlanması
için, doğal kılavuz çizgileri ile dönüşümlü kullanılarak
oluşabilecek belirsizlikleri yok edilmelidir
Yaya geçitlerinin konumlarını belirtmek amacıyla kılavuz iz
çizgileri kullanılabilmektedir
KALDIRIM RAMPALARI
Kaldırımlar
Yaya yolları ve kaldırımların temel görevi farklı yapıları, aktiviteleri ve
mekanları dış mekanda birbirine bağlamaktır. Bu nedenle kaldırımların
tasarımı ve uygulaması toplumdaki tüm bireylerin bu aktivitelerden
faydalanmalarının ve günlük yaşamlarını hiçbir engelle karşılaşmadan
sürdürebilmelerinin sağlanabilmesi açısından oldukça önemlidir.
•
•
Doğru eğim ve yüzeylerle tasarlanmalı
•
Uygun yüzey malzemesi ve renklerin kullanılması
Dar kaldırımların bulunduğu yerlerde rampa yerine yüksekliğin
düşürülmesi, yönlendirici izlerin konulması
Yaya kaldırımlarındaki
ilân panosu,
aydınlatma gibi
kent mobilyaları ve
ağaçlar, özellikle
görme engelli kişiler
tarafından fark
edilebilmeleri
açısından, kaldırım
kotundan 0.10 m
yüksekteki bir
platform üzerinde
konumlanmalıdır
Yaya kaldırımındaki
bitki kasası, ağaççık
gibi bir tasarım
elemanının
bitiminden itibaren
0.60 m’lik bir alanda
doku farklılaşması
yaratılarak
duyumsanabilir yüzey
oluşturulması
önerilmektedir
KALDIRIM RAMPALARI
Maksimum
Eğim
Maksimum
Uzunluk
Maksimum
Yükseltme
1:20 (% 5)
--
1:16 (%6)
8.00 m
0.50 m
1:14 (%7)
5.00 m
0.35 m
1:12 (%8)
2.00 m
0.15 m
1:10 (%10)
1.25 m
0.12 m
1:8 (%12)
0.50 m
0.06 m
Bir rampanın eğimi minimum
olmalıdır. Maksimum eğim tekerlekli
sandalyeli özürlünün aşabileceği
yüksekliğe bağlıdır. Döşeme
seviyesinden 20 mm’den daha fazla
bir kot farkı varsa rampa
düşünülmelidir.
YAYA GEÇİTLERİ
•
•
•
Kabartmalı yönlendirici şeritler tasarlanmalı
•
•
•
Trafik adalarının doğru boyutlandırılması
Trafik lambaları, sesli ve ışılı ikaz cihazları kullanılmalı
Karşıdan karşıya geçmek için trafiği durdurmak gereken durumlarda
trafik lambalarına konula düğmelerin doğru yüksekliğe
konumlandırılması
Geçitlerde tümsek olmaması, yüzeyin uygun malzeme ile kaplanması
Kanal ve kanalizasyonların yaya geçitlerinde geçişi engellememesi
OTOPARKLAR
•
50 araçtan az otoparklarda en az bir engelli araç park yeri
tasarlanmalı
•
•
Engelli otoparkının konumu, boyutları standartlara göre tasarlanmalı
İndirme-bindirme alanlarının tasarlanması
1. TS 12576 - Şehir İçi Yollar - Kaldırım Ve Yaya Geçitlerinde Ulaşılabilirlik
İçin Yapısal Önlemler Ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları
2. Erişebilir şehir yönetmeliği (Taslak) Proje
Dünya Engelliler vakfı
3. Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler El Kitabı
T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı
4. Yerel Yönetimler için özürlülere yönelik fiziki ve mimari düzenleme
klavuzu
5. 3194 sayılı İmar Kanunu
6.5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
TEŞEKKÜRLER
Kadir GURBETCİ