Prof.Dr. Nihat AKIN

Selcuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü. Kampüs/Konya

HİJYEN

Hastalıkların çoğundan kendimizi ve etrafımızdaki insanları korumak için en etkili yollardan biri buna ilave dokunduğunuz önemlidir.

olarak, diğer yüzeyleri HİJYEN temizlemek dir. Hijyen’in anlamı basit olarak, özellikle ellerinizin yıkanmasıdır. Fakat aynı zamanda vücudunuzun diğer kısımlarınında yıkanması anlamına gelir. Bu durum, gıdaları taşıdığınızda veya depoladığınızda dikkatli olmanız anlamınada gelir. Ayrıca arkadaşlarınızın üzerine öksürmemek, hapşırmamak içinde dikkatli olmanız gerekir, temizlikte kullandığınız kağıt mendiller veya ıslak mendilleri sağa sola sürmeden uzaklaştırmanız gerekir. Çünkü bunlar mikropları içerebilir. Bunlar enfeksiyon riski taşıyabilir. Onun için bunlara dokunurken eldiven kullanmanız gerekebilir. İyibir personel hijyeni gıda zehirlenme riskini önlemede

Kişisel hijyen uygulamalarını etkileyen faktörler:

• • • • • •

Kültür İnaçlar Çevre Gelişme seviyesi Sağlık ve enerji Kişisel tercihler

Yanlış Kişisel Hijyen

• • • • •

􀂙 Yanlış bireysel alışkanlıklar 􀂙Burnunuzla veya kulağınızın içiyle oynamanız 􀂙Ağzınızın içine parmağınızı sokmanız 􀂙Gözlerinizi elinizle ovalamanız 􀂙Etrafa rastgele tükürme

Ellerimizi ne zaman yıkanmalıyız?

• Gıdalara temas etmeden • Yemek yemeden önce ve sonra •Tedavi amacıyla ilaçla temastan önce • Ellerin kirli olduğu hissedildiğinde • Tuvalet kullanıldıktan sonra • Vücut sıvıları (örneğin sümük ya ağız salyası gibi) ile temasda bulunulduktan sonra • Kirli olduğu kabul edilen veya düşünülen bir yüzeyle veya madde ile temas edildiğinde • Oyun oynama yerinde oyun oynadıktan sonra • Oyuncaklarla temas, kedi köpek veya onların barınma yerleriyle temas ettikten sonra

Ellerimizi yıkarken neler yanlış olabilir?

• Sıvı sabun kutusu hatalı olabilir • Sıvı sabun kutusu sabun içermeyebilir • Sıvı sabun kutusu içerisinde seyreltilmiş veya doğru formüle edilmemiş sabun olabilir • Doğru olmayan yıkama tekniği kullanmış olabilirsiniz • Sabunla yıkama esnasında yeterli temas süresi uygulanmamış olabilir • Kirli veya mikroplarla bulaşmış havlu kullanıyor olabilirsiniz • Lavabolar kullanım amacı dışında başka amaçlarla kullanılmış olabilir

Make Hygiene part of your daily routine

DERİ HİJYENİ

Derimiz, kalp, akciğer gibi bir organımızdır. Deri aynı zamanda vücudun en geniş bir organdır.

Tüm derinin yüzeyi ölü hücrelerle kaplıdır. Canlı hücreler yüzeyin altında bulunur.

Derinin yüzeyinde doğal olarak bulunan mikroplar terle birlikte istenilmeyen kokular oluşturabilirler. Dolayısı ile sık sık bunlar yıkanmalıdır.Yani temiz tutulmalıdır.

Vücutta dövme veya percing gibi şeylerden kaçınılmalıdır.

DERİ BAKIMI • Düzenli bir şekilde yüzümüzü yıkamalıyız • Düzenli bir şekilde banyo ve duş almalıyız • Derinizden yağlı saçlarınızı uzak tutunuz • Derideki sivilcelerinizi sıkmayınız • Temiz elbiseler giyiniz

DİŞ TEMİZLİĞİ

DİŞLERİNİZ VE TEMİZLİĞİ Sağlıklı dişler içini; • Yemeğinizi doğru çiğneyiniz • Doğru konuşunuz • Sert şeyleri çiğneyiniz Dişlerin bakımı için günlük olarak dişleri iki kez fırçalayınız. Fırçalama, eğer mümkünse yemek yedikten sonra yapmalısınız. Fırçalamada kullandığınız fırçalar yumşak olmalıdır.

Diş fırçalarınız her üç ayda bir veya hastalıktan sonra değiştirmeniz tavsiye edilmektedir.

Eğer dişerinizi yemek yedikten sonra fırçalayamazsanız ağzınızı veya dişlerinizi ılık suyla çalkalayınız. Böylece dişleriniz arasında kalan yemek artıklarını uzaklaştırmak mümkün olur.

Fırçalama için uygun diş macunu kullanmalısınız Dişlerinizin sağlıklı olması için yoğurt, süt, meyve sebze yemelisiniz. Şeker ve benzeri gıdaların tüketimini sınırlandırmalısınız.

Dişlerinizi fırçalamazsanız mikroorganizmalar dişleriniz üzerinde plak denilen tabaka oluşturur. Sonra mikroorganizmalar bunların içerisinde saklanırlar ve dişlerinizin çürümesine veya diş hastalıklarına neden olabilirler.

SAÇLAR VE TEMİZLİĞİ Saçlar ölü hücrelerden oluşmuştur.

Saçlar önemlidir. Çünkü saçlar derinin yüzeyine yağ taşır.

Saçlar arasında hava tabakasını tutarlar. Böylece, vücudun sıcaklığını korurlar. Saç bakımı: • Saçların sağlıklı olması için günlük olarak fırçalanmalı. Çünkü fırçalama ile yağlar saçların kökünden ucuna kadar yayılır.

• Saçlar düzenli olarak yıkanmalıdır.

• Yıkama için saçlarınıza uygun şampuan uygun sürelerde uygulanmalı ve sonra şampuan uzaklaşıncaya kadar durulanmalıdır.

• Saçlarınızı taramalısınız ve tarağınızı başkalarının kullanımına izin vermemelisiniz.

Uzun saçların arkaya bağlanması

Bunun için: •Uzun saçlar yemek yerken yemeğin içerisine girebilir. Bunun hijyen açısından önlenmesi gerekir; • uzun saçlar bağlanarak etrafa sıkışmalar önlenebilir; Saçınızı başınıza uygun bir şeyler giyerek koruyabilirsiniz!

© Food – a fact of life 2013

AYAKLAR VE AYAKKABILAR • Ayaklarda çok fazla ter bezi bulunmaktadır. Bunun için ayaklar günde en az birkez yıkanmalıdır.

Yıkama işleminden sonra, özellikle parmak araları dikkatlice kurulanmalıdır.

• Ter bezlerinden salgılanan ter ayakkabıların ıslanmasına neden olur. Bu ortamları mikroplar çok sever. Bunun için bir çift ayakkabısı olanlar eve gidince hemen ayakkabılarını çıkarıp gece boyunca kurumasını ve havalanmasını sağlamalıdır.

TEMİZ ELBİSELER

ELBİSELER

• Elbiseler lekelenebilir veya kirlenebilir. Bunun için sık sık elbiseler değiştirilmelidir.

• İç çamaşırlar derinizle direk temas eder. Bunun için ölümiş deri hücreleri, ter ve muhtemel diğer bahsedilmeyen lekeler taşıyabilir. Sık değiştirilmeyen iç çamaşırları üzerinde mikroplar gelişerek istenilmeyen kokuların oluşmasına neden olabilir.

• Düş aldıktan sonra iç çamaşırlarınızı değiştirmelisiniz. Kirli elbiselerinizi kirli vücudunuza giymemelisiniz.

SONUÇ

• • • • Personel hijyeni iyibir vücut bakımı ve sağlıktır.

Başlangıç temizlik için genel bilgidir.

Hiçbir zaman farkında olamadığımız problemlerin ortaya çıkmasını önler.

Vücudun dış kısmının her bir parçası düzenli olarak temel hijyen kurallarına uygun olarak bakımı yapılmalıdır.

TE

Ş

EKÜRLER

www.schoolofeducators.com

22

BEN

İ

D

İ

NLED

İĞİ

N

İ

Z

İ

Ç

İ

N TE

Ş

EKÜRLER

El Yıkama

• • • • • • Olası enfeksiyonların çoğu, özellikle soğuk alğınlığı ve sindirim sistemi hastalıkları,ellerimiz kirli iken bunları ağzımıza aldığımız zamandır.

Bazı hastalıklar başkalarının eli kirli iken bizimle temas etmesi veya kirli elleriyle ortak kullanılan yerlere temas etmesiyle gerçekleşir. Eğer bunlar bir gıda ise bunları bilmeyerek tükettiğimizde hasta oluruz. Bunun için mümkün olduğu kada ellerimizi temiz tutmamız çok önemlidir. Bu durum eğer yemek yediğimiz veya yemek hazırlanan yerler ise çok daha önemli hal almaktadır.

Washing hands

Use clean water and soap (or alternative) over your hands and wrists.

Use a brush to get under nails if they are dirty as well.

Use something clean to dry hands, such as paper, towel or a hot air dryer (a tea towel is not a good idea as germs cold pass onto pots and pans).