Transcript Slayt 1 - Kayseri Halk Sağlığı Müdürlüğü

İLETİŞİM
ETKİLİ İLETİŞİM
Halk Sağlığı Müdürlüğü
Destek Hizmetleri Şubesi
Eğitim Birimi
İLETİŞİM NEDİR?
Düşünce,
bilgi ve duyguların;
sözcük, yazı ve resim gibi
semboller kullanarak anlaşılır hale
getirilmesi, paylaşılması ve
etkileşim sağlanmasıdır.
Etkili
iletişimin amacı; iletmek
istediğimiz mesajı karşımızdaki
kişiye amaçladığımız biçimde
iletebilmek, istenen tutum
değişikliğini sağlamak ve ortak bir
anlayış oluşturmaktır.
Etkili İletişim için;









Uygun dil seçmek
Açık ve doğru mesaj vermek
Saygı duymak, güven vermek
Göz teması sağlamak
Beden diline dikkat etmek
İki yönlü iletişim kurmak
Geri bildirimde bulunmak
Dinlemeyi öğrenmek
Empati kurmak
Empati nedir?
Kişinin
kendisini diğerinin yerine
koyarak ne hissettiğini anlamaya
çalışmasıdır.
Kişinin,
diğerinin duygularının
yoğunluğunu ve anlatımını
algılama ve anlama yeteneğidir.
Empati ne değildir?
Empati
karşımızdaki ile
özdeşleşmek, ona benzemek,
sempati duymak değil; onun bakış
tarzını yakalamaya çalışma
çabasıdır.
Konuşma Dili
(Söz)
Beden Dili
(Yüz)
Gönül Dili
(Göz)
“Aynı dili konuşanlar değil; aynı duyguları paylaşanlar anlaşabilirler.”
Mevlânâ
Etkili Bir İletişimin Öncelikleri










Öz güven
Saygı ve Nezaket
Sevgi Dili (siz dili)
Sevecenlik (sempatiklik)
Empatik davranma (diğergamlık)
İnandırıcılık (ikna kabiliyeti)
Anlayış ve Hoşgörü
Tutarlılık
Erdemlilik
Kendisiyle barışıklık
Bakış ile insanın ruh hali arasındaki ilişki:
Dosdoğru bakışta; saffet
Yan gözle bakışta; hıyanet
Yukarıdan aşağıya bakışta; kibir ve
azamet
Aşağıdan yukarıya bakışta; kin ve
husumet.
“Bin kitap söz yazarız kalbi uslandırmak için,
Kafidir bir acı söz, bin kalbi kırmak için.”
Bahtiyar VAHAPZADE
“Her zaman doğruyu söylerseniz; nerede, ne zaman, neyi
söylediğinizi hatırlamak zorunda kalmazsınız.”
Mark TWAIN
“Kalp ne ile doluysa, dudaklardan o dökülür.”
Goethe
“Soğuk bir kalpten sıcak bir söz çıkmaz.”
İsveç Atasözü
İyi Bir İletişim İçin;
İnsana değer ver
 İlk saniye ve isme dikkat!
 Gülümse
 Sıkı tokalaş
 İnsanları olduğu gibi kabul et
 Farklılıkları hoş gör
 Benzerlikleri ön plana çıkar
 Eleştirme ve suçlama
 Sakin ol!

İyi Bir İletişim İçin;
“Kibir bele bağlanan taş gibidir;
onunla ne yüzülür, ne de uçulur…”
Hacı Bayramı Veli
Duyma, dinle!!!
Bilgi
İyi ilişki
%12,5
%87,5
Dış Özellikler
% 55 Göz
% 38 Ses
% 7 Konuşma
“İnsanın süsü, yüz; yüzün süsü, göz;
aklın süsü, dil; dilin süsü, sözdür.”
Yusuf Has Hacib
Dış Özellikler
~ Beden
Dili
 Dil yoluyla 40 bin sinyal
 Beden dili 750 bin sinyal
~ Kılık Kıyafet ve Dış Görünüş
~ Duruş
~ Jest
Şekilleri
ve Mimikler
Etkili İletişimin Yararları
İç huzuru
 Öz güven
 Tatmin duygusu
 Psikolojik rahatlama
 Etkileyicilik
 Samimiyet
 İkna kabiliyeti

Etkili İletişimin Yararları
Hoşgörü
 Sevecenlik
 Tutarlılık
 Erdemlilik
 Saygınlık
 Toplumsal Statü
 Mevki ve Makam
 Geniş bir çevre
 Huzur, Mutluluk ve Başarı…

Karşılıklı Konuşmalar
Selamlaş !
 Hatır Sor !
 Söze Başla !
 Takdim Et / Tanıştır !
 Özür Dileme (!)
 Teşekkür Et !
 Kutla !
 Telefonla Konuşma (!)

KENDİNİ YENİLE !!!




Fiziksel olarak (sağlıklı)
Sosyal olarak (tanışma)
Zihinsel olarak (kitap)
Ruhsal olarak (şükret)
HUZUR VE MUTLULUK İÇİN !
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kendine güven, inan
Olumlu düşün, davran
Planlı ol, sıkı çalış
Zamanı iyi kullan
Yoğunlaş
Ümidini kaybetme
Biliyorsan konuş ibret alsınlar,
bilmiyorsan sus adam sansınlar.
(?)
“Çocuklarınıza susmayı öğretin,
onlar konuşmayı nasıl olsa öğrenirler.”
Benjamin Franklin
“İki şey ruhumuzu karartır;
Konuşacakken susmak, susacakken
konuşmak.”
Şirazlı Sadi
STRES
“Stres” Latinceden türetilmiş bir
sözcüktür. Anlamı güçlenme, gerilme ve
baskıdır. Ayrıca sözcük “bütünlüğünü
koruma” ve esas durumuna dönmek
için çaba harcama halini de ifade eder.
Hans Selye stres sözcüğünü,
organizmanın içindeki çevreye karşı
aldığı durum olarak tanımlamıştır.
Bireyde bir dizi etki yaratan çevresel
uyarıcıya stresör, bireyin bu tür
uyarıcılara karşı gösterdiği tepkiye de
stres, demiştir.
Selye stresi, organizmanın kendi
yaşamını ve çevreye uyumunu tehdit
eden bir unsura gönderdiği ve
varoluşsal değeri olan bir “savunma
ya da kaçma tepkisi” olarak
tanımlamıştır.
Olumlu stres; bireyleri daha yüksek
düzeyde performans ve yaratıcılık
girişimlerine yönlendirir. Kişisel büyüme ve
mesleki gelişme için teşvik edicidir.
Olumsuz stres; genellikle mutsuzluk ve
zararlı etkiler yapar. Stres çok kuvvetli ve
uzun süreli ise uyum kapasitesini
yıpratabilir veya zararlı fiziksel ve duygusal
etkisi olabilir.
Stres Belirtileri
Stres bireylerde zaman içinde süresi ve
miktarına bağlı olarak belli sonuçlar
yaratmaktadır. Az miktarda ve kısa süreli
stres olumlu etkilerde bulunabilirken uzun
süreli ve yoğun bir stres bireyin dengesini alt
üst ederek çeşitli belirtilerin meydana
gelmesine neden olabilmektedir. Bireyin
stres altında olduğunu gösteren belirtiler
şunlardır :
Stres Belirtileri
Bedensel Tepkiler: baş ağrıları, sırt
ağrıları, kas krampları, az uyumak,
hazımsızlık ..
Psikolojik Tepkiler: yorgunluk, kaygı
(endişe), gerginlik, depresyon, can
sıkıntısı, dikkat toplama güçlüğü,
kendine olan güven azalması...
Stres Belirtileri
Davranışsal Tepkiler: sigara ve alkol
kullanımının artması, duygusal ve fevri
davranışlar, kazalar…
Sosyal Tepkiler : ev çevresinde diğer
insanlarla kurulan ilişkilerde azalma,
aile içinde ve toplum içerisinde sosyal
rollerin yürütülmesinde beceriksizlik,
toplumsal yalıtım…
Stresin Performansa Etkileri
* İşe gitmede isteksizlik
* Örgütten ayrılma
* İş görendeki yetersizlik duygusu
* İşbirliği sağlayamama
* İşte hata yapma
* İşten Uzaklaşma İsteği
* İsabetsiz karar verme
* Nitelik ve nicelik düşmesi
* Tükenme
Stresle;Bireysel başa çıkma yöntemleri:
1- Egzersiz
2- Solunum Egzersizleri
3- Meditasyon
4- Biofeedback (Biyolojik Geribildirim)
5- Gevşeme (Relaxasyon)
6- Beslenme
7- Toplumsal Destek
8- Sosyal, Kültürel, Sportif Etkinliklere Katılma
9- Masaj
10- Dua ve İbadet
11-Zaman Yönetimi
ÖFKE VE BAŞA ÇIKMA
ÖFKE;
Normal
ve temel bir duygudur,
Planlanarak ortaya çıkmaz,
Hoşnutsuzluğun doğurduğu yoğun
bir duygudur,
Engellenme ve korkunun ardından
ortaya çıkar
Saldırganlığa ve düşmanlığa eşlik eder
ÖFKE;
Öfkeli
bir insanın saldırgan davranıp
davranmayacağı, durumsal etkenlere,
kişinin bilişsel niteliklerine,
inançlarına değerlendirmelerine,
önceki öğrenmelerine ve hatta
biyolojik yapısına bağlıdır.
Öfke
duygusu düşmanlık ve
saldırganlık duyguları ile
karıştırılmaktadır.

Saldırganlık, öfkeyi dışa yönelik
olarak ifade etme şekillerinden biridir.
Öfke ve düşmanlık duyguları
saldırganlığı doğurmaktadır
ÖFKEYLE BAŞA ÇIKMA / ÖFKE
KONTROLÜ
Öfke
normal bir duygu olmakla
birlikte asıl sorun, onun ifade
biçiminde yatmaktadır. Öfkeyi
kontrol etmek, onu bastırmak değil,
doğru ifade etmektir. Ayrıca, uzun
süreli ve yoğun olarak
öfkelenmemektir.
Öfke kontrol edilmediğinde ne
gibi sorunlar ortaya çıkar?
Kendini
mahkeme salonunda bulma
Hapiste bulma
Hastanede bulma
NELER YAPILABİLİR?
- Kişi öfkelendiğinde fiziksel, duygusal,
düşünsel belirtilerin farkına varmalıdır.
- Yüksek düzeyde öfkenin ilişkilerden
önce, kişinin kendi sağlığına zararlı
olduğunu anlamalı ve sinirlenmemeye
çalışmalıdır. Örneğin, “sürekli ve aşırı
öfkelenirsem, tansiyon, ….. Hastası
olurum, bu nedenle
sinirlenmemeliyim” şeklinde kişinin
kendi kendini sürekli telkin etmesi
öfkeyi kontrolde etkili olabilir.
NELER YAPILABİLİR?
- Aşırı iş yükü, gerçek dışı beklentiler,
hayal kırıklıkları sonuçta öfkeye yol
açabilir. İş yükünü azaltmak, amaçları,
beklentileri gerçekçi belirlemek öfkeyi
kontrol edebilir.
- Kişi her hafta zihnini boşaltmalı ve
bedenini gevşetebilmelidir. Aşırı iş
yükünden dinlenmeye mutlaka zaman
ayırmalıdır.
- Gerçekçi ve yazılı bir zaman
planlaması yapılabilir.
NELER YAPILABİLİR?
- Kişinin daha çok hangi durumlarda
sinirlendiği belirlenmelidir.
- Öfkelenmeye yol açan irrasyonel inançlar
belirlenmelidir. “örneğin, herkes benim iyi
niyetimi, anlamalıdır.”
- Kişiye rasyonel inançlar ve kendisini
sinirlendiren durumlarda en uygun
“cümleyi” söylemesi öğretilebilir.
- Sosyal ortamlarda öfkeyi uygun şekilde
ifade etmeye yarayan sosyal beceriler ve
iletişim becerileri kazandırılmalıdır.
NELER YAPILABİLİR?
- Öfkeyi ifade etmenin farklı yolları olduğu
öğretilebilir. Örneğin, pasif, saldırgan ve
hakkını savunmak gibi farklı ifade yolları
vardır.
- Kişiye kendi öfke ifade tarzı üzerinde
farkındalık kazandırılabilir.
- Eyleme geçmeden, “zararla oturmadan”
önce bir kez daha düşünmesi öğretilebilir.
- Yoğun kızgınlık yaşayan ve bunu kontrol
edemeyen kişilere, sorumluluk eğitimi
verilebilir.
NELER YAPILABİLİR?
- Kişiye Sorumlu davranışın ne olduğu
öğretilebilir ve öfke yaşantısından
örnekler üzerinde farkındalık
kazanması sağlanabilir.
- Öfke anında yapılan seçimin gerçekçi
olup olmadığını değerlendirmesi ve
öfke tepkisinin kontrol kuramı
açısından değerlendirilmesi
yaptırılabilir.
NELER YAPILABİLİR?
- Başka bir seçim yapmanın olanaklı
olduğunu kavrayarak, gereksinimlerini
sorumlu bir şekilde karşılayabilecek
gerçekçi alternatifler belirlemesi
sağlanabilir.
- Alternatif seçimin bilişsel, duygusal ve
davranışsal sonuçlarını fark edebilmesi
sağlanabilir.
- Yaşanan öfkenin kendisinde hangi
gereksinimi karşıladığını bilmesi
sağlanabilir.
KİŞİLERARASI SORUN
ÇÖZME
Bu algoritma size tanıdık geliyor mu?
PROBLEM (SORUN) NEDİR?



Mevcut durum ile olması gereken
durum arasındaki fark,
Bu farkın algılanması sonucu
hissedilen rahatsızlık,
Bu rahatsızlığı ortadan kaldırmak için
ne yapılması gerektiğine henüz karar
verilmemiş ya da alınan kararın
uygulamaya konmamış olmasıdır.
Problem Alanları
* Kişisel / Psikolojik
* Sağlık
* Eğitim
* Sosyal / Kişilerarası
* ………
* ………
Problem Türleri
Yapılandırılmış
Problemler
Yapılandırılmamış (açık uçlu)
Problemler
KİŞİLER ARASI SORUN NEDİR?
İnsan sosyal bir varlıktır; gün boyunca
çeşitli ortamlarda başka insanlarla
etkileşimde bulunur.
Kişilerarası sorunlar, gün boyu süren
bu etkileşimlerin niteliğinden
memnuniyetsizlik şeklinde ortaya
çıkar.
Problem ( Sorun ) Çözme
Problem çözme, kişinin belli bir problemi
algılaması ile başlayan ve probleme çözüm
buluncaya kadar devam eden bilişsel ve
davranışsal bir süreçtir.
Problem çözme , öğrenilen ve
geliştirilebilen bir beceridir.
Problemin nasıl tanımlandığı, çözümün
nerede aranacağını belirler.
Durum:
Sabah işe gitmek için saat 08.00 de evden çıktınız;
arabanıza bindiniz ama arabanız çalışmadı.
Sorun Nedir?
………………………………………………..
………………………………………………..
Çözüm Nedir?
………………………………………………..
………………………………………………..
Sorun Çözmeyi Zorlaştıran Tutumlar
“Bu çok zor”
 “Başkaları bunu yapabilir ama ben
yapamam; benim için çok zor!”
 “Eğer daha fazla imkanım olsaydı o zaman
ben de sorunu çözebilirdim
 “Her şey üstüme üstüme geliyor; sanki
herkes benim hakkımdan gelmek için fırsat
kolluyor”
 “Bu çok acil bir durum, düşünecek zaman
yok!”

Sorun Çözmeyi Kolaylaştıran Tutumlar







İyi niyet
Sorunların birden fazla çözümü olduğuna
inanma
Bir tarafın kazanması diğer tarafın kaybetmesini
gerektirmez; herkes kazanabilir.
Sorunlara farklı bakış açılarıyla yaklaşma.
Başkalarının bakış açılarını öğrenmek için etkin bir
dinleyici olma.
Güç kullanmaktan kaçınma; pozisyonlar üzerinde değil,
sorunlar üzerinde odaklaşma
Duyguları dikkate alma
KİŞİLERARASI SORUN ÇÖZME: İLKELER
Kişilerle sorunları birbirinden ayırma
 Pozisyonlar Üzerinde Değil, Çıkarlar Üzerinde
Odaklaşma
 Ortak çıkarları gözeten seçenekler üretme
 Seçenekleri değerlendirmek için nesnel ölçütler
kullanma

KİŞİLERARASI SORUN ÇÖZME FARKLI
YAKLAŞIMLAR
1. Sorunu tanımlama
2. Çözümler üretme
3.Çözümleri değerlendirme
4. En iyi çözüme karar verme
5. Kararın nasıl uygulanacağını belirleme
6. Değerlendirme için çözümün uygulanışını
izleme
DERİN İLETİŞİM VE SORUN ÇÖZMEDE
5 AŞAMA (Philip Mountrose)
 Sorunu
Tanımlama
 Duyguları İfade Etme
 Olumsuz İnancı Bulma
 Olumlu İnanca Dönüştürme
 Geleceği Yaratma
Duyguları Gözardı etmeyin!
 “Kayıp”
duygusu, risk almayı nasıl
etkiler?
 Kayıplara mı yoksa kazançlara mı
odaklanmalı?
 Son deneyimler toplam deneyimin
niteliğini nasıl etkilemektedir?
İlginiz ve sabrınız için;
Teşekkürler...