Transcript Γνωστικό Περιεχόμενο για τις Αισθήσεις

Σύγχρονες Εκπαιδευτικές
Διαστάσεις της Βιολογίας
ΕΠΑ 488
Διδάσκων : Κωνσταντίνος Μανώλη
Μέλη ομάδας:
 Νάταλυ Χατζηπέτρου
 Ερασμία Κυριάκου
c
Φυσικές Επιστήμες
• Γ’ Τάξη Δημοτικού
• Ενότητα : Ανθρώπινο
Σώμα
• Υποενότητα : Αισθήσεις
του ανθρώπου
• Χρόνος : 3x80 λεπτά
Σκοπός
 Κατανόηση της σημασίας όλων των αισθήσεων
 Γνώση αισθητήριων οργάνων και
προφύλαξη αυτών
 Απόκτηση υγιεινών συνηθειών
Πόσες είναι οι αισθήσεις ?
Οι αισθήσεις είναι πέντε :
όραση, όσφρηση, γεύση,
ακοή και αφή
 Κάθε αίσθηση έχει το δικό
της αισθητήριο όργανο

Μάτια
Γλώσσα
Μύτη
Δέρμα
Αυτιά
ΌΣΦΡΗΣΗ
• Τα πιο πολλά σώματα στη φύση έχουν μια
δική τους χαρακτηριστική μυρωδιά. Έτσι
πολλές φορές αναγνωρίζουμε μια ουσία από
την μυρωδιά της.
• Η μυρωδιά προέρχεται από την εξαέρωση
πτητικών ουσιών, οι οποίες μπαίνουν στη
μύτη μας μαζί με τον αέρα που αναπνέουμε
και προκαλούν το αίσθημα της όσφρησης.
Εγκέφαλος  Οι υποδοχείς της όσφρησης στην κορυφή
της ρινικής κοιλότητας ερεθίζονται από τις
οσμές.
 Τα νευρικά ερεθίσματα από αυτούς τους
υποδοχείς ταξιδεύουν προς το βολβό της
όσφρησης (το τέλος του οσφρητικού νεύρου)
και κατόπιν στα οσφρητικά κέντρα του
εγκεφάλου, όπου γίνεται η ερμηνεία τους.
Μπορούμε ν’ ανιχνεύσουμε
πάνω από 10.000 μυρωδιές.
Αποτελείται, στο σύνολό της, από λεπτά οστά, από
χόνδρους, από μυς κι εξωτερικά σκεπάζεται με δέρμα.
• Οι μύτες των ανθρώπων δεν είναι
πανομοιότυπες. Μοιάζουν μεταξύ τους στα
γενικά χαρακτηριστικά, διαφέρουν όμως στο :
α) Σχήμα β) Μέγεθος  δεν επηρεάζουν την
όσφρηση.
• Σκληρό μέρος (στην κορυφή της μύτης):
προστατεύει την περιοχή στην οποία γίνεται η
πραγματική διαδικασία της όσφρησης.
• Χόνδρος ή Τραγανό : Το μέρος της μύτης το
οποίο δεν είναι ούτε σκληρό ούτε μαλακό.
Αυτό χωρίζει τη μύτη σε δύο περιοχές
(κοιλότητες) που λέγονται :
• Ρουθούνια
• Στο βάθος και πάνω απ' τον
ουρανίσκο βρίσκεται το κύτος
της μύτης.
• Το ρινικό διάφραγμα χωρίζει το κύτος της
μύτης σε δύο ρινικές κοιλότητες.
• Οι κοιλότητες αυτές καλύπτονται
από ένα βλεννογόνο υμένα που
εκκρίνει τη βλέννα (μίξα).
Έχετε διερωτηθεί ποτέ γιατί ακούτε να σας λένε, ειδικά την ώρα της
γυμναστικής, πως πρέπει να εισπνέετε από τη μύτη και όχι από το στόμα;
• Λόγω της βλέννας… Γιατί υπάρχει ?
 Υγραίνει και θερμαίνει τον αέρα που εισέρχεται στις
κοιλότητες και "συλλαμβάνει" όλες τις ακαθαρσίες
που μπορεί να εισέλθουν με τον αέρα στην μύτη.
 Επαφή με ακαθαρσίες  α) φτάρνισμα (αποβολή
από τον οργανισμό) ή β) αποβολή με την βοήθεια
των τριχών που έχουμε μέσα στη μύτη.
 Στο στόμα δεν υπάρχει τέτοιος μηχανισμός γι' αυτό
και είναι πιο σωστό να αναπνέουμε από την μύτη.
Η ρινική κοιλότητα χωρίζεται σε δύο τμήματα, που
λέγονται μοίρες και είναι:
Α)Η οσφρητική μοίρα : είναι εξαπλωμένα τα
οσφρητικά κύτταρα, τα νημάτια κι οι τρίχες που
καταλήγουν οι κλάδοι του τρίδυμου νεύρου, που
εξασφαλίζει την όσφρηση.
Β)Η αναπνευστική μοίρα : περνάει ο αέρας
που αναπνέουμε και προχωράει προς τους πνεύμονες.
1. Αναπνοή : Μύτη και στόμα 
φάρυγγας  λάρυγγα
 τραχεία  πνεύμονες
2. Όσφρηση : αέρας + διάφορες ουσίες μύτη (προς
το σκληρό μέρος)- εκατομμύρια κύτταρα
ευαίσθητα στις μυρωδιές  εγκέφαλος
Αναγνώριση
γνωστής μυρωδιάς
Άγνωστη μυρωδιά ,
αποθηκεύεται για
μελλοντική χρήση
3. Χροιά ήχου φωνής : Όταν είμαστε
γριπωμένοι και η μύτη μας είναι κλειστή.
Ακούγεται διαφορετικά η φωνή μας.
4. Μπορείς να ανιχνεύσεις πράγματα που δεν
μπορείς να δεις, να αγγίξεις και να ακούσεις.
Άρα  προειδοποίηση  ασφάλεια
Η όσφρηση και οι διαταραχές της
Α) Υποσμία : είναι η μειωμένη
ικανότητα ανίχνευσης ορισμένων οσμών
B) Ανοσμία : αδυναμία ανίχνευσης
οποιασδήποτε μυρωδιάς.
Γ) Δυσοσμία : όπου μια ευχάριστη
μυρωδιά μας μυρίζει άσχημα και το
αντίστροφο.
Γεύση και όσφρηση έχουν συνεργική δράση
…Το φαγητό δεν έχει την ίδια γεύση όταν είσαι
γριπωμένος … Γιατί συμβαίνει αυτό ?
… ΜΗ βιαστείτε να ρίξετε το φταίξιμο στη γευστική
σας απόληξη. Είναι πιθανό να έχετε χάσει μερικώς
την ικανότητα όσφρησης.
• Εάν δεν μπορείτε να μυρίσετε,
πιθανώς δεν μπορείτε να γευθείτε
και πολύ καλά.
• Η όσφρηση και η γεύση είναι
αλληλένδετες λειτουργίες.
• Τα κύτταρα που δέχονται την όσφρηση και τη γεύση
βρίσκονται στο στόμα και τη μύτη, αντίστοιχα.
Η όσφρηση είναι 10.000 φορές πιο αναπτυγμένη από την αίσθηση της γεύσης
Eρεθίσματα  υποδοχείς της όσφρησης και της
γεύσης  νευρικά ερεθίσματα  κέντρα όσφρησης
και γεύσης (στο φλοιό του εγκέφαλου).
Συμπεράσματα :
 Oι αλλαγές στην όσφρηση επηρεάζουν τη γεύση
 Η γευστική απόληξη από μόνη της δεν δίνει γεύση
στα φαγητά.
 Η όσφρηση και η γεύση είναι
δυο αδερφές αισθήσεις που
αλληλοσυμπληρώνονται.
…Άλλωστε όταν θεωρούμε ένα φαγητό γευστικό ή νόστιμο
συνήθως μας αρέσει η μυρωδιά του και το αντίθετο…
Μέσα από έρευνες…
Μια οικεία μυρωδιά μπορεί να αποτυπωθεί στη
μνήμη μας περισσότερο απ’ ότι ένα όνομα ή ένα
πρόσωπο.
Οι οσμές επηρεάζουν τη διάθεση του ανθρώπου, την
απόδοσή του στην εργασία και γενικότερα τη
συμπεριφορά του.
 Μια μυρωδιά μπορεί να συνδεθεί με κάποιο γεγονός
στη ζωή του ατόμου.
 Η αναγνώριση οσμών φαίνεται να ξεκινά πριν τη
γέννηση.
(Δρα Rachel Herz)
Αίσθηση της γεύσης
Τι είναι η γεύση ;;;
• Γεύση είναι μία από τις πέντε αισθήσεις που
βρίσκεται στο βλεννογόνο της γλώσσας και
της στοματικής κοιλότητας.
• Δημιουργείται από την επαφή των διάφορων
ουσιών με τη γλώσσα και το εσωτερικό του
στόματος.
Αισθητήριο όργανο της γεύσης
• Γλώσσα  αποτελείται από πολλές ομάδες
μυών.
Ονομάζονται
• Κάτω επιφάνεια  ομαλή
θηλές
• Πάνω επιφάνεια  ανώμαλη
•
 έχει εσοχές και προεξοχές
Βρίσκονται τα
γευστικά κύτταρα
Γευστικά κύτταρα  Αυτά ανιχνεύουν τη γεύση μιας
τροφής όταν αυτή είναι υγρή ή έχει αναμειχθεί με σάλιο.
Όταν η τροφή και η γλώσσα
είναι ξηρή τότε τα γευστικά
κύτταρα δεν μπορούν να
ανιχνεύσουν τη γεύση της.
Ο καθένας μας έχει περίπου 10.000 γευστικούς
κάλυκες-κύτταρα, όμως όσο μεγαλώνουμε
κάποιοι από αυτούς πεθαίνουν. Κάθε κάλυκας
περιέχει 25 περίπου κύτταρα αισθητηριακών
υποδοχέων επάνω στα οποία υπάρχουν
μικροσκοπικά τριχίδια της γεύσης .
Είναι πολύ ευαίσθητοι στις
τέσσερεις γεύσεις: γλυκό-πικρόξινό-αλμυρό.
Περιοχές γεύσης
• γλυκιά
•αλμυρή
•όξινη
•πικρή
•ουμάμι ή
Πιο ευαίσθητη
πικάντικη
 Έκτη αίσθηση : λίπους
.…όμως έχει αποδειχθεί ότι η
αντίληψη όλων των γεύσεων γίνεται
από όλη την γλώσσα.…
Κάθε ομάδα γευστικών
καλύκων/κυττάρων ανιχνεύει
διαφορετική γεύση γι‘ αυτό και η
γλώσσα είναι χωρισμένη σε διάφορες
περιοχές γεύσης
Περιοχές γεύσης
Οι πικρές γεύσεις
ανιχνεύονται στο πίσω μέρος
Οι ξινές γεύσεις
στα πλαϊνά άκρα
Οι γλυκές γεύσεις
στην άκρη
Οι αλμυρές γεύσεις
ακριβώς διπλά στην περιοχή όπου
ανιχνεύονται οι γλυκές
Τα νεύρα που βρίσκονται σε αυτές τις
περιοχές μεταφέρουν τις πληροφορίες
στον εγκέφαλο.
Ο εγκέφαλος αναγνωρίζει κατά πόσο η
γεύση είναι γλυκιά, αλμυρή, ξινή ή
πικρή και το σώμα αντιδρά ανάλογα.
Κάποτε η γεύση αλλοιώνεται…
• Πολύ ζεστό
• Πολύ κρύο
ΠΟΤΕ ; ; ;
Τσιγάρο
•
•
•
•
Α)Εκτός από την γεύση (ανίχνευση 4 γεύσεων), η γλώσσα :
Β) Εξυπηρετεί την αφή
Βοηθά επίσης
Γ) Διαμορφώνει την ομιλία και
στον καθαρισμό
χειλιών και
Δ)Βοηθά στην κατάποση της τροφής
δοντιών
• Μας προειδοποιεί για επικίνδυνα πράγματα,
που μπορεί να βρίσκονται στην τροφή μας.
Αντιλαμβάνεται πότε κάτι
είναι πολύ κρύο ή ζεστό,
Αιχμηρό
Σκληρό ή μαλακό
Ομαλό ή ανώμαλο
1)
Με τις διάφορες κινήσεις, που κάνει
στο στόμα, βοηθά στη διαμόρφωση
των διαφόρων φθόγγων.
2) Το μπροστινό μέρος της γλώσσας είναι
πολύ ευέλικτο ώστε, με τη βοήθεια
των δοντιών, να μπορούμε να
προφέρουμε διάφορες λέξεις.
3)
Οι μυς που βρίσκονται στο πίσω μέρος
της γλώσσας βοηθούν στο να κάνουμε
κάποιους ήχους που δεν μπορεί να
κάνει το μπροστινό μέρος της.
"κατακόκκινο καπέλο". Το πίσω μέρος
της
γλώσσας
που
δουλεύει
περισσότερο, ειδικά όταν προφέρεις
το "κ";
• Μπροστινό μέρος της γλώσσας 
κινείται πολύ άνετα, σπρώχνει την
τροφή που παίρνουμε μέσα στο
στόμα και ανάμεσα στα δόντια
για να την κόψουν σε μικρά
κομματάκια.
• Οι μύς που βρίσκονται στο πίσω
μέρος της γλώσσας  βοηθούν
στην κατάποση αφού σπρώχνουν
την κομματιασμένη τροφή προς
τον οισοφάγο (ο σωλήνας στο
βάθος του στόματος) ο οποίος θα
την οδηγήσει στο στομάχι.
Προστασία Γλώσσας
αξίζει καλή φροντίδα.
αποφεύγετε
τα πολύ ζεστά
και πολύ κρύα
Βουρτσίζετε την μαζί με τα
δόντια
ΓΛΩΣΣΑ
Αποφυγή πολύ
δυνατών
μπαχαρικών και
παρόμοιων
προϊόντων
μην την
ταλαιπωρείτε με
σκουλαρίκια
Μην την ταλαιπωρείτε με το κάπνισμα
Ακοή
Είναι μια από τις 5 αισθήσεις του
ανθρώπου με την οποία ο άνθρωπος
αντιλαμβάνεται τα ηχητικά ερεθίσματα.
Αισθητήριο Όργανο ακοής : το αυτί
Η ανικανότητα να ακούσει κάποιος
λέγεται κώφωση.
Αυτί : αποτελείται από 3 μέρη
•
Εξωτερικό αυτί →
πτερύγιο , ακουστικός
πόρος/κανάλι.
•
Μεσαίο αυτί → σφύρα,
άκμονας, αναβολέας
(στο ένα άκρο βρίσκεται το
τύμπανο και στο άλλο το
ωοειδές παράθυρο)
•
Εσωτερικό αυτί →
λαβύρινθος (περιέχει τους
ημικύκλιους σωλήνες και τον
κοχλία)
Εξωτερικό αυτί
• Το εξωτερικό αυτί
χωρίζεται από το
μεσαίο με μια
μεμβράνη, που λέγεται
τύμπανο.
• Μέσα στον ακουστικό
πόρο που βρίσκεται στο
εξωτερικό αυτί,
παράγεται η κυψελίδα
(το κερί).
• Το μαλακό σημείο στην
άκρη του εξωτερικού
μας αυτιού ονομάζεται
λοβός.
1)
2)
3)
4)
Τα ηχητικά κύματα από το εξωτερικό αυτί –πτερύγιο (το οποίο είναι
διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να συλλέγει τους ήχους),
περνούν στο ακουστικό κανάλι/πόρο.
Ο ακουστικός πόρος που είναι γεμάτος με αέρα, καταλήγει στον
τυμπανικό υμένα μεταφέροντας ηχητικά κύματα.
Τα ηχητικά κύματα ακουμπούν στον τυμπανικό υμένα κάνοντας τον να
αναπτύξει παλμικές δονήσεις.
Αυτές οι δονήσεις ταξιδεύουν στο μέσο αυτί, θέτοντας σε κίνηση τρία
μικροσκοπικά κόκαλα : τη σφύρα, τον άκμονα, και τον αναβολέα. Τα
ακουστικά αυτά οστά, μεταφέρουν τις παλμικές κινήσεις από τον
τυμπανικό υμένα στη μεμβράνη της ωοειδούς θυρίδας, η οποία χωρίζει
το μέσο από το εσωτερικό αυτί.
5)
6)
7)
8)
Το εσωτερικό αυτί περιέχει τον κοχλία και τους ημικύκλιους
σωλήνες. Ημικύκλιοι σωλήνες είναι τρεις σωλήνες γεμάτοι με
λέμφο, η κίνηση της οποίας δίνει πληροφορίες στον εγκέφαλο
σχετικές με την ταχύτητα και την κατεύθυνση της κίνησης.
Οι δονήσεις συνεχίζουν την πορεία τους μέσω του κοχλία και βαθιά
μέσα στο εσωτερικό αυτί.
Οι φυσικές παλμικές δονήσεις ανιχνεύονται από τα αισθητήρια
τριχοφόρα κύτταρα, η διέγερση των οποίων έχει ως αποτέλεσμα τη
δημιουργία νευρικών ώσεων. Τα νεύρα μεταφέρουν αυτές τις ώσεις
στον εγκέφαλο, όπου και ερμηνεύονται ως ήχος.
Στο εσωτερικό αυτί βρίσκεται, επίσης, και το κέντρο της ισορροπίας.
Το κέντρο αυτό στέλνει συνεχώς μηνύματα στον εγκέφαλο για τη
θέση του σώματος και έτσι συντελείται η διατήρηση της ισορροπίας.
Ενημερωνόμαστε για
πράγματα που δε
βλέπουμε :
• το πέρασμα
αυτοκινήτου
• τη φωτιά
Αντιλαμβάνεσαι :
• τη χροιά
• την ένταση και
• το ύψος της φωνής
Καταλαβαίνεις τη
ψυχολογική
κατάσταση του άλλου:
• λυπημένη φωνή
• χαρούμενη φωνή
• θυμωμένη φωνή
• ήρεμη φωνή
Αντιλαμβάνεσαι :
• τη διεύθυνση και
•την απόσταση από
την οποία προέρχεται
ο ήχος
•Ρυθμίζει την
ισορροπία του
σώματος
Προστασία Αυτιού
Το αυτί είναι πολύ
ευαίσθητο
Επομένως χρειάζεται
ιδιαίτερη φροντίδα και
προστασία
ΠΩΣ ;;;;;
επικίνδυνη η χρήση
αιχμηρών
αντικειμένων
αποφυγή χώρων με
δυνατούς θορύβους
καθαριότητα
Όχι αφαίρεση όλης
της κυψελίδας 
είναι αναγκαία για
την προφύλαξη του
αυτιού
Μέσα από έρευνες…
«Το έμβρυο, ήδη από την κοιλιά της μητέρας,
ακούει
και έχει καταγράψει την μουσική που
προτιμά η μαμά. Έτσι, όταν αυτό γεννηθεί έχει ήδη
κάποιες μουσικές προτιμήσεις, σύμφωνα με αυτά
που έχει συνηθίσει να ακούει» (Παπανικολάου, Ε.)
Άλλες έρευνες, επιμένουν ότι η μουσική μπορεί να
αυξήσει το IQ των παιδιών. Οι ειδικοί, υποστηρίζουν πως
η μουσική που κάνει τα μωρά εξυπνότερα είναι η κλασική
και μάλιστα ο Μότσαρτ.
‘’Αν το δω, το πιστεύω’’... περισσότερο από το ¼ του μυαλού μας είναι αφοσιωμένο στην όραση.
Τι υπάρχει μέσα στο μάτι;
• Το χρωματιστό μέρος του
ματιού είναι η ίριδα.
• Στη μέση της ίριδας υπάρχει
μια μικρή οπή, η κόρη του
ματιού.
• Η κόρη του ματιού στο
αδύνατο φως διαστέλλεται
(μεγαλώνει).
Eνώ στο έντονο φως 
συστέλλεται (μικραίνει).
Tο τοίχωμα του αποτελείται από τρεις χιτώνες :
• Ο εξωτερικός είναι ο σκληρός χιτώνας (το ασπράδι του ματιού),
• O μεσαίος είναι ο χοριοειδής χιτώνας
• O εσωτερικός, είναι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας.
Ο κερατοειδής χιτώνας είναι το μπροστινό μέρος του σκληρού χιτώνα.
Οι φωτεινές ακτίνες  κερατοειδή χιτώνα + κόρη του
ματιού

συγκεντρώνονται
πίσω
στον
αμφιβληστροειδή χιτώνα  νευρικά κύτταρα 
μηνύματα μέσω των οπτικών νευρών στον εγκέφαλο
Αυτοπροστασία του ματιού
Τα βλέφαρα (με τις κινήσεις που κάνουν) μαζί με τις βλεφαρίδες, εμποδίζουν
τις σκόνες και άλλα σώματα να εισχωρήσουν στο μάτι.
Τα φρύδια εμποδίζουν τον ιδρώτα να πέφτει στα μάτια.
Το δάκρυ περιέχει μια ουσία που εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό μικροβίων.
Ξέρατε ότι…
Η όραση στον σκύλο δεν θεωρείται η πιο
ανεπτυγμένη αίσθηση αφού βλέπει μόνο ένα
μέρος
των
χρωμάτων
του
ηλιακού
φάσματος (αποχρώσεις του μπλε και του
κίτρινου) και θολά σε αποστάσεις πέρα των 50
εκατοστών.
Η οπτική οξύτητα του ανθρώπου είναι 10 φορές
πιο δυνατή από της γάτας. Παρ' όλα αυτά η
κατασκευή του αμφιβληστροειδή της, της
επιτρέπει να αντιληφθεί και την παραμικρή
κίνηση.
Αλλά ότι δεν κινείται, δεν μπορεί να το δει..
Αισθήσεις του δέρματος
Η δύναμη μιας αγκαλιάς... η αφή
έχει μεγάλη θεραπευτική δύναμη
ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
Το δέρμα αποτελείται από
δύο βασικά στρώματα:
 το λεπτό εξωτερικό στρώμα
που ονομάζεται επιδερμίδα
 το παχύτερο εσωτερικό
στρώμα που ονομάζεται
χόριο.
Η επιδερμίδα αποτελείται από νεκρά κύτταρα.
Κάτω από την επιδερμίδα βρίσκεται το χόριο (κυρίως δέρμα) που περιέχει
αιμοφόρα αγγεία, νεύρα και αδένες.
Κάτω από το δέρμα βρίσκεται ένα στρώμα λίπους το οποίο λειτουργεί ως
μόνωση, απορροφά τους κραδασμούς και χρησιμεύει επίσης σαν αποθήκη
ενέργειας.
Δέρμα: Υποδοχείς
Αισθήσεων
Ξέρατε ότι…
• Τα μάτια μας έχουν πάντα το ίδιο μέγεθος από την μέρα που
γεννιόμαστε, αλλά οι μύτες και τα αυτιά μας συνέχεια μεγαλώνουν;
• Όπως και το δακτυλικό αποτύπωμα, έτσι και το αποτύπωμα της
γλώσσας είναι μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο;
• Οι γυναίκες ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους σχεδόν τις διπλάσιες
φορές από τους άντρες;
• Τα μάτια σας ανοιγοκλείνουν περισσότερες από 10.000.000 φορές το
χρόνο;
• Ο αέρας που βγαίνει από τη μύτη στο φτέρνισμα, έχει ταχύτητα
πάνω από 100 μίλια την ώρα;
• Όταν φταρνιζόμαστε, η καρδία και οι πνεύμονες μας δεν λειτουργούν
για περίπου, 1 δευτερόλεπτο; (μύτη)
• Το ανθρώπινο όργανο που μπορεί να αυξήσει το μήκος του 20 φορές
είναι η κόρη του ματιού;
• Είναι αδύνατο να φταρνιστείς με τα μάτια ανοιχτά; (μύτη)
Δ
Ι
Α
Θ
Ε
Μ
Α
Τ
Ι
Κ
Ο
Τ
Η
Τ
Α
•
•
•
•





ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Μάθημα 1
Θέμα : Η μύτη μας και η αίσθηση της
όσφρησης
Χρόνος: 1 Χ 80
Στόχοι : Το παιδί
Να αναφέρει ότι η μύτη είναι αισθητήριο
όργανο της όσφρησης.
Να περιγράφει με 2-3 προτάσεις το όργανο
της όσφρησης.
Να επισημάνει διαφορές και ομοιότητες
που υπάρχουν μεταξύ της μύτης του και της
μύτης των άλλων παιδιών.
Να κατανοήσει τη χρησιμότητα της
όσφρησης αναφορικά με τη συμβολή της :
α) στην αποφυγή κινδύνων β) στον
καθαρισμό του αέρα που αναπνέουμε
γ)στη διαμόρφωση του ήχου της φωνής.
Να διακρίνει τις μυρωδιές σ’ ευχάριστες,
δυσάρεστες, λεπτές, βαριές, ουδέτερες.
Κριτική στους στόχους
Αρνητικά
 Ο 2ος και ο 5ος στόχος θεωρούμε πως
δεν είναι διατυπωμένοι ως στόχοι
αλλά ως δραστηριότητες .
 3ος στόχος : δεν είναι σωστό να
συγκρίνουν τις μύτες τους τα παιδιά
μεταξύ τους γιατί κάποια παιδιά
μπορεί να νιώθουν άσχημα για τη
μύτη τους με αποτέλεσμα να έρθουν
σε δύσκολη θέση.
Θετικά
 Ο 4ος στόχος είναι πολύ καλός γιατί τα
παιδιά
είναι
σημαντικό
να
αναγνωρίζουν τις λειτουργίες και τη
χρησιμότητα της μύτης
ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Σχολικό εγχειρίδιο
 Αφόρμηση :
 Kλειστά μάτια
 Ανοίγει μπουκάλι με
δυνατό άρωμα
 Κατευθυντήριες ερωτήσεις
 Προσπάθεια εντοπισμού
της στον χώρο
 Αισθητήριο όργανο που
χρησιμοποιούν
Κριτική του βιβλίου
Αρνητικά
 Η μυρωδιά μπορεί να μην
φτάνει σε όλα τα σημεία
της τάξης.
 Είναι δύσκολο να
καταλάβουν από πού
προέρχεται η μυρωδιά
Θετικό
 Καλή ως σκεπτικό αλλά όχι
πρακτική
ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Κριτική του βιβλίου
Σχολικό εγχειρίδιο
 1η δραστηριότητα
 Φύλλο εργασίας 1
 Παρατήρηση μύτης
διπλανού και σύγκριση με
την δική τους (σχεδίασμα
στην εργασία 4)
 Χαρακτηριστικά κάθε
μέρους της μύτης
 Περιγραφή της κίνησης
μιας μύτης όταν μυρίζεται
(με τον διπλανό τους)
Αρνητικά
 Η σύγκριση είναι λάθος
 Πολύ εύκολη  θα ήταν
καλύτερο να γίνει το φύλλο
εργασίας 3 άσκηση 1.
 Δεν υπάρχει μια εικόνα στα
φύλλα εργασίας τους.
 Πολύ γενικό και αχρείαστο να
περιγράψουν την κίνηση της
μύτης.
Θετικά
 Ψηλάφισμα πραγματικής μύτης
και
εντοπισμού
των
χαρακτηριστικών της με οπτική
και απτική επαφή
 Αναπτύσσεται
η
δεξιότητα
παρατήρησης.
ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Σχολικό εγχειρίδιο
 Δραστηριότητα 2
 Κλειστή μύτη 
απαραίτητη για την
αναπνοή (αναφορά στο
φιλτράρισμα του αέρα)
 Κλειστή/ανοικτή μύτη 
αλλαγή χροιάς της φωνής
 Δραστηριότητα 3
 Δύο άχρωμα υγρά  ποιο
αισθητήριο όργανο θα τους
βοηθούσε να ανακαλύψουν
τι υγρά είναι ;  αποφυγή
κινδύνων
Κριτική του βιβλίου
Θετικά δραστηριότητας 2, 3
 Χρησιμοποιεί εύστοχα τις
δραστηριότητες για να γίνουν
κατανοητές οι λειτουργίες της
μύτης
 Αναπτύσσεται η δεξιότητα
παρατήρησης.
 Αναπτύσσεται η δεξιότητα
ερμηνείας παρατήρησης
(δρ.3).
Αρνητικά δραστηριότητας 3
 Ο δάσκαλος κατευθύνει τους
μαθητές στη σωστή
απάντηση.
ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Σχολικό εγχειρίδιο
 Δραστηριότητα 4
 Φύλλο εργασίας 2
 Διάφορα υλικά
 Ταξινόμηση υλικών
(ευχάριστες, δυσάρεστες,
αδύνατες, έντονες,
ουδέτερες μυρωδιές
Κριτική του βιβλίου
Αρνητικά
 Υποκειμενικό (π.χ. μυρωδιά
λεμονιού)
 Θα μπορούσε να γίνει
καλύτερη χρήση υλικών για
όσφρηση (π.χ. σβηστήρι,
μολύβι)
 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
δεν διαφαίνεται κατά τη
διάρκεια της δραστηριότητας.
Θετικό
 Ως δραστηριότητα ανάπτυξης
της δεξιότητας της
ταξινόμησης.
 Βιωματική μάθησηχειροποιαστά αντικείμενα.
ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Σχολικό εγχειρίδιο
 Δραστηριότητα 5
 Παιδιά σε κύκλο (δάσκαλος
στο κέντρο)
 Κλειστά τα μάτια
 Ο δάσκαλος ανοίγει ένα
μπουκάλι με χαρακτηριστική
μυρωδιά που ήδη γνωρίζουν
(επαναλαμβάνεται με
διαφορετικές μυρωδιές)
 Καταγραφή της μυρωδιάς
κάθε φορά
 Αναφορά στα ζώα (όσφρηση)
Κριτική του βιβλίου
Αρνητικά
 Δεν υπάρχει στόχος για τη
συγκεκριμένη δραστηριότητα
 Δεν μπορείς να καταλάβεις
σίγουρα αν ένα παιδί έχει
μειωμένη την ικανότητα της
όσφρησης
Θετικά
 Συσχέτιση με τα ζώα
 Συμπεράσματα για τα ζώα μέσα
από σχετικές εμπειρίες των
παιδιών .
ΑΝΑΔΟΜΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Σχολικό εγχειρίδιο
 Δραστηριότητα 6
 Συζήτηση για το πώς να
αποκτήσουν υγιεινές
συνήθειες και τρόπους
προφύλαξης της μύτης
τους.
 Δραστηριότητα
Ολοκλήρωσης
 Σημαντικό λεξιλόγιο
 κάνουν προτάσεις
Κριτική του βιβλίου
Αρνητικά δραστηριότητας 6 και
ολοκλήρωσης
 Δεν υπάρχει στόχος για την
συγκεκριμένη δραστηριότητα (6)
 Θα μπορούσαν να γίνουν πιο
διασκεδαστικές και παιγνιώδεις (π.χ.
με εικόνες).
 Ολοκλήρωση  πολύ βαρετή για τα
παιδιά και χρονοβόρα.
Θετικά δραστηριότητας 6
 Καλλιεργείται η συνεργατική μάθηση,
αναπτύσσεται η συζήτηση και η
ομαδικότητα
Άλλες Εργασίες
 Καλή ως σκέψη
 Να υπάρχουν κι’ άλλες
λέξεις για να διαλέγουν οι
μαθητές ποιά είναι η σωστή
σε κάθε θέση.
Να μην υπάρχουν εκείνες οι
λέξεις στο πλαίσιο και μέσα
από
το
μάθημα
να
προσπαθούσαν οι μαθητές να
βρουν ποια λέξη ταιριάζει.
 Ευχάριστη δραστηριότητα
Ανάπτυξη υγιεινών
συνηθειών
 Δεξιότητα  επικοινωνίας
Βιβλιογραφία :
•
Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού : Εκπαιδευτικό Υλικό Δημοτικής Εκπαίδευσης. Ανάκληση
Ιανουάριος 23 , 2012, από
http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/epistimi/web_Quest_main/webquests/human_bo
dy_web_quest_st/ear.html
•
Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού : Εκπαιδευτικό Υλικό Δημοτικής Εκπαίδευσης. Ανάκληση
Ιανουάριος 23 , 2012, από
http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/epistimi/web_Quest_main/webquests/human_bo
dy_web_quest_st/tongue.html
•
Earcare, η φροντίδα στην ακοή. (χ.χ). Σχετικά με την αίσθηση της ακοής. Ανάκληση Ιανουάριος
28 , 2012, από http://www.akoh.gr/Files/files/EARCARE-%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AE.pdf
•
Medlook kids.net. (2000). Η Γλώσσα. Ανάκληση Φεβρουάριος 10, 2012, από
http://www.medlook.net/kids/tongue.asp
•
Αμβροσιάδης, Ε. (χ.χ). Ανατομία του ανθρωπίνου σώματος. ΜΥΤΗ-ΣΤΟΜΑ- ΤΡΑΧΕΙΑ. Ανάκληση
Φεβρουάριος 2, 2012, από
http://www.rhodes.aegean.gr/sxedia/grafdaskalou/anatomy/sub1/respiration/noseMouth.htm
•
Καραβιτάκης, Μ. (χ.χ). ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ ΟΣΦΡΗΣΗ ΚΑΙ ΓΕΥΣΗ ΟΡΑΣΗ
ΚΑΙ ΑΚΟΗ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ. Ανάκληση Φεβρουάριος 2, 2012, από
http://iek-chanion.chan.sch.gr/dmdocs/Karavitakis/karav7.pdf
•
Σιγανός, Μ. (2003). Γιατί δεν μου μυρίζει τίποτα; Ανάκληση Φεβρουάριος 5, 2012,
από http://www.vita.gr/html/ent/708/ent.6708.asp
•
Ελληνική ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια (2006). Όσφρηση. Ανάκληση Φεβρουάριος 8,
2012, από
http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%8C%CF%83%CF%86%CF%81%CE%B7%CF
%83%CE%B7
•
Η πολύτιμη μας μύτη. Medlook kids, Έγκυρη Πληροφόρηση για υγεία (2000).
Ανάκληση Φεβρουάριος 1, 2012, από http://www.medlook.net/kids/nose.asp
•
Αμβροσιάδης, Ε. (χ.χ). Ανατομία του ανθρωπίνου σώματος. Όσφρηση και γεύση.
Ανάκληση Φεβρουάριος 2, 2012, από
http://www.rhodes.aegean.gr/sxedia/grafdaskalou/anatomy/sub1/taste.htm
•
Κυπριακό κέντρο περιβαλλοντικής έρευνας και εκπαίδευσης. Περίεργα και
ενδιαφέροντα για τον άνθρωπο. Ανάκληση Φεβρουάριος 13, 2012, από
http://www.kykpee.org/istoselides/istoselides_greek/gnorizete_oti_anthropoi.html
•
Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού : Εκπαιδευτικό Υλικό Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Ανάκληση Φεβρουάριος 14, 2012, από
http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/epistimi/web_Quest_main/webquests/
human_body_web_quest_st/nose.html
•
Παναγίδου, Μ.Β. (2010). Γεύση και Όσφρηση. Η γευστική απόληξη δεν φταίει
πάντα. Ανάκληση Φεβρουάριος 4, 2012, από
http://www.diatrofologos.com/images/public/pdf/nutrition_articles_GR/Taste_and_
smell-gr.pdf
•
Οι πέντε μου αισθήσεις. Προ-σχολικά, ιδέες και προτάσεις για το νηπιαγωγείο.
Ανάκληση Φεβρουάριος 3, 2012, από
http://prosxolika.blogspot.com/2011/11/o.html
•
Βάρβογλη, Λ. (2005). Καφενείο της Επιστήμης. Αισθανόμαστε με τον Εγκέφαλο;
Ανάκληση Φεβρουάριος 18, 2012, από
http://www.eugenfound.edu.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=RESOURCE&cresrc=25
5&cnode=88
•
In2life. (2011, 20 Μαΐου). Μουσική για μωρά. Ανάκληση Φεβρουάριος 2, 2012, από
http://www.in2life.gr/home/child/articles/201541/article.aspx
•
Βίντεο – αυτί :
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=skXQ6PuIc4s
•
Βίντεο – αφόρμηση :
http://www.youtube.com/watch?v=yUWb84ER4O0&feature=related