Transcript ΠΕΡΙ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΗΛΙΑΚΗΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ
Συνέπειες & Μέτρα Προστασίας
ΚΔΒ
Αρχίατρος
Κωνσταντίνος Δ. Βέρρος
Δντης Δερματολογικής Κλινικής
411 ΓΣΝ ΤΡΙΠΟΛΗΣ
Ο ΗΛΙΟΣ
• Ο
ήλιος
είναι
ένας
αληθινός
σταθμός
παραγωγής
ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.
• Παράγει ένα ευρύ φάσμα, από την κοσμική ακτινοβολία μέχρι
τα ραδιο-ηλεκτρικά κύματα. Οι ακτινοβολίες που επηρεάζουν
το δέρμα μας, είναι ένα μόνο μικρό τμήμα του ηλιακού
φάσματος.
• Οι ακτινοβολίες αυτές είναι οι :
- Υπέρυθρη ακτινοβολία (InfraRed)
- Ορατό φως (Visible Light)
- Υπεριώδης ακτινοβολία (UltraViolet)
ΚΔΒ
ΦΑΣΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
ΚΔΒ
ΠΕΡΙ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Η Υπεριώδης ακτινοβολία υποδιαιρείται σε 3
τύπους :
1. UVA με μήκος κύματος 400 - 320 nanometers (nm),
2. UVB (320 - 290 nm).
3. UVC (290 - 200 nm).
ΚΔΒ
Η ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
• Από τις ορατές και αόρατες ακτινοβολίες που εκπέμπει
ο ήλιος, οι αόρατες υπεριώδεις (UVA & UVB), φτάνουν
στην επιφάνεια της γης και προκαλούν τα πιο πολλά
προβλήματα.
• Η υπεριώδης ακτινοβολία διεισδύει στο δέρμα και τους
οφθαλμούς και συχετίζεται με την εμφάνιση σοβαρών
νοσημάτων, όπως ο καρκίνος του δέρματος και ο
καταρράκτης.
• Δεν υπάρχει «ασφαλής» υπεριώδης ακτινοβολία.
ΚΔΒ
ΤΥΠΟΙ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
• Η UVA (320 - 400 nm) είναι η μεγαλύτερη πηγή
ηλιακής ακτινοβολίας στην επιφάνεια της γης και
διεισδύει κάτω από τις επιφανειακές στοιβάδες του
δέρματος.
•
ΚΔΒ
Η UVB (280 - 320 nm) φτάνει σε μικρότερα ποσά
λόγω της απορρόφησης μεγάλου μέρους της από τη
στοιβάδα του όζοντος. Και πάλι όμως αρκεί για να
προκαλέσει ζημιά.
• Η UVC (190 - 280 nm) είναι εξαιρετικά βλαβερή για
το δέρμα, αλλά απορροφείται τελείως απο το όζον της
στρατόσφαιρας και έτσι δεν φτάνει στην επιφάνεια της
γης.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ UVA - UVB
• Οι εξωτερικές στοιβάδες του δέρματος, λαμβάνουν
περίπου
18 φορές πιο πολύ ενέργεια από την UVA
παρά από την UVB.
• Η UVA παίζει δραστικότερο ρόλο στη διατήρηση του
μαυρίσματος.
• Η
UVA
όμως
είναι
1000
ερυθηματογόνος από την UVB.
φορές
λιγότερο
• Αν και οι δύο έχουν την μεγαλύτερη ένταση το
μεσημέρι, μεγάλο μέρος της UVA «εκτείνεται» και στις
πρωϊνές και στις απογευματινές ώρες.
ΚΔΒ
ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ UVA – UVB
(2)
• Ενώ το 72% της ετήσιας δόσης UVB λαμβάνεται κατά
το καλοκαίρι και το 28% λαμβάνεται κατά τον υπόλοιπο
χρόνο, μόνο το 48% της ετήσιας δόσης UVA
λαμβάνεται κατά το καλοκαίρι και το 52% κατά τον
υπόλοιπο χρόνο.
• Η UVA (σε αντίθεση με την UVB), δεν φιλτράρεται από
τα τζάμια των παραθύρων.
• Η UVA είναι σχετικά ανεπηρέαστη από το υψόμετρο και
τις ατμοσφαιρικές συνθήκες.
ΚΔΒ
• Η UVA διεισδύει κι αυτή στο δέρμα, φτάνοντας σε
βάθος όπου πολλές διαδικασίες φωτογήρανσης
λαμβάνουν χώραν.
«ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ» ΗΛΙΑΚΗΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Το ηλιακό φως φιλτράρεται καθώς περνά μέσα από την
ατμόσφαιρα (από το όζον, τα σωματίδια της σκόνης, τον
καπνό, τους υδρατμούς), ενω ταυτόχρονα εμποδίζεται
και η διέλευση των επικίνδυνων μηκών κύματος
(κοσμική ακτινοβολία, ακτίνες γάμα, ακτίνες Χ και
ακτινοβολία
UVC). Η εναπομείνασα ακτινοβολία
διεισδύει στο δέρμα, όπου και προκαλεί διάφορα
βιολογικά και μεταβολικά αποτελέσματα. Από το
σύνολο της ηλιακής ενέργειας που φτάνει στην
επιδερμίδα, μόνο το 10% αποτελείται από UV
ακτινοβολία, αλλά τα βραχέα αυτά μήκη κύματος είναι
πολύ ενεργητικά και πολύ δραστικά από βιολογικής
άποψης.
ΚΔΒ
UVC
ΚΔΒ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ UV
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΡΑΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
Τύπος
% ακτινοβολία που
φτάνει
στην
επιφάνεια
της γης
Μήκος
Κύματος
(nm)
UVC
0
200-290
Επιδερμίς
-
+++
+++
-
UVB
1,7
290-320
Επιδερμίς
- Θηλώδες
χόριο
-
++
++
++
UVA
6,3
320-400
ΘηλώδεςΔικτυωτό
χόριο
+
+
+
+
Ορατό
92
400-800
Δικτυωτό
χόριοΥποδόριο
+
-
-
+
ΚΔΒ
Βάθος
διείσδυ
σης
Διείσδυση
από το
γυαλί των
παραθύρων
Ερυθημα
τογόνος
Καρκινογένε
ση
Επιβραδυνόμενο
δράση
Μαύρισμα
ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ
ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Παρόλο που ο ήλιος είναι απαραίτητος για :
# Τη σωματική και συναισθηματική μας
σταθερότητα,
# Παραγωγή θερμότητας (αποτέλεσμα της υπέρυθρης
ακτινοβολίας)
# Σύνθεση βιταμίνης D στο δέρμα (αποτέλεσμα της
UVB ακτινοβολίας – αρκεί ένα 10λεπτο την ημέρα)
# Φωτοσύνθεση των φυτών,
παραμένει ένας φίλος τον οποίο δεν θα πρέπει να
επισκεφτόμαστε υπερβολικά συχνά, εάν δεν θέλουμε
να αντιμετωπίσουμε αργότερα τις καταστρεπτικές
ΚΔΒ
συνέπειές του.
ΚΔΒ
Η «ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ»
Το όζον είναι ένα φυσικό αέριο που βρίσκεται στην
ατμόσφαιρα σε 2 στοιβάδες.
Στην ΤΡΟΠΟΣΦΑΙΡΑ που περιβάλλει την επιφάνεια της
γης το «κακό» όζον είναι ένας ρυπογόνος παράγων
που συμβάλλει στη δημιουργία της αιθαλομίχλης.
Στην ΣΤΡΑΤΟΣΦΑΙΡΑ όμως, το όζον είναι «καλό» και
απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της UVB και όλη τη
UVC
ακτινοβολία.
Το
στρατοσφαιρικό
όζον
βρίσκεται σε ύψος 10 - 50 χλμ από την επιφάνεια
της γης.
ΚΔΒ
Η «ΤΡΥΠΑ» ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ
(συνέχεια)
• Η στοιβάδα του όζοντος της στρατόσφαιρας, δρα σαν
ένα
πολύ
ισχυρό
«φίλτρο»,
απορροφώντας
ένα
μεγάλο ποσόν υπεριωδών ακτίνων του ήλιου, που
διαφορετικά θα έφταναν στην επιφάνεια της γης.
• Τα
χημικά
που
κυρίως
είναι
υπεύθυνα
για
την
καταστροφή της στοιβάδας, είναι οι αλογονωμένοι
υδρογονάνθρακες (chlorofluorocarbons, CFC's),
που βρίσκονται στα αέρια των ψυγείων, στα διάφορα
ΚΔΒ
sprays, πυροσβεστήρες και αλλού στη βιομηχανία.
Η «ΤΡΥΠΑ» ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ
(συνέχεια)
• Οταν οι υδρογονάνθρακες αυτοί αποσυντεθούν στην
στρατόσφαιρα,
απελευθερώνουν
χλώριο,
το
οποίο
«επιτίθεται» στο όζον. Κάθε άτομο χλωρίου δρα σαν
καταλύτης και προκαλεί τη διάσπαση 100.000 μορίων
όζοντος.
ΚΔΒ
Η «ΤΡΥΠΑ» ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ
(συνέχεια)
•Αν συνεχιστεί η χρήση των sprays που περιέχουν τους
βλαπτικούς
για
το
όζον
της
στρατόσφαιρας
υδρογονάνθρακες, μέχρι το 2075 η ζώνη του όζοντος θα
έχει καταστραφεί κατά το 40%.
•Εχει δε υπολογιστεί ότι:
 1% του όζοντος   2% της UVB
που
φτάνει
στη
γη
με
συνέπεια
τελικά
τα
ακανθοκυτταρικά και βασικοκυτταρικά καρκινώματα του
ΚΔΒ
δέρματος να αυξάνουν κάθε χρόνο κατά 1-3%.
ΕΝΤΑΣΗ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
•
•
•
•
•
•
•
ΚΔΒ
Η ένταση της UVΒ που φτάνει στο σημείο που
βρισκόμαστε, εξαρτάται από :
Εποχή
Ωρα της ημέρας
Γεωγραφικό πλάτος
Υψόμετρο που βρισκόμαστε
Αντανάκλαση του ηλιακού φωτός στην επιφάνεια της
γης
Διάχυση στην ατμόσφαιρα
Σύννεφα
ΕΝΤΑΣΗ UV ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
(συνέχεια)
Παραδείγματα:
• Η ένταση της UVB είναι μεγαλύτερη το μεσημέρι από
το πρωϊ ή το απόγευμα, μεγαλύτερη το καλοκαίρι απ’
ότι τον χειμώνα
• Μεγαλύτερη στον Ισημερινό απ’ ότι στην Ευρώπη
• Σε υψόμετρο 1500 μ. η ένταση της UV αυξάνει κατά
20% !
• Το γρασίδι αντανακλά μόνο το 3%, το νερό της
θάλασσας 5%, η άμμος 17% και το χιόνι 85% !!
• Τα σύννεφα απορροφούν το 30-80% της ακτινοβολίας
(ανάλογα με το ύψος που βρίσκονται, την πυκνότητα
κλπ), ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΟΛΗ την ακτινοβολία.
ΚΔΒ
ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
(UV INDEX)
Προγνωστικός δείκτης της ακτινοβολίας
Προληπτικά μέτρα χρειάζονται όταν ο δείκτης είναι > 5
ΚΔΒ
UV Index
Κατηγορία
ΧΡΟΝΟΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ
ΕΚΘΕΣΗΣ
>9
ΑΚΡΑΙΑ
< 15 λεπτά
7-9
ΥΨΗΛΗ
< 20 λεπτά
4-7
ΜΕΤΡΙΑ
περίπου 30 λεπτά
0-4
ΧΑΜΗΛΗ
> 1 ώρα
ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
(συνέχεια)
ΚΔΒ
ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
• ΠΡΟΩΡΗ ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
(Φωτογήρανση)
• ΚΑΡΚΙΝΟΙ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
• ΟΦΘΑΛΜΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ
• ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΚΔΒ
ΟΦΘΑΛΜΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ
Ακόμα και μικρά ποσά ηλιακής ακτινοβολίας, αυξάνουν
τις πιθανότητες οφθαλμικής βλάβης
• Καταρράκτης : Μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης
• Φωτοκερατίτις από ηλιακό φώς: «έγκαυμα» του
οφθαλμού. Το σύμπτωμα εξαφανίζεται σε ένα 48ωρο,
αλλά προδιαθέτει σε επιπλοκές αργότερα στη ζωή.
Η βλάβη στους οφθαλμούς από υπεριώδη
ακτινοβολία, είναι αθροιστική, έτσι δεν είναι ποτέ αργά
ΚΔΒ
να αρχίσουμε να προστατεύουμε τα μάτια μας.
ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
• Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να αλλάξει την
κατανομή και τη λειτουργία των ΛΑ (τα κυρίως
υπεύθυνα κύτταρα για την άμυνα του οργανισμού).
• Επαναλαμβανόμενη υπερέκθεση στην ακτινοβολία
μπορεί να προκαλέσει μείωση της αμυντικής ικανότητας
του οργανισμού.
ΚΔΒ
ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΒΛΑΒΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
ΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
• ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ - ΦΩΤΟΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ :
Ροδόχρους Νόσος, Απλούς Ερπης, Ανεμευλογιά,
Ψωρίαση (10%), Ερυθηματώδης Λύκος αλλά και άλλες
δερματοπάθειες συγγενείς και μη.
• ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Οι αντιδράσεις αυτές οφείλονται σε :
1. Αλλεργία στο Ηλιακό φώς (Ηλιακή Κνίδωση)
2. Αλληλεπίδραση ακτινοβολίας με καλλυντικά, αρώματα,
φυτά, τοπικές κρέμες και αντιηλιακά.
Ωρισμένα ΦΑΡΜΑΚΑ, όπως τα αντισυλληπτικά,
αντιϋπερτασικά, τα αντιφλεγμονώδη, αντικαταθλιπτικά
κ.ά μπορεί να προκαλέσουν φωτοαλλεργικό εξάνθημα.
ΚΔΒ
Φωτοαλλεργική Δερματίτις
ΚΔΒ
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟ
ΔΕΡΜΑ (1)
ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
(οφείλονται κυρίως στην UVB ακτινοβολία)
ΚΔΒ
•Το ηλιακό ερύθημα, το κλασσικό «έγκαυμα»
– Ποικίλλει από ένα ήπιο κοκκίνισμα έως την
εμφάνιση φυσαλίδων.
– Η βαρύτητά του εξαρτάται από την ένταση και τον
χρόνο έκθεσης στον ήλιο καθώς και από τον
φωτότυπο του δέρματος.
– Οι ακτίνες UVA επιδεινώνουν το έγκαυμα.
• Η επιβραδυνόμενη μελάγχρωση ή «μαύρισμα»
– Εμφανίζεται 2 μέρες μετά την έκθεση στον ήλιο,
έχει τη μέγιστη ένταση την 20η περίπου ημέρα και
μετά υποχωρεί σταδιακά.
– Προκαλείται από την UVB.
– H UVA ακτινοβολία, διεγείρει επίσης την παραγωγή
μελανίνης, αλλά για τον σκοπό αυτό απαιτείται
1000 φορές περισσότερη ενέργεια ακτινοβολίας.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
ΥΠΕΡΙΩΔΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟ
ΔΕΡΜΑ (2)
ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
(οφείλονται στις UVA και UVB ακτινοβολία)
Κυριώτερα :
Γήρανση του δέρματος (Φωτογήρανση)
Πρόκληση Σπίλων και Δερματικών Καρκίνων
Διάφορες
βλάβες:
ευρυαγγείες,
φλεβικές
υπομελάνωση, κ.ά
ΚΔΒ
Διάχυτη
λίμνες,
ερυθρότητα,
σταγονοειδής
ΦΩΤΟΓΗΡΑΝΣΗ : ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
• Μέσω ενός ΣΥΝΘΕΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ, το
Ηλιακό φως καταστέλλει τη παραγωγή κολλαγόνου
αδρανοποιώντας τα γονίδια που «παράγουν» το
κολλαγόνο. Ταυτοχρόνως, το ηλιακό φως ενεργοποιεί
καταστρεπτικά για το κολλαγόνο ένζυμα.
• ΣΥΝΕΠΕΙΑ: Καταστροφή του δέρματος. Το δέρμα έχει
ένα τραύμα που πρέπει να επουλωθεί. Η επούλωση
ενός τραύματος δεν είναι ποτέ τέλεια. Μπορεί να είναι
99.9% τέλεια, αλλά ποτέ 100%. Η μικροουλή αυτή
δεν είναι ορατή με το μάτι, αλλά μετά από προκλήσεις
χιλιάδων τέτοιων ουλών στη διάρκεια της ζωής, οι
μικροουλές γίνονται μακρο-ουλές και ορατές.
• Πρακτικά και καθώς μεγαλώνουμε, οι ίνες του
κολλαγόνου και της ελαστίνης που διατηρούν
ελαστικό το δέρμα, αδυνατίζουν ή καταστρέφονται.
ΚΔΒ
ΦΩΤΟΓΗΡΑΝΣΗ
(2)
• Το δέρμα αρχίζει και φαίνεται θαμπό, χαλαρό και
μαλακό, γίνεται λεπτότερο, χάνει το λίπος του και
γίνεται πιο πλαδαρό.
• Ταυτοχρόνως, η βαρύτητα παίζει το δικό της ρόλο,
«τραβώντας» το δέρμα προς τα κάτω κάνοντας το
επίσης χαλαρό και «κρεμασμένο».
• Επί πλέον : Φακίδες, Δυσχρωμίες – Γεροντικές φακές,
Βαθιές ρυτίδες, φαγέσωρες κ.ά
• Στον αυχένα επίσης
Ρομβοειδής Αυχένας
ΚΔΒ
μπορούμε
βλάβες
όπως
ο
ΚΔΒ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ UVA
ΚΔΒ
ΦΩΤΟΓΗΡΑΝΣΗ: Ενα αθροιστικό
φαινόμενο
• Η συσσώρευση στο δέρμα της δράσης της ηλιακής
ακτινοβολίας, συνεχίζεται από τη βρεφική ηλικία
μέχρι το θάνατο.
• Το 60-80% της συνολικής δράσης
της ακτινοβολίας έχει «αποκτηθεί»
μέχρι τα 18 χρόνια της ζωής μας !!!
ΚΔΒ
ΦΩΤΟΓΗΡΑΝΣΗ : ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΗ
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ
Στην ηλικία των 18 μηνών, οι βλάβες δεν είναι
ΚΔΒ
ακόμα ορατές
ΚΔΒ
Στην ηλικία των 4 ετών φαίνεται πρώϊμη βλάβη από
τον ήλιο με τη μορφή «φακίδων» στη μύτη και
τις παρειές
Στην ηλικία των 17 ετών, η έφηβη αυτή έχει ήδη
σημαντική βλάβη από το παρατεταμένη και
ΚΔΒ
απερίσκεπτη ηλιοθεραπεία
Σε μια γυναίκα 37 ετών, οι βλάβες φαίνονται
ΚΔΒ
ξεκάθαρα στο υπεριώδες φως.
Μια γυναίκα 52 ετών φαίνεται με «γερασμένο»
δέρμα στο ορατό φως και με σημαντική
ΚΔΒ
φωτογήρανση στο υπεριώδες.
Μια 64χρονη κολυμβήτρια. Το δέρμα είναι ξηρό,
ανελαστικό, με βαριά μελαγχρωματική κηλίδωση
ΚΔΒ
και ρυτίδες.
ΦΩΤΟΤΥΠΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
ΤΥΠΟΣ
ΔΕΡΜΑΤΟΣ
ΚΔΒ
ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗΝ
UV-ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΚΑΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ
ΜΑΥΡΙΣΜΑΤΟΣ. ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΤΑ
ΠΡΩΤΑ 30 ΄ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
I
Πολύ ευαίσθητο
Εγκαυμα πάντα εύκολα / ποτέ
μαύρισμα (κόκκινα μαλλιά)
II
Πολύ ευαίσθητο
Εγκαυμα πάντα εύκολα / ελάχιστο
μαύρισμα (ξανθοί)
III
Ευαίσθητο
Μέτριο έγκαυμα / μαύρισμα
βαθμιαίο και ομοιόμορφο (ο μέσος
όρος στη Λευκή φυλή)
IV
Μετρίως ευαίσθητο
Ελάχιστο έγκαυμα / πάντα καλό
μαύρισμα (καστανόχρωμοι)
V
Λίγο ευαίσθητο
Σπάνια έγκαυμα / έντονο μαύρισμα
(μελαγχροινοί)
VI
Καθόλου ευαίσθητο
Ποτέ έγκαυμα / βαθιά μελάγχρωση
(μαύροι)
ΠΡΟΚΑΚΟΗΘΕΙΣ & ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ
ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ
ΤΗΝ ΥΠΕΡΙΩΔΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
ΠΡΟΚΑΚΟΗΘΕΙΣ
• ΑΚΤΙΝΙΚΕΣ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΕΙΣ – ΔΕΡΜΑΤΙΚΟ
ΚΕΡΑΣ
• ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟΙ ΣΠΙΛΟΙ – ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΦΑΚΗ –
ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΠΙΛΟΙ
ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ
• ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΕΠΙΘΗΛΙΩΜΑ (BCC)
• ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΕΠΙΘΗΛΙΩΜΑ (SCC)
• ΜΕΛΑΝΩΜΑ
ΚΔΒ
ΑΚΤΙΝΙΚΕΣ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΕΙΣ
• Το ποσοστό των ανθρώπων που έχει τέτοιες βλάβες
είναι >50% (ιδιαίτερα σε αγροτικούς πληθυσμούς).
• Δεν είναι καρκίνοι, αλλά βλάβες που μπορεί να
εξαλλαχθούν σε Ακανθοκυτταρικά καρκινώματα ή και
σε Βασικοκυτταρικά σε ωρισμένους ασθενείς.
• Η ΑΥ φαίνεται σαν μια τραχιά ερυθρή ή καφέ πλάκα με
λέπια στην επιφάνεια συνήθως σε εκτεθειμένες στον
ήλιο περιοχές.
• Ποσοστό εξαλλαγής: 8-10 %
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΑΡΚΙΝΟΙ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
(Γενικά στατιστικά στοιχεία)
• Περίπου 1 στους 5 Αμερικανούς θα εμφανίσει
δερματικό καρκίνο κατά τη διάρκεια της ζωής του και
in their lifetime, και ένας στους 71 θα εμφανίσει
Μελάνωμα.
• Ενας άνθρωπος πεθαίνει από Μελάνωμα κάθε ώρα
ΚΔΒ
ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
(ΕΠΙΘΗΛΙΩΜΑ)
• Η συχνότερη μορφή δερματικού καρκίνου (>75%).
• Εμφανίζεται κυρίως σε υπερ-εκτεθειμένες στον ήλιο
περιοχές όπως πρόσωπο (ιδίως στη μύτη), αλλά και σε
πλάτη, ώμους.
• Αρχικά, η συνηθέστερη εμφάνισή του είναι ένα σπυρί, ή
μια πληγή που δεν κλείνει.
• Εξελίσσεται συνήθως αργά : είναι κυρίως τοπικά
καταστρεπτικός όγκος και δίνει σπάνια μεταστάσεις
(4%).
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ
(ΕΠΙΘΗΛΙΩΜΑ)
• Η 2η σε συχνότητα μορφή δερματικού καρκίνου
(20%).
• Εμφανίζεται κυρίως και αυτή σε υπερ-εκτεθειμένες στον
ήλιο περιοχές όπως πρόσωπο, ιδίως στη μύτη, στο κάτω
χείλος, στο πτερύγιο του αυτιού, στο μέτωπο και στα
χέρια.
• Αναπτύσσονται συνήθως πάνω σε μια ακτινική
υπερκεράτωση. Επίσης σε μια περιοχή του δέρματος
που είχε παλιό έγκαυμα, που είχε εκτεθεί σε χημικές
ουσίες ή που είχε ακτινοβοληθεί.
• Εξελίσσεται πιο γρήγορα και είναι πιο επικίνδυνο από το
Βασικοκυτταρικό δίνοντας πιο συχνά μεταστάσεις στους
επιχώριους λεμφαδένες.
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Οι 3 κυριώτερες μέθοδοι ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΝΑΙ :
Χειρουργική Αφαίρεση
Κρυοχειρουργική (Κρυοθεραπεία)
Ακτινοβολίες (σε πολύ μεγάλες βλάβες)
• Εαν η προσέλευση στον ειδικό Δερματολόγο γίνει
έγκαιρα,
το
ποσοστό
πλήρους
ίασης
των
Βασικοκυτταρικών
και
Ακανθοκυτταρικών
καρκινωμάτων, ξεπερνά το 95% μετά από τη σωστή
θεραπεία.
ΚΔΒ
ΠΡΟΣΟΧΗ !!! Ο ΠΟΝΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΔΕΡΜΑΤΟΣ !!!
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
• ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ, δίνει σύντομα μεταστάσεις
• Το Μελάνωμα χαρακτηρίζεται από ένα ανεξέλεγκτο
πολλαπλασιασμό
των
μελανοκυττάρων
της
επιδερμίδας.
• Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση,
αλλά και πάνω σε ένα προϋπάρχοντα σπίλο.
• Εντοπίζονται συχνότερα στη ράχη - πλάτη ανδρών και
γυναικών και στις κνήμες των γυναικών αλλά και
οπουδήποτε στο σώμα.
ΚΔΒ
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
• 45,000 - 50,000 νέα περιστατικά διαγιγνώσκονται
κάθε χρόνο στις ΗΠΑ.
• Ενω το Μελάνωμα αφορά το 4% των Δερματικών
Καρκίνων, είναι υπεύθυνο για το 80% των θανάτων
από αυτούς.
• 9,800 άνθρωποι θα πεθάνουν από δερματικό καρκίνο
το 2001 στις ΗΠΑ : οι 7800 θα είναι από Μελάνωμα
και οι 2000 από τις άλλες μορφές.
ΚΔΒ
• Η 5ετής επιβίωση είναι 80%. Η θνησιμότητα από το
Μελάνωμα φτάνει το 20%, δεύτερο στη σειρά μετά
τον Καρκίνο των Πνευμόνων.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ
ΜΕΛΑΝΩΜΑ
(2)
• Τα νέα περιστατικά αυξάνουν κατά 4% ετησίως, έχουν
διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία και αυξάνονται
περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μορφή καρκίνου. Η
αύξηση από το 1930 είναι 1900 % !
• Το 2001, ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ 71 Αμερικανούς θα έχει σοβαρό
κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.
• Το Μελάνωμα είναι ο πιο συχνός Καρκίνος σε γυναίκες
ηλικίας 25-29 ετών.
• Είναι ο 6ος πιο συχνός καρκίνος στους άνδρες και ο 7ος
στις γυναίκες.
ΚΔΒ
• Η επαγγελματική διαγνωστική ακρίβεια φτάνει το
60%...
ΠΡΩΪΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ
Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ABCD των Αμερικανών
• A (Asymmetry)
• B (Border irregular)
• C (Color Varied)
• D (Diameter >6 mm)
ΚΔΒ
ABCD
(2)
ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ : το ένα μισό δεν μοιάζει με το
ΚΔΒ
άλλο μισό
ABCD
(3)
ΟΡΙΑ: Μη ομαλά, οδοντωτά ή ασαφή
ΚΔΒ
ABCD
(4)
ΧΡΩΜΑ ΑΝΟΜΟΙΟΜΟΡΦΟ: Διάφορες καφέ,
σκούρες ή μαύρες αποχρώσεις, μπορεί να είναι τα
πρώτα σημάδια Μελανώματος. Καθώς το Μελάνωμα
εξελίσσεται μπορεί να εμφανιστούν και κόκκινες,
ΚΔΒ
άσπρες ή μπλέ αποχρώσεις.
ABCD
(5)
ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ : Δ > 6 mm, είναι ο κανόνας
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΚΔΒ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ
• Οικογενειακό ιστορικό
• Ατυποι σπίλοι
• Ατομικό ιστορικό μελανώματος
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• Πολλοί φυσιολογικοί σπίλοι (> 50)
• Υπεριώδης (UV) ακτινοβολία
• Σοβαρά εγκαύματα
(βλ. επόμενο slide)
• Φακίδες
• Ανοιχτόχρωμα δέρματα
ΚΔΒ
Η ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΓΚΑΥΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ
ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ και ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ,
ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ.
ΚΔΒ
ΑΤΥΠΟΙ (ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟΙ) ΣΠΙΛΟΙ:
Σύγκριση με ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ
• Οι Σπίλοι («ελιές») του δέρματος έχουν ορισμένα
χαρακτηριστικά που κι αυτά μας προειδοποιούν για τον
κίνδυνο να εξελιχθούν σε ΜΕΛΑΝΩΜΑ. Έτσι αν στο σύνολό
τους είναι πάνω από 50, αν αυτές στον κορμό έχουν ανώμαλη
περιφέρεια και το χρώμα στην επιφάνειά τους δεν είναι
ομοιόμορφα κατανεμημένο, τότε μια εξέταση από Δερματολόγο
είναι επιβεβλημένη.
• Ειδικότερα :
ΚΔΒ
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΤΥΠΩΝ ΜΕ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΠΙΛΟΥΣ: ΧΡΩΜΑ
Ομοιόμορφο χρώμα:
Ολοι οι σπίλοι τείνουν
να είναι ίδιοι
Διάφορα χρώματα :
Μαύρο, καφέ,
ερυθρό/ροζ.
ΚΔΒ
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΤΥΠΩΝ ΜΕ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΠΙΛΟΥΣ: ΣΧΗΜΑ
Στρογγυλό ή Ωοειδές με
σαφή όρια από το άλλο
δέρμα.
Ασαφή ή οδωντωτά όρια.
«Διαχέονται» στο γύρω
δέρμα.
ΚΔΒ
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΤΥΠΩΝ ΜΕ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΠΙΛΟΥΣ:
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ
Αρχίζουν
σαν
επίπεδες,
λείες
κηλίδες στο δέρμα (1a); Μπορεί
να είναι επηρμένες (1b) και να
σχηματίζουν ένα ομαλό ογκίδιο
(1c).
Η επιφάνεια μπορεί να
είναι ομαλή, λίγο
λεπιδώδης ή τραχειά.
ΚΔΒ
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΤΥΠΩΝ ΜΕ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΠΙΛΟΥΣ:
ΜΕΓΕΘΟΣ
Συνήθως < 5 mm.
Συνήθως > 5mm
ΚΔΒ
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΤΥΠΩΝ ΜΕ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΠΙΛΟΥΣ:
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ενας ενήληκας μπορεί να
έχει 10-40 σπίλους
Μπορεί
τους
να
100.
ξεπερνούν
Μερικοί
και
όμως
έχουν λίγους δυσπλαστικούς
ΚΔΒ
σπίλους.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΤΥΠΩΝ ΜΕ
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΠΙΛΟΥΣ:
ΕΝΤΟΠΙΣΗ
Συνήθως βρίσκονται στον
κορμό, πάνω από τη μέση σε
εκτεθειμένα σημεία στον ήλιο.
Το κεφάλι τα στήθη και οι
γοφοί, σπάνια έχουν
φυσιολογικούς σπίλους.
Εντοπίζονται
οπουδήποτε
αλλά πιο συχνά στη πλάτη
και σε περιοχές εκτεθειμένες
στον ήλιο. Επίσης και κάτω
από τη μέση, στα στήθη, στο
τριχωτό της κεφαλής και σε
ΚΔΒ
γοφούς
ΑΛΛΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ
ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ
ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΜΕΛΑΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΙ ΣΠΙΛΟΙ
ΚΔΒ
(σχετ. κίνδυνος =21)
ΑΛΛΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ
ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ
ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ
(2)
Lentigo Maligna
(ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΦΑΚΗ,
σχετ. κίνδυνος =10)
ΚΔΒ
ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
ΜΕΛΑΝΩΜΑΤΟΣ
ΠΑΡΑΓΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ (*)
•
Ατυποι σπίλοι & Προσωπικό Ιστορικό Μελανώματος & Οικογενειακό
ιστορικό στην οικογένεια
500
•
Σπίλος που επίμονα άλλαζε ή αλλάζει
> 400
•
Ατυποι σπίλοι & Ιστορικό Μελανώματος
στην οικογένεια
148
•
Ηλικία (>15 ετών vs < 15)
88
•
Ατυποι σπίλοι αλλά όχι Ιστορικό Μελανώματος στην οικογένεια
30-50
•
Συνηθισμένοι Μελ. Σπίλοι (>150)
50
•
Συνηθισμένοι Μελανοκυτταρικοί Σπίλοι (>50 vs <10)
15-25
•
Προηγούμενο Δερματικό Μελάνωμα πριν την ηλικία των 40
23
•
Συγγενής Μελανοκυτταρικός Σπίλος (>15 εκ)
17 – 21
•
ΠΙΛΟΤΟΙ
15 (!)
•
Ασπρη Φυλή (vs Μαύρη φυλή)
10 - 12
•
Κακοήθης Φακή (Lentigo maligna)
10
•
Προηγούμενο δερματικό μελάνωμα
9
•
Χρησιμοποίηση Tanning Beds πριν την ηλικία των 30
7-8
•
Δερματικό Μελάνωμα σε γονείς, παιδιά ή αδερφούς
-8
•
Φακίδες, Ανοιχτόχρωμα μάτια
5
•
Ανοσοκαταστολή
4-8
•
Ακτινικές φακές (actinic lentigines)
3,5
•
BCC ή SCC
3-5
•
Ευαισθησία στον ήλιο
3
•
Υπερβολική έκθεση στον ήλιο
ΚΔΒ
3
3
ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ
ΕΠΙΠΛΕΟΝ : ΟΣΟΙ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ
ΑΥΞΗΜΕΝΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΘΕ 3-6
ΚΔΒ
ΜΗΝΕΣ ΝΑ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟ
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
• ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
• ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ
ΚΔΒ
ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
ΡΟΥΧΑ
ΚΑΠΕΛΛΑ
ΓΥΑΛΙΑ
ΚΔΒ
ΟΜΠΡΕΛΛΕΣ
ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
(2)
Ρούχα & Υφάσματα
Μια λεπτή βαμβακερή μπλούζα, έχει δείκτη SPF >
10. Όταν είναι από ακρυλικό, ο δείκτης είναι > 5, ενώ
όταν είναι από μετάξι, ο δείκτης είναι > 15. Αλλα είδη
ρούχων
έχουν
μεγαλύτερο
δείκτη.
Τα
εφαρμοστά
ρούχα έχουν μεγαλύτερο δείκτη από τα φαρδιά.
Σύννεφα
Σε μια αραιή συννεφιά, η δόση της UV είναι το 5070% της δόσης μιας ηλιόλουστης ημέρας.
Ακόμα και σε μια γκρίζα, βροχερή μέρα, η δόση
της UV είναι το 10-20% της δόσης μιας ηλιόλουστης
ΚΔΒ
μέρας.
ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
(3)
Ωρες & Εποχές
Η συνολικά προσλαμβανόμενη ερυθηματώδης
δόση σε όλο το δίμηνο Δεκεμβρίου - Ιανουαρίου, είναι
όσο αυτό μιας ηλιόλουστης καλοκαιρινής μέρας.
Το 50% της συνολικής ημερήσιας δόσης,
λαμβάνεται στο τρίωρο 11-12 με 14-15. Η ένταση της
UVB πέφτει γρήγορα προς το τέλος της ημέρας. Η UVA
όμως παραμένει σχετικά σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια
της ημέρας.
ΚΔΒ
Γυαλί, αυτοκίνητα κλπ.
Στο σπίτι και το αυτοκίνητο, τα τζάμια
«φιλτράρουν»
την
ακτινοβολία
και
πρακτικά
«κόβουν» όλη την
UVB αφού απορροφούν την
ακτινοβολία με μήκος κύματος < 320 nm.
Η UVA όμως δεν φιλτράρεται και διαπερνά το
γυαλί.
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ
ΚΔΒ
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ
ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (SPF) –
ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ
Μέση Ερυθηματoγόνος δόση (MED)
ΔΕΙΚΤΗΣ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ=
ΜΕ Αντιηλιακό
Μέση Ερυθηματογόνος δόση (MED)
ΧΩΡΙΣ Αντιηλιακό
MED είναι η ελάχιστη ερυθηματογόνος δόση (Minimum Erythemal
Dose) δηλ. το
ποσό της UV ακτινοβολίας που προκαλεί ερύθημα
στο δέρμα. Η ποσότητα αυτή είναι ανάλογη με το χρόνο έκθεσης του
δέρματος στη υπεριώδη ακτινοβολία. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Ο χρόνος για να
«κοκκινίσει» ένα δεδομένο δέρμα είναι 15 min. Εαν ο άνθρωπος
αυτός χρησιμοποιήσει δείκτη SPF=20 τότε θα έχει 15 min. x 20 =
ΚΔΒ
300 min. ηλιοπροστασίας (5 ώρες)
SPF : ΠΡΟΣΟΧΗ !
Λόγω της διαφορετικότητας του χρώματος των
ατόμων, των προϊόντων, της έκθεσης στον ήλιο και
των συνθηκών χρήσης (σύννεφα κλπ), δεν μπορεί
στην πραγματικότητα να ορισθεί σαφώς ο Δείκτης
Προστασίας (SPF).
Ετσι, ο δείκτης σήμερα δεν χρησιμοποιείται για
να μας πεί πόσο θα μείνουμε κάτω από τον ήλιο.
Η ψευδής αίσθηση ασφαλούς χρονικού περιθωρίου
που μας παρέχει το αντιηλιακό, δεν θα πρέπει να
παρατείνει την έκθεσή μας στον ήλιο.
ΚΔΒ
Περι SPF (συνέχεια)
• ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟ ΔΕΝ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ
ΟΛΗ Η ΠΙΘΑΝΗ ΖΗΜΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ.
Ακόμα και με ΥΠΟ-ΕΡΥΘΗΜΑΤΟΓΟΝΕΣ ΔΟΣΕΙΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (με έκθεση δηλ. στον ήλιο που
δεν προκαλεί ερυθρότητα στο δέρμα), αρχίζει η
διαδικασία της καταστροφής του δέρματος.
• Πέρισυ το FDA πρότεινε τον περιορισμό της
αναγραφής των δεικτών (SPF) στο 30. Προϊόντα με
υψηλότερους δείκτες να αναγράφουν "30+" (ή "30
plus"). Οι λόγοι ήταν:
1. Ανεπάρκειες στις μεθοδολογίες δοκιμασιών στα
λεγόμενα αντιηλιακά με υψηλούς δείκτες και,
2. Ανησυχία ότι η αναγραφή υψηλότερων δεικτών
θα οδηγεί τους καταναλωτές σε μεγαλύτερους
χρόνους έκθεσης.
ΚΔΒ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ
• Πρώτα απο όλα, ελέγξτε τον Δείκτη Προστασίας
(SPF): Πρέπει να είναι πάνω από 15.
• Οι Ευρωπαϊκοί δείκτες δεν είναι ίδιοι με εκείνους των
ΗΠΑ και σε ορισμένες περιπτώσεις οι κατασκευαστές
χρησιμοποιούν δικούς τους δείκτες. Βεβαιωθείτε ότι το
αντιηλιακό σας έχει ευρωπαϊκό δείκτη (η πληροφορία
αυτή αναγράφεται στη συσκευασία). Και η Ελλάδα
χρησιμοποιεί τους Ευρωπαϊκούς δείκτες.
ΚΔΒ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ
(2)
• Στη συνέχεια, διαλέξτε ένα προϊόν ανάλογα με τον
τύπο του δέρματός σας :
Εαν μαυρίζετε εύκολα και έχετε σκουρόχρωμη
επιδεμίδα (μεσογειακός τύπος), επιλέξτε ένα αντιηλιακό
με δείκτη 15.
Εαν στην αρχή κοκκινίζετε και μετά μαυρίζετε, επιλέξτε
ένα αντιηλιακό με δείκτη προστασίας 20.
Εαν μαυρίζετε με μεγάλη δυσκολία και το δέρμα σας
κοκκινίζει
πολύ
γρήγορα,
χρησιμοποιείστε
ένα
αντιηλιακό με δείκτη προστασίας μεγαλύτερο του 20.
ΚΔΒ
Δεδομένου ότι το δέρμα των παιδιών είναι πολύ
ευαίσθητο, θα πρέπει να προστατεύονται πάντα με
αντιηλιακά με δείκτες > 25.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ
(3)
• Επιλέξτε ένα ευχάριστο στη χρήση αντιηλιακό. Αυτό
είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί θα το χρησιμοποιείτε
συχνά.
• Ελέγξτε
–το άρωμα (καλύτερα να λείπει),
–την υφή (θα το ανανεώνετε συχνά) και
–την τιμή του (τις ακριβές κρέμες μάλλον δεν θα τις
χρησιμοποιήσετε συχνά).
–Την ημερομηνία λήξεως
–Εάν αναγράφονται τα συστατικά του στη συσκευασία.
ΚΔΒ
Ο δερματολόγος και ο φαρμακοποιός θα σας
συστήσουν αντιηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας τα
οποία ταυτόχρονα είναι και ποιοτικά προϊόντα,
υποαλλεργικά (όσο είναι δυνατόν), αποτελεσματικά και
ασφαλή.
ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΩΝ
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΩΝ
Τα αντιηλιακά είναι άχρηστα, αν δεν χρησιμοποιούνται
σωστά.
1. Θα πρέπει να εφαρμόζετε το αντιηλιακό σας 20 με 30
λεπτά πριν βγείτε έξω, σε κάθε σημείο του σώματος
που εκτίθεται στον ήλιο.
2. Θα πρέπει να δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στις ευαίσθητες
περιοχές: αυτιά, μύτη, χείλια (sticks), πέλματα, παλάμες,
το V του λαιμού, τους αγκώνες και το κεφάλι (sprays).
ΚΔΒ
ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΩΝ
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΩΝ (2)
3. Ανανεώνετε το αντιηλιακό σας κάθε 2 ώρες, για όσο
εκτείθεστε στον ήλιο, ακόμα και στο τέλος της ημέρας.
Στο βουνό (πχ σκί), το εκτεθειμένο δέρμα θα πρέπει
να
προστατεύεται
κάθε
μία
ώρα
(με
την
ίδια
συχνότητα χειμώνα - καλοκαίρι) !!!
4. Το κολύμπι, ο αέρας και η υπερβολική εφίδρωση,
αφαιρούν την κρέμα πιο γρήγορα από το δέρμα, γι
αυτό
και
στην
περίπτωση
αυτή
ανανεώνετε το αντιηλιακό πιο συχνά.
ΚΔΒ
θα
πρέπει
να
ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΩΝ
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΩΝ (3)
• Οι περισσότεροι άνθρωποι απλώνουν τη μισή μόνο
ποσότητα από αυτή που χρησιμοποιείται από τις
εταιρείες για τον καθορισμό του Δείκτη SPF. Αυτό έχει
σαν συνέπεια τη μείωση του δείκτη από 15, σε 8.
Για πλήρη εξασφάλιση, πρέπει να απλώνετε σε
πρόσωπο και λαιμό μισό κουταλάκι του τσαγιού.
• Γυναίκες που χρησιμοποιούν το αντιηλιακό σαν βάση
για makeup, δεν το ανανεώνουν κατά τη διάρκεια της
ημέρας... ΟΜΩΣ, η πλήρης προστασία του
ΚΔΒ
αντιηλιακού, χάνεται μετά από 2 ώρες...
ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
• Περιορίστε την έκθεση στον ήλιο τις ώρες που η
ακτινοβολία του είναι ισχυρότερη, δηλ. 10πμ - 4μμ.
• Φοράτε καπέλλα και μπλουζάκια με μακρύ μανίκι
όταν είστε έξω στον ήλιο. Διαλέγετε εφαρμοστά
υφάσματα για μεγαλύτερη προστασία από τις ακτίνες
του ήλιου.
• Πάντα να ξαναβάζετε το αντιηλιακό όταν βγαίνετε
από το νερό κι ας ισχυρίζεται ο κατασκευαστής ότι το
αντιηλιακό είναι αδιάβροχο.
• Χρησιμοποιείτε το ιδιαίτερα όταν βρίσκεστε σε μεγάλο
υψόμετρο και ασχολείστε με δραστηριότητες όπως
ΚΔΒ
ορειβασία, σκι ή πεζοπορία.
ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
(2)
ΚΔΒ
• Μη ξεγελιέστε απο μια συννεφιασμένη ή και βροχερή
μέρα, οι ακτίνες του ήλιου είναι και τότε επιβλαβείς.
• Ιδιαίτερα τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο
κίνδυνο για την εμφάνιση μελλοντικά καρκίνου του
δέρματος, πρέπει να βάζουν καθημερινά αντιηλιακό.
Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι εργαζόμενοι σε
εξωτερικούς χώρους, οι αγρότες, οι ανοιχτόχρωμοι
κ.ά.
• Εάν εμφανιστεί αλλεργική αντίδραση από το
αντιηλιακό (ερυθρότητα, κνησμός ή τσούξιμο στο
δέρμα), σταματήστε το αμέσως και επισκεφτείτε τον
δερματολόγο σας.
• Προσοχή στις αντανακλώσες επιφάνειες! Η άμμος, το
χιόνι, το νερό της θάλασσας, αντανακλούν την
ακτινοβολία του ηλίου. Ετσι, το να κάθεστε στη σκιά
μιας ομπρέλλας ή ενός δένδρου, δεν είναι επαρκής
προστασία.
ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
(3)
• Αποφύγετε τις λάμπες μαυρίσματος σε ορισμένα
ινστιτούτα αισθητικής. Η ακτινοβολία που
εκπέμπουν, προκαλεί έγκαυμα, πρόωρη γήρανση
του
δέρματος
και
αυξάνει
τον
κίνδυνο
μελλοντικής εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.
• Μεγάλη προσοχή στα ΠΑΙΔΙΑ: ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΕ
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ
6 ΜΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ.
• Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας στη χρήση αντιηλιακών
ΚΔΒ
ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
(4)
• Οι ΕΦΗΒΟΙ ειδικά, θα πρέπει να πληροφορηθούν ότι
τα ανθεκτικά στο νερό (water-resistant) αντιηλιακά
είναι καλά για 40’ κολυμβήσεως, ενώ τα αδιάβροχα
(waterproof) είναι αποτελεσματικά για 80’ περίπου.
• ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ : ΣΤΗΝ ολοήμερη παραμονή σας
στην παραλία (ή και στο βουνό για σκι), ΑΠΛΩΝΕΤΕ
ΤΟ ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟ (ανεξαρτήτως του δείκτη), ΚΑΘΕ
ΩΡΑ και ΑΚΟΜΑ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΑΝ ΜΠΑΙΝΟΒΓΑΙΝΕΤΕ
ΣΤΟ ΝΕΡΟ.
ΚΔΒ
ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ
ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΟΥ - ΔΕΡΜΑΤΙΚΟΙ
ΚΑΡΚΙΝΟΙ
Κανονική χρήση αντιηλιακών (με SPF >15)
μέχρι την ηλικία των 18 ετών,
ΜΕΙΩΝΕΙ κατά 78% ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ
ΔΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
αργότερα στη ζωή μας.
ΚΔΒ
ΚΔΒ