Transcript Hidrolik Pnömatik Sunum 001 (İndirme : 44)

HOŞ GELDİNİZ
PNÖMATİK
TEMEL SEVİYE
TP101
1
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
PNÖMATİK SİSTEMİN TANIMI
Pnömatik sözcüğü rüzgar yada hava anlamındaki
eski yunanca PNÖMA sözcüğünden gelmektedir.
Günümüzde ise pnömatik, basınçlı havanın
hareketlerini inceleyen bilim dalı olup basınçlı hava
ile çalışan ve kontrol edilen sistemlere de
PNÖMATİK SİSTEMLER adı verilmektedir.
2
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
PNÖMATİK
Enerji Sistemleri
Mekanik Enerji
Hidrolik Enerji
Elektrik Enerjisi
Pnömatik Enerji
3
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
4
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
5
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji sistemlerinin mukayesesi:
Kullanım açısından
Elektrik
Pnömatik
Hidrolik
Çevre
2
1
3
Kuvvet
2
3
1
Hız değeri (iş)
2
1
3
Bakım
2
1
3
Emniyet
2
1
3
Arıza..
1
3
2
6
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji sistemlerinin mukayesesi:
Teknik değerler açısından
Elektrik
Enerjinin taşınması
Viskozite
Akışkan hızı
elk
yok
Pnömatik
hava
yağ
az
yüksek
3x108 m/s
50~100 m/s
Geri dönüş hattı
yok
var
Silindir hızı
-
Depolanma
az
Enerjinin taşınma
mesafesi
∞
Çalışma
Basıncı..
5 VDC-380V AC
Hidrolik
1~2
yüksek
1000 m
3-12 bar
4~6 m/s
var
0.5
az
100 m
50-300 bar
7
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
8
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik
Tüm Endüstriyel tesisler herhangi bir tip akışkan ihtiva eden bir güç sistemi kullanır.
Bu sistemde iş, basınç altında bulunan bir akışkan vasıtasıyla sağlanır.
Akışkan, yağ veya su gibi bir sıvı ya da bir gaz olabilir. Basınçlı hava ile birlikte, azot ve
karbondioksit de kullanılır.
Sıvının kullanıldığı akışkanlı güç sistemi "Hidrolik Sistem"
Gaz kullanmak suretiyle sağlayan sistemi "Pnömatik Sistem"
Pnömatik kelimesi, görünmeyen gaz anlamına gelen Yunanca bir kelimeden türetilmiştir.
Günümüzde basınçlı bir sistemdeki herhangi bir gazın akışı için kullanılmaktadır.
BASINÇLI HAVANIN ENERJİSİNDEN FAYDALANILARAK GÜÇ İLETEN
VE
BU GÜCÜ KONTROL EDEN SİSTEMDİR.
9
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Enerjinin elde edilmesi:
ELEKTRİK MOTORU
MEKANİK ENERJİ
KOMPRESÖR
PNÖMATİK ENERJİ
MEKANİK ENERJİ
10
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatiğin kullanıldığı alanlar:
* Pnömatik robotlar ve otomasyon teknolojisinde
* Şişeleme ve dolum tesislerinde
* Her çeşit valfin kumandasında
* Giyotin bıçakların çalıştırılmasında
* İnşaat, demir-çelik, madencilik, ziraat ve kimya endüstrilerinde silo
boşaltma işlemlerinde
* Zor şartlarda çalışan kapı ve kapakların açılıp kapanmasında
* Dişçi matkaplarında….
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
11
Pnömatiğin kullanıldığı alanlar:
* Haddeleme, bükme ve çekme gibi şekil verme işlemlerinde
* Beton ve asfaltların sıkıştırılması işleminde
* Malzeme ayırma ve nakliyesinde
* Takım tezgahları ve el aletlerinde
* Pulvarizasyon (boya, sprey…)
* Lehim, kaynak ve yapıştırma işlemlerinde tutma elemanı olarak
* Perçinlemede
12
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatiğin avantajları:
* Silindirdeki hız ve kuvvetler değişik değerlere kolayca ayarlanabilir
* Basınçlı havanın her yerde ve sınırsız üretilebilir olması
* Uzun mesafelere basit enerji iletimi
* Üretilen enerjinin hava tankı içinde depolanabilir ve bir yerden başka
bir yere kolaylıkla taşınabilir olması
* Basınçlı havanın sıcaklık ve pnömatik elemanların sıcaklık değişimlerine
duyarsız olması nedeniyle güvenli çalışma
* Uzun çalışma ömürleri
* Yanma, alev alma ve patlama riskinin olmaması
* Yüksek eleman hızları ve kısa anahtarlama zamanı
* Elemanların konstrüksiyonu basit, düşük maliyetli
* Planlama ve bakım için fazla çaba gerektirmemesi
* Çalışma esnasında ısı yaratılmaması
* Aşırı yüklenmelere karşı emniyetlidir
13
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatiğin dezavantajları:
* Basınçlı havanın kullanılmadan önce şartlandırılması gerektiğinden
maliyet artışı
* Havanın sıkışma özelliğinden dolayı düzgün ve sabit hız elde edilememesi
* Düşük kuvvetlerle çalışma (maksimum:~3 ton)
* Havanın dışarı atılması sırasında ve kaçaklar nedeniyle istenmeyen
gürültü meydana gelmesi
* Havanın içinde bulunan nem sebebiyle sistemler üzerindeki olumsuz
etkiler....
14
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler, çevrim kat sayıları
Ölçü birimleri.
Uzunluk birimi
m
metre
Kütle birimi
kg
kilogram
Zaman birimi
s
saniye
Akım birimi
A
amper
Sıcaklık birimi
K
kelvin
Işık şiddeti birimi
cd
candela
15
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler, çevrim kat sayıları
Bir cismin veya bir maddenin, üzerine etki eden yerçekimi kuvveti veya çekim
nedeniyle bir ağırlığı mevcuttur.
Kütle, bir cismin bünyesindeki madde miktarını ve ataletini; yani, hareket etmeye
karşı olan direncini belirtir.
Kütle, o cismin yerküre üzerindeki veya başka herhangi bir yerçekimi alanındaki
ağırlığını belirler.
Bir cismin "ataleti" ise, o cismi kaldırmak ya da hareket ettirmek veya hızını ya da
hareket yönünü değiştirmek için ne kadar kuvvet gerektiğini belirtir.......
16
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler, çevrim kat sayıları
Basınç; bir cisim üzerine etki eden kuvvet miktarının (Newton olarak), bu
kuvvetin etkilediği alana (metrekare olarak) bölünmesidir.
Basınç, birçok şekilde ve birim cinsinden ölçülerek belirtilmekle birlikte; en
yaygın kullanılan basınç birimi,
Bir metrekare alana etki eden N (Newton) cinsinden kuvvet;
yani Pa (Pascal) dır.
1 Pa = 1N/m2
1N
0,1 kgf lık bir kuvvet veya kütlenin oluşturduğu basınç.
1Pa = 0,1 kgf/10000cm2 = 1/10000 (kgf/cm2)
100 000 Pa =1kgf/cm2 = 1bar = 10 N/cm2
17
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler
· Atmosferik Basınç
Çoğrafik konuma ve hava durumuna göre
değişir(barometrik hava basıncı)
· Mutlak Basınç
Sıfır basınç seviyesinin ref alınması ile
ölçülen basınç.(mutlak vakum değeri “0” olarak
kabul
edildiği zaman)Atm+etkin basınç
· Diferansiyel Basınç
(iki mutlak basınç arasındaki farkı gösteren
basınç)
· Atmosfer Üzeri Basınç
(atmosferik basınç değeri “0” olarak
alındığında değerinin üzerindeki basınç)
· Atmosfer Altı Basınç
(Atmosferik basınç değeri “0” olarak
alındığında A.B.değerinin altındaki basınç)
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
18
Basınçlı hava
Pascal Kanunu
19
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınçlı hava
P1.V1 = P2.V2 = P3.V3
(BOYLE-MARİOTTE YASASI)
Basınç : 2 farklı basınç geçerlidir.
-İşletme basıncı (kompresör veya tank
basıncı)
-Çalışma basıncı (çalışmanın yapılacağı
yerdeki basınç):
-Pnömatik sistemlerde 6 bar
civarındadır. 3~15 arasında değişebilir.
V=1 P=1
V=0.5 P=2
V=0.25
P=4
Tam ve emniyetli bir çalışma için en
önemli şart sabit basınçtır.Hız, kuvvet ve
kontrol sabit bir basınca bağlıdır.
20
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
21
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınçlı havanın silindirler üzerinde etkisi
Silindirler Pnömatik sistemde iş gören elemanlardır. Tahrik elemanı olarak da adlandırılırlar.
Basınçlı havadaki statik enerjiyi mekanik işe çevirirler
Lineer bir hareket elde edileceği gibi döndürme, salınım hareketi de üretirler.
p=6 bar
F1=pxA1
1 bar = 10
N/cm2
F2=pxA2
A2 = 1 cm2
A1 = 2 cm2
F1= 6 x 10 N/cm2 x 2cm2
F1= 120 N
F2= 6 x 10 N/cm2 x 1cm2
F1= 60 N
22
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik sistem devre şeması
6 – İŞ KATI
5 – ARA KONTROL KATI
4 – ANA KONTROL KATI
3 – İŞARET İŞLEME KATI
2 – İŞARET KATI
1 – ENERJİ KATI
23
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji Katı
Su ve yağ ayırıcı
Soğutucu
Basınçlı hava
tankı
Kurutucu
Kompresör
Dağıtım Hattı
24
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji Katı Elemanları
SİSTEM
HAVA FİLTRESİ
KOMPRESÖR
HAVA TANKI
KURUTUCU
ŞARTLANDIRICI
25
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji katı elemanları
Kompresörler
Çeşitlerine göre
Türbin tipi
-Radyal akış
–Eksenel akış
Dinamik
Doğrusal Hareketli (Pistonlu)
tek kademeli
çift kademeli
pistonu-membranlı
Vidalı
Döner tip paletli
(Roots) Loplu tipi
Kanatlı
Sıvı halkalı
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Positif (Hacimsel) yer
değiştirmeli
26
Türbin (Eksenel Akış) kompresör
Yüksek devirde dönen bir rotor
üzerine yerleştirilmiş açılı kanatlar
vasıtasıyla emilen hava bu kanatların
arasında basınçlanarak sisteme
gönderilir.
Düşük basınç-Yüksek debi sağlayan
kompresörler 1200m3/d debiye kadar
çıkabilirler.
27
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
28
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
29
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
30
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çok Kanatlı Türbin Kompresör
31
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Radyal Kompresörler
3.1 – 12 bar basınçları arasında
1.020 – 30.600 m3/saat kapasite
32
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Tek kademeli Pistonlu Kompresör:
Pistonun aşağıya doğru hareketinde vakum meydana gelir ve hava açık olan
emme valfından silindir hacminde dolar.
Strokun sonunda piston yukarı doğru hareket eder ve havayı sıkıştırarak tanka
yollar.
YÜKSEK BASINÇ VE ORTA DEBİ
3~7 BAR’LIK SİSTEMLER
33
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
Tek kademeli kompresörlerde havanın bir kerede 6 bar’a
sıkıştırılmasından doğan ısı verimi büyük ölçüde düşürür.
Bu yüzden genelde 2 kademeli tercih edilir.
1.Kademe emilen hava yaklaşık 3 bar’a kadar sıkıştırılır ve bir ara
soğutucudan geçtikten sonra 2. Kademeye girip 6~7 bar’a sıkıştırılır.
Son sıcaklık 1000C üzerindedir.
İki veya üç kademeli kompresörler ile 15 bar ve üstü değerlere
çıkılabilmektedir.
34
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
35
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
36
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
37
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
38
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
39
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
40
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
41
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
42
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Yüksek Basınç Pistonlu Kompresör (15.5 bar):
Pistonun her iki yöne
hareketi havanın
sıkıştırılmasını sağlayacaktır.
43
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pistonlu Membranlı Kompresör:
Diyaframlı kompresörler 3~5
bar basınçta çalışırlar
Membran ile hava tarafından
ayrılmış oldukları için gıda, ilaç
ve tekstil sektöründe tercih
edilirler.
44
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Vidalı Kompresör:
Vidalı kompresörler düşük basınç orta debi gereken ortamlar için
uygundurlar
3~5 bar
8.5 m3/dak.
10.5 ~ 17.5 bar
45
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Vidalı Kompresör:
46
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Kayar Kanatlı Kompresör
Kanatlı kompresörlerde, radyal
kanallar içinde serbest hareket
edebilen kanatlar merkezkaç
kuvvetiyle kompresör cidarıyla
temas halindedir ve havanın
bulunduğu hacim girişten çıkışa
doğru azalır, böylece havanın
sıkışması sağlanır.
47
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
(Roots) Loplu tipi Kompresör
Birbirinin tersine dönen iki rotorun dönme hareketleri sonucunda hava
rotorlar ve kompresör cidarı arasında sıkıştırılarak sisteme verilir.
Rotorlardan sadece bir tanesi elektrik motoruyla tahrik edilir.
Düşük basınç, yüksek debi ile çalışan bu tip kompresörler blower teknolojisi
48
gerektiren yerde kullanılırlar.
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Kompresörlerin Mukayesesi
Kompresörler
BASINÇ
Pistonlu
Yüksek
Vidalı
Düşük
Döner tip paletli (kanatlı)Düşük
Roots (Loplu) tipi
Düşük
Eksenel akış tipi
Düşük
Radyal akış tipi
Yüksek
DEBİ
Orta
Orta
Orta
Yüksek
Yüksek
Yüksek
49
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Emiş Filtresi
50
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Susturucu
51
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Soğutucu (Kuler)
52
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Soğutucu (Kuler)
53
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Separator (Su ve Yağ Ayırıcısı)
54
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Separator (Su ve Yağ Ayırıcısı)
55
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Separator (Su ve Yağ Ayırıcısı)
56
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Trap
57
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Geri Döndürmez Valf (Çekvalf)
58
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Geri Döndürmez Valf (Çekvalf)
59
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Geri Döndürmez Valf (Çekvalf)
60
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınç Yükselticiler
Basınç yükselticiler şebekedeki basınçtan
daha yüksek basınç sağlayan araçlardır.
Bu nedenle basınç düşürücülerinin (basınç
ayar valfleri) tam tersi bir etkiye sahiptirler.
Basıncın yükseltilmesi birkaç farklı yolla
gerçekleştirilebilir.
Çift pistonlu bir sistem ile basıncın
şiddetlendirilmesidir. Basınçlı havadan
başka enerji kaynağına ihtiyaç duyulmaz.
Tipe bağlı olmakla beraber basınç iki katına
çıkarılarak 10-16 bar basınca ulaşılabilir
61
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Tankı
Basıncı dengelemek, havayı depolamak ve kondensatı
ayırmak için kullanılır.
Kompresörden kaynaklanan basınç darbelerini dengeler.
Sistemin hava deposu görevini üstlenir.
Soğutucudan gelen yağ ve nemin çökmesini sağlamak için
serin bir yere konmalıdır.
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
62
Hava Tankının boyutlandırılması:
Kompresörler işletmenin ihtiyacını karşılayacak şekilde maksimum ve minimum
basınç aralığında çalışırlar.
Böylece kompresör belli zamanlarda çalışmasını durdurur. Bu yüzden
kompresörü daha az çalıştırmak için bir minimum tank hacmine ihtiyaç vardır.
Endüstride tank kapasitesi şu şekilde hesaplanır:
Tank hacmi = kompresör debisi(lt/dak) / işletme basıncı (bar)
Örnek:
Q=20 m3/dk (kompresör debisi)
p=6 bar (işletme basıncı)
Tank kapasitesi=20.000/6 = 3333 lt
3.5m3 hacmindeki bir tank sistem için uygundur.
63
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Dağıtımı:
Basınçlı havanın iş elemanlarına iletilmesi için boru ve bağlantı
elemanlarının ekonomik ve verimli bir çalışma için mümkün olan en
uygun şekilde kurulması gerekir.
Akışın olduğu borularda dirençten dolayı bir basınç düşüşü söz konusudur.
Bu basınç düşümünün 0.3 bar’dan yüksek olmaması gerekir.
Doğru boru çapının seçilebilmesi için işletme basıncı ve debisinin bilinmesi
gerekir.
64
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Dağıtımı:
Hacimsel debi
lt/d
Boru uzunluğu
m
25
50
100
150
200
250
300
200
12
12
15
15
15
15
18
400
12
12
12
15
15
18
18
500
15
15
15
18
18
18
18
750
15
15
18
18
18
22
22
1000
15
15
18
18
22
22
22
1500
18
18
18
22
22
22
22
2000
18
18
22
22
22
28
28
3000
22
22
28
28
28
28
28
4000
28
28
28
28
28
28
28
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
65
Hava Dağıtımı:
66
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Dağıtımı:
Hattın sonundaki basınç değeri her zaman yeterli gelmiyebilir.
Basınç çok düşük ise bunun sebebi aşağıdakilerden biri olabilir :
* Yetersiz boyuttaki kompresör ya da yanlış tasarlanmış dağıtım şebekesi.
* Çok ince ya da uzun borular.
* Çok fazla kaçağa sahip dağıtım şebekesi.
* Yetersiz bakım (tıkanmış filtreler)
* Hortumlar için küçük seçilmiş bağlantı elemanları
* Çok fazla dirsek
67
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava
68
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Havada belli miktarda su buharı her zaman mevcuttur. Bu su buharının
miktarı, havanın sıcaklığına ve nemliliğine bağlıdır.
Çiy noktası,havanın su buharına doyduğu noktadır. Yani nem %100’dür. Sıcaklık bu
noktanın altına düştüğü zaman yoğunlaşma görülür. Çiy noktası düştükçe havanın
tutabileceği su miktarı azalır.
* Sıcaklık arttıkça daha çok su tutulur.
* Basınç arttıkça daha az su tutulur.
Sonuç olarak havanın içinde bulunan nemin yoğuşabilmesi için havayı
çiylenme noktasına kadar soğutmak gerekir.
69
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Havadaki nem pnömatik elemanların ömrünü önemli ölçüde azaltır.
•Soğutarak kurutma
•Fiziksel kurutma (adsorbsyon)
* Kimyasal kurutma (absorbsyon)
70
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Soğutarak kurutma:
Soğutarak kurutmada en
düşük basınç buğulaşma
noktası +1,7 °C
civarındadır.
71
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Fiziksel kurutma: (adsorbsiyon)
Basınçlı hava, bir kurutma maddesinden
geçirilir. (silikajel)
Hava içindeki su tanecikleri bu maddeye
tutunarak havadan ayrılır.
Bu maddeler belli aralıklarla içlerinden
sıcak hava geçirilerek rejenere edilir.
Kurutucu ünitelerdeki hava akışı
adsorbsyon maddesini aşındırdığından
soğutucu çıkışına ince filtre konması
gerekir.
72
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Kimyasal kurutma: (absorbsiyon)
Basınçlı hava, NaCL temeline dayanan bir kimyasal
madde (tuz) içinden geçirilir.
Hava içindeki su tanecikleri tuz tarafından tutulur ve
dipteki haznede toplanır.
Bu uygulamada 1 kg tuz yaklaşık 13 kg su kondensatı
bağlar.
Sisteme zaman zaman tuz ilavesi gerekecektir.
Soğutucu çıkışına bir filtre konması gerekir.
Erişilen en düşük basınç buğulama noktası -15 °C dir
73
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
Şartlandırıcının büyüklüğü
sisteme gönderilecek hava
debisine göre belirlenir.
Şartlandırıcıdan gereğinden
fazla hava geçirmek basınç
düşümüne neden olur.
Şartlandırıcı için işletme basıncı, eleman
üzerinde verilen değerleri aşmamalıdır.
Ortam sıcaklığı, en yüksek çalışma sıcaklığı
olan 50 0C’yi aşmamalıdır.
74
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
Ayrıca seçim yapılırken şu noktaların da bilinmesi faydalı olacaktır.
Servis birimi daima maksimum debinin gerektirdiğinden 1 boy büyük alınır.
Servis birimleri her zaman sistemin en soğuk yerine
( ısı yayan bir makine yakınına değil , bir duvar kenarına ) konulmalıdır.
Servis birimi ulaşılacak en uzak araçtan en fazla 5 metre uzakta olmalıdır.
Aksi takdirde, yağlı hava kullanılması durumunda, yağ sisi araca ulaşmadan önce çökelecektir.
Su tutucular , şebekede oluşan yağ damlacıklarını tutarlar, bu şekilde en büyük boyuttaki su
tutucu bile 1 günde dolabilir .
 Bu yüzden bakım işlemi planlanan doğrultuda yapılmalı veya proje safhasında otomatik drenaj
düşünülmelidir.
75
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
- Ekipmana en yakın noktaya monte
edilmeli.
-Şartlandırıcılar kolay ulaşılabilecek
noktalara ve yüz hizasına monte
edilmeli.
-Şartlandırıcıların girişine kilitlenebilir
açma kapama vanası monte edilmeli.
DİKKAT
- Açma kapama vanası sistem havasını
boşaltacak egzost sistemine sahip
olmalıdır.
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
76
Yağlayıcı
77
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Yağlayıcı
Yağlayıcılar, mutlaka üretici firmanın tavsiye ettiği düşük viskoziteli mineral yağ ile doldurulmalıdır.
100 mm’den daha büyük piston çapına sahip silindirler yağlı hava ile çalıştırılıyorsa , egzos portuna bir
filtre susturucusu konulmalıdır. Bu şekilde egzos sesi azaltılır ve içteki hassas bir filtre ile parçacıklar
ayrılır.
Servis birimlerine; bozulup sistemde arızaya yol açmasalar bile bakım yapılmalıdır.
78
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınç regülatörü
Her pnömatik devre için bir
optimum
çalışma basıncı vardır.
Gereğinden yüksek bir basınç
hem enerji kaybına hem de çabuk
aşınmalara neden olur.
Kompresörden gelen basınçlı
havanın
kullanılacağı alana getirildiğinde
basıncın sistemin ihtiyacı olan
basınca
ayarlanması gerekir.
Regülatörler hat basıncını
istediğimiz basınca indiren
mekanizmalardır.
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
P1
P1
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
79
REGÜLATÖR
ÇIKIŞ
GİRİŞ
Diyafram
Baskı Yayı
Ayar Vidası
80
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
81
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
82
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
83
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
84
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
85
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
86
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
87
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
88
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
89
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
90
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
91
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
92
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
FİLTRE
Filitreler: 40 μm ‘dan büyük (ya da filtre kartuşu seçimine göre 5 μm) parçacıkları
tutar.
- Hassas Filtreler : 0.1μm ‘dan büyük parçacıkları tutar
- Mikrofiltreler : 0.01 μm’dan büyük parçacıkları tutar. Ancak hava daha önce 5
μm’luk bir filtreden geçirilmiş olmalıdır
- Aktif Karbon Mikrofiltreler : 0.003 μm’den büyük parçacıkları (aromatik veya koku
yapan maddeler gibi) tutar.
Bu tip filtreler “altmikrofiltre” olarak da adlandırılır.
93
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
Yoğuşma suyu, kirletici maddeler ve fazla yağ sistemde erken aşınmalara neden olur.
Çözüm için basınçlı hava filtrelerinin kullanılması gereklidir.
ISO 8573-1 sınıfına göre kalite sınıfları
1 - Katılar
Max parça
2 - Su
Max parça
Max basınç
SINIF
3 -Yağ
Max yağ
(mg/m3)
1
0.1
0.1
- 70
0.01
2
1
1
- 40
0.1
3
5
5
- 20
1
4
15
8
+3
5
5
40
10
+7
25
6
-
+ 10
-
7
-
94
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
Hassas fitre: Bir su ayrıştırıcısıyla bir filtre elemanında
oluşur. Havanın filtreye girmesi esnasında bir saptırma
plakası yardımıyla havaya bir dönme hareketi verilir.
Merkezkaç kuvveti yardımıyla su tanecikleri, yağ ve katı
parçacıklar havadan ayrılarak aşağıya çökerler. Ön
temizlemesi yapılmış hava filtreden geçerek diğer
maddelerden arındırılır.
Bu tip filtrelerde gözenek büyüklüğü 5 µm’ye kadardır.
Belli bir süre sonra filtreler tıkanabilir. Filtre elemanının
tıkanması filtreleme özelliğini değiştirmez ancak akışa
karşı bir direnç yaratacağından basınç kaybı yaratır.
Filtrede 0.4~0.6 bar basınç kaybı gözlendiği zaman filtre
elemanının değiştirilmesi gerekir.
Değiştirilebilir filtre
Kondensat
Filtre kabı
Kondensat boşaltma
95
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
96
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
97
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
98
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
99
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
100
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
101
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
102
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
103
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
104
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
105
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
106
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
A
2
4
A
B
3
1
5
B
C
6
Filt re t ip i
Küçük kat ı parçaçık lar,
nem ,ve yağ geçirir
4
C
Asıl am aç yağ ve t ozun
giderilm esi olup az
m ikt arda(sıcaklık
farkından kaynaklanan )
nem geçirebilir
Asıl am aç nem in
t ut ulm ası olup az
m ikt arda t oz ve yağ
geçirir.
3.Ana hat filtresi
7
5
0,3 µm üzeri parçacıkların,
nem in ve % 99.9 üzeri yağ
parçaçıkları t ut ulm ası,
at m osferik çiy nokt ası -17 °
C’den az.
E
Nem t oz ve yağdan aynı
oranda arındırılm ış hava
ist enir.
Pnöm at ik ölçm e araçları ;
akışkanlar bilim i ,
elekt rost at ik boyam a ,
elekt ronik parçaların
t em izlenm esi ve
kurulanm ası.
0,01 µm üzeri parçacık ların ,
% 99,9999 üzeri yağ ve
nem in t ut ulm ası ,
at m osferik çiy nokt ası -17 °
C’den az..
F
Nem , t o z ,koku ve
yağdan t am em en
(yaklaşık) arındırılm ış
çok t em iz hava ist enir
İlaç ve gıd a
sanyii(paket lem e,kurut m a,
pnöm at ik t aşım a, içicek )
0,01 µm üzeri
parçacıkların ,nem in ,
kokunun ve % 99,9999
üzeri yağın t ut u lm ası ,
at m osferik çiy nokt ası 17 ° C ‘nin alt ı.
G
Asıl am aç düşük çiy
nokt ası ,t ozsuz ve yağsız
hava eldesidir
Kurut m a (elekt ronik ,kargo)
ilaç depolam a, deniz
ölçüm leri, nakil m alzem eleri
0,01 µm üzeri parçacık ların,
koku ,buhar % 99,9999 üzeri
yağın ve nem in t ut u lm ası,
at m osferik çiy nokt ası -17 °
C ‘nin alt ı.
E
5.Mikrofiltre
5
7
8
F
9
7
G
5 µm üzeri parçacıkların ve
% 99 üzeri sıvının t ut ulm ası ,
at m osferik çiy nokt ası -17 °
C ‘den az
Proses m ühendisliği , ölçm e
araçları ,yüksek kalit eli
boyam a sist em leri kalıp ların
soğut ulm ası ve p last ik
enjeksiyonlu kalıp
m akineleri
4.Standart filtre
6.Soğutucu kurutucu
A’ya benzer şekilde ;
Basınçlı hava t üket ici ya da
hat larda ani sıcaklık
farklarının oluşt uğu, sprey
ve boya uygulam aları
Nem in,t ozun ve yağın
t ut ulm ası asıl am açt ır.
1.Kompresör
2.Tank
Ana Fonksiyon
5 µm üzeri parçacıkların ,
% 99 üzeri yağın ve % 99 alt ı
aşırı yoğuşm u nem in
t ut ulm ası
0,3 µm üzeri parçacıkların ,
% 99.9 üzeri yağ sisi ve % 99
üzeri aşırı doym uş nem in
t ut ulm ası
D
D
5
Uygulam a
M akine kont rolü , b ağlam a
t ert ibat ı (m engene) ,
pnöm at ik çekiçler , körük
havası
Endüst riyel donanım ;
pnöm at ik t ahrik elem anları ,
t akım t ezgahları, m ot orlar,
m et al burçlar
7.Altmikrofiltre
8.Aktif karbon filtre
9.Adsorpsiyon filtre
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
5
107
katı
su yağ bakteri
Süt ve bira
Yemek üretimi
Temiz kimyasal
taşıma havası
İlaç ürünleri
Tekstil makineleri
Spray boya, toz kaplama
Paketleme, enstrüman
havası
Genel kullanım, kumlama
Aşındırıcılar
+
+
+
+
katı su
yağ bakteri-
Düşük kalite aşındırıcılar
Atık su taşıma sistemleri
108
Adi hava
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Sistem Elemanları
6 – İŞ KATI
5 – ARA KONTROL KATI
4 – ANA KONTROL KATI
3 – İŞARET İŞLEME KATI
2 – İŞARET KATI
1 – ENERJİ KATI
109
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Sistem Elemanları
2 – İŞARET KATI
Sensörler,
Makaralı valflar,
Butonlu valflar
Kontrol amaçlı algılayıcılar,
Temaslı, temassız algılayıcılar
Input/Output
3 – İŞARET İŞLEME KATI
Sensörlerden gelen işaretleri alıp bir
MANTIK çerçevesinde işleyen elemanlar.
VE valfları
VEYA valfları
Timer
Roleler
110
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Sistem Elemanları
4 – ANA KONTROL KATI
Yön kontrol valfları
6 – İŞ KATI
Silindirler
Pnömatik motorlar
5– ARA KONTROL KATI
Kısma valfları
Valflar
Pnömatik sistemin İŞARET, İŞARET İŞLEME, ANA ve ARA KONTROL
katlarında bulunan kumanda elemanlardır
111
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık