Transcript Temel Pnömatik 1

HOŞ GELDİNİZ
PNÖMATİK
TEMEL SEVİYE
TP101
1
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
HOŞ GELDİNİZ
1956’dan bugüne
FESTO
1996 Festo Estonia
1995 Festo Venezuela
1994 Festo Usbekistan
1993 Festo New Zealand/Lithuania/China/Thailand
1992 Festo Slovenia
1991 Festo Croatia
1990 Festo Czech Republic/Rumania
1989 Festo Colombia/Poland/Turkey
1988 Festo Russia/Ukraine/Indonesia
1987 Festo Greece/Bulgaria
1986 Festo Japan
1984 Festo Taiwan
1983 Festo Hungary/Slovakia
1981 Festo Ireland
1980 Festo Korea/Singapore
1979 Festo Malaysia
1977 Festo Canada/Argentina/Finland/Philippines
1976 Festo Hong Kong
1975 Festo Iran
1973 Festo South Africa/Mexico
1972 Festo USA
1971 Festo Spain
1970 Festo Denmark/Norway
1968 Festo Great Britain/Brazil
1967 Festo Netherlands/Australia
1966 Festo Australia
1964 Festo Sweden/Belgium
1963 Festo India
1959 Festo Austria
1958 Festo France
1956 Festo Italy/Switzerland
Festo Didactic Dünya çapında 52 ülkede faaliyet göstermekte, 100
ülkede temsilcilikleri vardır
– Üretiminin % 75’i ihracata
yöneliktir
– Yaklaşık 400 çalışanı vardır
– Toplam cirosunun yaklaşık
% 7’sini, araştırma ve geliştirme
için ayırmaktadır
2
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
HOŞ GELDİNİZ
1989 kuruluş
Istanbul -Merkez(And.)
- İkitelli(Avrp.)
- Adana
- Ankara
- Bursa
- İzmir
- Konya
- Toplam 100 den fazla çalışan
- Silindir imalatı
- Kontrol panoları imalatı
- ISO 9001
3
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
GÜNLÜK DERS PROGRAMI:
9:00 - 09:50
Eğitim
10:00 - 10:50
Eğitim
11:00 - 12:00
Eğitim
12:00 - 13:00
Öğle yemeği
13:00 - 13:50
Eğitim
14:00 - 14:50
Eğitim
4
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
PNÖMATİK
Enerji Sistemleri
Mekanik Enerji
Hidrolik Enerji
Elektrik Enerjisi
Pnömatik Enerji
8
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
10
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji sistemlerinin mukayesesi:
Kullanım açısından
Elektrik
Pnömatik
Hidrolik
Çevre
2
1
3
Kuvvet
2
3
1
Hız değeri (iş)
2
3
1
Bakım
2
1
3
Emniyet
2
1
3
Arıza..
1
3
2
11
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji sistemlerinin mukayesesi:
Teknik değerler açısından
Elektrik
Enerjinin taşınması
Viskozite
Akışkan hızı
elk
yok
3x108 m/s
Geri dönüş hattı
yok
Silindir hızı
-
Depolanma
az
Enerjinin taşınma
mesafesi
∞
Çalışma
Basıncı..
5 VDC-380V AC
Pnömatik
Hidrolik
hava
yağ
az
yüksek
50~100 m/s
var
1~2
yüksek
1000 m
3-12 bar
4~6 m/s
var
0.5
az
100 m
50-300 bar
12
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik
Tüm Endüstriyel tesisler herhangi bir tip akışkan ihtiva eden bir güç sistemi kullanır.
Bu sistemde iş, basınç altında bulunan bir akışkan vasıtasıyla sağlanır.
Akışkan, yağ veya su gibi bir sıvı ya da bir gaz olabilir. Basınçlı hava ile birlikte, azot ve karbondioksit de kullanılır.
Sıvının kullanıldığı akışkanlı güç sistemi "Hidrolik Sistem"
Gaz kullanmak suretiyle sağlayan sistemi "Pnömatik Sistem"
Pnömatik kelimesi, görünmeyen gaz anlamına gelen Yunanca bir kelimeden türetilmiştir.
Günümüzde basınçlı bir sistemdeki herhangi bir gazın akışı için kullanılmaktadır.
BASINÇLI HAVANIN ENERJİSİNDEN FAYDALANILARAK GÜÇ İLETEN
VE
BU GÜCÜ KONTROL EDEN SİSTEMDİR.
14
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Enerjinin elde edilmesi:
ELEKTRİK MOTORU
MEKANİK ENERJİ
KOMPRESÖR
PNÖMATİK ENERJİ
MEKANİK ENERJİ
15
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatiğin kullanıldığı alanlar:
* Pnömatik robotlar ve otomasyon teknolojisinde
* Şişeleme ve dolum tesislerinde
* Her çeşit valfin kumandasında
* Giyotin bıçakların çalıştırılmasında
* İnşaat, demir-çelik, madencilik, ziraat ve kimya endüstrilerinde silo
boşaltma işlemlerinde
* Zor şartlarda çalışan kapı ve kapakların açılıp kapanmasında
* Dişçi matkaplarında….
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
16
Pnömatiğin kullanıldığı alanlar:
* Haddeleme, bükme ve çekme gibi şekil verme işlemlerinde
* Beton ve asfaltların sıkıştırılması işleminde
* Malzeme ayırma ve nakliyesinde
* Takım tezgahları ve el aletlerinde
* Pulvarizasyon (boya, sprey…)
* Lehim, kaynak ve yapıştırma işlemlerinde tutma elemanı olarak
* Perçinlemede
17
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatiğin avantajları:
* Basınçlı havanın her yerde ve sınırsız üretilebilir olması
* Uzun mesafelere basit enerji iletimi
* Üretilen enerjinin hava tankı içinde depolanabilir ve bir yerden başka
bir yere kolaylıkla taşınabilir olması
* Basınçlı havanın sıcaklık ve pnömatik elemanların sıcaklık değişimlerine
duyarsız olması nedeniyle güvenli çalışma
* Uzun çalışma ömürleri
* Yanma, alev alma ve patlama riskinin olmaması
* Yüksek eleman hızları ve kısa anahtarlama zamanı
* Elemanların konstrüksiyonu basit, düşük maliyetli
* Planlama ve bakım için fazla çaba gerektirmemesi
* Çalışma esnasında ısı yaratılmaması
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
18
Pnömatiğin dezavantajları:
* Basınçlı havanın kullanılmadan önce şartlandırılması gerektiğinden
maliyet artışı
* Havanın sıkışma özelliğinden dolayı düzgün ve sabit hız elde edilememesi
* Düşük kuvvetlerle çalışma (maksimum:~3 ton)
* Havanın dışarı atılması sırasında ve kaçaklar nedeniyle istenmeyen
gürültü meydana gelmesi
* Havanın içinde bulunan nem sebebiyle sistemler üzerindeki olumsuz
etkiler....
19
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler, çevrim kat sayıları
Ölçü birimleri.
Uzunluk birimi
m
metre
Kütle birimi
kg
kilogram
Zaman birimi
s
saniye
Akım birimi
A
amper
Sıcaklık birimi
K
kelvin
Işık şiddeti birimi
cd
candela
20
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler, çevrim kat sayıları
Bir cismin veya bir maddenin, üzerine etki eden yerçekimi kuvveti veya çekim
nedeniyle bir ağırlığı mevcuttur.
Kütle, bir cismin bünyesindeki madde miktarını ve ataletini; yani, hareket etmeye
karşı olan direncini belirtir.
Kütle, o cismin yerküre üzerindeki veya başka herhangi bir yerçekimi alanındaki
ağırlığını belirler.
Bir cismin "ataleti" ise, o cismi kaldırmak ya da hareket ettirmek veya hızını ya da
hareket yönünü değiştirmek için ne kadar kuvvet gerektiğini belirtir.......
21
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Birimler, çevrim kat sayıları
Basınç; bir cisim üzerine etki eden kuvvet miktarının (Newton olarak), bu
kuvvetin etkilediği alana (metrekare olarak) bölünmesidir.
Basınç, birçok şekilde ve birim cinsinden ölçülerek belirtilmekle birlikte; en
yaygın kullanılan basınç birimi,
Bir metrekare alana etki eden N (Newton) cinsinden kuvvet;
yani Pa (Pascal) dır.
1 Pa = 1N/m2
1N
0,1 kgf lık bir kuvvet veya kütlenin oluşturduğu basınç.
1Pa = 0,1 kgf/10000cm2 = 1/10000 (kgf/cm2)
100 000 Pa =1kgf/cm2 = 1bar = 10 N/cm2
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
22
Basınçlı hava
Pascal Kanunu
24
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınçlı hava
Basınç : 2 farklı basınç geçerlidir.
-İşletme basıncı (kompresör veya tank
basıncı)
-Çalışma basıncı (çalışmanın yapılacağı
yerdeki basınç):
-Pnömatik sistemlerde 6 bar
civarındadır. 3~15 arasında değişebilir.
V=1 P=1
V=0.5 P=2
V=0.25
P=4
Tam ve emniyetli bir çalışma için en
önemli şart sabit basınçtır.Hız, kuvvet ve
kontrol sabit bir basınca bağlıdır.
25
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınçlı havanın silindirler üzerinde etkisi
Silindirler Pnömatik sistemde iş gören elemanlardır. Tahrik elemanı olarak da adlandırılırlar.
Basınçlı havadaki statik enerjiyi mekanik işe çevirirler
Lineer bir hareket elde edileceği gibi döndürme, salınım hareketi de üretirler.
F1=pxA1
p=6 bar
1 bar = 10 N/cm2
F2=pxA2
A1 = 2 cm2
A2 = 1 cm2
F1= 6 x 10 N/cm2 x 2cm2
F1= 120 N
F2= 6 x 10 N/cm2 x 1cm2
F1= 60 N
27
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik sistem devre şeması
6 – İŞ KATI
5 – ARA KONTROL KATI
4 – ANA KONTROL KATI
3 – İŞARET İŞLEME KATI
2 – İŞARET KATI
1 – ENERJİ KATI
28
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji Katı
Su ve yağ ayırıcı
Soğutucu
Basınçlı hava
tankı
Kurutucu
Kompresör
Dağıtım Hattı
29
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji Katı Elemanları
SİSTEM
HAVA FİLTRESİ
KOMPRESÖR
HAVA TANKI
KURUTUCU
ŞARTLANDIRICI
30
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Enerji katı elemanları
Kompresörler
Çeşitlerine göre
Pistonlu
tek kademeli
çift kademeli
pistonu-membranlı
Vidalı
Döner tip paletli
Roots tipi
Türbin tipi
Positif yer değiştirmeli
Dinamik
31
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Tek kademeli Pistonlu Kompresör:
Pistonun aşağıya doğru hareketinde vakum meydana gelir ve hava açık olan
emme valfından silindir hacminde dolar.
Strokun sonunda piston yukarı doğru hareket eder ve havayı sıkıştırarak tanka
yollar.
YÜKSEK BASINÇ VE ORTA DEBİ
3~7 BAR’LIK SİSTEMLER
32
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
Tek kademeli kompresörlerde havanın bir kerede 6 bar’a
sıkıştırılmasından doğan ısı verimi büyük ölçüde düşürür.
Bu yüzden genelde 2 kademeli tercih edilir.
1.Kademe emilen hava yaklaşık 3 bar’a kadar sıkıştırılır ve bir ara
soğutucudan geçtikten sonra 2. Kademeye girip 6~7 bar’a sıkıştırılır.
Son sıcaklık 1000C üzerindedir.
İki veya üç kademeli kompresörler ile 15 bar ve üstü değerlere
çıkılabilmektedir.
33
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
34
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
35
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
36
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
37
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
38
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
39
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
40
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çift kademeli Pistonlu Kompresör:
41
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Yüksek Basınç Pistonlu Kompresör (15.5 bar):
Pistonun her iki yöne
hareketi havanın
sıkıştırılmasını sağlayacaktır.
42
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pistonlu Membranlı Kompresör:
Diyaframlı kompresörler 3~5
bar basınçta çalışırlar
Membran ile hava tarafından
ayrılmış oldukları için gıda, ilaç
ve tekstil sektöründe tercih
edilirler.
43
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Vidalı Kompresör:
Vidalı kompresörler düşük basınç orta debi gereken ortamlar için
uygundurlar
3~5 bar
8.5 m3/dak.
10.5 ~ 17.5 bar
44
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Vidalı Kompresör:
45
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Kayar Kanatlı Kompresör
Kanatlı kompresörlerde, radyal
kanallar içinde serbest hareket
edebilen kanatlar merkezkaç
kuvvetiyle kompresör cidarıyla
temas halindedir ve havanın
bulunduğu hacim girişten çıkışa
doğru azalır, böylece havanın
sıkışması sağlanır.
46
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Roots tipi Kompresör
Birbirinin tersine dönen iki rotorun dönme hareketleri sonucunda hava
rotorlar ve kompresör cidarı arasında sıkıştırılarak sisteme verilir.
Rotorlardan sadece bir tanesi elektrik motoruyla tahrik edilir.
Düşük basınç, yüksek debi ile çalışan bu tip kompresörler blower teknolojisi
47
gerektiren yerde kullanılırlar.
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
Yüksek devirde dönen bir rotor
üzerine yerleştirilmiş açılı kanatlar
vasıtasıyla emilen hava bu kanatların
arasında basınçlanarak sisteme
gönderilir.
Düşük basınç-Yüksek debi sağlayan
kompresörler 1200m3/d debiye kadar
çıkabilirler.
48
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
49
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
50
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Türbin kompresör
51
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Çok Kanatlı Türbin Kompresör
52
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Kompresörlerin Mukayesesi
Kompresörler
Pistonlu
Vidalı
Döner tip paletli
Roots tipi
Türbin tipi
BASINÇ
Yüksek
Düşük
Düşük
Düşük
Düşük
DEBİ
Orta
Orta
Orta
Yüksek
Yüksek
54
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Tankı
Basıncı dengelemek, havayı depolamak ve kondensatı
ayırmak için kullanılır.
Kompresörden kaynaklanan basınç darbelerini dengeler.
Sistemin hava deposu görevini üstlenir.
Soğutucudan gelen yağ ve nemin çökmesini sağlamak için
serin bir yere konmalıdır.
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
56
Hava Tankının boyutlandırılması:
Kompresörler işletmenin ihtiyacını karşılayacak şekilde maksimum ve minimum
basınç aralığında çalışırlar.
Böylece kompresör belli zamanlarda çalışmasını durdurur. Bu yüzden
kompresörü daha az çalıştırmak için bir minimum tank hacmine ihtiyaç vardır.
Endüstride tank kapasitesi şu şekilde hesaplanır:
Tank hacmi = kompresör debisi(lt/dak) / işletme basıncı (bar)
Örnek:
Q=20 m3/dk (kompresör debisi)
p=6 bar (işletme basıncı)
Tank kapasitesi=20.000/6 = 3333 lt
3.5m3 hacmindeki bir tank sistem için uygundur.
57
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Örnek:
Debi
Q=20m3/dak
Anahtarlama sıklığı
z=20
Basınç farkı
Δp=1 bar
V= 15m3
58
122
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Kaçak maliyeti:
Örnek:
500 lt’lik bir tankta ; basıncın , 3 dakika içerisinde
9 bar’dan (pA) 7 bar’a (pE) düştüğü ölçüldüğüne göre sistemin kaçak miktarı
nedir?
500 l x ( 9 - 7 )
Vk =
3 dak
= 333 l/dak
59
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınçlı hava sistemlerinde kaçak maliyetleri
Çap
mm
l/dak
m3/saat
(8000 saat)
kW
Maliyet
Euro
1
80
38,400
0.4
768
3
670
321,600
4
6432
5
1857
891,360
10
17,827
10
7850
3,768,000
43
75,360
60
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Dağıtımı:
Basınçlı havanın iş elemanlarına iletilmesi için boru ve bağlantı
elemanlarının ekonomik ve verimli bir çalışma için mümkün olan en
uygun şekilde kurulması gerekir.
Akışın olduğu borularda dirençten dolayı bir basınç düşüşü söz konusudur.
Bu basınç düşümünün 0.3 bar’dan yüksek olmaması gerekir.
Doğru boru çapının seçilebilmesi için işletme basıncı ve debisinin bilinmesi
gerekir.
61
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Dağıtımı:
64
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava Dağıtımı:
Hattın sonundaki basınç değeri her zaman yeterli gelmiyebilir.
Basınç çok düşük ise bunun sebebi aşağıdakilerden biri olabilir :
* Yetersiz boyuttaki kompresör ya da yanlış tasarlanmış dağıtım şebekesi.
* Çok ince ya da uzun borular.
* Çok fazla kaçağa sahip dağıtım şebekesi.
* Yetersiz bakım (tıkanmış filtreler)
* Hortumlar için küçük seçilmiş bağlantı elemanları
* Çok fazla dirsek
65
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Hava
66
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Havada belli miktarda su buharı her zaman mevcuttur. Bu su buharının
miktarı, havanın sıcaklığına ve nemliliğine bağlıdır.
Çiy noktası,havanın su buharına doyduğu noktadır. Yani nem %100’dür. Sıcaklık bu
noktanın altına düştüğü zaman yoğunlaşma görülür. Çiy noktası düştükçe havanın
tutabileceği su miktarı azalır.
* Sıcaklık arttıkça daha çok su tutulur.
* Basınç arttıkça daha az su tutulur.
Sonuç olarak havanın içinde bulunan nemin yoğuşabilmesi için havayı
çiylenme noktasına kadar soğutmak gerekir.
67
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın taşıdığı nem :
Örnek:
20 0C sıcaklıkta % 65 bağıl nemde 10 m3 hava 6 bar basınç ile sıkıştırılıyor.
Havanın daha sonra 250C ye soğutulduğunu kabul edersek
Ne kadar su yoğuşacaktır?
Sıcaklık
-20
Max (g/m3)
0,9
-10
2,2
0
4,9
5
6,8
10
9,4
15
20
30
50
70
12,7
17,1
30,1
82,3
196,2
90
100
472
588
68
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
20 0C de
10m3 hava 170 gr su tutabilir.
Bağıl nem % 65 olduğuna göre:
170x0.65=110.5 gr
Hava 6 bar’a sıkıştırıldıktan sonraki hacmi:
p1V1=p2V2
V2=1.013x10/(6+1.013)= 1.44m3
25 0C de
1m3 hava 24 gr su tutabilirse,
1.44 m3 hava 34.5 gr su tutabilir.
110.5-34.5=76 gr su yoğuşacaktır.
69
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Havadaki nem pnömatik elemanların ömrünü önemli ölçüde azaltır.
•Soğutarak kurutma
•Fiziksel kurutma (adsorbsyon)
* Kimyasal kurutma (absorbsyon)
70
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Soğutarak kurutma:
Soğutarak kurutmada en
düşük basınç buğulaşma
noktası +1,7 °C
civarındadır.
71
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Fiziksel kurutma: (adsorbsiyon)
Basınçlı hava, bir kurutma maddesinden
geçirilir. (silikajel)
Hava içindeki su tanecikleri bu maddeye
tutunarak havadan ayrılır.
Bu maddeler belli aralıklarla içlerinden
sıcak hava geçirilerek rejenere edilir.
Kurutucu ünitelerdeki hava akışı
adsorbsyon maddesini aşındırdığından
soğutucu çıkışına ince filtre konması
gerekir.
72
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Havanın kurutulması:
Kimyasal kurutma: (absorbsiyon)
Basınçlı hava, NaCL temeline dayanan bir kimyasal
madde (tuz) içinden geçirilir.
Hava içindeki su tanecikleri tuz tarafından tutulur ve
dipteki haznede toplanır.
Bu uygulamada 1 kg tuz yaklaşık 13 kg su kondensatı
bağlar.
Sisteme zaman zaman tuz ilavesi gerekecektir.
Soğutucu çıkışına bir filtre konması gerekir.
Erişilen en düşük basınç buğulama noktası -15 °C dir
73
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
Şartlandırıcının büyüklüğü
sisteme gönderilecek hava
debisine göre belirlenir.
Şartlandırıcıdan gereğinden
fazla hava geçirmek basınç
düşümüne neden olur.
Şartlandırıcı için işletme basıncı, eleman
üzerinde verilen değerleri aşmamalıdır.
Ortam sıcaklığı, en yüksek çalışma sıcaklığı
olan 50 0C’yi aşmamalıdır.
74
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
Ayrıca seçim yapılırken şu noktaların da bilinmesi faydalı olacaktır.
Servis birimi daima maksimum debinin gerektirdiğinden 1 boy büyük alınır.
Servis birimleri her zaman sistemin en soğuk yerine
( ısı yayan bir makine yakınına değil , bir duvar kenarına ) konulmalıdır.
Servis birimi ulaşılacak en uzak araçtan en fazla 5 metre uzakta olmalıdır.
Aksi takdirde, yağlı hava kullanılması durumunda, yağ sisi araca ulaşmadan önce çökelecektir.
Su tutucular , şebekede oluşan yağ damlacıklarını tutarlar, bu şekilde en büyük boyuttaki su
tutucu bile 1 günde dolabilir .
 Bu yüzden bakım işlemi planlanan doğrultuda yapılmalı veya proje safhasında otomatik drenaj
düşünülmelidir.
75
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
Filtre kapları yalnızca su ile temizlenmeli, başka bir çözücü kullanılmamalıdır. Filtre kabının
hasar görebileceği çevrelerde metal bir koruma kabı kullanılmalıdır.
Katı parçacık filitreleri büyük olmalıdır. Yerleşim aşamasında akış yönü mutlaka doğru tutulmalıdır.
Filtre kartuşları temizlenmemeli, yenisi ile değiştirilmelidir.
Adsorpsiyonlu kurutucu kullanılıyorsa, havanın alındığı filtrenin servis ömrünü uzatabilmek için
1μm filtreleme derecesine sahip bir ön filtreleme yapılmalıdır.
Yağ, kurutma maddesinin ömrünü azaltır. Ayrıca alınan hava sıcaklığı 35 °C’den az olmalıdır.
Basınç ayarlarının sabit tutulup, yetkili olmayan personel tarafından değiştirilmesini önlemek
amacıyla kilitlenebilir bir basınç regülatörü kullanılmalıdır.
76
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Şartlandırıcı
- Ekipmana en yakın noktaya monte edilmeli.
-Şartlandırıcılar kolay ulaşılabilecek noktalara ve yüz hizasına
monte edilmeli.
-Şartlandırıcıların girişine kilitlenebilir açma kapama vanası
monte edilmeli.
DİKKAT
- Açma kapama vanası sistem havasını boşaltacak egzost
sistemine sahip olmalıdır.
77
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Yağlayıcı
78
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Yağlayıcı
Yağlayıcılar, mutlaka üretici firmanın tavsiye ettiği düşük viskoziteli mineral yağ ile doldurulmalıdır.
100 mm’den daha büyük piston çapına sahip silindirler yağlı hava ile çalıştırılıyorsa , egzos portuna bir
filtre susturucusu konulmalıdır. Bu şekilde egzos sesi azaltılır ve içteki hassas bir filtre ile parçacıklar
ayrılır.
Servis birimlerine; bozulup sistemde arızaya yol açmasalar bile bakım yapılmalıdır.
79
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Basınç regülatörü
Her pnömatik devre için bir optimum
çalışma basıncı vardır.
Gereğinden yüksek bir basınç hem enerji kaybına
hem de çabuk aşınmalara neden olur.
Kompresörden gelen basınçlı havanın
kullanılacağı alana getirildiğinde
basıncın sistemin ihtiyacı olan basınca
ayarlanması gerekir.
P1
P1
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
Regülatörler hat basıncını istediğimiz basınca indiren
mekanizmalardır.
80
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
ÇIKIŞ
GİRİŞ
Diyafram
Baskı Yayı
Ayar Vidası
81
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
82
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
83
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
84
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
85
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
86
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
87
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
88
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
89
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
90
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
91
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
92
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
REGÜLATÖR
4
4
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
6
80
2
40
8
120
lbf/in2
bar
10
93
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
FİLTRE
Filitreler: 40 μm ‘dan büyük (ya da filtre kartuşu seçimine göre 5 μm) parçacıkları tutar.
- Hassas Filtreler : 0.1μm ‘dan büyük parçacıkları tutar
- Mikrofiltreler : 0.01 μm’dan büyük parçacıkları tutar. Ancak hava daha önce 5 μm’luk bir filtreden geçirilmiş olmalıdır
- Aktif Karbon Mikrofiltreler : 0.003 μm’den büyük parçacıkları (aromatik veya koku yapan maddeler gibi) tutar.
Bu tip filtreler “altmikrofiltre” olarak da adlandırılır.
94
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
Hassas fitre: Bir su ayrıştırıcısıyla bir filtre elemanında
oluşur. Havanın filtreye girmesi esnasında bir saptırma
plakası yardımıyla havaya bir dönme hareketi verilir.
Merkezkaç kuvveti yardımıyla su tanecikleri, yağ ve katı
parçacıklar havadan ayrılarak aşağıya çökerler. Ön
temizlemesi yapılmış hava filtreden geçerek diğer
maddelerden arındırılır.
Bu tip filtrelerde gözenek büyüklüğü 5 µm’ye kadardır.
Belli bir süre sonra filtreler tıkanabilir. Filtre elemanının
tıkanması filtreleme özelliğini değiştirmez ancak akışa
karşı bir direnç yaratacağından basınç kaybı yaratır.
Filtrede 0.4~0.6 bar basınç kaybı gözlendiği zaman filtre
elemanının değiştirilmesi gerekir.
Değiştirilebilir filtre
Kondensat
Filtre kabı
Kondensat boşaltma
96
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
97
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
98
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
99
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
100
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
101
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
102
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
103
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
104
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
105
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
106
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Filtre
107
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Sistem Elemanları
6 – İŞ KATI
5 – ARA KONTROL KATI
4 – ANA KONTROL KATI
3 – İŞARET İŞLEME KATI
2 – İŞARET KATI
1 – ENERJİ KATI
110
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Sistem Elemanları
2 – İŞARET KATI
Sensörler,
Makaralı valflar,
Butonlu valflar
Kontrol amaçlı algılayıcılar,
Temaslı, temassız algılayıcılar
Input/Output
3 – İŞARET İŞLEME KATI
Sensörlerden gelen işaretleri alıp bir
MANTIK çerçevesinde işleyen elemanlar.
VE valfları
VEYA valfları
Timer
Roleler
111
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık
Pnömatik Sistem Elemanları
4 – ANA KONTROL KATI
Yön kontrol valfları
6 – İŞ KATI
Silindirler
Pnömatik motorlar
5– ARA KONTROL KATI
Kısma valfları
Valflar
Pnömatik sistemin İŞARET, İŞARET İŞLEME, ANA ve ARA KONTROL
katlarında bulunan kumanda elemanlardır
112
© Festo Didaktik- Eğitim ve Danışmanlık