Transcript atatürk inkılaplarının getirdikleri

Atatürkçülük
nedir?
Türk Milleti’nin bugün ve
gelecekte tam bağımsızlığa, huzur
ve refaha sahip olması, devletin
millet egemenliği esasına
dayandırılması, aklın ve ilmin
rehberliğinde Türk kültürünün
çağdaş uygarlık düzeyi üzerine
çıkarılması amacıyla temel esasları
yine Atatürk tarafından belirtilen
devlet hayatına, fikir hayatına ve
ekonomik hayata, toplumun temel
müesseselerine ilişkin gerçekçi
fikirlere ve ilkelere Atatürkçülük
denir.
Atatürk Türk milletine güveniyordu ve milletinden aldığı
güçle, millet egemenliğine dayanan yeni bir devlet
kurmuştur. Ayrıca;
Demokrasi
Millet Egemenliği
Milletten aldığı güç
Eğitime ve bilime verdiği önem
Atatürkçülüğün
dayanakları
nelerdir?
Atatürk
İnkılaplarının
Amaçları
nelerdir?
1. Toplumsal eşitliği sağlamak.
2. Türk kültürünü geliştirmek.
3. Demokrasinin yerleşmesini sağlamak.
4. Türkiye’yi çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak.
5. Ulusal egemenlik anlayışını gerçekleştirmek.
6. Laik devlet anlayışına geçmek.
1. Saltanatın Kaldırılması
Saltanat sisteminin milli egemenlik anlayışına ters düşmesi ile Padişah
ve İstanbul Hükümeti’nin Kurtuluş savaşı sırasında ulusal harekete karşı
olmaları sonucu saltanat kaldırılmıştır.
2. Cumhuriyetin İlanı
Cumhuriyetin ilanıyla yeni Türk devletinin adı belli oldu ve rejim
konusundaki tartışmalar da sona erdi.
3. Halifeliğin Kaldırılması
Saltanatın kaldırıldıktan sonra eski rejim yanlılarının halifenin etrafında
toplanması sonucu halifelik kaldırılmıştır.
4. Ankara’nın Başkent Olması ve Türkiye’nin İdari Teşkilatlanması
Yeni kurulan Türk devleti modern ve çağdaştı. Her türlü hizmetlerin
vatandaşa götürülmesi gerekiyordu. Bu amaçla Türkiye'nin coğrafi ve
ekonomik durumu dikkate alınarak idari yapısı yeniden teşkilatlandırıldı,
Ankara başkent seçildi, iller ilçelere, ilçeler bucaklara, bucaklar da köylere
ayrıldı.
5. Çok Partili Hayata Geçiş Denemeleri
Sırasıyla Cumhuriyet Halk Fırkası, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve
Serbest Cumhuriyet Fırkaları kurulmuş, Terakkiperver Halk Fırkası, Şeyh Sait
İsyanı, Serbest Cumhuriyet Fırkası Menemen olaylarıyla ilişkilerinden dolayı
kapatılmış, sadece Cumhuriyet Halk Fırkası devam edebilmiştir. Ülkemiz çok
partili hayata 1946 yılında geçebilmiştir.
Siyasi
Alanında
Yapılan
İnkılaplar
nelerdir?
1. Şeriye ve Evkaf Vekaletinin Kaldırılması
Din İşleri ve Vakıflar Bakanlığı olarak bilinen bu kurumun kaldırılmasının
amacı, dini işlerle görevli kurumun devlet işlerine karışmasını
engellemekti. Şeriye Vekaleti yerine Diyanet İşleri Başkanlığı, Evkaf
Vekaleti yerine de Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.
2. Şeriye Mahkemelerinin Kaldırılması
Şeriye Mahkemeleri Osmanlı devletinde fıkıh esasına göre yargılama
yapan mahkemelerdir. Bu mahkemeler kaldırılarak günümüz modern
mahkemeleri kuruldu.
3. Medeni Kanunun Kabulü
Osmanlı devleti kanunlarında erkeğin üstünlüğüne dayanan bir düzen
vardı. Aile hayatında mirasta, şahitlikte ve bunun gibi bir çok konuda
erkeklerin daha fazla hakkı vardı. Laik hukuk anlayışı ise bu farklılıkları kabul
edemezdi. Bu nedenle dini kurallara göre düzenlenmiş olan Mecelle adlı
kanun kitabı Türkiye Cumhuriyetinin medeni kanunun oluşturamazdı. Bu
amaçla Avrupa ülkelerinde uygulanmakta olan Medeni kanunlar incelenmiş ve
İsviçre medeni kanun tercüme edilip düzenlenerek Türk Medeni kanunu
olarak kabul edilmiştir.
4. 1921 ve 1924 Anayasalarının Kabulü
İlk anayasamız olan Teşkilat-ı Esasiye yayınlanmıştır. Ardından da
güçler ayrılığı ilkesi benimsenmiş olan 1924 Anayasası kabul edildi.
5. Borçlar Kanunu, Ticaret Kanunu, Ceza Kanunu ve İdare Hukuku
gibi kanunların kabulü
6. Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi
Hukuk
Alanında
Yapılan
İnkılaplar
nelerdir?
1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu
Öğretim birleştirilerek bütün eğitim kurumları MEB’e bağlandı.
Medreseler kapatılarak laik eğitim anlayışı etkili hale getirildi. Azınlık
okullarında ve yabancı okullarda dini ve siyasî amaçlı eğitim verilmesi
önlendi.
2. Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun
İlk, orta, lise ve yüksekokulların belli esaslara göre düzenlenmesi
amaçlanmıştır.
3. Yeni Türk Harflerinin Kabulü
Osmanlı Devleti döneminde kullanılan Arap Alfabesinin hem öğrenilmesi
zordu hem de Türkçe sesleri tam olarak karşılamıyordu. Ayrıca Türkiye'nin
temel hedefi batılılaşma olmasından dolayı da batılı devletler Latin Alfabesi’ni
kullanmaktaydı. Mustafa Kemal bu duruma çok önem vermiş, 1 Kasım
1928’de yeni Türk harfleri kabul edilince bizzat kendisi ülkemizi dolaşarak yeni
alfabenin öğretilmesine katkıda bulunmuştur. Bu çalışmalarından dolayı
kendisine Başöğretmenlik unvanı verilmiş ve bu unvanın veriliş tarihi olan 24
Kasım Öğretmenler Günü olarak kutlanmaktadır.
4. Türk Tarih Kurumunun Kurulması
Ümmetçi tarih anlayışı yerine, laik ve milli bir tarih anlayışı getirilmiştir.
Türk Tarihi araştırılmaya ve öğretilmeye başlanmıştır.
5. Türk Dil Kurumunun Kurulması
Türkçeyi yabancı kelimelerden kurtarmak ve Türkçe’nin zenginliğini
ortaya koyarak, Türk dilinin dünya üzerindeki saygınlığını artırmak amacıyla
kurulmuştur.
Eğitim ve
Kültür Alanında
Yapılan
İnkılaplar
nelerdir?
1. Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması
Başlangıçta yalnızca din konularıyla ilgilenen, dini konularda farklı
düşünce sistemleri geliştirerek taraftarlarını çoğaltmaya çalışan tarikatlar,
zaman içinde amaçlarından uzaklaşarak dinsel sömürü unsurları haline
gelmiş ve de devletin selametini etkileyecek şekilde siyasal olaylarda etkili rol
oynamaya, çıkarları tehlikeye düştükçe halkı ayaklandırmaya koyulmuşlardı
Bu etkinliklerini cumhuriyetin ilanından sonra da sürdürmeye kalkışmaları ve
Menemen Olayı, Şeyh Sait Ayaklanması gibi olayların çıkması sonucu tekke,
zaviye ve türbeler kapatılmıştır.
2. Kılık-Kıyafet Düzenlemesi (Şapka Kanunu)
Fes yerine şapka giyilmesi getirilmiş ve din adamlarının dini kıyafetleri
ile dolaşmaları yasaklanmıştır.
3. Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik Yapılması
Uluslararası ekonomik işlerde uyum sağlamak için çıkarıldı. Kullanılan
Hicri ve Rumi takvim yerine miladi takvim kullanılmaya başlandı. Uluslararası
ölçü birimleri kullanılmaya başlandı. Haftasonu tatili Cuma-Cumartesi iken,
Cumartasi-Pazar oldu.
4. Soyadı Kanunu
Nüfus işleri, tapu, alım-satım ve miras işlerinde kolaylık sağlandı. Aynı
yıl çıkarılan bir başka yasayla ağa, paşa, bey, hacı, hoca vs. gibi unvanlar
kaldırıldı. 24 Kasım 1934’te M. Kemal’e Atatürk soyadı verildi.
5. Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Verilmesi
1930-belediye seçimlerine katılma hakkı,
1933-muhtarlık seçimlerine katılma hakkı,
1934-milletvekili seçimlerine katılma hakkı verildi.
Toplumsal
Alanda
Yapılan
İnkılaplar
nelerdir?
1. İzmir İktisat Kongresi ve Misak-ı İktisadi
İzmir’de yeni Türk devletinin ekonomik durumunu görüşmek üzere
toplandı. 1135 kişinin katıldığı bu kongre Misak-ı İktisadi ( Ekonomik Yemin)
kabul edildi.
2. Aşar Vergisinin Kaldırılması
Osmanlı döneminde köylülerden, ürettikleri tarım ürünleri için %10
oranında alınan vergidir. Tarımı teşvik edip geliştirebilmek için bu vergi
kaldırılmıştır. Ayrıca; örnek çiftlikler kurulmuş, çiftçilere para sağlamak için
tarım kredi kooperatifleri açılmıştır.
3. Kabotaj Kanunu
Osmanlı Devleti'nin kapitülâsyonlar çerçevesinde yabancı ülke
gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı Lozan Barış Antlaşması'yla 1923 yılında
kaldırıldı. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe girdi. Bu yasaya
göre; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara
sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde,
makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve
yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi.
4. Sanayi Teşvik Kanunu
Sanayi Teşvik Kanunu, sanayi yatırımı yapacak işletmelere muafiyet,
imtiyaz ve teşvik sağlamayı amaçlayan yasadır. 28 Mayıs 1927'de çıkarılmış
olan yasa 15 yıl süreyle yürürlükte kalmıştır. Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun
çıkarılması Mustafa Kemal Atatürk'ün sanayi alanında yapmış olduğu bir
yeniliktir.
Ekonomik
Alanda
Yapılan
İnkılaplar
nelerdir?