Transcript Stres w pracy piel*gniarki OIT

Stres
w pracy pielęgniarki
anestezjologicznej
Bogumiła Snopek
Zakopane 2014
Bogumiła Snopek
Wybierz pracę, którą kochasz, a nie
będziesz musiał pracować nawet
przez jeden dzień w swoim życiu.
Konfucjusz
Jedna z najważniejszych form
działalności człowieka:
-
środek do osiągnięcia statusu materialnego
-
często przyczyna dysfunkcji zdrowotnych,
-
powód do zmartwień, niepokoju,
negatywnych emocji, z którymi człowiekowi
coraz trudniej się uporać[1].
Praca zawodowa
Źródła stresu

mniejsza liczba osób
narażonych na fizyczne,
chemiczne i biologiczne
zagrożenia w miejscu
pracy

nie zmniejszył się odsetek
osób narażonych na
działanie czynników
psychospołecznych
Obejmują wszystkie cechy pracy
dotyczące:
-
treści,
-
organizacji i warunków, które w wyniku
subiektywnej oceny pracownika wywołują
w nim stan nadmiernego i długo
utrzymującego się napięcia”[3]
Czynniki psychospołeczne
Specyficzny charakter stresu,
każde miejsce pracy wiąże
się ze stresem,
nie można go wyeliminować z
codziennego życia,
nie można go również uniknąć
w środowisku pracy [1].
Literatura tematu nazywa stres
występujący w miejscu pracy „stresem
pracy”
Poczucie, że:
•
•
angażowanie się
w cudze sprawy
zaburzy jego spokój

Poczucie obowiązku
i odpowiedzialności,

naturalna potrzeba
pomagania, dzielenia
się swą energią,

zauważa satysfakcję i
zadowolenie [4].
może spowodować
zaniedbanie własnych
interesów
Sytuacja pomagającego jest (…)
złożona
Drugi człowiek, pozostający w relacji
pracy:

pacjent,

praca w zespole innych pielęgniarek,

współpraca z lekarzem i pielęgniarką przełożoną,

kontakty z rodziną chorego,

praca z pacjentem w sytuacjach wymagających
dużego napięcia emocjonalnego, które często trwa
długi okres[3].
Źródła stresu pielęgniarki

Interakcje z innymi
ludźmi w miejscu
pracy mogą dla
człowieka być
źródłem
wsparcia i
zadowolenia

Źródłem frustracji i
poczucia zagrożenia
(agresja, mobbing)
Źródła stresu pielęgniarki
Specyficzne dla zawodu:
 ekspozycja na najbardziej
wstydliwe aspekty
funkcjonowania człowieka
poprzez oglądanie, słuchanie
i dotykanie wszystkich części
nagiego ciała i jego produktów,
często w prywatnych
i nieprzyjemnych stanach
funkcjonalnych,

kontakt z pacjentem może
przebiegać w związku z tym
w atmosferze napięcia, strachu
i poczucia bezsilności, często
w sytuacji desperacji pacjenta
Źródła stresu pielęgniarki
STRES?
Stres…..
W rozporządzeniu są paradoksy, jak np. odsysanie dróg
oddechowych - tu widnieje ono wyłącznie
w kompetencjach pielęgniarki systemu!!!
Czy pielęgniarka tuż po studiach, bez kursu, pracująca
na oddziale intensywnej terapii według rozporządzenia
nie może tej czynności wykonać???!!!!
A może tylko na pisemne zlecenie lekarza?
Według Ustawy o Zawodach Pielęgniarki i Położnej z dn.
15 lipca 2011 roku, „zawody pielęgniarki i położnej
są samodzielnymi zawodami medycznymi”.

posiadająca tytuł specjalisty lub specjalizująca się w
dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i
intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii,

posiadająca ukończony kurs kwalifikacyjny w
dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i
intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii,

posiadająca co najmniej 3-letni staż pracy w
oddziałach tych specjalności, oddziałach pomocy
doraźnej, izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym
Pielęgniarka systemu
Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006 r.

kwalifikacje nabyte podczas kursów
w zakresie tych samych specjalności
pielęgniarskich z wydłużeniem stażu
pracy do 5 lat.
Alternatywa dla tytułu
specjalisty
„pielęgniarki posiadające tytuł specjalisty lub specjalizujące
się w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologii i intensywnej
opieki, (…), a także pielęgniarki posiadające ukończony kurs
kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologii
i intensywnej opieki”
mogą samodzielnie wykonać wiele bardzo
odpowiedzialnych czynności, m. in. intubację
dotchawiczą, założenie maski krtaniowej w sytuacji
nagłej
STRES? Podniesienie kwalifikacji =
większe zarobki?

„lekarz dokonujący znieczulenia może w tym
samym czasie znieczulać tylko jednego
pacjenta”,

podczas znieczulenia z lekarzem współpracuje
(wcześniej - towarzyszy) pielęgniarka
anestezjologiczna; dotyczy to również
znieczuleń wykonywanych poza salą operacyjną;
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z dnia 20 grudnia 2012
w sprawie standardów postępowania medycznego
w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii
dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą

Wysoko specjalistyczne urządzenia techniczne
(plątanina przewodów, pompy, monitory, respiratory),

Rutynowe działania zorientowane na zadania i realizację
procedur

Wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny
( pielęgniarki, lekarze, psycholodzy, fizjoterapeuci,
dietetycy)
Specyfika
oddziału anestezjologii
i intensywnej terapii
Pacjent
przedtem chodził do pracy, prowadził samochód, bawił się
z dziećmi, robił zakupy, przyrządzał pyszne potrawy, jeździł
na rowerze, pięknie tańczył, kopał piłkę, kochał się z żoną,
rozmawiał ze znajomymi i tak wiele planował,
teraz leży nieprzytomny na moim oddziale, bo
nie udało mu się wrócić do domu….
Specyfika
oddziału anestezjologii
i intensywnej terapii
-
stanowisko znieczulenia,
-
przy resuscytacji
-
wszędzie gdzie ratujemy życie i zdrowie
człowieka
-
wszędzie gdzie nie można sobie poradzić
Specyfika
oddziału anestezjologii
i intensywnej terapii

Niskie pobory (85,1%),

występowanie czynników szkodliwych (70,2%),

lęk przed popełnieniem nieodwracalnego błędu
(67%),

pośpiech (67%),

odpowiedzialność za życie drugiego człowieka
(59,6%),
Przyczyny stresu
w pracy
pielęgniarki anestezjologicznej [2]
• niedobory kadry
(61,7%),
• nadmiar obowiązków
(59,6%),
Przyczyny stresu
anestezjologicznej [2]
w pracy pielęgniarki

bezradność i ograniczona możliwość pomocy
niektórym chorym (54,2%),

konieczność podejmowania decyzji w sytuacjach
spoza zakresu swoich kompetencji (53,2%),

zagrożenie bezpieczeństwa osobistego (52,5%),

niedostateczne wyposażenie stanowiska pracy
(51%),
Przyczyny stresu
anestezjologicznej [2]
w pracy pielęgniarki

obcowanie z cierpieniem (45,7%),

obcowanie ze śmiercią (45,7%),

brak wsparcia ze strony przełożonych (46,8%),

stosunki międzyludzkie (39,4%),

dyżury nocne ( 36,2%),

mało widoczne efekty pracy ( 36,2%),
Przyczyny stresu
anestezjologicznej [2]
w pracy pielęgniarki

niedowartościowanie ze strony lekarzy (34,0%),

ograniczona możliwość awansu ( 30,8%),

wielokierunkowa zależność personalna (26,6%),

praca zmianowa ( 25,5 %),

uciążliwość dojazdów do pracy (19,1%),

zmiany stanowiska pracy (19,1%).
Przyczyny stresu
anestezjologicznej [2]
w pracy pielęgniarki

Oddział intensywnej terapii/
oddział intensywnej opieki
medycznej

Czy tylko sama terapia?
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z dnia 20 grudnia 2012 r.
w sprawie standardów postępowania medycznego
w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii
„lekarz
dokonujący znieczulenia może w tym
samym czasie znieczulać tylko jednego pacjenta;
podczas znieczulenia z lekarzem współpracuje
pielęgniarka anestezjologiczna; dotyczy to
również znieczuleń wykonywanych poza salą
operacyjną”

sprawdzić wyposażenie
stanowiska znieczulenia,

skontrolować sprawność
działania wyrobów
medycznych niezbędnych
do znieczulenia i
monitorowania,
?
-Kto
odpowiada za stan
techniczny aparatu do
znieczulenia?
-Kto
to robi codziennie?
„(…)przed przystąpieniem do znieczulenia
lekarz dokonujący znieczulenia jest
zobowiązany:”

Lekarz dokonujący
znieczulenia wypełnia kartę
przebiegu znieczulenia.
W niektórych ośrodkach
pielęgniarki nadal prowadzą
karty znieczulenia!

Dokumentacja lekarska!!!!!
nie wolno nam tej
dokumentacji wypełniać
- Zlecenie
pisemne?
- Gdzie wpisane?
- Gdzie podpisane wykonanie?
- Opioidy a książka rozchodu
na sali operacyjnej?
- Kto według prawa może to
robić?
- Jak wygląda codzienność?
- Bezpośrednia bliskość
anestezjologa, gdzie jest
anestezjolog?
Pisemne zlecenie lekarskie
a podanie leków anestetycznych?

skontrolować właściwe
oznakowanie płynów
infuzyjnych, strzykawek
ze środkami
anestetycznymi,
strzykawek z lekami
stosowanymi podczas
znieczulenia

W jaki sposób lekarz
skontroluje strzykawki
z lekami?
(Panie Ministrze Zdrowia
może wystarczyłoby
dopisać do ustawy lekarz
i pielęgniarka?
mh = zwiększyć
uposażenie…..)
„(…)przed przystąpieniem do znieczulenia
lekarz dokonujący znieczulenia jest
zobowiązany:”


jeżeli uzna, że
opuszczenie
znieczulanego pacjenta
nie stanowi
bezpośredniego
zagrożenia dla jego życia;
w takim przypadku przy
pacjencie do czasu
przybycia lekarza
dokonującego
znieczulenia pozostaje
pielęgniarka
anestezjologiczna;

W przypadku pozostania
samej pielęgniarki
podczas znieczulenia nie
przewiduje się żadnej
procedury?
(lekarz wezwany na inną
salę do resuscytacji
innego dziecka zarzucił
pielęgniarce pozostającej
na sali operacyjnej
podanie chlorku wapnia
na zlecenie operatora)
Lekarz dokonujący znieczulenia może opuścić
znieczulanego pacjenta w celu
przeprowadzenia resuscytacji innego pacjenta







nakłucia tętnicy,
modyfikacji dawki środka
przeciwbólowego lub
uspakajającego,
prowadzenia psychoterapii
i edukacji w zakresie
promocji zdrowia,
żywienia (?) i samoopieki,
pielęgnacji trudno gojących
się ran (?),
profilaktyki p/odleżynowej
(?),
decydowania o izolacji
chorych.
Kwestie współpracy między
lekarzami a pielęgniarkami
wydają się pomijane
w polskiej literaturze
medycznej,
 Potrzebnych jest więcej
badań i dowodów
naukowych, które pomogą
wyjaśnić przyczyny tych
problemów oraz wskazać
możliwości lepszej
współpracy między
lekarzami a
pielęgniarkami.[5]

Kwestionowanie kompetencji
pielęgniarek anestezjologicznych
w zakresie:

Konieczność podania
bolusa leku
sedacyjnego w OIT
gdy w nocy lekarz
śpi, a pacjent „zrywa
się” z całym
inwazyjnym
„wyposażeniem”
intensywnej terapii
[6]

Konieczność
interwencji na sali
operacyjnej gdy
pielęgniarka znieczula
z młodym lekarzem
rezydentem,
a specjalista jest
„w bezpośredniej
bliskości”….
Konieczność podejmowania decyzji
w sytuacjach spoza zakresu swoich
kompetencji

Kierując się własnym sumieniem bardzo często
łamiemy prawo.

Jak ma postąpić pielęgniarka , która nie może się
doprosić lekarza o wpisanie zlecenia czy brak
jego reakcji na zgłaszany problem.
W takich sytuacjach wygrywa zawsze
dobro pacjenta, a myśl
o odpowiedzialności odsuwamy na dalszy
plan[6].

Najważniejszym poziomem współpracy
pielęgniarsko – lekarskiej staje się poziom
kierowników zespołów : kierownika oddziału
i pielęgniarki oddziałowej.

Taka współpraca musi być partnerska, oparta
na realizacji nadrzędnego celu jakim jest dobro
i fachowe działanie w stosunku do pacjenta
(prof. T. Szreter)
Współpraca na różnych poziomach

Problem uporczywej terapii spotykany
w codziennej pracy.
Nikt nie ma prawa zabierać człowiekowi tego,
co najbardziej należy do niego(?)
Człowiek powinien umierać jak człowiek.
 Problem
odpowiedniej kwalifikacji do OIT.
Czy pacjent przyjęty z innego oddziału do OIT
z plamami opadowymi, umierający w ciągu 30min. to
prawidłowa kwalifikacja?
Wszystko co należało zrobić, a nie co można zrobić.
Obcowanie z cierpieniem i ze śmiercią
(OIT- śmiertelność do 74% wszystkich pacjentów)
 Wcześniej przytomny i świadomy pacjent
poinformował personel medyczny , że nie chce,
by go reanimowano lub ma przy sobie stosowne
oświadczenie. ?

Testament życia - dokument, w którym
każdy mógłby zastrzec, w jakich warunkach
i jakimi metodami nie życzy sobie ratowania czy
podtrzymywania życia, który załącza do
dokumentacji medycznej. ?
Obcowanie z cierpieniem
i śmiercią
Pielęgniarki nie powinny czuć się
bezsilnie wobec śmierci.
W ostatnich godzinach życia chorego tracą
znaczenie techniczne aspekty leczenia, a w
ich miejsce nieoceniona wartością jest
psychiczne i duchowe wspieranie go oraz
ciągła przy nim obecność.
Obcowanie z cierpieniem
i śmiercią

Jeśli pacjent w jakikolwiek sposób komunikuje że cierpi,
że go boli, to na pewno go boli, jak nie ciało to dusza.

Leki przeciwbólowe, może ktoś bliski jest potrzebny
może psycholog, psychiatra?

Pielęgniarki anestezjologiczne mają stały, bezpośredni
kontakt z osobą cierpiącą i zgłaszają zapotrzebowanie na
współpracę z anestezjologami w kontekście oceny pacjenta
i określenia pomocy.

Certyfikaty „Szpital bez bólu”. Czy na pewno?
Obcowanie z cierpieniem
DWA MODELE ORGANIZACYJNE
Wymiana pielęgniarek
pracujących przy
znieczuleniu na bloku
operacyjnym z
pielęgniarkami pracującymi
na oddziale intensywnej
opieki
Funkcjonowanie oddzielnego
personelu na tych
stanowiskach
Wymiana pielęgniarek
anestezjologicznych na stanowiskach
pracy?
Co lepsze dla pielęgniarki?

praca w oddziale przy pacjencie, pielęgnacja,
kolonizacja w oddziale a jednocześnie gotowość
pracy na sali operacyjnej, rotacja ?

praca wyłącznie w zespole sali operacyjnej czy
wyłącznie w zespole intensywnej terapii?
Wymiana pielęgniarek anestezjologicznych
na stanowiskach pracy?
Anestezjologia i intensywna
terapia specjalności
trudne, wybierane przez:
 entuzjastów,
 osoby o specyficznych
cechach charakteru
i emocji oraz poglądach
filozoficzno – etycznych
( Halinka – Florencja)

Uczulenia,
urazy,
frustracja,
nerwice,
bezsenność,
narkomania,
lekomania,

samobójstwa.






Wieloletnia praca w OAiIT
za czy przeciw ?

„Agresywny” pacjent: splątany, wystraszony,
problemy z prawem? dyskusja n.t. sedacji IT.

„Agresywna” rodzina: rozdrażnienie, szukanie
winnych, odczuwanie żalu i złości, czasami
agresja wobec pracowników oddziału, osoby
z różnych środowisk społecznych
Opieka nakierowana na rodzinę - tylko
ten kto go kocha może nam pomóc
opiekować się w sposób prawidłowy.
Zagrożenie bezpieczeństwa
osobistego
Ok.
godz.19.15
z
żoną
i
bratową
przyszliśmy do mamy. Zauważyłem że ma
opuchnięte ręce. Zapytałem pielęgniarkę co się
stało. Usłyszałem odpowiedź, że to od aparatu
do mierzenia ciśnienia. Pielęgniarka przełożyła
aparat na drugą rękę również opuchniętą.
Poprosiłem aby przyszedł lekarz. Przez
kolejne pół godziny wchodziliśmy na zmianę
z żoną i bratową do mamy. Ponieważ lekarz nie
przyszedł, żona po raz kolejny weszła do
mamy, a my z bratową poszliśmy do lekarza.
Opis przypadku:
skarga rodziny na zespół pielęgniarski
Lekarz spał, było ok. 19.45. Na moje pytanie
dlaczego mama jest spuchnięta odpowiedział że
tak ma być. Nie chciał podejść ze mną do mamy
i powiedział że moje odwiedziny już się skończyły
i mam wyjść.
W tym czasie żona stojąc u mamy zapytała
pielęgniarkę czy ta cyfra na monitorze 32,5 to
temperatura ciała mamy. „Monitory są dla nas a
nie odwiedzających”, w ten sposób pielęgniarka
odpowiedziała żonie.
Opis przypadku:
skarga rodziny na zespół pielęgniarski
Przychodzimy do szpitala codziennie, ale jeszcze nigdy nie
zostaliśmy tak potraktowani. Czuliśmy się jak intruzi, którzy
znaleźli się w innym szpitalu niż w poprzednich dniach.
Dzisiaj wchodząc na salę czuliśmy się jak byśmy
przekraczali próg restauracji, dyskoteki. Pielęgniarki siedziały
przy stole głośno rozmawiając, i śmiejąc się. Brakowało tylko
muzyki.
Do tej pory gdy przychodziliśmy na sali panowała cisza, a
panie pielęgniarki cały czas chodziły koło chorych
i wydawało się ze wkładają w swoją pracę dużo serca. Czy
może mi pan powiedzieć panie ordynatorze, gdzie byliśmy
dzisiaj o godz. 19.15 czy na pewno w OIT?
Opis przypadku:
skarga rodziny na zespół pielęgniarski
24-letni pływak, który 2 lata temu, w nocy
został znaleziony na ulicy nieprzytomny, z poważnym
urazem głowy. Młody człowiek przeszedł dwie operacje
czaszki, był w stanie śpiączki i po kilkumiesięcznej
rehabilitacji, jesienią wznowił treningi na siłowni, a od
stycznia w wodzie.
OBIECAŁ NAM MEDAL OLIMPIJSKI !
•
Zajmujesz się bezpośrednio LUDZKIM ŻYCIEM,
które spoczywa teraz w Twoich rękach.
•
Pacjenci są od Ciebie zależni.
•
Jesteś teraz najważniejszą dla nich osobą:
opiekunką, terapeutką, doradcą, strażnikiem
bezpieczeństwa, wybawcą.
•
Wiesz o człowieku o wiele więcej niż przeciętna
osoba.
To nie jest marnowanie się!
To WYRÓŻNIENIE!
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
I. Zaczyk : Magazyn Pielęgniarki i Położnej Nr 3/2010.
L. Ścisło, E. Walewska, M. Kózka, A. Spychała , Obciążenia
psychofizyczne w pracy pielęgniarki anestezjologicznej , 460 ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN – POLONIA
VOL.LX, SUPPL. XVI, 554 SECTIO D r.2005
B. Dudek, Zaburzenia po stresie traumatycznym, Gdańsk 2003.
H. Sęk.(red.), Wypalenie zawodowe. Psychologiczne mechanizmy
i uwarunkowania, Poznań 1996.
E. Fejfer-Wirbał, J. Gładczuk, L. Marcinowicz, Relacje lekarz-pielęgniarka
w polskiej literaturze medycznej, Medycyna Rodzinna 3/2013.
L. Wołowicka Praktyka pielęgniarska w anestezjologii i intensywnej
terapii z perspektywy lekarza anestezjologa Szczyrk 2003
E. Malik , Wiedza na temat odpowiedzialności zawodowej wśród
pielęgniarek OAiIT, V Zjazd PTPAiIO, Stare Jabłonki 2007.
Psychospołeczne zagrożenia w środowisku pracy. Poradnik dla lekarzy,
red. D. Merecz, Łódź 2012
J.Brozek – Cedrych, W.Cedrowska – Adamus, Z. Ledzion, B. Pawłowska,
B. Snopek Zmiana w postrzeganiu roli rodziny w OIT ze szczególnym
uwzględnieniem ION, praca dyplomowa, WSB w Poznaniu 2013.
Literatura
Dziękuję za uwagę 