Transcript การมีส่วนร่วมของประชาชน - องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้

Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การจัดการสวนป่า (สวน
ไม้) อยางยั
ง
่
ยื
น
่
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
หัวขอบรรยายและบทปฏิ
บต
ั ก
ิ าร
้
1. หลักการจัดการทรัพยากรป่าไมอย
้ างมี
่
ส่วนรวม
่
 หลักการจัดการทรัพยากรป่าไม้ และการจัดการอยางมี
่
ส่วนรวม
่
2. การมีส่วนรวมของประชาชน
่
3. ผู้มีส่วนไดส
ดการสวน
้ ่ วนเสี ยตอการจั
่
ไมอย
ง่ ยืน และ
้ างยั
่
บทปฏิบต
ั ก
ิ ารการวิเคราะหผู
์ ้มีส่วน
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
หลักการจัดการป่าไม้
(Principle of Forest
Management, FM)
1.1 หลักการจัดการทรัพยากรป่าไม้
อยางมี
ส่วนรวม
่
่
“การประยุกตเทคนิ
ค (techniques)
์
วิธก
ี าร (method) ทางดานวิ
ทยาศาสตร ์
้
(science) ในการบริหารจัดการตนไม
้
้
(tree) และหมูไม
่ ้ (plant community)
เพือ
่ ให
ตในรู
ปเนืด้อการในยุ
ไม้ (ไม
่
้เกงา่ ) เพือ
 ้ผลผลิ
เป็ นแนวคิ
ดการจั
คซุ
การใช
อย
างต
อเนื
งและ
่
่ ่ ่อได
์ ่ วนใหญ
 ้ประโยชน
ผู้ดาเนินการส
แก
้ ่
ยาวนาน”
่ องรัฐ
เจาหนาทีข
้
 มีการพัฒนาแนวคิดไปสูการจัดการ
้
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
หลักการจัดการทรัพยากรป่าไม้
(Principle of Forest Resources
Management,
FRM)
“กระบวนการ
(process)
ประยุกตเทคนิ
ค
์
วิธก
ี ารทางดานวิ
ทยาศาสตรในบริ
หารจัดการ
้
์
(management) พืช (flora) และสั ตว ์ (fauna)
รวมไปถึงดิน น้า อากาศ และทรัพยากรอืน
่ ๆ
ทีเ่ กีย
่ วของ
เพือ
่ อานวยประโยชนแก
้
์ สั
่ งคม
ั ษ์ (conservation)”
ภายใตหลั
้ กการอนุ รก
 เป็ นการพัฒนาแนวคิดให้กวางขวางมากยิ
ง่ ขึน
้
้
 ผู้ดาเนินการส่วนใหญก็
่ องรัฐ
่ ยงั เป็ นเจ้าหน้าทีข
 มีการพัฒนาแนวคิดไปสู่การจัดการทรัพยากรป่า
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การจัดการทรัพยากรป่าไมอย
ส่วนรวม
้ างมี
่
่
(Participatory Forest Resources
Management,
PFRM)
“กระบวนการ (process) ทางานรวมกัน (collaboration)
่
ของผูมี
้ ส่วนไดส
้ ่ วนเสี ย (stakeholder) ในการ
ประยุกตเทคนิ
ควิธก
ี ารทัง้ ทางดานวิ
ทยาศาสตรและ
้
์
์
สั งคมศาสตร ์ และแขนงอืน
่ ๆ ในบริหารจัดการ
(management) พืช (flora) และสั ตว ์ (fauna) รวมไปถึง
ดิน น้า อากาศ และทรัพยากรอืน
่ ๆ ทีเ่ กีย
่ วของ
เพือ
่
้
อานวยประโยชนทั
ง้ ทางตรงและทางออมอย
างยั
ง่ ยืน
้
่
์
 เป็ นการพัฒนาแนวคิดการจัดการเพือ
่ การทางาน
(sustainable) ทัง้ ทางดานเศรษฐกิ
จ (economic) สั งคม
้
รวมกั
น ่ งแวดลอม (environment)”
่ และสิ
(social)
้
 ให้ความสาคัญกับปฏิสัมพันธ ์ (interaction) ของ
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การป่าไมชุ
้ มชน
(Community forestry / Social forestry / Joint
management)
“การจัดการทรัพยากรป่าไม้อยางมี
ส่วนรวม
่
่ โดยเน้น
การทางานของชุมชนเพือ
่ ชุมชนในรูปของ
คณะกรรมการ (committee) โดยมีเจ้าหน้าทีข
่ องรัฐ
ให้การสนับสนุ นและให้คาปรึกษา ทัง้ นี้มเี ป้าหมายเพือ
่
พัฒนาคุณภาพชีวต
ิ ความเป็ นอยูของชุ
มชนให้ดีขน
ึ้
่
(increasing livelihood / well being) ควบคูกั
่ บการ
 ใกลเคี
ยงกับแนวคิดการจัดการทรัพยากรป่าไม้อยางมี
ส่วนรวม
่
่
อนุ
รก
ั ษ้ ทรั
พ
ยากรป
าไม
(conservation)”
่
้
์
 เนนการทางานรวมกันของชุมชนใหเกิดเป็ นรูปธรรม
้
่
้
 คือลักษณะของการกระจายอานาจสู่ชุมชน (decentralization)
 คานึงถึงหลักการธรรมาภิบาล (governance) : โปรงใส
่
ยุตธ
ิ รรม ตรวจสอบได้ และมีส่วนรวม
่
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การป่าไมเอกชน
(สวนป่าเพือ
่ เศรษฐกิจ และ/
้
หรือ อนุ รก
ั ษ)์
(Private Forestry)
“การจัดการทรัพยากรป่าไม้ (forest resources
management) ในทีด
่ น
ิ กรรมสิ ทธิข
์ องเอกชน (private
land) โดยเอกชน เพือ
่ เอกชน โดยมีเป้าหมายอยาง
่
ใดอยางหนึ
่งหรือหลายอยาง
เช่น เพือ
่ เศรษฐกิจ
่
่
เพือ
่ สั งคม หรือเพือ
่ สิ่ งแวดลอม”
้
 คือแนวโน้มการป่าไมในอนาคต
้
 เอกชนเป็ นเจ้าของป่าดังเช่นประเทศทีพ
่ ฒ
ั นาแลว
้
(Developed Countries)
 เกิดอาชีพนักการป่าไม้ (forester) ในอนาคต
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
พัฒนาการของแนวคิดการจัดการป่าไม้
“จากอดีตสู่ปัจจุบน
ั และแนวโน้มในอนาคต”
อนาคต
ปัจจุบน
ั
อดีต
การ
จัดการป่า
ไม้
(Forest
Manage
การจัดการ
ทรัพยากรป่าไม้
(Forest
Resources
Management)
การป่าไม้ชุมชน
(Community
การจัดการ
forestry / Social
ทรัพยากรป่าไม้
forestry / Joint
อยางมี
ส่วนรวม
่
่
(Participatory
Forest
Resources
Management)
management)
การป่าไมเอก
้
ชน (private
forest)
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ขัน
้ ตอนการจัดการทรัพยากรป่าไมอย
้ างมี
่
ประเมิน
สถานการณ ์
Situational
assessme
nt and
community
approach
ส่วนรวม
่
ประเมินผล
Project
evaluation
PFRM
ดาเนินการ
Implement
ation
วิเคราะห ์
ปัญหา
Problem
and needs
analysis
รวมวางแผน
่ และ
ตัดสิ นใจ
Participato
ry planning
and
decision
making
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ทรัพยากรทีเ่ กีย
่ วของกั
บการจัดการ
้
ทรัพยากรป่าไม้ ;
Goal is
“Sustainability of
economic, social
and environment;
การมีใช้อยาง
่
ตอเนื
่องและ
่
สมา่ เสมอทัง้ ในดาน
้
คุณภาพและปริมาณ
ตลอดทัง้ ความ
เข้มแข็งของชุมชน
การจัดการ
(Community
ทรัForestry)
พยากรปor
่ าไม้
อยางมี
ส่วนรวม
่ PFRM
่
/
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
หัวขอบรรยายและบทปฏิ
บต
ั ก
ิ าร
้
1. หลักการจัดการทรัพยากรป่าไมอย
้ างมี
่
ส่วนรวม
่
 หลักการจัดการทรัพยากรป่าไม้ และการจัดการอยางมี
่
ส่วนรวม
่
2. การมีส่วนรวมของประชาชน
่
3. ผู้มีส่วนไดส
ดการสวน
้ ่ วนเสี ยตอการจั
่
ไมอย
ง่ ยืน และ
้ างยั
่
บทปฏิบต
ั ก
ิ ารการวิเคราะหผู
์ ้มีส่วน
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
2. การมีส่วนร่วมของประชาชน (People’s Participation);





Characteristic of activities (ลักษณะ)
Duration : always long-term of participate (เวลา)
Collaboration / Coordination (ทางาน/ประสาน ร่วมกัน)
Related multi-stakeholder (ความสัมพันธ์ของผูม้ สี ว่ นได้สว่ นเสีย)
Sharing resources;
knowledge/skill/technology/cost & benefit (การ
แลกเปลีย่ น / แบ่งปนั )
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Planning
Decision making
WHAT
Implementation
Benefit/Cost sharing
Evaluation
Participation
Dimension
(มิติของการมีสว่ นร่วม)
Local residents
Local leaders
Government unit
WHO
Community organization
Private organization
NGOs
International organization
Basic participation
HOW
Form of participation
Extent of participation
Effect of participation
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
WHO should involve participatory process ??
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Planning
ดังนั้น ผู้มีส่วน
ไดส
้ ่ วนเสี ยคือ
องคประกอบที
่
์
สาคัญของการมี
ส่วนรวม
่
Decision making
WHAT
Implementation
Benefit/Cost sharing
Evaluation
Local residents
Local leaders
Government unit
WHO
Community organization
Private organization
NGOs
International organization
Basic participation
HOW
Form of participation
Extent of participation
Effect of participation
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Participation is not easy;
“เพราะตองการความร
วมมื
อจากทุกภาค
้
่
ส่วน, ปฏิสัมพันธในเชิ
งบวก (positive
์
interaction), สรางความเข
าใจที
ต
่ รงกัน
้
้
(consensus-building), การตัดสิ นใจ
รวมกั
น (decision-making), sharing
่
resources and conflict resolution
่ งความ
(แลกเปลีย
่ น แบงปั
่ น และหลีกเลีย
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
 การมีส่วนรวมคื
อวิธก
ี ารเปลีย
่ นประชาชนให้เป็ น
่
ผู้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยและผูกล
้ าตั
้ ดสิ นใจ;
 การมีส่วนรวมจะไม
เลื
ั ิ เปิ ดโอกาสให้
่
่ อกปฏิบต
ทุกคนมีโอกาสทีเ่ ทากั
่ น;
 ประชาชนไดร้ วมงานอย
างเป็
นรูปธรรม;
่
่
 การมีส่วนรวมคื
อความจาเป็ นทีแ
่ สดงถึงความ
่
ห่วงใยตอทรั
พยากรป่าไม้;
่
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
PFRM ควรเข้าใจผู้รวมกระบวนการในเรื
อ
่
่
 In what people know
Knowledge (ความรู้)
 In what they think
Attitude (ทัศนคติ)
 In what they can do
Skill (ทักษะ)
 In what they actually do
Motivation ( แรงกระตุ้น/แรงดลใจ)
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Motivation of rural people
(A.H. Maslow’s hierarchy of needs)
 แรงกระตุ้นคือบางสิ่ งบางอยางที
ผ
่ ลักดันไปสู่การไดรั
่
้ บ
ซึ่งเป้าหมาย;
 ประชาชนพิจารณาความสาคัญในแตละขั
น
้ ตอนของ
่
การจัดการแตกตางกั
น;
่
 เพราะประชาชนมีความต้องการแตกตางกั
น;
่
 A.H. Maslow
has defined
a hierarchy
Security
Belonging
Esteemof human
Selfor
or
Actualisation
needs; Safetyorneeds Affection
needs
Ego needs
needs
Physiological
or
Basic needs
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Adoption
การจัดการทีด
่ ต
ี ้องไดรั
้ บ
การยอมรับจากทุกฝ่ายที่
เกีย
่ วของ
้
Trial
Evaluation
Interest
กระบวนการยอมรับของ
มนุ ษย ์
(Human Adoption Process)
Awareness
Everett M. Roger
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
PFRM is a continuous Process
ความต้ องการจะเป็ น ?
Desirable situation
(increase production)
Gap
= needs and interest of the community
What is ?
Present situation
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Innovators
2.5%
Early adopters Early majority Last majority
13.5%
34%
34%
Laggards
13.5%
Dogmatists
2.5%
หัวไวใจสู้ รอดูทาที
ชอบพะวงสงสัไม
ย ใคร
ยอมรั
บ ชอบดือ
้ รัน
้
่ ศึกษารอบคอบ
่
่
เรียนรูว
้ องไว
่
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การมีส่วนรวมของประชาชน
่
(People’s participation)
 การมีส่วนรวมเกี
ย
่ วของกั
บประชาชน หรือ
multi่
้
stakeholder;
 ประชาชนคือศูนยของการจั
ดการและการใช้ประโยชน์
์
ทรัพยากรป่าไม้
(use and management of forest
resources);
 ประชาชนใช้ทรัพยากรป่าไมเพื
่ ชีวต
ิ ความเป็ นอยูและ
้ อ
่
ความสบาย (livelihood and luxury);
 ประชาชนต้องการทรัพยากรเพือ
่ ตอบสนองความ
ต้องการ;
 ดังนั้น การมีสวนรวมของประชาชนจึงจาเป็ นตอง
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การจัดการทรัพยากรป่ าไม้ โดยใช้ ชุมชนเป็ นฐาน / บนพืน้ ฐานของชุมชน
(community-based) คือรู ปแบบหนึ่งของการมีส่วนร่ วมของประชาชน
(people’s participation FORM);
Community-based forest resources management, CBFRM
“CBFRM คือกลยุทธ์ (strategy) ของการจัดการที่นามาซึ่งการพัฒนาทรัพยากรป่ า
ไม้ โดยให้ ประชาชนเป็ นศูนย์ กลาง (people-centered development) ที่
มุ่งเน้ นกระบวนการตัดสินใจ (decision-making) โดยคานึงถึงการใช้ ประโยชน์
ทรัพยากรป่ าไม้ อย่ างยั่งยืน (sustainable use of forest resources)
ตามแนวทางของประชาชนในชุมชน.” (B. Badadion, 1996)
Community-based forest plantation management, CBFPM
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ขัน้ ตอนการดาเนินการของ CBFPM มี 7 ขัน้ ตอน ดังนี ้
1. เลือกพืน้ ที่และทางานร่ วมกันกับชุมชน
(Selection of site and
collaborators;
 ประเมิน/ตรวจสอบชุมชน (identify community)
 วิเคราะห์ ความสัมพันธ์ ของ stakeholder.
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
2. เสริมสร้ างศักยภาพชุมชน (capacitybuilding);
 ฝึ กอบรมคณะทางานเพื่อติดตามการมีส่วนร่ วมของประชาชน
(train collaborators);
 ฝึ กอบรมวิธีการจัดการทรัพยากรป่ าไม้ อย่ างยั่งยืน (train in
sustainable approaches.
3. สร้ างวิสัยทัศน์ ให้ กับชุมชน (Community
visioning);
 จัดกระบวนการกลุ่มเพื่อกาหนดวิสัยทัศน์ (vision)
ของการจัดการร่ วมกันระหว่ างผู้นาชุมชน หน่ วยงาน
รั ฐ กลุ่มสตรี และเยาวชน.
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
4. ทาความเข้ าใจกับสถานการณ์ ปัจจุบัน
(Understanding the situation);
 ประเมินสถานการณ์ ปัจจุบันของท้ องถิ่นโดยการวิธีการประเมิน
อย่ างมีส่วนร่ วม (participatory
appraisal method);
 ศึกษาแผน นโยบาย ของรัฐบาล หรืออื่นๆ ที่เกี่ยวข้ อง.
5. วางแผนอย่ างมีส่วนร่ วม (participatory planning);
 ช่ วยเหลือกลุ่มผู้นาชุมชนเพื่อกาหนดแผน;
 ปรั บแก้ ตรวจสอบ ความถูกต้ องของแผนโดยการ
ทาประชาวิจารณ์ กับกลุ่มผู้มีส่วนได้ ส่วนเสียมาก
ที่สุดเท่ าที่จะทาได้ เช่ น กลุ่มสตรี (women group)
ผู้สูงวัย (elder group) เยาวชน (youth) คน
พืน้ เมือง (indigenous people) etc.
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
6. ดาเนินการตามแผน (implementation);
 ทางานร่ วมกันกับกลุ่ม (collaborating group);
 พยายามทางานร่ วมกับกลุ่มชุมชนท้ องถิ่นมากที่สุดเท่ าที่จะทาได้ ;
 สร้ างความมั่นใจให้ ได้ ว่าความเป็ นเจ้ าของโครงการถูกถ่ ายโอนไปเป็ น
ของชุมชน (ownership of the project is
transferred to the community).
7. การติดตามและประเมินผลอย่ างมีส่วนร่ วม
(participatory monitoring and evaluation);
 ดาเนินการติดตามอย่ างสม่าเสมอ;
 สนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้ร่วมโครงการอย่ างสม่าเสมอ
เพื่อประเมินความสาเร็จหรือล้ มเหลว (successes or fail).
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
หัวขอบรรยายและบทปฏิ
บต
ั ก
ิ าร
้
1. หลักการจัดการทรัพยากรป่าไมอย
้ างมี
่
ส่วนรวม
่
 หลักการจัดการทรัพยากรป่าไม้ และการจัดการอยางมี
่
ส่วนรวม
่
2. การมีส่วนรวมของประชาชน
่
3. ผู้มีส่วนไดส
ดการสวน
้ ่ วนเสี ยตอการจั
่
ไมอย
ง่ ยืน และ
้ างยั
่
บทปฏิบต
ั ก
ิ ารการวิเคราะหผู
์ ้มีส่วน
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
 สถานการณปั
ั มีหลากหลายแนวคิดและ
์ จจุบน
การปฏิบต
ั ต
ิ อทรั
พยากรป่าไม้ โดยส่วนใหญ่
่
ประสบความลมเหลวโดยเฉพาะแนวทางการ
้
ทางานจากบนสู่ลาง
หรือ เจ้านายกับลูกน้อง
่
(top-down policy) ;
 กระแสและแนวโน้มความตองการของการ
้
จัดการอยางมี
ส่วนรวมมี
บทบาทมากยิง่ ขึน
้
่
่
(Espaldon, Arances and Cubillas 2001
(พ.ศ. 2544)) ;
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
 การจัดการทรัพยากรป่าไมจึ
้ งจาเป็ นตองพิ
้
จรณาบทบาทของผูมี
้ ส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยในระดับ
ท้องถิน
่ (local organizations) หน่วยงาน
ของรัฐ (government organizations)
เอกชน (private organizations) และ
อืน
่ ๆ (other organizations);
 นี่คอ
ื เหตุผลทีก
่ ารจัดการทรัพยากรป่าไม้
อยางมี
ส่วนรวมมี
ความสาคัญขึน
้ เรือ
่ ยๆ;
่
่
 การจัดการทรัพยากรป่าไมอย
ส่วนรวม
้ างมี
่
่
(PFRM) เป็ นการจัดการทีร่ วมผูมี
้ ส่วนไดส
้ ่ วน
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ผู้มีส่วนไดส
ดการสวนไมอย
ง่
้ ่ วนเสี ยตอการจั
่
้ างยั
่
!! ทาไมผูมี
้ ส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยจึงสาคัญในการจัดการ
// การมีส่วนรวม
?
่
 เป็ นผู้ทีเ่ ต็มเปี่ ยมไปดวยประสบการณ
้
์
(experience) ความเขาใจที
ล
่ ก
ึ ซึง้ (insight) ตาม
้
ลักษณะของงานวาควรหรื
อไมควร
เหมาะสมหรือไม่
่
่
เหมาะสม;
 วางแผนรวมกั
บผู้มีส่วนไดส
่ คามัน
่
่
้ ่ วนเสี ย สามารถเพิม
สั ญญา (commitment) ความเชือ
่ มัน
่ (confidence)
ให้กับโครงการ;
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
 ทางานรวมกั
บพวกเขา (stakeholder) ช่วย
่
เพิม
่ ทรัพยากรทีส
่ ามารถใช้กับโครงการได้
(resources available);
 ทางานรวมกั
บประชาชนในทองถิ
น
่ (local
่
้
people) คือการนามาซึง่ การเรียนรูของชุ
มชน
้
‘social learning’ เพือ
่ การวางแผนและแบงปั
่ น
ผลประโยชน์
(planning and beneficiaries.
(World Bank, 1966). Etc.
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
What is stakeholder ??
 ผู้มีส่วนไดส
/
้ ่ วนเสี ย คือ บุคคล / กลุมคน
่
หน่วยงาน / องคกร
/ ทีเ่ ป็ นทางการหรือไมเป็
่ นทางการ
์
หรือผู้ทีไ่ ดรั
หรือผู้ทีม
่ อ
ี านาจใน
้ บผลประโยชน/ผลกระทบ
์
การตัดสิ นใจในสถานการณของประเด็
นและปัญหาเดียวกัน
์
เช่
น โครงการจั
ดการสวนไม
อย
างยั
ง่ ยื
น Siam
Forestry..
้
่
ในดานการป
าไม
ผู
มี
ส
วนได
ส
วนเสี
ย
อาจกล
าว
้
่
้ ้ ่
้ ่
่
ไดว
ม
่ ค
ี วามหลากหลายตัง้ แตคนที
่
้ าเป็
่ นกลุมคนที
่
่
อาศั ยอยูในป
คนเก็บหาของ
่
่ า (forest dwellers)
ป่า (NTFPs collectors) ชุมชนตนน
้ ้า
(upstream community) ชุมชนปลายน้า
(downstream community) หน่วยงานรัฐ
เอกชน
NGOs รวมไปถึงกลุมเยาวชนที
เ่ ป็ นผู้สานแผนและ
่
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ระดับของผูม้ สี ว่ นได้สว่ นเสีย
Level of
stakeholder
Local
on-site
โครงการจั
ดการ
สวนไม้ อย่ างยั่งยืน
Forestry Project
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
ะด ข งผู ีสว ดสว เสี
/
ระดับตามพืน้ ที่และ
โครงสร้ างทางสังคม
/
/
ตัวอย่ างของ
ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย
:
Stakeholder Analysis
ตัวอย่ างของ
ผลประโยชน์ /ผลกระทบ
 ความปลอดภัยด้ านอาหาร
(Food security)
 การลดปั ญหาความยากจน
(Poverty reduction)
ระดับนานาชาติ
(International/Global)
 องค์ กรสหประชาชาติ (United
of Nation, UN), องค์ กรอาหารและ
เกษตรแห่ งสหประชาชาติ (Food  ภาวะโลกร้ อน (Global
warming)
and Agriculture Organization,
FAO),
 การอนุรักษ์ ความหลากหลาย
ทางธรรมชาติ (Biodiversity
 ธนาคารโลก (World bank)
conservation)
 Forest Stewardship Council,
 การผลิตและการค้ าที่เป็ นมิตร
FSC
กับสิ่งแวดล้ อม
 การวิจัยระดับนานาชาติ
(Global research)
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
ะด ข งผู ีสว ดสว เสี
/
ระดับตามพืน้ ที่และ
โครงสร้ างทางสังคม
/
/
ตัวอย่ างของ
ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย
 รั ฐบาล / คณะรั ฐมนตรี
 กรมอุทยานแห่ งชาติ สัตว์ ป่า และพันธุ์พืช
 กรมป่ าไม้
ชาติ/ประเทศ
(National)
 องค์ การอุตสาหกรรมป่ าไม้
:
Stakeholder Analysis
ตัวอย่ างของ
ผลประโยชน์ /ผลกระทบ
 ปรั บ ปรุ ง แก้ ไ ขกฎหมาย ก าหนด
แผนนโยบายระดับชาติ
 ก าหนดแผนและนโยบายการ
อนุรักษ์ ทรั พยากรธรรมชาติ
 ก าหนดแผนและนโยบายการ
ส่ งเสริมป่ าไม้
 ก าหนดแผนและนโยบายการ
พัฒนาอุตสาหกรรมไม้ และสวนป่ า
 คณะกรรมการแผนและนโนบาย
 วางแผน และกาหนดนโยบาย
 NGOs
 สิทธิมนุษยชน และสิ่งแวดล้ อมที่ดี
 หน่ วยงานที่ไม่ ใช่ ภาครั ฐฯ (NGOs)
 ส่ ว นร่ วมในการก าหนดนโยบาย
ร่ วมกับภาครั ฐฯ
 เอกชน : SCG / Double A ฯลฯ
 ธุรกิจที่เป็ นมิตรกับสิ่งแวดล้ อม
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
ะด ข งผู ีสว ดสว เสี
/
ระดับตามพืน้ ที่และ
โครงสร้ างทางสังคม
/ ภู ภ /
ตัวอย่ างของ
ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย
:
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ตัวอย่ างของ
ผลประโยชน์ /ผลกระทบ
 ดาเนินงานตามแผนและนโยบาย
 ส านั ก จั ด การพื น้ ที่ อ นุ รั ก ษ์ ฯ (กรม
ภ า ค รั ฐ ด้ า น ก า ร อ นุ รั ก ษ์
อุทยาน สัตว์ ป่า และพันธุ์พืช)
ทรั พยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้ อม
 สานั ก จั ดการทรั พ ยากรป่ าไม้ (กรม  ดาเนิ นการตามแผนและนโยบาย
ป่ าไม้ )
การส่ งเสริมป่ าไม้
จังหวัด/ภูมิภาค
 สานักฯ ภาค......... (ออป.)
(Provincial/Regional)
 องค์ การบริหารส่ วนจังหวัด
 หน่ วยงานที่ไม่ ใช่ ภาครั ฐฯ (NGOs)
 ประชาชนที่อาศัยอยู่ในเมือง
 พัฒนาอุตสาหกรรมไม้ และจัดการ
สวนป่ าไม้ เศรษฐกิจของรั ฐ
 สนั บ สนุ น โครงการการอนุ รั ก ษ์
ทรั พยากรธรรมชาติและสิ่ง แวดล้ อม
ในชุมชน
 การอนุ รั ก ษ์ / การพั ฒ นาชุ ม ชน
องค์ กร
 สิ่งแวดล้ อมที่ดี
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
ะด ข งผู ีสว ดสว เสี
/
ระดับตามพืน้ ที่และ
โครงสร้ างทางสังคม
/
/
งถ่ :
ตัวอย่ างของ
ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย
 ชุมชนที่อาศัยอยู่ในพืน้ ที่ต้นนา้
 สวนป่ า........พนักงาน คนงาน
(ออป.)
ท้ องถิ่น
(Local)
Stakeholder Analysis
ตัวอย่ างของ
ผลประโยชน์ /ผลกระทบ
 อาหาร ฟื น และที่อยู่อาศัย
 ก า ร จั ด ก า ร ส ว น ป่ า
ค่ าตอบแทน ค่ าจ้ างแรงงาน ฯลฯ
อาหาร ฟื น และพืน้ ที่เพื่ อการ
 ผู้อาศัยอยู่ในป่ า (forest dweller) เพาะปลู
ก
 ผู้ เ ก็ บ หาของป่ า
(NTFP’s  ของป่ าและความอุดมสมบูรณ์
gatherer)
ของป่ าไม้
 ดู แ ล ใ ห้ ค า แ น ะ ฯ ล ฯ แ ก่
 เจ้ าหน้ าที่สวนป่ า
สมาชิก
 วั ต ถุ ดิ บ เพื่ อการหั ต ถกรรม
 กลุ่มศิลปาชีพ
พืน้ บ้ าน
 ก ลุ่ ม อ ง ค์ ก ร ชุ ม ช น (people  การอนุรักษ์ ป่าไม้ เพื่อชุมชน
organization)
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
What is Stakeholder Analysis ?
“วิธก
ี าร (approach) หรือกระบวนการให ้ได ้มาซงึ่ ความ
ั พันธ์ ความสนใจ ของผู ้ทีเ่ กีย
เข ้าใจต่อความสม
่ วข ้องใน
ระบบใดระบบหนึง่ โดยการประเมินความคาดหวัง
(respective) ผลประโยชน์ (benefits) ของกลุม
่ คนทีม
่ ี
ต่อโครงการจัดการสวนไม ้อย่างยัง่ ยืน (system)”
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
Stakeholder Analysis
 มีอยูห
่ ลายเทคนิควิธก
ี าร ขึน
้ อยูก
่ บ
ั วัตถุประสงค์ท ี่
ต ้องการจะวิเคราะห์
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
บทปฏิบต
ั ก
ิ ารการวิเคราะหผู
้ ่ วน
์ ้มีส่วนไดส
เสี ย
กรณีโครงการจัดการสวนไม้อย่าง
ขัน
้ ตอนการทาบทปฏิบต
ั ก
ิ าร
ยัง่ ยืน
1) แบงกลุ
ม
มมี
่
่ โดยแตละกลุ
่
่ สมาชิกทีเ่ ป็ น
ตัวแทนของแตละ
stakeholder ในทีน
่ ี้
่
อนุ โลมให้กลุมละ
5-7 คน
่
2) ฟังคาอธิบายการดาเนินงาน
ั ก
ิ าร
3) เตรียมอุปกรณ์ และ ปฏิบต
4) นาเสนอรายงาน
5) สรุปและขอเสนอแนะ
้
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
การวิเคราะหผู
ย กรณี โครงการ
้
์ ้มีส่วนไดสวนเสี
1.
สมมติ
วาทุ
ณ
วามเข
ย
่ วกับโครงการจัดการสวนไมอย
จัด
การสวนไม
น าใจเกี
่ กทาน
่
้
้ าง
่
้อยทีางยั
่ น่ ี้ มีง่ คยื
2.ง่ ยื
ให
ละกลุ
มสนทนากันเพือ
่ คนหาผู
้แตนอย
่ างดี
้
้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยและบทบาทหน้าที.่ . ที่
ยั
นเป็
่ ่
เกีย
่ วของกั
บโครงการฯ และบันทึกรายชือ
่ ผู้มีส่วนไดส
บที่
้
้ ่ วนเสี ยในแตละระดั
่
เกีย
่ วของ
ลงในตาราง
ผูม้ สี ่วนได้ส่วนเสีย(10 นาที)
บทบาท / หน้าที่ / ผลประโยชน์ และ/หรือ ผลกระทบ
้
ระดับชาติ
1.
2.
ระดับภูมภิ าค / จังหวัด / อาเภอ
1.
2.
ระดับท้องถิน่
1.
2.
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
3. สนทนาภายในกลุมเพื
อ
่ ศึ กษาความสั มพันธ ์ ตามการเป็ นพันธมิตร
่
(alliance) ซึง่ กันและกันของผู้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ย และบันทึกข้อมูลใน
ตาราง (5 นาที)
กลุม่ ผูม้ สี ว่ นได้สว่ นเสียทีเ่ ป็ นพันธมิตรกัน
ตัวอย่าง สวนปา่ ออป. + ชุมชนท้องถิน่
ประเด็นทีท่ าให้เป็ นพันธมิตร
การสร้างงานในชนบท และ การปรับปรุงสิง่ แวดล้อม
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
4. สนทนาภายในกลุมเพื
อ
่ ศึ กษาความขัดแยง้ (conflict) ของผู้มีส่วน
่
ไดส
้ ่ วนเสี ย และบันทึกขอมู
้ ลในตาราง (5 นาที)
กลุม่ ผูม้ สี ว่ นได้สว่ นเสียทีม่ คี วามขัดแย้งกัน
ประเด็นทีข่ ดั แย้ง
ตัวอย่าง สวนปา่ ออป. + พ่อค้าไม้ (บริษทั หรือ เอกชน) การได้เปรียบ หรือ เสียเปรียบ ด้านราคา
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
5. สนทนาภายในกลุม
่ จัดเรียงผู้มีส่วนไดส
่ เพือ
้ ่ วนเสี ย ตามกลุมของ
่
ความสาคัญ (importance) และ อิทธิพล (influence) ของแตละผู
่
้
มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยในโครงการฯ และบันทึกข้อมูล (5 นาที)
ความสาคัญ : คือ
ผู้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ย
ทีม
่ ผ
ี ลตอการ
่
ดาเนินโครงการฯ
อิทธิพล : คือผู้มี
ส่วนไดสวนเสี
ยทีม
่ ี
้
ผลตอการ
่
ตัดสิ นใจให้
สามารถดาเนิน
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
6. สนทนาภายในกลุม
่ จาแนกผู้มีส่วนไดส
่ เพือ
้ ่ วนเสี ยตามระดับ
ความเกีย
่ วของในหั
วขอต
ทีเ่ กีย
่ วของกั
บโครงการฯ ดังนี้
้
้ าง
่
้
Pre-existing rights (PR) = สิ ทธิความเป็ นเจ้าของทีด
่ น
ิ
Dependency degree (D) = ระดับของการพึง่ พาโครงการฯ
Economic knowledge (EK) = การมีความรู้ดานเศรษฐศาสตร
และการตลาด
้
์
Local knowledge Owner (LKO) = ความเป็ นเจ้าของในภูมป
ิ ญ
ั ญาท้องถิน
่
หรือ การมีทก
ั ษะ
 Forest/Culture Integration (FC) = การปฏิบติ
ี่ ลมกลืนกับวัฒนธรรม
้ ทก
ท้องถิน
่ หรือ มีการจัดการสวนไมอย
อกั
่ ก
ี าร
้ างสอดคล
่
้ บสถานการณที
์ ม
เปลีย
่ นแปลง
 Proximity (PX) =ระดับความเหมาะสมของการปฏิบต
ั ต
ิ วั ทีเ่ อือ
้ ประโยชนต
์ อ
่
โครงการ หรือ การให้ความรวมมื
อกับโครงการ
่
 Level of Trust (LT) = ระดับความไววางใจที
ไ่ ดรั
้
้ บ พิจารณาจากการไดรั
้ บ
การยอมรับจากชุมชน




ให้คะแนนในแตละหั
วขอข
น
่
้ างต
้
้ เป็ น 3 ระดับ ไดแก
้ ่ low
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ผูม้ สี ว่ นได้สว่ นเสีย
PR D EK LKO FC PX LT เฉลีย่
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
7. จัดทาแผนภาพของเวนส์ (Venn diagram) เพือ
่ ศึ กษาความสั มพันธ ์
ของผู้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ย โดยอาศัยขอมู
้ ลจากตารางในขอ
้ 6 ดังนี้
(10 นาที)
1) วงกลมใหญที
่ ุดเป็ นตัวแทนของโครงการฯ และกาหนดให้อยูจุ
่ ส
่ ด
กึง่ กลางของภาพ
2) วาดวงกลมขนาดใหญเป็
่ นตัวแทนของผู้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยทีไ่ ด้
คะแนนเฉลีย
่ ระหวาง
2.37-3.00 คะแนน วงกลมขนาดกลางเป็ น
่
ตัวแทนของผู้มีส่วนไดส
ย
่ 1.67-2.36 คะแนน
้ ่ วนเสี ยทีไ่ ดคะแนนเฉลี
้
และวงกลมขนาดเล็กเป็ นตัวแทนของผู้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยทีไ่ ดคะแนน
้
ระหวาง
1.00-1.66 คะแนน พรใหญ
อมทั
้่ เขียนชือ
ง
่ ผู้มีกลาง
ส่วนไดส
วนเสี ย
เล็ลง
ก
่ ใหญ
้
้
่
ที
ส
่
ด
ุ
แทน
่
แทน
แทน
ในวงกลมแต
ละวง
่
1.00แทน
1.67โครงการฯ
2.37-3.00
คะแนน
2.36
คะแนน
1.66
คะแนน
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
3) สนทนาภายในกลุม
่ โดยอาศั ยเหตุผลจากขอ
้ 1-5
เพือ
่ พิจารณาจัดวางตาแหน่งของแตละวงกลมในแผนภาพ
่
ของเวนส์ ดังนี้
 แสดงความสั มพันธเชิ
ิ ธิพล
์ งความสาคัญและความมีอท
ของผู้มีส่วนไดส
ด
้ ่ วนเสี ยกับโครงการฯ ดวยระยะทางจากจุ
้
ศูนยกลางโครงการฯ
เช่น สาคัญมากกวา/อิ
่ ทธิพลมากกวา่
์
มีระยะหางจากจุ
ดศูนยกลางใกล
กว
่
้ า่ สาคัญน้อยกวา/
่
์
อิทธิพลน้อยกวา่
 แสดงความสั มพันธระหว
างผู
่
้มีส่วนไดส
้ ่ วนเสี ยซึ่งกันและ
์
กัน โดยผู้มีส่วนไดส
่ ผ
ี ลประโยชนร์ วมกั
นพืน
้ ที่
้ ่ วนเสี ยทีม
่
วงกลมจะซ้อนทับกัน (overlap) ผู้มีส่วนไดส
่ ี
้ ่ วนเสี ยทีม
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ตัวอยางแผนภาพของเวนส
่
์
ผู้มี
ส่วน
ได้
ส่วน
เสี ย
F
โครงการ
ผู้มีส่วนได้
ฯ
ส่วนเสี ย A
(สวนป
า)
ผูมี
ส
วน
่
้ ่
ไดส
้ ่ วน
เสี ย
B
ผู้มี
ส่วน
ได้
ส่วน
เสี ย
C
ผู้มีส่วนได้
ส่วนเสี ย
D
ผูมี
้ ส่วน
ไดส
้ ่ วน
เสี ย
E
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
8. จากขอมู
่
้ ลทีไ่ ดในข
้
้อ 1 ถึง 7 ให้สนทนาภายในกลุม
่ เพือ
เสนอแนะแนวทาง และ/หรือ กิจกรรม เพือ
่ ปรับปรุงพัฒนา
โครงการฯ และ/หรือ แก้ไขปัญหาทีเ่ กิดขึน
้ กับโครงการฯ โดยระบุ
ผู้มีส่วนไดส
่ วของ
ทัง้ นี้เพือ
่ เป็ นการเพิม
่ ประสิ ทธิภาพ
้ ่ วนเสี ยทีเ่ กีย
้
โครงการฯ และบันทึกขอมู
้ ลในตาราง (10 นาที)
แนวทาง / กิจกรรมที่เสนอแนะ
ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้อง
กลยุทธ์การดาเนินการ
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
9. นาเสนอรายงานพรอมการถาม-ตอบ
และรวมกั
นแสดงความ
้
่
คิดเห็น (กลุมละ
10 นาที)
่
10. นาข้อมูลทีไ่ ดจากบทปฏิ
บต
ั ก
ิ ารทัง้ หมดจัดทาให้เป็ นรูปเลม
้
่
รายงานสรุปผล เพือ
่ ประโยชนการใช
้งานตอไปในอนาคต
่
์
Pasuta Sunthornhao, Ph.D.
Department of Forest Management
Faculty of Forestry, Kasetsart University
e-mail: [email protected] or [email protected]
Stakeholder Analysis
ถาม-ตอบ
Thank You for Your Attention