Gary S. Becker Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich
Download
Report
Transcript Gary S. Becker Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich
Łukasz Załuski
Agnieszka Pachuta
Gary Stanley Becker
Sylwetka noblisty
Gary S. Becker
urodził się 2 grudnia 1930 roku w małym miasteczku
Pottsville w stanie Pensylwania
w wieku około 5 lat przeprowadził się wraz z rodzicami
do Nowego Jorku
rozpoczął studia na Uniwersytecie Princeton gdzie
uzyskał tytuł licencjata (B.A.)
kontynuował studia na Uniwersytecie Chicago gdzie
uzyskał tytuł doktora (Ph.D.)
Gary S. Becker
w roku 1967 otrzymał medal im. Johna Batesa Clarka
przyznawanego przez Amerykańskie Towarzystwo
Ekonomiczne dla młodych ekonomistów
w roku 1992 otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie
ekonomii
w 2007 został odznaczony przez Prezydenta Stanów
Zjednoczonych Medalem Wolności
Za co nobel?
Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich
Za rozwinięcie dziedziny analizy ekonomicznej na
szeroki zakres ludzkich zachowań i interakcji, także
zachowań nierynkowych
4 obszary zainteresowań:
Inwestowanie w kapitał ludzki
Zbrodnia i kara
Dyskryminacja
Zachowanie rodziny
Homo oeconomicus
koncepcja jednostki zakładająca, że człowiek jako
istota działająca racjonalnie dąży zawsze do
maksymalizacji osiąganych zysków i dokonywania
wyborów ze względu na wartość ekonomiczną
rezultatów tych wyborów
Definicje teorii ekonomii
Teoria ekonomii polega na badaniu:
Przydziału dóbr materialnych w celu zaspokajania
potrzeb materialnych
Sektora rynkowego
Alokacji ograniczonych środków dla osiągnięcia
konkurujących ze sobą celów
Podejście ekonomiczne- założenia
Maksymalizujący charakter zachowań
Równowaga rynkowa
Stałość, niezmienność preferencji (preferencje nie
dotyczą dóbr i usług na rynku, a podstawowych
wartości, jak prestiż, zdrowie)
Podejście ekonomiczne
Brak założeń o:
Pełności informacji
Transakcje bez dodatkowych kosztów(np. koszt
inwestycji)
Świadomości własnych dążeń maksymalizacyjnych
Podejście ekonomiczne
Podejście ekonomiczne nie rozróżnia decyzji:
Ważnych i mniej ważnych
Emocjonalnych i o niskim zaangażowaniu
emocjonalnym
Podejmowanych przez osoby o różnych dochodach,
poziomie wykształcenia i warunkach rodzinnych
Kontrowersyjny przykład
zastosowania podejścia
ekonomicznego
Zdrowie i długie życie
Ważny cel dla większości ludzi
Nie jest to jedyny cel człowieka
Człowiek nie raz rezygnuje z szans na dłuższe życie i
lepsze zdrowie na rzecz innego celu
Istnieje optymalna długość życia
Większość zgonów jest samobójcza
Ekonomiczna teoria rozrodczości
Ujęcie problemu w ramy
ekonomiczne
Każda rodzina ma pełną kontrolę zarówno nad liczbą
urodzeń, jak i nad ich rozkładem w
czasie(antykoncepcja)
Dziecko jest dobrem konsumpcyjnym
Dziecko dostarczające dochodu pieniężnego jest
dobrem produkcyjnym
Jakość potomstwa
Rodzina decyduje nie tylko o liczbie potomstwa, ale i
ile na nie wydaje
Z dodatkowego wydatku na dziecko rodzice osiągają
dodatkową użyteczność
Dzieci bardziej użyteczne są dziećmi wyższej jakości
Dochód
Dla wszystkich dóbr konsumpcyjnych można
zaobserwować prawidłowość, iż przy wyższych
poziomach dochodu rodziny kupują zarówno więcej
ich w ogóle ich jednostek, jak i więcej jednostek dóbr
wyższej jakości.
Elastyczność dochodu względem ilości jest niewielka
w porównaniu z elastycznością dochodową względem
jakości
Z dziećmi jest podobnie
Koszt
Koszt netto dziecka to
Wartość oczekiwanych wydatków
+
Wartość usług świadczonych przez rodziców
Wartość oczekiwanego przychodu pieniężnego
Jeśli koszty netto są dodatnie, to dzieci okazują się
trwałym dobrem konsumpcyjnym
Jeśli koszty są ujemne - produkcyjnym
Podaż
Rodzice nie mogą przewidzieć płci, inteligencji,
wzrostu itd. potomstwa
Konieczne jest zatem rozróżnienie pomiędzy
użytecznością faktyczną a oczekiwaną
Oczekiwana użyteczność dodatkowego dziecka
wynosi: (Um + Uf )/2
Podaż
Dostępną liczbę dzieci dla danej rodziny wyznacza nie
tylko jej dochód oraz ceny, ale także jej „zdolność” do
produkowania dzieci
Jedna rodzina może chcieć trojga dzieci, ale nie może
wyprodukować więcej niż dwoje
Druga może pragnąć trojga i okazać się niezdolna do
wyprodukowania liczby mniejszej niż pięcioro
Patrząc na dane, przeciętna rodzina ma częściej „za
dużo” niż „za mało”
Podaż
Każda rodzina próbuje zbliżyć się do pożądanej przez
siebie liczby potomstwa.
Jeśli chce trojga a dostępnych jest dwoje, to właśnie
dwoje zostanie wyprodukowane
Rodziny z „nadmierną” liczbą dzieci będą na każde
dziecko wydawać mniej
Wzrost znajomości metod antykoncepcyjnych będzie
prowadził do podwyższania jakości dzieci, a
jednocześnie do obniżania ich liczby
Ekonomiczna teoria małżeństwa
Dlaczego ekonomia?
Małżeństwo jest zawsze „chciane” – można zastosować
teorię preferencji. Osoby zawierające małżeństwo
liczą, że dzięki niemu osiągną wyższy poziom
użyteczności, niż gdyby pozostały w stanie wolnym.
Wielu mężczyzn i kobiet konkuruje ze sobą w
poszukiwaniu partnera
- istnienie rynku matrymonialnego
?
?
?
M
F
Użyteczność
Do małżeństwa dochodzi gdy zwiększa ono użyteczność
obojga partnerów
Użyteczność zależy od dóbr wytwarzanych przez
gospodarstwo domowe
Dobra:
Produkowane za pomocą rynkowych towarów
Produkowane za pomocą czasu członków gospodarstwa
Np. Jakość posiłków, jakość i liczba potomstwa, prestiż,
wypoczynek, towarzystwo, miłość, stan zdrowia
Z = f(x1... xm ; t1 … tk ; E)
gdzie xi - rynkowe towary, tj – nakłady czasu
poszczególnych członków gospodarstwa, E – zmienne
środowiskowe
Warunek konieczny zawarcia małżeństwa
mmf >= Zm0
fmf >= Z0f
mmf + fmf ≡ Zmf >= Zm0 + Z0f
Gdzie Zm0 , Z0f - maxymalne wielkości produktu
uzyskiwane przez samotnych M i F, mmf , fmf - dochody
uzyskiwane przez nich gdy są małżeństwem, mmf + fmf łączny dochód uzyskiwany przez małżeństwo
Korzyści z małżeństwa
Podział czasu
Każdy z członków musi współdziałać z resztą i dzielić swój
czas między sektor rynkowy i nierynkowy w odpowiednich
proporcjach
Osoby samotne alokują swój czas inaczej niż małżonkowie ,
gdyż nie dysponują czasem i towarami dostarczanymi przez
partnera.
Jeśli wm > wf (gdzie w-zarobki) to M będzie kierował do
sektora rynkowego więcej czasu niż F
Dzieci
Zaspokojenie seksualne, utrzymanie porządku, posiłki można
kupić. Własnych dzieci nie można kupić. Dzieci trzeba
wyprodukować
Małżeństwo to koalicja.
Dlaczego więc 1M + 1F ?
Poligamia
Nieoptymalnie…
Rynek małżeński
Rozpatrujemy przypadek wielu M i F, którzy muszą
podjąć decyzje:
Zawrzeć małżeństwo, czy pozostać w stanie wolnym
Kogo poślubić
F1
F2
M1
8
4
M2
9
7
Największy dochód przynosi związek M2 z F1, jednak
optymalny jest dobór M1 z F1 oraz F2 z M2
Gdy m11 = 3, f11= 5 m22 = 5, f22 = 2 to M2 i F1 nie mają
żadnych bodźców do zawarcia małżeństwa gdyż:
m22 + f11 = 10 > 9
Rynek małżeński powoduje wybór nie maksymalnego
produktu w każdym z małżeństw, ale maksymalnej
sumy produktów we wszystkich małżeństwach.
Podobnie konkurencyjny rynek towarów
maksymalizuje sumę produkcji osiąganą we
wszystkich przedsiębiorstwach
Małżeństwo to przedsiębiorstwo
Każde małżeństwo można traktować jak dwuosobowe
przedsiębiorstwo , w którym każdy członek
zatrudnia partnera za pensję k i otrzymuje zyski Z - k
Jak więc wybrać partnera?
Podobieństwa czy różnice?
Wniosek:
Dodatnia korelacja między wartościami cech męża i
żony jest na ogół optymalna (inteligencja, poziom
wykształcenia, wzrost, atrakcyjny wygląd, kolor skóry,
pochodzenie etniczne)
Istotnym wyjątkiem jest dobór ze względu na zdolność
zarobkową – występuje tu korelacja ujemna (!)
Ciekawe cytaty
„Korelacja ze względu na poziom inteligencji jest
szczególnie interesująca, ponieważ korelacja między
partnerami okazuje się prawie równie wysoka jak
obserwowana między rodzeństwem”
„Płaca męża i wykształcenie żony są w istotny sposób
skorelowane dodatnio”
A co z miłością ???
Miłość = Troskliwość
Jeżeli M troszczy się o F to użyteczność M zależy
zarówno od konsumpcji dóbr przez F, jak i od jego
własnej konsumpcji.
Dodanie do rozważań miłości umacnia założenie o
chęci maksymalizacji funkcji użyteczności
Załóżmy, że grupa mężczyzn i kobiet
różni się tylko poziomem płac i że
każde potencjalne małżeństwo
charakteryzuje się pełną
troskliwością.
Wówczas optymalna jest dodatnia
korelacja między płacami, choć bez
troskliwości korelacja ta jest ujemna
Dowody empiryczne świadczące o
ujemnej korelacji płac nasuwają
przypuszczenie, że miłość nie
przesądza w sposób jednoznaczny o
wyborze partnerów w małżeństwie
Dziękujemy :)