WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Rodzaje środowisk społecznych

Środowisko społeczne

Każdy człowiek żyje w określonym środowisku społecznym. Jest to ogół społecznych warunków, które kształtują rozwój i zachowanie jednostek. Środowisko społeczne tworzą ludzie, grupy społeczne, przedmioty będące wytworami ludzkiej aktywności, a także środowisko kulturowe.

Środowisko kulturowe określa system działających na jednostkę elementów kulturowych istniejących w danej zbiorowości społecznej, do których należą między innymi wyobrażenia, tradycja, przekonania, normy, wartości społeczne i społecznie określone wzorce zachowań.

Rodzina

Rodziną nazywamy podstawową, pierwotną, małą grupę społeczną składającą się z rodziców, ich dzieci (także adoptowanych) i krewnych.

Rodziców łączy więź małżeńska, rodziców z dziećmi – rodzicielska. The Bellelli Family Edgar Degas

Rodzina

Rodzina odgrywa ważną rolę w życiu społecznym, gdyż jest podstawowym rodzajem grupy społecznej. Pod względem socjologicznym jest to grupa pierwotna oparta na więziach osobistych, o organizacji nieformalnej.

Państwo, wspierając rodzinę, która jest jednym z głównych czynników socjalizacji, gwarantuje jej warunki rozwoju poprzez odpowiednie przepisy prawne, wynikające z zapisów w Konstytucji RP: „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 18 Konstytucji RP).

Liczba partnerów

Typy rodziny

monogamiczna (dwoje partnerów) poligamiczna (więcej partnerów) - poligamia (związek mężczyzny z wieloma kobietami, - poliandria (związek kobiety z wieloma mężczyznami

Typy małżeństw

Małżeństwa ze względu na strukturę dzieli się na: Monogamiczne – związek jednego mężczyzny z jedną kobietą Poligamiczne – związek jednego mężczyzny z kilkoma kobietami Małżeństwo grupowe – związek kilku kobiet z kilkoma mężczyznami

Typy rodziny

zakres (obszar) wyboru małżonka endogamiczna (małżeństwo zawierane w obrębie jednej grupy społecznej) egzogamiczna (małżeństwo zawierane w obrębie różnych grup społecznych)

kryterium poważania i władzy

Typy rodziny

patriarchalna (pełnia władzy należy do mężczyzny) matriarchalna (pełnia władzy należy do kobiety) partnerska (sprawiedliwy podział praw i obowiązków)

Typy rodziny

metoda dziedziczenia nazwiska i majątku patrylinearna (dziedziczenie po ojcu) matrylinearna (dziedziczenie po matce)

Rodzina

Niepełna – rodzina, w której dziecko jest wychowywane przez jedną osobę dorosłą, na której spoczywa odpowiedzialność za gospodarstwo domowe Nuklearna – rodzina dwupokoleniowa składająca się z rodziców i ich dzieci – przeciwieństwo to rodzina wielopokoleniowa Przybrana – rodzina powstająca w wyniku powtórnego małżeństwa przez owdowiałego lub rozwiedzionego rodzica Zastępcza – prawna forma opieki na małoletnim dzieckiem, którego biologiczni rodzice są nieznani albo pozbawieni władzy rodzicielskiej

Rodzina jako grupa społeczna

• Związek intymnego, wzajemnego uczucia, współdziałania i wzajemnej odpowiedzialności, w którym akcent pada na wzmacnianie wewnętrznych relacji i interakcji.

• • • W tym ujęciu rodzina pełni funkcje osobowe: małżeńską rodzicielską braterską Rembrandt

Kryterium klasyfikacji

Zazwyczaj jako rodzinę rozumie się dwójkę partnerów i wychowywane potomstwo. Tego typu rodzinę określa się jako nuklearną (w genealogii to rodzina mała), gdy jedno z partnerów zamieszkuje także z rodzicami, to jest to rodzina wielopokoleniowa. Jednak tak naprawdę granic rodziny nie da się jednoznacznie określić, choć da się stopniować pokrewieństwo lub powinowactwo. Ogół osób, o których wiadomo, że są spokrewnione lub spowinowacone chociażby w linii bocznej, w genealogii również nazywa się rodziną (dla odróżnienia od rodziny małej nazywa ją się rodziną wielką).

Funkcje rodziny

Ekonomiczna Prokreacyjna Seksualna Stratyfikacyjna Funkcje rodziny Opiekuńcza Socjalizacyjna Kulturowa Rekreacyjna

Przejawy kryzysu rodziny

Liczba dzieci przypadających na jedną Polkę w wieku rozrodczym

Najczęściej występujące przejawy kryzysu rodziny: 2,5 2 - wzrost liczby rozwodów - spadek liczby zawieranych małżeństw - spadek dzietności - zanik tradycyjnych funkcji rodziny 1,5 1 0,5 0

2,04 1,85 1,58 1,37 1,25 1,22 1,23 1,24

1990 1993 1996 1999 2002 2003 2004 2005

Podstawowe pojęcia z zakresu prawa rodzinnego

Adopcja – przyjęcie do rodziny na mocy orzeczenia sądu osoby małoletniej Alimenty – ustanawiane przez sąd obowiązkowe świadczenia na rzecz osób, w stosunku do których są zobowiązane inne osoby.

Intercyza – majątkowa umowa małżeńska

Podstawowe pojęcia z zakresu prawa rodzinnego

Kuratela – nadzór prawny nad osobą niepełnoletnią lub niebędącą w pełni władz umysłowych.

Opieka – nadzór prawny nad osobą małoletnią niepozostającą pod władzą rodzicielską lub całkowicie ubezwłasnowolnioną. Zaprzeczenie ojcostwa – orzeczenie sądowe stwierdzające, że mąż matki nie jest ojcem dziecka, które urodziło się w trakcie małżeństwa.

Grupa rówieśnicza

Grupa rówieśnicza jest grup społeczną składają się z osób równych wiekiem.

Pod względem socjologicznym grupa rówieśnicza jest grupą pierwotną.

Grupę rówieśniczą wyróżnia przede wszystkim typ więzi emocjonalnych (nieformalne) oraz wzajemna akceptacja.

Grupa rówieśnicza niska liczebność poczucie wspólnoty dobrowolne członkowstwo zmienność celów poczucie odrębności decydująca rola więzi osobowych i znajomości osobistych aprobata dla przywódcy ustalony samodzielnie system wzorów i wartości

Szkoła

Szkoła jest instytucją oświatowo – wychowawczą stanowiącą, podobnie jak rodzina i grupa rówieśnicza, jeden z podstawowych czynników socjalizacji. Charakteryzuje się ona występowaniem społeczności dwupokoleniowej czyli uczniów i nauczycieli.

Życie szkoły jest określone przede wszystkim przez układ interpersonalny uczeń – nauczyciel. Układ ten porządkuje życie społeczne szkoły.

Szkoła przekazuje wiedzę popularnonaukową naucza metodami naukowymi przygotowuje do udziału w życiu społecznym (socjalizacja) Uczeń

Szkoła

Stosunki w szkole mają charakter sformalizowany. Istnieje określona hierarchia i mocno zarysowany cel, którym jest wychowanie i nauczanie.

Szkoła Dyrektor Samorząd uczniowski

wszyscy uczniowie

Rada Pedagogiczna

dyrektor - nauczyciele

Rada szkoły

przedstawiciele nauczycieli, rodziców i uczniów

Rada rodziców

przedstawiciele rodziców uczniów wszystkich klas szkoły

Zakład pracy

CECHY

system prawny system organizacyjny system techniczny system społeczny produkcyjna - planowanie produkcji - produkcja - reklama - sprzedaż

Zakład pracy FUNKCJE

socjalna -miejsce pracy - zaspokajanie potrzeb psychospołeczny ch pracownika wychowawcza -nabywanie umiejętności społecznych (norm i wzorów) - kształtowanie stosunków interpersonalnych

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania