Transcript Sunumu İçin Tıklayınız... - Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

İYİ HEKİMLİK
UYGULAMALARI:
Hacettepe Örneği
Dr.İskender Sayek
KOÜ Tıp Fakültesi
Tıp Eğitimi Geliştirme Program
18 Aralık 2012ı
• Hekimlik, bir bilgi birikimi yanında kazanılan
beceriler ve zaman içinde geliştirilen tutum ve
davranışların bir bütünü
• Hekimlik, mesleksel sorumluluk, meslek grubu
içinde dayanışma, meslek onurunu koruma ve
mesleksel hakları gözetme gibi temel
kavramların bir uygulaması
• Tıp fakülteleri ve tıp eğitimi kurumlarının
sosyal/toplumsal sorumluluğu önemlidir.
• Müfredatın belirlenmesi ve yürütülmesi
toplumun ve hastanın gereksinimlerinin
gözönünde bulundurulması temelindedir.
• Nitelik geliştirme ve akreditasyon süreçlerine
yansıtılmalıdır.
• Etkin olabilmek için bunun yaşamboyu
öğrenim ilkeleriyle güçlendirilmelidir.
Lindgren S, Karle H Med Teachr 2011;33:667
Tıp Eğitimi Ögeleri
Bilgi
Beceri
Davranış/
Tutum
Yetenekli ve Yeterli Hekim: DSÖ
(Geleceğin Doktorları)
•
•
•
•
•
Hizmet Sunucu
Karar Verici
İletişimci
Toplum Lideri /Sağlık Danışmanı
Ekip üyesi/Yönetici
TEPDAD/UTEAK Temel Yetkinlikleri
•
•
•
•
•
•
•
Profesyonel
Sağlık Savunucusu
Ekip üyesi
Danışman
Yönetici-Lider
Bilim insanı
İletişimci
6 hekim rolü üzerinden
21 yetkinlik
• Tıp eğitiminin yoğun bilgi yükü ve uygulanan
politikalar karşısında, hekim adayının giderek
mekanikleşen insancıl özelliklerinden de çok
şey yitiren bir etkinliğin uygulayıcısı olmaya
başladığı, hastasını dinlemeyen, ona ve
genelde topluma yabancılaşan bir profesyonel
olduğu saptanmaktadır.
Hekimlik uygulamalarında
sadece bilgi ve beceri
sahibi olmak yeterli değildir.
Ortak değerlerin farkında olmak ve bu değerleri
desteklemek sorumluluğunda olduğunu bilmek
gerekir.
IIME Medical Teacher 2002
Adanmışlık
Bağlılık
Fedakarlık
Ahlaklı ve etik
davranmak
Doğruluk
Mesleki Yeterlilik
Mesleksel
Sorumluluklar
Profesyonel
Değerler
sorumluluk
Topluma karşı
sorumluluk
Ekip çalışması
Dürüstlük ve
namusluluk
Özerklik
Mesleğe karşı
sorumluluk
Tıpta Profesyonellik
Hekimlik mesleğinin yürütülmesi için
kazanılması ya da geliştirilmesi gereken
tutum, davranış ve değerler bütünlüğü.
Tıpta Profesyonellik
• Profesyonel davranışın temeli tıbbın toplum ile
olan sözleşmesidir
• Güven oluşmasına yol açar
• 3 Genel İlke
– Hasta yararı
– Hasta bağımsızlığı/otonomisi
– Sosyal adalet
SSMD Professionalism Charter
Etik ve Humanizm
• Etik
– Bağımsızlık , Şefkatli
– Adalet, ağırbaşlılık,doğruluk/dürüstlük
Humanizm
– Açık iletişim, saygı ve hasta merkezli hizmet
Hekim ve hasta arasında güven ve
gizliliğe dayanan sağlam bir ilişki
İletişim çok önemlidir....
İyi Hekimlik Nitelikleri
•
•
•
•
•
•
•
1. Sorumluluk duygusu
2. Sevgi, merhamet ve empati
3. Profesyonel davranış
4. Bilgili
5. Alçak gönülllülük
6. Klinik yeterlik ve adalet
7. İletişim becerileri ve yatakbaşı davranışları
Tıp eğitiminde çeşitli değer,
tutum, davranış ve
becerilerin
kazandırılmasına yönelik
uygulamaların eğitim
programları içindeki payları
artırılarak
yapılandırılmalıdır
Hacettepe Örneği
amaç
Tıp öğrencilerine
iyi hekimin gereksinimi olan
beceri ve tutumun
kazandırılmasıdır.
Öğrenim Hedefleri
• Hasta ve yakınlarıyla açık ve net iletişim kurabilmeli,
• Hastayı sorgulayarak hasta ve hastalığa uygun tam ve doğru bir
öykü alabilmeli,
•Hastanın yakınmasına odaklanabilen, tüm sistemleri kapsayan tam
bir fizik muayeneyi yapabilmeli,
• Mesleksel becerileri ustaca uygulayabilmeli,
• Kanıta dayalı tıbbı kullanabilmeli,
• Tıbbi uygulamalardaki etik değerleri içselleştirebilmeli,
• Hasta hekim ilişkisinde profesyonel tavırlarını geliştirebilmeli,
• Hastalık ve sağlık kavramlarına tarihi, kültürel, sanatsal ve
düşünsel bakış açılarıyla yaklaşabilmelidir.
Program Tasarımı
• Üç yıllık dikey bir program.
• Küçük grup etkinliği (her grupta 10-12 öğrenci) .
• Tüm yıl boyunca iki haftada bir biraraya gelinen
oturumlar.
• Her öğrenciye oturum süreleri kadar araştırma süresi.
• Her grup yıl boyunca aynı eğitici ile birlikte.
• Her grubun program bölümlerini yıl içinde dönüşümlü
uygulaması.
• Her bölüm için uygun eğitim etkinliği.
• Her aşamada uygun biçimlendirici (formative)
değerlendirme yöntemi.
• Her yılın sonunda düzey belirleyici (summative)
değerlendirme yöntemi.
Grup İsimleri
• Hacettepe’nin kuruluşunda yer alan kişiler:
İhsan Doğramacı, Doğan Karan, Nusret Fişek,
İlhan Kerse
• Tıbba önemli hizmet sunan kişiler
– Tarihi isimler: Hippocrates, Galen, Paracelsus
– Evrensel isimler: Virchow, M.Curie, Pasteur,
Fleming
– Türkiye’den isimler: H.Behçet, Behçet Uz,
Refik Saydam, Cemil Topuzlu
başlangıç
2004-2005 Öğretim Yılı
• İyi hekimlik uygulamaları, iletişim becerileri
temelinde tasarlanmış, mesleksel becerilerin ve
muayene becerilerinin kazandırılacağı, etik ve
profesyonel değerlerin tartışılacağı,klinik
ziyaretlerin yapılacağı (sağlık ocağı, hastane), tıpta
insan bilimleri (tarih, dil, hukuk, sanat, felsefe)
ilişkilerinin araştırılacağı, klinik karar verme
süreçleri ve kanıta dayalı tıp çalışmalarının
değerlendirileceği uygulamalarla desteklenip
zenginleştirilen bir programdır.
bölümler
• İletişim becerileri (hasta görüşmesi)
• Tıpta insan bilimleri
• Mesleksel beceri eğitimi
• Etik ve profesyonel değerler
• Kanıta dayalı tıp
• Klinik ziyaretler
2011-2012
iletişim becerileri (hasta görüşmesi)
1. hafta: Eğitim
2. hafta: EDM’de görüşme kaydı.
3. hafta: Öğrenci görüşmelerinin izlenmesi
4. hafta: EDM’de görüşme kaydı.
5. hafta: Öğrenci görüşmelerinin izlenmesi
iletişim becerileri (hasta görüşmesi)
iletişim becerileri (hasta görüşmesi)
Dönem I
Temel hasta görüşmesi
Farklı yakınmalar
Dönem II
Hasta/başvuran görüşmesi
Zor hasta
Dönem III
Kötü haber verme
Öykü alma-fizik muayene
mesleksel beceri eğitimi
mesleksel beceri eğitimi
Dönem I:
el yıkama, maske takma, steril eldiven giyme,ateş,
nabız, kan basıncı, bandaj, temel yaşam desteği,
im enjeksiyon
Dönem II:
damar yolu açma, kalp ve solunum sistemi
muayenesi, EKG çekme, foley sonda, nazogastrik
sonda
Dönem III:
dikiş, kadın genital muayenesi, rektal tuşe
klinik ziyaretler
• Sağlık ocağı
• hastane yataklı servisleri
• hastane poliklinikleri
• acil servisler
• ekip çalışması ve liderlik
kanıta dayalı tıp
Bilgi okuryazarlığı
Eleştirel okuma
Kanıta dayalı tıp
Makale değerlendirme
Tıpta İnsan Bilimleri
Tıpta insan bilimleri, insanın sağlık,
hastalık, sağlık hizmeti ve hasta-hekim
ilişkisi özelinde davranışlarının anlamını
irdeleyen ve deneyimlerini kaydeden tarih,
edebiyat, sanat, felsefe, etik, hukuk,
antropoloji, sosyoloji ve teoloji alanındaki
çalışmaları içerir.
tıpta insan bilimleri
Tıp ve Sanat
Tıp ve Tarih
Tıp ve İnsan
Tıpta İnsan Bilimleri Kongresi
etik ve profesyonel değerler
• Etik kavram ve durum
tartışmaları
• Filmler
• Standart hasta
görüşmeleri
Etik ve Mesleki Değerler
• Üç aşamalı bir program
• l. Aşama: sağlık-hastalık kavramları, yaşam
kalitesi bağlamında sağlık hizmetleri, hekim ve
tıp öğrencisi, hekim-hasta/başvuran ilişkisi,
hak kavramı (sağlık hakkı, hasta hakları),
güvenirlik ve güvenirliğin ihlali, hasta sırrının
saklanması gibi etik konuların tartışılması,
Etik ve Mesleki Değerler
• ll.Aşama: yaşamın başında alınan etik kararlar
(prenatal tanı testleri, genetik ayrımcılık,
cinsiyet tespiti, abortus, yardımcı üreme
teknolojileri ve etik sorunlar), yaşamın
sonunda alınan etik kararlar (canlandırma
komutu, faydasız tedavi, ölmekte olan hastaya
ve hasta yakınlarına yaklaşım, ötenazi), ileri tıp
teknolojileri ve aydınlatılmış onam
kavramlarının tartışılması
Etik ve Mesleki Değerler
• lll.Aşama: klinik etik, etik kurullar, araştırma ve
yayın etiği, toplum sağlığı etiği (sosyal fayda
kavramı), hekim endüstri ilişkisi, tıp dışı
uygulamalar karşısında hekim tutumu, medya
etiği, sağlık haberlerinin medyada verilmesi ve
bir profesyonel olarak hekimin sahip olması
gereken değerlerin tartışılması
değerlendirme
değerlendirme
İyi Hekimlik Uygulamaları
• Hacettepe tıp'ta ders olarak okutulan şeydir. 15'er
kişilik gruplara ayrılır öğrenciler. Hipokrat grubu,
Asklepios grubu, Emil von Behring grubu vs.
Sonra her grubun ders saati ve yaptığı şeyler farklı
olmak üzere uygulamalı işlere girişirler. Mesela
dönem 1 "iletişim kayıt"ta kamerayla izlenen bir
odada beyaz önlükleri giyip sırayla bir aktörle
hasta görüşmesi yaparlar ve izlenip
değerlendirilirler. "tıpta insan bilimleri"nde
mayıstaki kongre için projelerini seçer, 3er kişilik
gruplara ayrılır ve kongre için hazırlanırlar. Bu gibi
şeyler. Hacettepe'yi sevme sebeplerimdendir
Teşekkür ederim..