Transcript RADYASYONDAN KORUNMA

RADYASYONDAN
KORUNMA
HAVVA YILDIRIM
112105006
RADYASYON KORUNMASINDA;
• ANA FİKİR :
Tolere edilebilen (tahammül edilebilen )
dozları bilmek ve radyasyon çalışanları ile çevre halkının
bunun üstünde doz almasını önlemektir.
• AMAÇ
:
Doku hasarına sebep olan deterministtik
etkileri önlemek, Stokastik etkilerin meydana gelme
olasılıklarını kabul edilebilir düzeyde sınırlamaktır.
Radyasyona Karşı Doku ve
Organ Duyarlılığı;
•
Karaciğer, böbrek, kas, kemik, kıkırdak ve bağ dokuları yetişkin
canlılarda farklılaşmış ve bölünmediği için radyasyona karşı
dirençlidir.
• Kemik iliği, ovaryum ve testislerin (üreme organları) bölünen
hücreleri, mide-bağırsak ve derideki epitel hücreler
duyarlıdırlar.
DOZ SINIRLARI;
• Kişilerin aldıkları doz eşdeğerleri komisyon
tarafından tavsiye edilen doz sınırlarını
aşmamalıdır.
RADYASYONDAN KORUNMA
(Maksimum Müsaade Edilen Doz)
• Uluslararası Radyasyondan Korunma Komisyonu
(ICRP) tarafından Maksimum Müsaade Edilen Doz
(MMED), bir insanda ömür boyunca hiçbir önemli
vücut arazı ve bir genetik etki meydana getirmesi
beklenmeyen iyonlayıcı radyasyon dozu olarak
tarif edilir.
• Radyasyona karşı korunmada amaç, MMED
değerlerini bilmek ve radyasyon çalışanları ile
çevre halkının bu değerin üzerinde doz almasını
önlemektir.
TEMEL PRENSİPLER;
• Doğal radyasyonlardan tamamen
korunmak olanaksız olup, alınacak
önlemlerle yapay radyasyonlardan
büyük oranda korunmak mümkündür.
IŞINLAMA ÇEŞİTLERİ
Tıbbi Işınlama ; Tanı veya tedavinin bir parçası
olarak kişilerin ışınlanması,
Mesleki ışınlanma ; Radyasyon çalışanlarının,
işlerinin bir parçası olarak maruz kaldıkları
ışınlanma,
Halk ışınlanması ; Tıbbi ve mesleki
ışınlanmalar dışındaki ışınlanmalar.
Radyasyondan Korunmada Temel
Prensipler;
Radyasyon korunmada ICRP’ nin 60 numaralı
raporunda ve IAEA ‘nın “Temel Güvenlik Standartları”
ismi altında yayımladığı BSS-115 numaralı yayınında
radyasyon korunması ile ilgili üç temel ilke
önerilmiştir.
Radyasyondan Korunmada Temel
Prensipler;
• Gereklilik (Justification) : Uygulamanın zararlı
etkileri göz önünde bulundurularak net bir
fayda sağlamayan hiçbir radyasyon
uygulamasına izin verilmemelidir.
• Kişisel Doz-Risk Sınırları: Alınmasına izin
verilen dozlar sınırlandırılmalıdır.
ETKİNLİK
(Optimizasyon=ALARA)
• Gerekliliği onaylanmış uygulamalarda
ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde
bulundurularak bütün radyasyon
ışınlamalarında mümkün olan en düşük dozun
alınması sağlanmalıdır.
Radyasyondan Korunmada
Temel Yöntemler:
•
•
•
•
Radyasyondan korunmada en etkili 3 yöntem;
En kısa zaman
En uzak mesafe
En kalın zırhlama
Radyasyondan Korunmada
Temel Yöntemler:
• Zaman
Radyoaktif kaynağın veya radyasyon kaynağının
yakınında ne kadar az zaman geçirilirse o kadar az doza
maruz kalınır.
DOZ
• Doz= (Doz Şiddeti) x (Zaman)
Ne kadar kısa süre radyasyona maruz kalınırsa o
kadar az doz alınır.
MESAFE;
Radyasyon kaynağından uzaklaşarak, maruz
kalınabilecek doz miktarı azaltılabilir.
Radyasyon kaynağından uzaklaştıkça
radyasyonun şiddeti azalır.
ZAMAN VE MESAFE;
• Her yaştan insanın radyasyon riski aynıdır.
• Ancak, aynı dozu alabilmeleri için gerekli
süreler farklıdır.
• Radyasyon kaynağından uzaklaştıkça
radyasyon şiddeti hızla düşmektedir.
ZIRHLAMA;
• Radyasyon kaynağının şiddetini
zayıflatmak için önüne konan veya
onu çevreleyen engele zırh denir.
• Zırhlama, radyasyon kaynağı ile
kişi arasına konulan uygun bir
koruyucu engeldir.
• Yüksek yoğunluklu maddelerden
yapılmış malzemeler özellikle X ve
gama ışınlarına karşı etkili bir
korunma sağlarlar.
ZIRHLAMADA;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Radyasyon alanlarının zırhlanması dışında radyasyona maruz
kalacak personelin korunması için;
Radyoloji bölümlerinde,
Farklı kalınlıklarda kurşundan yapılmış önlükler,
Tiroid koruma önlüğü,
Kurşun eldiven,
Kurşun camlı gözlükler…
Nükleer tıp bölümlerinde ,
Atıklar için kurşun kova,
Radyoaktif maddelerin bulunduğu kurşun şişeler,
Kurşun camlı paravan,
Kurşun enjektör gibi malzemeler radyasyon dozunu azaltmada
sıklıkla kullanılır.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM 