Transcript Epilepsiya - WordPress.com

Seyidov Elvin 365B
Epilepsiya
Epilepsiya nədir?

Epilepsiya - baş beynin çoxsəbəbli xroniki xəstəliyi
olub,neyronların həddən artıq qıcıqlanması
nəticəsində yaranır və epileptik tutmalar baş verir.

Epilepsiya qısaca,mərkəzi sinir sisteminin
neyronlarının paroksizmal(tərkrarlanan) və reversibl
(geçici) anormal elektrik deşarjlarıdır.Bu deşarjların
olduğu yerlərdən asılı olaraq müxətlif xüsusiyyətli
tutmalar baş verir.
Epilepsiya nədir?
Epilepsiya nədir?

Epileptik reaksiyalar - Beyinin çox güclü xarici və daxili
təsirlərə cavab vermə qabiliyyətidir.Bu reaksiyalar təktək və seyrək epizodik tutmalar şəklində olub,patogen
epiloptogen təsir kəsiləndən sonra müşahidə
edilmir.Örnək olaraq - Yolxucu xəstıliklər zamanı yüksək
temperatu nəticəsində febril qıcolmalar,elektroşok və
insulin koması,hipoksiya,alkoqol,dəm qazı zəhərlənma
zamanı baş verən qıcolmalar.
Epilepsiya nədir?

Epileptik sindrom - Beyin qan dövranın
pozulması,beyin şişləri,beynin iltihabı,intoksikasiyası və
parazitlərlə zədələnmə ilə əlaqədar beyində müxtəlif
patoloji ocaqların inkişafı nəticəsində əmələ gələn
təkrar epilepsiya tutmaları ilə xarakterizə olunur.
Etiologiyası

Epilepsiyanın əmələ gəlməsində irsi,perinatal və
qazanılmış xarici mühit amilləri mühüm rol oynayır.

İrsi amil - genin natamam penetrantlığı ilə autosomdominant tip ezrə örtülən tipik absanslarda və birinciliyayılmış epilepsiya zamanı parsial tutmalara nisbətən
daha şox sabitliklə özünü büruzə verir.

Xarici amillərə perinatal və postnatal amillər aiddir.
Patogenezi

Epilepsiyanın əsas mexanizmi neyronların fəaliyyətinin
hipersinxronlaşmasıdır.

Epileptik fəallığın ocaqdan yayılma mexanizminin şərti
olaraq aşağıdakı formaları var:
1.
yarımkürə daxilində qonşu qabıq strukturlara yaılma
2.
döyənəkli cisim vasitəsilə əks yarımkürəyə yayılma
3.
retikulyar formasiya vasitəsilə bütün beynə yayılma
Patogenezi

Epilepsiyanın patogenezində eləcədə əlavə neyronlar
sistemi vasitəsi ilə epileptik ocağın neyronları ilə kollateral
QAYT-ergik sinapslar əmələ gətirən qayıdan epilepsiya
əleyhinə tormozlanma mexanizminin olması da mühüm rol
oynayır.

Beləliklə QAYT - epileptik fəallığın qarşısını alan təbii
tormazlayıcı beyin mediatorudur.
Patogenezi

Beynin qıcolma fəallığı uşaq yaşlarında daha yüksək olur
ki,bu da tormozlama mexanizmi tam inkişaf etməməsi ilə
izah olunur.Ona görə də epilepsiya və qıcolma sindromları
uşaqlarda böyüklərə nisbətən dah tez - tez baş verir.
Patogenezi

Beynin qıcolma fəallığı
uşaq yaşlarında daha
yüksək olur ki,bu da
tormozlama
mexanizmi tam inkişaf
etməməsi ilə izah
olunur.Ona görə də
epilepsiya və qıcolma
sindromları uşaqlarda
böyüklərə nisbətən dah
tez - tez baş verir.
Klinikası

Beynəlxalq təsnifata görə aşağıdakı kimi bölünür.
1.
Parsial qicolmalar
2.
Generalizə olumuş qicolmalar
Klinikası

Parsial tutmalar zamanı epilepsiya ocağı beyin qabığında
yerləşir,prosesə beynin bir hissəsi qoşulur,ancaq qabıqaltı
strukturlar mütləq iştirak edir.

Parsial Tutmalar sadə (şüur pozulmadan) və mürəkkəb (şüur
pozulmaqla) tutmalara bölünür.

Eləcədə ikincili yayılma ilə keçən parsial tutmalar da ayırd
edilir.

Hərəki,hissi,psixoloji təzahürlərlə müşayiət olunan parsial
tutmalar da vardır
Klinikası
Parsial hərəki tutmalara Koçevnikov epilepsiyası
aiddir:məhdud əzələ qruplarında dövrü yayılmış tutmalara
keçən daimi miokloniyalar.
 Parsial hissi tutmalara Cekson tutmaları və ya somatosensor
tutmalar aid edilir.
 Psixopatoloji tutmalar nadir hallarda şüur pozulmadan keçir
vı çox vaxt mürıkkıb parsial tutmaları müşaiət edir.
 Parsial tutmalara eləcə də kötüyün rostral hissəsində və
orbito-insulotemporal nahiyyədə epileptik qıcıqlarla
törədilən vegetativ-visseral paroksizmlər də aiddir.

Klinikası

Mürəkkəb parsial tutmalara psixomotor tutmalar aiddir.Bu
zaman sonradan amneziyaya keçən şüur dumanlanması
müşahidə edilir.

Sadə və mürəkkəb parsial tutmalar yayılmış tutmalara keçə
bilər.
Klinikası

Generalizə olunmuştutmalar şüurun itməsilə müşaiət olunur
,qıcolmalı və qıcolmasız formaları ayırdedilir.

Generalizə olunmuş epileptik tutmaların qıcolma formasına
böyük epileptik tutma aid edilir (Grand Mal).Bu zaman şüur
itir,müddəti 0.5dəq olan tonik qıcolmalar,sonra isə 5 dəq.
davam edın klonik qıcolmalar baş verir.Nadir hallarda
qıcolmalar yalnız tonik və ya klonik ola bilər.Tutma yuxuya
keşən epileptik koma ilı qurtarır,yuxudan sonra amneziya
qeyd olunur.
Klinikası

Generalizə olunmuş epileptik tutmanın ikinci növ müxtəlifliyi
absansdır.Sadəvə mürəkkəb absans ayırd edilir.

Sadə absans - qıcolma və vegetativ əlamətlər
olmadan,xəstə yıxılmadan şüurun itməsi ilə xarakterizə
olunur.EE-də saniyədə 3 tezliklə zirvə-dalğa kompleks
quruluşuna malik olan paroksizm qeyd olunur.
Diaqnostikası

Epilepsiyanın diaqnozu aşağıdakılara əsasən qoyulur
1.
Xəstədən və onun yaxınlarından toplanmış anamnez
2.
EEQ-də müəyyən dəyişikliklər
3.
Tutmaların xarakterinə görə
4.
KT və MRT nəticələrinə görə
Diaqnostikası

Epileptik Tutmalar
Diaqnostikası

EEQ
Diaqnostikası

KT
Diaqnostikası

MRT
Müalicəsi

Müasir müalicə konsepsiyası müəyyən rejimə əməl
olunmasından ,psixoterpiyadan,dərman
müalicəsindən,əmək fəaliyyətinin düzgün təşkil
olunmasından ibarətdir.

Xəstələrin xüsusi pəhrizə ehtiyacı yoxdur,lakin spirtli içkilərin
qəbulu qəti qadağandır,maye qəbulu
məhdudlaşdırılır,şor,turş,kəskin ədviyyatlı yeməklər məsləhət
görülmür.

Yuxu rejimi düzgün təşkil olunmalıdır.
Müalicəsi

Ən çox fenobarbitaldan
istifadə edilir və 3-8 yaşlı
uşaqlarda 2-4 mq.kq gündəlik
doza tətbiq olunur.

Ancaq yuxu epilepsiyası
zamanı bu preaparat
məsləhət görülmür,epileptik
fəallığa əks təsir göstərən
sürətli yuxu fazasını pozur.
Müalicəsi

Difenin əsasən tutmaların qıcolma formasında təsir
göstərir.MSS-nin fəaliyyətini ləngitmir,əksinə artırır.Bu
preapart əsəbi,affektiv gəegin,eləcə də mədəcik keçiriciliyi
ləngiyən xəstələrə təyin edilmir.
Müalicəsi

Karbamazepin lokalizə olunmuş simptomatik və kriptogen
epilepsiyalarda ilkin seçim prepapartidir.Yuxu qıcolma
tutmalarında,təcrid olunmuş və ya sonradan qıcolmaya
keçən psixomotor,psixosensor tutmalarda preparat daha
effektlidir.
Müalicəsi

Valiproy turşusu və onun natrium duzu kimyəvi quruluşu
etibarı ilə əvvəllər məlum olan antiepileptik preparatlarla
heç bir ümumi cəhəti olmayan prinsipcə yeni bir dərmandır.
Müalicəsi

Depakin həm birincili yayılmış,həm də parsial tutmaların bir
çox hallarında eləcə də epilepsiyanıın çətin müalicə olunan
formalarında müalicə üçün ilkin seçimdir.

Depakrin

Depakin şərbəti 5.7% -li

Enterik 300 mq Həb

Depakin Xrono 300

Depakin Xrono 500
Epileptik Status

Epileptik status uzunmüddətli,30 dəqiqədən artıq tutma və
ya şüur tam bərpa olunmamış bir-birinin ardınca baş verən
tutmalar kimi müəyyən edilir.

Epileptik gedişinin ağırlaşması və mərkəzi sinir sisteminni üzvi
zədələnmələr nəticəsindəə yaranan epileptik status ayırd
edilir.

Bu zaman tərkibində 10mq preapart olan 2 ml diazepam
məhlulu 20ml qlükoza məhlulunda tədriclə venaya
yeridilir.Hər 15 dəq-dən bir dəfələrlə təkrar etmək olar.
Epileptik Status

Müalicəvi effekt qeyd olunmadıqda 100-150 mq.kq
dozada 400mq.dəq sürətlə 1 ml 20%li natrium oksibiturat
vena daxilinə yeridilir.

Turmalar davam etdikdə oksibiturat narkozundan istifadə
olunur.

Epileptik status aradan qaldırıldıqdan sonra ,şüur bərpa
olunduqdan sonra antikonvulsantlar oral şəkildə qəbul
edilir.
Epileptik Status Profilaktikası

Spiirtli içkilərdən,siqaretdən,tünd kofe ,çaydan,çox
yeməkdənsoyuqlamadan,hündürluklara çıxmaqdan
çəkinmə məsləhət görülür.

Bitki-süd pəhrizi,uzun müddət açıq havada gəzmək,yüngül
fiziki hərəkətlər,əmək və istirahət rejiminə əməl etmək xeyilidir.