T.C.

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SEL KONTROLÜ UYGULAMA PROJESİ EĞİTİMİ YAMAÇ ARAZİLERDE TERAS UYGULAMALARI Mehmet Fatih SÖNMEZ Uzman Yardımcısı www.cem.gov.tr

2013

Teras nedir?

TERASLAR

• Toprak ve suyu satıh üzerinde tutmaya yarayan, tesviye eğrilerine paralel yada boşaltıcı kanallardır.

37/2

ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Teraslar • • Drenaj Durumuna Göre; Eğimli Teraslar Eğimsiz Teraslar • • • • • Şekil Olarak; Yamuk Enkesitli (Tekne Tipi) Teraslar Gradoni Tipi Teraslar Kanallı Gradoni Tipi Teraslar Çalı Takviyeli Teraslar Tarımsal Teraslar - Seki Teraslar - Geniş Tabanlı Düz Teraslar 37/3

Eğimli (Akıtıcı) Teras

• Esas itibariyle eğimli yamaçlar üzerinde, ani sel tahribatının ve toprak erozyonunun önlenmesi amacı ile tesis edilen teraslardır.

• Yağış sularını kısa mesafede tutmak ve yamaç dışına akıtmak için %1-%0,5 meyillidir, • Oyulmaların büyümesini önlerler, akış hızını düşürerek güvenli akışı sağlarlar.

37/4

Eğimli (Akıtıcı) Teras

37/5

Eğimsiz Teras

• Tesviye eğrilerine paralel (%0 meyilli) teraslardır.

• Yüzeysel akışa geçen suların tamamen tutulması ve arazinin ön görülen kültürel önlemlere hazır hale getirilmesi için tesis edilirler.

TESVİYE PERGELİ 37/6

Teras Şekilleri

Gradoni Tipi Teras 37/7

Teras Şekilleri

Gradoni Tipi Teras 37/8

Teras Şekilleri

• Çalı Demetli Teras 37/9

Çalı Demetli Teras

37/10

Çalı Demetli Teras

37/11

Makine ile Yapılan Teraslar MİNİ EKSKAVATÖR İLE TERAS

37/12

Makine ile Yapılan Teraslar MİNİ EKSKAVATÖR İLE TERAS

37/13

Makine ile Yapılan Teraslar ÖRÜMCEK EKSKAVATÖR İLE TERAS

37/14

Makine ile Yapılan Teraslar ÖRÜMCEK EKSKAVATÖR İLE TERAS

37/15

Makine ile Yapılan Teraslar ÖRÜMCEK EKSKAVATÖR İLE TERAS

37/16

Makine ile Yapılan Teraslar

37/17

Makine ile Yapılan Teraslar

37/18

Makine ile Yapılan Teraslar EKSKAVATÖR İLE MEROR TERAS

37/19

Makine ile Yapılan Teraslar EKSKAVATÖR İLE MEROR TERAS

37/20

Makine ile Yapılan Teraslar EKSKAVATÖR İLE MEROR TERAS

37/21

Makine ile Yapılan Teraslar EKSKAVATÖR İLE MEROR TERAS

37/22

Makine ile Yapılan Teraslar SEKİ TERAS

Makine ile toprak işlemeye uygun olan derin ve çok derin topraklı yamaçlarda genişliği 4 metreden fazla olmamak şartıyla tesviye eğrilerine paralel, yamaç tarafına doğru %3-5 meyil verilerek seki teras platformu riperle açılması ve toprağın işlenmesidir.

37/23

37/24

37/25

37/26

37/27

37/28

37/29

37/30

Eğimsiz Teras Aralıkları Hesabı

𝑄 𝑚𝑎𝑥 = 𝐶. İ. 𝐴 𝐴 = 𝑄 𝑚𝑎𝑥 𝐶. İ 𝑄 𝑚𝑎𝑥 : Terasın tutacağı maksimum su miktarı (m 3 ) 𝐶 : Akım katsayısı İ : 10 yık tekerrürlü max. 2 saatlik yağış miktarı (m/saat) 𝐴 : Yağış alanı (m 2 ) 37/31

«C» KATSAYISI

Su sızdırmayan satıhlar Dik çıplak satıhlar Dalgalı çıplak satıhlar Düz çıplak satıhlar Dalgalı otlaklar Yapraklı ormanlar İbreli ormanlar Meyve bahçeleri Vadi içi tarım arazisi 0.95

0.90

0.80

0.70

0.65

0.60

0.50

0.40

0.30

37/32

Eğimli Teras Aralıkları Hesabı

Saccardy formülü Düşey aralık hesabı: Eğim: %10-25 arasında ise; 𝐻 3 = 260 ±10 𝑃 𝐻 = 3 260 ± 10 𝑥𝑃 Eğim: %25’ten fazla ise; 𝐻 = 64𝑥𝑃 H: Terasların kot farkı, P: yamaç eğimi (%) 37/33

Eğimli Teras Aralıkları Hesabı

Yatay aralık hesabı: 𝐻 = 𝐿 𝑃 100 %P H L H: Terasların kot farkı, P: yamaç eğimi (%), L: Teraslar arası yatay aralık.

37/34

Eğimli Teras Aralıkları Hesabı

Teras debisinin hesabı: 𝑄 𝑚𝑎𝑥 = 𝑆𝑥𝐼 60 𝑄 𝑚𝑎𝑥 : iki teras arasındaki alanda oluşan ve terasta toplanan su miktarı (m 2 ).

S: iki teras arasındaki alan (m 2 ).

I: yağış şiddeti (m/dk).

37/35

Eğimli Teras Aralıkları Hesabı

Teras kesitinin hesabı: 𝑆 = 𝑄 m 2 𝑉 S: terasın kesi alanı (m 2 ).

𝑄 : debi (m 3 /sn).

V: akım hızı (m/sn). Not: V akım hızı için toprak cinsine göre V=0,65; 0,70 veya 0,80 kullanılmaktadır.

37/36

TEŞEKKÜRLER

37/37