Transcript wstep do filozofii

Daniel Żuromski
[email protected]
 Trudności (niektóre) z określeniem czym jest filozofia:
 Historia wyrazu nie może zastąpić historii pojęcia. Dosłownie w
języku greckim „filozofia” (gr. φιλοσοφία, łac. philosophia) znaczy
„umiłowanie mądrości" (gr. philia - przyjaźń, miłość; sophia mądrość). To Pitagorasa (VI wieku p.n.e) wskazuje się jako
pierwszego, który użył tego słowa.
 Definiowanie
filozofowaniem.
czym
jest
filozofia
jest
niczym
innym
jak
 Jednak można powiedzieć „kiedy” i gdzie filozofia miała swój
początek, o czym później.
 Filozofia zajmuje się pewnymi problemami.
 Problemy związane z pojęciami.
 Przykład z pojęciem wiedzy:
 Czy jest wiedza?
 Pojęcie to znaczenie (intersubiektywny sposób rozumienia)
nazwy generalnej.
 W pojęciu zawarte są dwa różne, ściśle z sobą związane
czynniki; treść i zakres.
 Treść to pewien określony zbiór cech przysługujących
każdemu z jej desygnatów
 Desygnaty – przedmioty oznaczone przez pewną nazwę. Zbiór
wszystkich desygnatów nazywa się zakresem (lub denotacją)
 Zbiór wszystkich cech przysługujących wspólnie każdemu z
desygnatów tworzy treść pełną tej nazwy
 Treść charakterystyczna nazwy to dowolny zbiór cech, które
łącznie przysługują każdemu z desygnatów nazwy i i tylko jej
desygnatom.
 Składające
się na tą treść cechy nazywamy cechami
konstytutywnymi (żadna z nich nie może być pominięta w
treści charakterystycznej jakiejś nazwy, bez zmiany jej zakresu).
 Reszta
cech wynikających już z posiadania cech
konstytutywnych to cechy konsekutywne (ich dołączenie do
treści nazwy nie zmienia jej zakresu).
1.(Poziom języka)
Nazwa „Kot”
(wyraża pojęcie kota)
2. (Poziom pojęciowy) Zbiór cech charakterystycznych dla
desygnatów nazwy „kot”
C1, C2, ….Cn
3. (Poziom rzeczywistości) Desygnat nazwy „Kot”
 Pojęcia to coś za pomocą czego odnosimy się do świata, a więc
jeżeli filozofia zajmuje się pojęciami, to dlatego, że dzięki nim
odnosimy się do świata (i działamy).
 Działanie. Tak jak rozumiemy pojęcia, tak działamy,
 Stąd zajmowanie się pojęciami nie jest banalne.
 Normy dotyczące użyciem pojęć ujawnia logika.
 Dlatego nie ma świadomej filozofii bez logiki (nawet ci którzy
odrzucają logikę – argumentują (jak mówi Brandom
„philosophy begins in logic”, Filozofia zaczyna (się) od logiki).
 Filozofia jest możliwa wtedy, gdy praktyka staje się
samoświadoma pojęciowo.
 Etyczne: sprawiedliwość, powinność, wolność.
 Poznawcze: prawda, poznanie, wiedza, uzasadnienie,
percepcja.
 Ontologiczne: istnienie, tożsamość.
 Od Mitu do Logosu
 Dwa nurty filozofii:
 „fizjolodzy" albo „kosmolodzy”:
 Tales z Miletu,
 Anaksymander z Miletu,
 Anaksymenes z Miletu,
 Heraklit z Efezu,
 Parmenides z Elei (i jego uczęń Zenon),
 Empedokles,
 Anaksagoras,
 Pitagorejczycy
 Demokryt
 Sofiści:
 Protagoras z Abdery
 Gorgiasz z Leontinoi
 i Sokrates
 Tales z Miletu (624-547) i początek filozofii.
 Jońscy filozofowie przyrody (Anaksymander z Miletu i
Anaksymenes z Miletu).
 Heraklit z Efezu.
 Parmenides z Elei (i jego uczeń Zenon).
 Empedokles.
 Anaksagoras.
 Pitagorejczycy.
 Demokryt.
 Protagoras z Abdery (481-411) i sofiści (Gorgiasz)
 Sokrates z Aten (469-399)
 Uczniowie sofistów i Sokratesa Cynicy; Cyrenaicy.
 Platon z Aten (427-347)
 Arystoteles, Stagira, (384-322)
 Stoicy
 Epikur i epikurejczycy
 Sceptycy
 Koniec filozofii hellenistycznej
 Eklektyzm; Filozofia w Rzymie; Nauka w Aleksandrii.
 Filon z Aleksandrii
 Plotyn i neoplatończycy
 Patrystyka
 Gnostycy
 Apologeci Wschodu
 Orygenes
 Grzegorz Nysseńczyk
 Tertulian
 Św. Augustyn
 Za: E. Martens. H. Schnädelbach (red.), Filozofia. Podstawowe
pytania. Warszawa 1995, Wiedza Powszechna.
 Trzy wielkie tradycje filozoficzne:
 Paradygmat Ontologiczny (Platon, Arystoteles)
 Paradygmat Mentalistyczny (Kartezjusz)
 Paradygmat Lingwistyczny (L. Wittgenstein)