Transcript Filozofia polityki

Filozofia polityki
Kierunki krytyki teorii umowy
społecznej
• konserwatyzm
• liberalizm
• socjalizm
Filozofia polityki
2
Konserwatyzm
• conservatio (łac.) = chronienie, zachowywanie
• Umowa społeczna fikcją historyczną. Człowiek istotą
społeczną
• Społeczeństwo = (wielopoziomowo) złożony organizm
ukształtowany przez tradycję i doświadczenie
historyczne narodu
• Niemożliwa jest uniwersalna formuła państwa
• Zbiorowa mądrość narodu przekracza wszelkie ujęcia
teoretyczne
• Reformy społeczne należy podejmować w ostateczności
Filozofia polityki
3
Liberalizm
• libertas (łac.) = wolność
John Stuart Mill
(1806 -1873)
• Zasada utylitaryzmu:
– jak najwięcej dóbr dla jak największej liczby osób
• Zasada wolności:
– granicą wolności każdego jest wolność innego
– np. wolność zrzeszania się, wolność słowa
• Państwo = zbiór jednostek związanych
wzajemnymi, dobrowolnymi umowami
Filozofia polityki
4
Leseferyzm
• Skrajny liberalizm
• laisse faire (franc.) = pozwólcie działać
• Państwo-„nocny stróż”
– utrzymuje wojsko, policję, sądy, więzienia
Filozofia polityki
5
Umiarkowany liberalizm
• Zadanie państwa: usuwanie przeszkód do rozwoju
– rozwój przyczynia się do wzrostu dóbr
– obowiązek szkolny
– ustawodawstwo społeczne
Filozofia polityki
6
Socjalizm
• socialis (łac.) = towarzyski
• Państwo = zrzeszenie producentów i konsumentów
• Zadanie państwa: organizacja produkcji i podziału
– zaspokajanie potrzeb materialnych, sprawiedliwość
• Utopijne projekty społeczne
– ou topos (gr.) = nigdzie
– Utopia = tytuł dzieła Thomasa More’a 1516
• Regulacja produkcji i podziału  „niewidzialna ręka
rynku”
Filozofia polityki
7
Koncepcja
społeczeństwa
Podstawowe
zadanie
państwa
Główny
mechanizm
Konserwatyzm
organicyzm
realizm
zachowanie
ciągłości
tradycji
przywiązanie do
tradycji, obyczaj
paternalizm
Liberalizm
indywidualizm
nominalizm
sprzyjanie
inicjatywie
jednostek
dobrowolne umowy
między jednostkami
i zrzeszeniami
niewidzialna ręka
rynku
Socjalizm
konstruktywizm
konceptualizm
zapewnienie
sprawiedliwości
Filozofia polityki
realizacja projektu
idealnego ustroju
(utopizm)
reglamentacja
8
Pojęcie wolności
• Wolność polityczna
– wolność od przymusu
• Wolność metafizyczna
– wolność podejmowania wyboru
Filozofia polityki
9
Filozofia polityki
10
Idealizm absolutny (Hegel)
• Krytyka kantowskiego dualizmu
zjawiska i rzeczy samej w sobie
Georg Wilhelm Friedrich
Hegel (1770-1831)
• Wolność atrybutem ducha.
• Duch jest wolny, gdy jest u siebie
samego
• Duch dąży do samowiedzy
– do uświadomienia sobie własnej
wolności
– (przez swoje przedstawienia) tworzy
siebie samego
Filozofia polityki
11
Idealizm absolutny (Hegel)
• Alienacja (wyobcowanie) =
przedstawienie sobie czegoś
własnego jako coś obcego
Georg Wilhelm Friedrich
Hegel (1770-1831)
• Zniesienie
• Dialektyczny schemat rozwoju
Ducha:
teza
antyteza
synteza
Filozofia polityki
12
Idealizm absolutny (Hegel)
Georg Wilhelm Friedrich
Hegel (1770-1831)
Byt
Niebyt
Stawanie się
Przyroda
Idea
Duch
Filozofia polityki
13
Idealizm absolutny (Hegel)
• Dzieje powszechne
przedstawieniem Ducha
Georg Wilhelm Friedrich
Hegel (1770-1831)
• Bieg dziejów jest rozumny;
zatem konieczny
• „Chytrość rozumu”
• „Herosi ducha”
• „Wolność = uświadomiona
konieczność”
Filozofia polityki
14
Materializm historyczny
• Myśl wtórna względem materialnego
działania
Karl Marx
1818-1883
– Materia jest pierwotna względem ducha
• Jedność poznania i działania
(aktywizm  pasywizm)
• Materia: przedmiot działania różny
ode mnie
– przyroda
– społeczeństwo
Filozofia polityki
15
Alienacja religijna
• religia jako forma samowiedzy ludzkości:
– „jaki jest człowiek, taki jest jego Bóg” (Ludwig Feuerbach 1841)
– człowiek pod postacią Boga wielbi swą własną istotę
– odziera siebie z mądrości, potęgi i miłości własnej
– zniesienie: uświadomienie sobie alienacji
• „religia = opium dla ludu” (Marx)
– zniesienie materialnych źródeł alienacji
– zniesienie podziału klasowego
Filozofia polityki
16