Transcript Slayt 1
Stok Planlaması ve Yönetimi
Temel Kavramları ve
Terminolojisi
Stok Planlaması ve Yönetimi
Latin Amerika Lojistik Merkezi
Lojistik Yönetimi Serileri
Giriş
• Stok, Lojistik ve İş Dünyası
• Stok Planlaması ve Yönetiminde en iyi
uygulamalar
• Stok Planlaması ve Yönetimi Temel
Kavramları
Lojistik ve Stok
Müşteri Hizmetleri
Depolama
Stok
Nakliye
Tedarik
Lojistik Ana Planı
A
OU
SI
NG
CU
RE ST
SP OM
ON ER
SE
TR A
OR T
NSP
ATIO
N
LOGISTICS
MANUFACTURING &
PROCUREMENT
INV
MAN ENTOR
Y
AGE
MEN
T
W
H
RE
Stok Ana Planı
Stok Yönetimi İkilemi
Karşılama Oranı (Fill Rate) ne olmalı?
Optimum Stok devir hızı nedir?
Stok Yönetimi İkilemi
• ROA’yı karşılayan en yüksek karşılama
oranı nedir?
• Müşterinin istediği karşılama oranı
nedir?
• Stok taşıma maliyeti ile kayıp satışların
maliyeti arasındaki optimum denge
nedir?
• Sektör kıyaslamaları ile optimum
seviyeler arasındaki kombinasyon ne
Stok Yönetimi
Performans Farkları
Kilit Performans
Göstergeleri
5
Şirket A
En iyi Uygulama
Organizasyon
4
Tahmin
3
2
1
Bilgi Sistemleri
0
Lokasyon
Sipariş Miktarı
Karşılama Oranı
Kontrol
Politikası
Stok Yönetimi
Stoklar:
* Tahmin hatalarını gizlemek için,
* Planlama hatalarını gizlemek için,
* Kayıt hatalarını gizlemek için,
* Kalite hatalarını gizlemek için
* Optimum üretim miktarında kalmak için,
•Yüksek müşteri hizmet seviyesini sağlamak için,
bir kaynaktır.
Değer Zinciri
25 $ lık bir kitaptan kim ne kazanır?
Perakende satıcı
Kar
Tedarik Zinciri Maliyeti
Diğer Maliyetler
Dağıtım Kanalları
Yayıncı
Basım
Editör
Toplam Maliyet
Kilit Sorular
Ne zaman sipariş vermeli?
Ne kadar sipariş vermeli?
Ne kadar sıklıkla değerlendirmek istiyoruz?
Stok Maliyetleri
Stok Tutma Maliyeti
* Fırsat Maliyeti
Nakit Akışı
Risk
* Elleçleme
* Sigorta
* Eskime
* Hasarlar, çalınma,
* Vergiler
Karşılanamayan Siparişlerin Maliyeti
*
*
*
*
*
Kayıp satışlar
Müşterinin kötü düşüncesi
Bilgi maliyetleri
Hızlı posta maliyeti
Üretim kayıpları
Hazırlık Maliyetleri
* Bir sipariş hazırlama maliyeti
* Makine hazırlama
* Örnekleme maliyeti
Temel Trade-Off’lar
Maliyet
Sipariş veya hazırlık
Elde tutma
Karşılanamayan talepler
Stok Seviyesi
Yüksek
Düşük
Stok Planlama Algoritmaları
Talep
Tahmini
Karşılama
Oranı
Stok
Kontrol
Politikaları
Kontroller
Ekonomik
Sipariş
Miktarı
Amerikan Ekonomisinde Stok
Lojistik Maliyetlerinin Tanımlanması
% Kategori
Stok Taşıma Maliyeti
Yatırım
Vergiler, Eskime, Sigorta and Depreciation
Depolama
Stok Taşıma maliyeti
$
$
$
Nakliye Maliyetleri
Kamyon - Şehirlerarası
Kamyon Şehir içi
Tren yolu
Uluslararası Deniz
Yurtiçi Deniz
Boru hatları
Uluslararası Hava
Yurtiçi Hava
Forwarder
Nakliye Maliyetleri
$
$
$
$
$
$
$
$
$
69
175
67
311
22.2%
56.3%
21.5%
100.0%
8.7%
22.0%
8.4%
39.0%
$
451
51.0%
29.3%
7.8%
3.3%
1.6%
1.8%
1.1%
3.1%
1.1%
100.0%
28.9%
16.6%
4.4%
1.9%
0.9%
1.0%
0.6%
1.8%
0.6%
56.6%
$
4
0.5%
$
31
3.9%
$
797
100.0%
$
Yükleme ile ilgili Maliyetler
Lojistik yönetim maliyetleri
TOPLAM Maliyetler
% Toplam
230
132
35
15
7
8
5
14
5
Amerikan Ekonomisinde Stoklar
Lojstik maliyetleri USA vs. GSMH
18.0%
%Stok taşıma maliyetleri vs. GSMH
16.0%
%Nakliye Maliyetleri vs. GSMH
14.0%
%Dağıtım Maliyetleri vs. GSMH
12.0%
10.0%
8.0%
6.0%
4.0%
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1986
1985
1984
1983
1982
1981
1980
1979
1975
1970
1965
1960
0.0%
1997
2.0%
Amerikan Ekonomisinde
Stoklar Nakliye vs Stoklar
70.0%
65.0%
60.0%
55.0%
50.0%
Stok taşıma maliyeti vs. Toplam Dağıtım Maliyeti
45.0%
Nakliye Maliyetleri vs. Toplam Dağıtım Maliyeti
40.0%
35.0%
30.0%
25.0%
20.0%
Amerikan Ekonomisinde
Stoklar
Nakliye ile stoklarını yerine koyma
Nakliye / Stok Taşıma Maliyeti Oranı
2.40
2.20
2.00
1.80
1.60
1.40
1.20
1.00
Nakliye / Stok Taşıma Maliyeti Oranı
Kavramlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İtme & Çekme (Push vs. Pull)
Sipariş Tipleri
Stok Tipleri
Stok seviyeleri
Karşılanamayan siparişler
Parametre planlaması
Finansal kavramlar
Talep kavramları
Karar vermeye etki eden değişkenler
İtme & Çekme (Push vs. Pull)
İtme (Push)
• NE üretirsen onu sat
• Üretim tesisi işletiminin
kritik olduğu işlerde:
Sigara, köpek maması
cikolata, elektrik
aparatları
Pull (Çekme)
• NE satıldıysa onu üret.
Sipariş Tipleri
• Müşteri Siparişleri
• Satınalma Siparişleri
• Karşılanmayan siparişler
• Yeniden verilen siparişler
Stok Tipleri
•
•
•
•
•
•
Hizmet Stokları
Transit taşımalarla ilgili stoklar
Güvenlik stokları
Acil durum stokları
Verimli süreç stokları
Verimli satınalma stokları
Stok tipleri
Stokların rolü
• Dengeleme stoğu
• Beklenti stoğu
• Rezerv stoğu
• Konsinye (tedarikçide bulunan) stoklar
Stok Tipleri
Stok Statüsü
•
•
•
•
•
•
Hammadde stoğu
Parça stoğu
Proses içindeki stokları
Bitmiş ürün stoğu
Transit stoklar
Karşılanamayan siparişler
Stok Tipleri - Roller
Stok Tipi
Grup
Büyüklüğü
Rol
teker teker sipariş verme yerine
Grup siparişleri
Ekipman hazırlığı kazançları,
Satınalma siparişleri, nakliye etc.
Güvenlik stoğu
Beklenmeyene hazırlıklı olmak
Acil durum
Grevler, Doğal afetler
Beklenti
Mevsimsellik
Transit
Rezerv
Zinciri tamamlama
Beklenmeyen satış artışları
Faydalar
İndirimler
Daha az hazırlık
Düşük nakliye, elleçleme ve yönetim
gideri
Kayıp satışların azalması
Yükselen karşılama oranı
Azalan taşıma maliyeti
Müşteri hizmeti ve sipariş işleme
maliyetinde azalma
Komple duruşların azalması
Kayıp satışların azalması
Fazla mesailerin azalması
Üretim kapasitesi artışı.
Mobil depolama
Malzeme maliyetlerinin azalması
Stok seviyeleri
• Eldeki stok Miktarı (ESM)= Raflarda hazır
olan ürün miktarı
• Net Stok = ESM- KS
Eldeki stok miktarı - karşılanamayan
siparişler
• Stok pozisyonu= Eldeki stok miktarı +
sipariş edilen miktar + transit stoklar –
karşılanamayan siparişler
Stok-out
Stok
Tamamlama
Sipariş
Miktarı
Q
Stok-out
durumu
Zaman
Karşılanamayan siparişler vs. Kayıp
Satışlar
• Karşılanamayan siparişler
Karşılanamayan ancak iptal edilmesiş
siparişler. Az rekabetçi piyasalarda
yaygındır.
• Kayıp Satışlar
Eldeki stoklarda bulunmaması nedeniyle
kaybedilen satışları
• Yerine koyma
Stokta olmayan ürünün yerine başka bir
ürünü koyma
Kayıp Satışlar
•
•
•
•
•
•
Ürün tipi
Talep karakteristiği
Yedekler
Stok–out maliyeti
Pazarın rekabet durumu
Subjektif ancak ölçülebilir
Stok Planlama Parametreleri
•
•
•
•
•
•
SF =
BSD =
STO =
SSM =
HM
AF =
Satış Fiyatı
Birim Stok Değeri
Stok Taşıma Oranı
Satınalma Sipariş Maliyeti
= Hazırlık Maliyeti
Azlık Faktörü
Stok Taşıma Oranı
Elleçleme ve
Depolama
22%
Fırsat
22%
Vergiler,
Eskime
Sigorta
Hasarlar
56%
Satınalma Sipariş Maliyeti (SSM)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İletişim giderleri
İdari giderler
Ödeme stratejilerinin finansal maliyetleri
Bilgi sistemleri
Personel
Ekipman
Ofis ihtiyaçları
Banka masrafları
Dokümantasyon, gümrük vb.
Hazırlık Maliyetleri (HM)
•
•
•
•
•
•
Üretim planındaki SKU’ların değişimi
İşgücü
Bekleme zamanları
Temizleme – dekontaminasyon
Kayıplar
Test kitlerinde Hasarlar
Finansal Kavramlar
•
•
•
•
•
•
OSD=Ortalama Stok Değeri
STO= Stok taşıma Oranı
STM= Stok Taşıma Maliyeti
KSM = Kayıp Satışların Maliyeti
TPM = Toplam Politika Maliyeti
TSM = Toplam Stok Maliyeti
Nivel de Inventario Promedio (Ortalama
Stok Seviyesi OSS)
OSS(I) = Σ
(Stok Seviyesi)
Gözlemlerin sayısı
Ortalama Stok Seviyesi (OSS)
OSS = Σi {OSS(I)*BSD(I)}
STM= OSS* STO
Gözlemlerin sayısı
Stok Seviyesi
• Eldeki Stok Miktarı (ESM)
• Net Stoklar (NS)
NS = ESM - KS
• Net Stok Pozisyonu (NSP)
NSP = ESM + Sipariş miktarı – KS - CI
• Güvenlik Stoğu (GS)
?
Kayıp Satışların Maliyeti (KSM)
•
•
•
•
•
KSM = TT * (1- KO) * BSF * AF
YT = Annual Talep
BKO = Birim karşılama oranı
BSF = Birim satış Fiyatı
AF = Azlık faktörü
Talep Kavramları
•
•
•
•
•
•
L = Sevkiyat Süresi (Lead Time)
YT = Yıllık talep
LT = Sevkiyat süresinde gelen talep
YTT= Yıllık talep tahmini
SDT= Sevkiyat Süresi Dağıtımının tahmini
SSDTS= Sevkiyat Süresi Dağıtımının
tahmininin standart sapması
Güvenlik Stoğu (GS)
Stok
Tamamlama
Sipariş
Miktarı
Q
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Beklenen talepten az
SAFETY STOCK
Zaman
Stok–out durumu
Ortalama Talep
Beklenen talepten çok
Yeniden Sipariş Verme Noktası (YSN)
Stok
Tamamlama
Sipariş
Miktarı
Q
Yeniden
Sipari
Verme
Noktası
Zaman
Hangi Karşılama Oranı?
$16,000
Stok Taşıma Maliyeti
$14,000
Kayıp Satışların Maliyeti
Toplam Stok Maliyeti
$12,000
$8,000
$6,000
$4,000
Karşılama Oranı
99.95%
99.70%
99.50%
99.00%
98.00%
97.00%
95.00%
92.50%
90.00%
85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
65.00%
$-
60.00%
$2,000
50.00%
$s
$10,000
Talep Olasılığı
Stok
Tamamlama
Sipariş
Miktarı
Q
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Beklenen talepten az
SAFETY STOCK
Zaman
Stok–out durumu
Ortalama Talep
Beklenen talepten çok
Tamamlama Sipariş Miktarı
Stok
Tamamlama
Sipariş
Miktarı
Q
Zaman
Sevkiyat Süresi (SS)
Stok
Tamamlama
Sipariş
Miktarı
Q
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Zaman
Stok
Sevkiyat Süresindeki Talep
Sevkiyat
Süresi
Yeniden
Sipariş
Verme
Noktası
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat Süresindeki Talep
Güvenlik Stoğu
Zaman
Sevkiyat Süresindeki Değişkenlik
Kısa sevkiyat süresi iyidir.
İstikrarlı sevkiyat süreleri daha iyidir.
Stok
Sevkiyat
Süresi
Değişkenliği
Sevkiyat
Süresi
Reorder
Point
(ROP)
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat
Süresi
Sevkiyat Süresi Talepleri
Güvenlik Stoğu
Zaman
Kararlar...
•
•
•
•
•
•
•
Optimum Karşılama Oranı nedir?
Talep ne olacak??
Ne zaman sipariş vermeliyim?
Ne kadar sipariş vermeliyim?
Güvenlik stoğum ne kadar olmalı?
Servis Stoğum ne kadar olmalı?
Stok politikamı ne kadar sıklıkla kontrol
etmeliyim?
• Stok merkezimi dağıtım ağı içinde nereye
yerleştirmeliyim?
Stok Master Planı