SATINALMA YÖNETİMİ

Sunuş Planı

  Tedarikçi seçimi literatür özeti  kriterler bazında  yöntemler bazında Satınalmada Stratejik konular

GÜNÜMÜZDE REKABET TEDARİK ZİNCİRLERİ ARASINDAKİ REKABETE DÖNÜŞMÜŞTÜR.

Zincirin gücü en zayıf halkası kadardır!!!

Kritik Noktalar

 Taşeron/Tedarikçi seçiminde tartışılması gereken iki temel konu:   Değerlendirme kriterleri neler olsun?

Hangi yöntemi kullanalım?

Uluslararası Yayınlar

 “Supplier selection”  “Vendor selection” 217 128  “Subcontractor selection” 7

Değerlendirme Kriterleri Neler Olsun?

   Taşeron / Tedarikçi seçim kriterlerinin sayısı (performans ölçme amaçlı da kullanılabilir) bazı çalışmalarda birkaç seviyelerindeyken, bazılarında 60’ı bulmaktadır. Bu nedenle taşeron seçim problemi çok kriterli bir problemdir.

Değerlendirme kriterlerinin belirlenmesinde somut ve soyut faktörler arasında iyi bir denge kurmak gerekir (Ghodsypour ve O’Brien, 1998).

Değerlendirme kriterleri neler olsun?

 Bu konudaki ilk bilimsel yaklaşım Dickson (1966) tarafından ortaya konmuş. Çalışmada 23 seçim kriteri tanımlanmış;  İzleyen çalışmalarda bu kriterlerin açılımları yapılmış (örneğin maliyet için, stok maliyeti, sipariş maliyeti, indirimler, tasarım maliyeti vb..) ve yeni kriterler eklenmiş.

Dickson’ın Seçim Kriterleri

           Teslimat İletişim sistemi Paketleme yeteneği Geçmiş performans Sektördeki durumu/repütasyon İşçi-işveren ilişkileri ile ilgili geçmişi Garanti koşulları Bizimle çalışma konusunda istekliliği Coğrafi konumu Üretim tesisleri Yönetim ve organizasyon             Geçmiş iş hacmimiz Fiyat/maliyet Kontroller Müşteri hizmet düzeyi Teknik kapasite Tamir-bakım hizmetleri Eğitim desteği Finansal durum Yaklaşımı Karşılıklı düzenlemeler Prosedürlerinin tamlığı Bizde bıraktığı izlenim

Ishikawa’nın (1997) Seçim Kriterleri

- Tedarikçi, işletmenin yönetim ilkelerini bilmeli ve sürekli aktif bir bağlantı içinde olmalıdır. - Tedarikçinin diğer işletmelerce de saygınlığı olan, tutarlı bir yönetim sistemi olmalıdır. Tedarikçi teknik standartları yüksek ve teknolojik gelişmelere yatkın olmalıdır.

- Tedarikçi istenilen tüm ekipmanları temin edebilmeli ve ürünleri alıcının kalite özelliklerine uygun olmalıdır. - Tedarikçi üretim miktarını kontrol edebilmeli ya da gerekli üretimi karşılayacak şekilde yatırım imkanı olmalıdır.

- Tedarikçinin toplum çıkarlarına aykırı davranmayacağına güvenilmelidir. İşletme sırlarını kötüye kullanmayacağı kesin olmalıdır.

- Fiyatı uygun olmalı ve taahhütlerine kesinlikle uymalıdır. Ayrıca, bağlantı ve haberleşme açısından tedarikçiye kolayca ulaşılabilmelidir.

- Tedarikçi, sözleşme şartlarına kesinlikle uymalıdır.

Muralidharan, C. ve diğerleri’nin (2002) Kriterleri

Kriterler Kalite Teslimat Fiyat Tedarikçinin Teknik Yeterliliği Alt Kriterler

Kalite Muayene yöntemleri Reddedilen ürün yüzdesi TKY ve Tam Zamanında Üretim (JIT) uygulamalarını takip etme Ürün performansı Teslimat hızı Zamanında teslimat Taşıma/Nakliye maliyeti Teslimat zamanındaki esneklik Satın alınan miktara bağlı fiyat indirimi Maliyet Tedarikçinin problem çözme yeteneği Tedarikçinin üretebileceği ürün çeşitliliği Ar-Ge altyapısı Teknik işgücü

Kriterler Finansal Durum Tedarikçinin Geçmiş Performansı Tedarikçinin Tesisleri Tedarikçinin Esnekliği Tedarikçinin Sağladığı Hizmetler Alt Kriterler

Likidite Kredi derecelendirme durumu Dürüstlük Operasyonları iyileştirme eğilimi İşbirlikçilik Tepki süresi Makineler Altyapı Kapasite kullanımı Miktardaki değişimlere cevap verebilme Ürün çeşitliliğindeki değişimlere cevap verebilme Modifikasyonlardaki değişimlere cevap verebilme Satış sonrası hizmetler Yedek parça hazır bulundurma

 Tedarikçi değerlendirme ve seçme aşamasında, tüm bileşenler için geçerli olan üç ana kriter söz konusudur: Fiyat, Kalite, Teslim. (Richardson, R., Purchasing and Supply Chain Management, School of Engineering Technology & Management, Southern Polytechnic State University, 2002)  Bunlara ilave olarak müşteri memnuniyeti, esneklik, satış sonrası hizmet gibi kriterler de tedarikçilerin değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.

Richardson’ın (2002) Kriterleri

                  Fiyat İşgücü ile İlişkiler Finansal Uygunluk Kalite Sistemi Tavırlar İşletme Geçmişi Eğitim Kaynakları Garantiler Tesislerin Konumu Maliyet Hesaplama Prosedürleri Bilgi Teknolojileri Bilgi Paylaşımı Kapasite Şirket Ünü Hız Paketleme Olanakları Teslim Performansı Nakliye Yetenekleri                  Tazminat Çevrim Süresi Zamanında Teslimler Esneklik Ürün Çıkış Doğruluğu Satış sonrası hizmetler Stok dışı kalma sıklığı Sipariş Çevrim Zamanı Sipariş Süreç Uyumluluğu Gecikme Zamanı Ürün Bulunabilirliği Elverişlilik Güvenilirlik Faturalandırma Hataları Hak Talebi/Uyumsuzluk Sayısı Kalite Kontrol Bağımlılık oluşturabilirlik (?)

Lojistik Sektöründen Örnek

             Navlun, Hizmet karşılığında talep edilen fiyat düzeyi Hizmeti veren firmanın tavırları, iş etiği, yapısı Eğitim kaynakları Teçhizatlarının, donanımlarının yapısı Bilgi teknolojileri düzeyi Kapasitesi Reaksiyon hızı Zamanında teslimatları Güvenilirlik Teslimat performansları Depolama faaliyetlerinin etkinliği Dağıtım hizmetlerinin etkinliği Acil olaylara müdahaleleri           İlgili mevzuatlara hakimiyeti Esneklik Entegre Hizmet Verilmesi Global hizmet verilmesi Güvenilir kurumsal alt yapı ve karşılıklı etkin iletişim kurulabilmesi İhtisaslaşmış lojistik hizmetler verilmesi, farklı hizmet önerisi Dinamik personel ve yeni teknoloji kullanımı, değer yaratımı Müşteri odaklı iş yapma yaklaşımı, son müşteri memnuniyeti Performans kriterlerinin belirlenmesi ve ölçümü Bilgi aktarımında açıklık paylaşımcılık

Taşeron Seçimine Özel...

Ön kriterler  Kalite Uygunluk Belgesi  Garanti Şartları  Mali yeterlilik Performans kriterleri  Teknoloji ve İmalat İlişkili Kriterler  Teknik Yeterlilik Kriterleri    İşletme Kriterleri Bilgi Sistemleri ve İletişim Kriterleri İnsan Kaynakları Kriterleri  Kalite Güvence Kriterleri Ürün/Hizmet kriterleri  Kalite Performans Değerlendirilmesi Kriterleri  Maliyet analizi Kriterleri  Teslimat Performans Kriterleri

Özel Bir Bakış Açısı

 Parahinski ve Benton (2004) tedarikçi performansını kritik başarı faktörleri açısından ele almış ve kriterleri ürün kalitesi, teslimat performansı, fiyat, değişen isteklere cevap verme, servis desteği ve genel performans olarak belirlemişlerdir.

Kriterler Kalite Teslimat Tedarikçinin Teknik Yeterliliği Alt Kriterler

Kalite Muayene yöntemleri Reddedilen ürün yüzdesi TKY ve Tam Zamanlı Üretim uygulamalarını takip etme Ürün performansı

Ürün çıkış doğruluğu Kalite sistemi

Teslimat hızı Zamanında teslimat Taşıma/Nakliye maliyeti Teslimat zamanındaki esneklik

Kaliteli teslimat Teslimat taahhütlerine uyum Paketleme olanakları Nakliye yetenekleri Çevrim süresi Teslimat performansı Sipariş süreç uyumluluğu Gecikme zamanı

Tedarikçinin problem çözme yeteneği Tedarikçinin üretebileceği ürün çeşitliliği Ar-Ge altyapısı Teknik işgücü

Bilgi teknolojileri ve düzeyi Bilgi paylaşımı İlgili mevzuatlara hakimiyet

Kriterler Fiyat Finansal Durum Tedarikçinin Geçmiş Performansı Tedarikçinin Tesisleri Alt Kriterler

Satın alınan miktara bağlı fiyat indirimi Maliyet

Maliyet hesaplama prosedürleri Faturalandırma hataları

Likidite Kredi derecelendirme durumu

Tazminat

Dürüstlük Operasyonları iyileştirme eğilimi İşbirlikçilik Tepki süresi

Bilgi Tavırlar ve iş etiği Şirket ünü Güvenilirlik Depolama faaliyetlerinin etkinliği Dağıtım hizmetlerinin etkinliği Sektördeki durumu İşçi-işveren ilişkileri ile ilgili geçmişi

Makineler Altyapı Kapasite kullanımı

Tesislerin Konumu Kaynakları Teçhizatların ve donanımların yapısı Coğrafi konumu

Kriterler Tedarikçinin Esnekliği Tedarikçinin Sağladığı Hizmetler Müşteri Memnuniyeti Tedarikçinin Organizasyonel Yapısı Alt Kriterler

Miktardaki değişimlere cevap verebilme Ürün çeşitliliğindeki değişimlere cevap verebilme Modifikasyonlardaki değişimlere cevap verebilme

Stok dışı kalma sıklığı Ürün bulunabilirliği Acil olaylara müdahale

Satış sonrası hizmetler Yedek parça hazır bulundurma

Garantiler Müşteri servisi Müşteri odaklı iş yapma yaklaşımı Son müşteri memnuniyeti Bilgi aktarımında açıklık ve paylaşımcılık Tamir-bakım hizmetleri Yönetim ve organizasyon Yenilikcilik Eğitim kaynakları Entegre hizmet verilmesi Global hizmet verilmesi Performans Kriterlerinin belirlenmesi ve ölçümü Güvenilir kurumsal altyapı ve karşılıklı etkin iletişim kurulabilmesi Dinamik personel kullanımı Değer yaratımı

 Bu kadar çok sayıda kriter içerisinden hangilerini seçelim?

 Nasıl seçelim?

 Kritik başarı faktörleri ve tedarik stratejisi sorularının cevaplarına dayalı seçim yapılmalı. Elbette bir ekip karar sürecine dayanmalı.

Tedarik stratejisi soruları

Ne?

   Yap/satın al Standart/özel Kalite-maliyet dengesi Ne kadar?

 Küçük/büyük hacimler (envanter) Nasıl?

 Sistem ve prosedürler  Bilgisayar desteği    Pazarlıklar Uzun dönemli kontratlar Etik Ne zaman?

 Hangi sıklıkta Kim?

 Merkezi/desentralize  Üst yönetimin ilgisi (involvement)  Çalışan niteliklerimiz Hangi fiyattan?

 Maliyet tabanlı  Pazar tabanlı  En düşük fiyat tek kriter mi?

Nereden?

 Yerel/bölgesel  Yurtiçi/yurtdışı      Küçük/büyük firmalar Tek/çok kaynak Yüksek/düşük tedarikçi devir oranı Tedarikçi sertifikasyonu / kalite (ve diğer konular) denetimleri Tedarikçiyi sahiplenme politikası

Bir Ortak Olarak Tedarikçi

Durum Tedarikçi sayısı İlişkinin süresi Düşük fiyat Güven Açıklık Kalite İş hacmi Esneklik Yer Rakip Çok Kısa olabilir Ortak Bir veya bir kaç Uzun süreli Ana faktör Yüksek olması gerekmez Düşük Güvenilmeyebilir; satınalan inceler Düşük olabilir Göreceli olarak düşük Daha dağınık Orta derecede önemli Yüksek Yüksek Tedarikçide test; sertifikalı tedarikçi Yüksek Göreceli olarak yüksek Yakınlık önemli

Seçim Yöntemi ne olabilir?

Tedarikçilerin değerlendirilmesinde kullanılan teknikler (Talluri ve Narasimhan (2004)’den uyarlanmıştır)

Değerlendirme metodu Yazarlar

Ağırlıklı doğrusal modeller Doğrusal programlama Karışık tam sayılı programlama Analitik hiyerarşi prosesi Lamberson ve diğ. (1976), Timmerman (1986) Pan (1989), Turner (1988) Weber ve Current (1993) Barbarosoglu ve Yazgac (1997), Hill ve Nydick (1992), Narasimhan (1983), Chan ve Kumar ( 2006) Matriks metodu Çok amaçlı programlama Sahipliğin toplam maliyeti Temel bileşen analizi Gregory (1986) Weber ve Ellram (1993) Ellram (1995) Petroni ve Braglia (2000) Veri zarflama analizi Liu ve diğ. (2000) Narasimhan ve diğ. (2001), Weber ve Desai (1996) Yorumlayıcı yapısal modelleme İstatistiksel analiz Benzetim modeli Yapay sinir ağları Mandal ve Deshmukh (1994) Mummalaneni ve diğ. (1996) Verma ve Pullman (1998) Siying ve diğ. (1997) AHP ve hedef programlama entegrasyonu Wang ve diğ . (2004), O’Brien ve Ghodsypour (1998)

Yukarıdaki listeyi genişletmek mümkündür

Türkiye’den çalışmalar

 Türkiye’de yapılan çeşitli çalışmalarda da benzer yöntemler kullanılmıştır. Örneğin Yurdakul ve Coğun (2001), taşeron firmaların performansının değerlendirilmesinde AHP metodunu kullanmışlardır. Değerlendirme kriterleri olarak da güvenilirlik, süre, esneklik, kalite ve maliyet kriterlerini belirlemişlerdir.

Türkiye’den çalışmalar

 Sezen (2004), ise veri zarflama analizi yöntemini kullanarak tedarik zincirinde bayi performanslarını değerlendirmiştir.  Bıyık ve diğ. (2005) ise doğrusal programlama yöntemi ile tedarikçi seçimini gerçekleştirmişlerdir.

Türkiye’den çalışmalar

 Akman ve Yayla (2005) ise ürün geliştirme ekiplerine dahil olacak tedarikçilerin seçiminde AHP yönteminden faydalanmışlardır.  Demirel ve diğ. (2005) ise gıda sektöründe tedarikçi seçimi için bulanık bir model geliştirmişlerdir.

Türkiye’den çalışmalar

 Gözlü ve diğ, (2005) süt ürünleri üreten bir firma için tedarikçi değerlendirme ve seçiminde ağırlıklı puanlandırma metodunu kullanmışlardır.  Öz ve Baykoç ( 2004) ise tedarikçi seçiminde karar teorisi destekli uzman sistem yaklaşımını kullanmışlardır.

 Seçilecek yöntem fayda/maliyet analizini esas almalı  Pareto analizi kullanılabilir:  Toplam bütçenin %80 ini kapsayan az sayıdaki tedarikçi için daha bilimsel çalışılmalı

En Basit Yöntem: Klasik Puan Tabloları

XYZ Tedarikçisi/Taşeronu

Kriter Adı Kriter Ağırlığı Değerlendirme Puanı Ağırlıklı Puan Maliyet 0.40

7 2.8

Kalite Teslimat Hizmet TOPLAM 0.25

0.25

0.10

8 10 8 2 2.5

0.8

8.1

AHP 

Karar alternatiflerini toplam ağırlıklarına göre sıralar, en iyisini seçebilirsiniz



Çok sayıda kriterin bir arada değerlendirilmesini sağlar



İkili karşılaştırmalarla değerlendirme esasına dayanır

1. Amaç belirlenmeli  Örneğimizde En uygun tedarikçi/taşeron seçimi

2. Ana kriterler belirlenmeli Örneğin:

En uygun tedarikçi/taşeron seçimi Maliyet Kalite Hizmet Teslimat

3. Ana kriterler için varsa alt kriterler belirlenmeli Örneğin Kalite kriteri için;  Reddedilen ürün yüzdesi (RÜY)  Ürün performansı (ÜP)  TKY’ye uyumu (TKY)  ....

En uygun tedarikçi/taşeron seçimi Maliyet Kalite Hizmet

M1 ….

Mn RÜY ÜP TKY H1 ….

Hi T1

Teslimat

… Tj

4. Taşeron/Tedarikçi seçenekleri belirlenmeli Örneğin    Tedarikçi A Tedarikçi B Tedarikçi C

En uygun tedarikçi/taşeron seçimi Maliyet Kalite Hizmet

M1 ….

Mn RÜY ÜP TKY H1 ….

Hi T1 …….

Teslimat

… Tj A B C

5. İkili karşılaştırma matrislerini oluştur.

A

Maliyet

B C A

Kalite

B C A

Hizmet

B C

A B C 1 3 2 1/3 1 1/5 1/2 5 1 A B C 1 6 1/3 1/6 1 1/9 3 9 1 A B C 1 1/3 1 3 1 7 1 1/7 1 Değer Tanım Açıklama A B C Teslimat

A B C

1 1/3 1/2 3 1 4 2 1/4 1

1 3 5 7 9 Eşit önemli İki seçenekte eşit derecede öneme sahip Biraz önemli Tecrübe ve yargı bir kriteri diğerine karşı biraz üstün kılmakta Fazla önemli Tecrübe ve yargı bir kriteri diğerine karşı oldukça üstün kılmakta Çok fazla önemli Bir kriter diğerine göre üstün sayılmıştır Aşırı derece önemli Üstünlüğü gösteren kanıt çok büyük güvenilirliğe sahiptir 2,4,6,8 Ara değerler Uzlaşma gerektiğinde kullanılan iki ardışık yargı arasındaki değer.

6. Seçeneklerin önem dereceleri hesaplanır: i) Sütun toplamları alınacak. A B C

A

Maliyet

B C

1 3 2 1/3 1 1/5 1/2 5 1 A B C

A

Kalite

B C

1 6 1/3 1/6 1 1/9 3 9 1 A B C

A

Hizmet

B C

1 1/3 1 3 1 7 1 1/7 1 A B C Teslimat

A B C

1 1/3 1/2 3 1 4 2 1/4 1 Tedarikçi A B C

A

1 1/3 1/2 11/6 Maliyet

B

3 1 5 9

C

2 1/5 1 16/5

ii) Sütun elemanlarının normalizasyonu A B C

A

Maliyet

B C

1 3 2 1/3 1 1/5 1/2 5 1 A B C

A

Kalite

B C

1 6 1/3 1/6 1 1/9 3 9 1 A B C

A

Hizmet

B C

1 1/3 1 3 1 7 1 1/7 1 A B C Teslimat

A B C

1 1/3 1/2 3 1 4 2 1/4 1 Tedarikçi A B C

A

6/11 2/11 3/11 Maliyet

B

3/9 1/9 5/9

C

5/8 1/16 5/16

iii) Satır ortalamalarının hesabı A B C

A

Maliyet

B C

1 3 2 1/3 1 1/5 1/2 5 1 A B C

A

Kalite

B C

1 6 1/3 1/6 1 1/9 3 9 1 A B C

A

Hizmet

B C

1 1/3 1 3 1 7 1 1/7 1 A B C Teslimat

A B C

1 1/3 1/2 3 1 4 2 1/4 1 Tedarikçi A B C

A

0.5455

0.1818

0.2727

Maliyet

B

0.3333

0.1111

0.5556

C

0.6250

0.0625

0.3125

Ortalama

0.5012

0.1185

0.3803

1.0000

iv) Hesabı tüm kriterler için tekrarla Tedarikçi A B C Maliyet 0.5012

0.1185

0.3803

Kriterler Kalite 0.2819

0.0598

0.6583

Hizmet 0.1790

0.6850

0.1360

Teslimat 0.1561

0.6196

0.2243

v) Ana kriterler için ikili karşılaştırmalar yapılacak KRİTER Maliyet Kalite Hizmet Teslimat Maliyet 1 5 1/3 1/4 Kalite 1/5 1 1/9 1/7 Hizmet 3 9 1 1/2 Teslimat 4 7 2 1

vi) Ana kriter ağırlıkları hesaplanacak KRİTER Maliyet Kalite Hizmet Teslimat Maliyet 0.1519

0.7595

0.0506

0.0380

Kalite 0.1375

0.6878

0.0764

0.0983

Hizmet 0.2222

0.6667

0.0741

0.0370

Teslimat 0.2857

0.5000

0.1429

0.0714

Ortalama 0.1993

0.6535

0.0860

0.0612

1.0000

Öncelik vektörü Maliyet Kalite Hizmet Teslimat KRİTER 0.1993

0.6535

0.0860

0.0612

vii) Sonuç puanları hesaplanacak KRİTER A B C Maliyet 0.5012

0.1185

0.3803

Kalite 0.2819

0.0598

0.6583

Hizmet 0.1790

0.6850

0.1360

Teslimat 0.1561

0.6196

0.2243

Maliyet Kalite Hizmet Teslimat KRİTER 0.1993

0.6535

0.0860

0.0612

Tedarikçi A puanı = 0.1993(0.5012) + 0.6535(0.2819) + 0.0860(0.1790) + 0.0612(0.1561) = 0.3091

Tedarikçi B puanı= 0.1595

Tedarikçi C puanı = 0.5314

Tedarikçi C’yi seç.

Exhibit S7.1

AHP with Excel

Exhibit S7.2

AHP with Excel

Exhibit S7.3

AHP with Excel

Hesap kolaylığı açısından büyük modellerde Expert Choice yazılımı kullanılabilir

Analitik Ağ Süreci AHP hiyerarşik ilişkileri tek yönlü bir iskelet ile gösterirken, ANP, karar seviyeleri ve özellikler arasında daha karmaşık ilişkilerin dikkate alınmasını sağlar. Bu şekilde hiyerarşik yapılar ile modellenemeyen

karmaşık problemlerin kolay bir şekilde

modellenmesini sağlar. (a) Hiyerarşi (b) Ağ

Örnek bir uygulamada faktörler arasındaki bağımlılıklar aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.

Etkileyen Kriter Etkilenen Kriter

Üretim Kapasitesi (ÜK) GPU Karlılık Oranı (KO) ÜK,KO,CK,MP,TP, GPU, K, F Coğrafi Konum (CK) KO Miktar Performansı (MP) ÜK, F Teslimat Performansı (TP) ÜK, CK, MP, K Tedarikçi Geliştirme Programına Uyum (GPU) KO Kalite (K) GPU, K, P Fiyat (F) ÜK,KO,MP,GPU,K Paketleme (P) P

BULANIK (FUZZY) MANTIK  Her insan günlük hayatında kesin olarak bilinmeyen, bazen de önceden sanki kesinmiş gibi düşünülen, ama sonuçta kesinlik arz etmeyen durumlarla karşılaşır. Bu durumların sistematik bir şekilde önceden planlanarak sayısal öngörülerinin yapılması ancak bir takım kabul ve varsayımlardan sonra mümkün olabilmektedir.  Gerçek dünya karmaşıktır. Bu karmaşıklık genel olarak belirsizlik, kesin düşünceden yoksunluk ve karar verilmeyişten kaynaklanır. Birçok sosyal, iktisadi ve teknik konularda insan düşüncesinin tam anlamı ile olgunlaşmamış olmasından dolayı belirsizlikler her zaman bulunur.  Burada bilgi kaynaklarının temel ve kesin bilgilerine ilave olarak, özellikle sözel olan bilgileri de içerdiği vurgulanmalıdır. İnsan sözel düşünebildiğine ve bildiklerini başkalarına sözel ifadelerle aktarabildiğine göre bu ifadelerin kesin olması beklenemez.

KLASİK/BULANIK KÜMELER

1 µ(x) Soğuk Sıcak µ(x) 1 Soğuk Sıcak Sıcaklık (x) Bulanık sıcaklık kümesi Sıcaklık (x) Klasik sıcaklık kümesi

Bulanık Analitik Hiyerarşi Proses Yöntemi ile Değerlendirme SÖZEL ÖNEM Eşit Önemli Daha Önemli Çok Daha Önemli Kesinlikle Daha Önemli BULANIK ÖLÇEK (1,1,1) (1,3,5) (3,5,7) (5,7,9) (7,9,9) KARŞILIK ÖLÇEK (1/1,1/1,1/1) (1/5,1/3,1/1) (1/7,1/5,1/3) (1/9,1/7,1/5) (1/9,1/9,1/7)

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER [email protected]