Transcript Document

PowerPoint® Lecture Presentation
to accompany
Principles of Economics, Third Edition
N. Gregory Mankiw
Prepared by Mark P. Karscig, Central Missouri State University.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
1
GİRİŞ
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İktisadın on ilkesi
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
1
Ekonomi / İktisat
~ Fr économie 1. iktisat bilimi, 2.
tutumluluk ~ EYun oikonomía οικονομία ev
idaresi < EYun oikonómos οικονόμος ev idare
eden, kâhya, vekilharç § EYun oíkos οίκος ev +
EYun nomós νομός yönetim, düzen
~ Ar *iḳtiṣād ‫ إقتصاد‬ḳṣd < Ar ḳaṣd .1 ‫ قصد‬tam
hedefe yönelme, 2. doğru yol, amaca uygun,
mutedil
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İKTİSADIN ON İLKESİ
• Bir ekonomi pek çok farklı konuda karar
vermek zorundadır:
•
•
•
•
Kimler çalışacaklar/üretecekler?
Hangi mallar üretilmeli? Ne kadar üretilmeli?
Üretimde hangi kaynaklar kullanılmalı?
Üretilen mallar hangi fiyatlardan satılmalı?
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İKTİSADIN ON İLKESİ
Toplum ve kıt kaynaklar:
• Toplumun kaynaklarının yönetimi önemli, çünkü
kaynaklar kıt.
• Kıtlık. . . toplumun sınırlı kaynaklara sahip olduğu
ve bu nedenle insanların istediği tüm mal ve
hizmetlerin üretilemeyeceği anlamına gelir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İKTİSADIN ON İLKESİ
İktisat toplumun kıt kaynaklarının nasıl idare
edileceğini inceler.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İKTİSADIN ON İLKESİ
• İnsanlar nasıl karar verirler?
• İnsanlar bir şeyi alırken başka bir şeyden mahrum
olurlar.
• Bir şeyin maliyeti, onu elde etmek için
vazgeçtiğiniz şeydir.
• Rasyonel insanlar marjinde (sınırda) düşünürler.
• İnsanlar müşevviklere göre hareket ederler.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İKTİSADIN ON İLKESİ
• İnsanlar birbirleriyle nasıl etkileşimde
bulunurlar?
• Ticaret her iki tarafı da daha iyi yapabilir.
• Piyasalar iktisadî faaliyetleri organize etmenin
genellikle iyi bir yoludur.
• Devletler bazen iktisadî sonuçları daha iyi hale
getirebilirler.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İKTİSADIN ON İLKESİ
• Ekonominin bir bütün olarak nasıl çalıştığını
etkileyen güçler ve eğilimler:
• Hayat standardı bir ülkenin üretimine bağlıdır.
• Devlet çok para bastığında fiyatlar artar.
• Toplum kısa vadede enflasyon ile işsizlik arasında
bir ikilem yaşar.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 1: İnsanlar bir şey kazanırken başka bir
şeyi kaybederler.
“Bedava yemek yoktur!”
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 1: İnsanlar bir şey kazanırken başka bir
şeyi kaybederler.
Genellikle bir şeyi elde etmek için başka bir
şeyden vazgeçmek zorunda kalırız.
•
•
•
•
Silaha karşı tereyağı
Gıdaya karşı giysi
Boş vakte karşı iş
Etkinliğe karşı eşitlik.
Karar vermek, hedefler/amaçlar arasında
seçim yapmayı gerekli kılar.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 1: İnsanlar bir şey kazanırken başka bir
şeyi kaybederler.
• Etkinlik – Adalet
• Etkinlik toplumun kıt kaynaklarından elde
edebileceğinin en fazlasını elde ettiği anlamına
gelir.
• Adalet kıt kaynakların getirilerinin toplumun üyeleri
arasında adil bir şekilde dağıldığı anlamına gelir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 2: Bir şeyin maliyeti, onu elde etmek için
vazgeçilen şeydir.
• Karar vermek için alternatiflerin maliyetlerini
faydaları ile karşılaştırmak gerekir.
• Okula mı gitmeli yoksa çalışmalı mı?
• Ders mi çalışmalı yoksa arkadaşla mı buluşmalı?
• Sabah derse mi gitmeli yoksa uyumalı mı?
• Bir şeyin fırsat maliyeti, onu elde etmek için
vazgeçilen şeydir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 2: Bir şeyin maliyeti, onu elde etmek için
vazgeçilen şeydir.
LA Laker’ın basketbol
yıldızı Kobe Bryant,
liseden sonra
üniversiteye gitmek
yerine doğrudan
profesyonel lige
geçmeyi tercih etti ve
milyonlarca dolar
kazandı.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 3: Rasyonel insanlar marjinde
düşünürler.
• Mevcut bir eylem planı üzerindeki küçük, ek
değişiklikler marjinal değişikliklerdir.
İnsanlar marjindeki maliyetleri ve
faydaları karşılaştırarak karar verirler.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 4: İnsanlar müşevviklere (incentives)
göre hareket ederler.
• Maliyetlerdeki ve faydalardaki marjinal
değişiklikler insanların davranışlarını etkiler.
• Bir alternatifin marjinal faydası onun marjinal
maliyetinin üzerindeyse o alternatif diğer
alternatiflere tercih edilir!
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 5: Ticaret herkesin durumunu daha iyi
yapabilir.
• İnsanlar birbirleri ile ticaret yapabildikleri için
kazançlı çıkarlar.
• Ticaretten tarafların fayda sağlaması rekabete
yol açar.
• Ticaret insanların en iyi yapabildikleri şeyde
uzmanlaşmalarına imkan verir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 6: Piyasalar iktisadî faaliyetleri
düzenlemenin genellikle iyi bir yoludur.
• . Piyasa ekonomisi, mal ve hizmet piyasalarında
çok sayıda firma ve hanehalkının desentralize
kararlarıyla kaynakların dağıtıldığı bir
ekonomidir.
• Hanehalkları ne satın alacaklarına ve nerede ne
olarak çalışacaklarına karar verirler.
• Firmalar kimleri çalıştıracaklarına ve ne
üreteceklerine karar verirler.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 6: Piyasalar iktisadî faaliyetleri
düzenlemenin genellikle iyi bir yoludur.
• Adam Smith piyasalarda faaliyet gösteren
hanehalklarının ve firmaların görünmez bir el
tarafından yönlendiriliyormuş gibi
davrandıklarını gözlemledi.
• Hanehalkları ve firmalar karar verirken fiyatlara
baktıkları için kendi eylemlerinin sosyal
maliyetlerini de dikkate alırlar.
• Sonuç olarak, fiyatlar sayesinde toplumun tamamı
için en yüksek refah düzeyine ulaşılması için uygun
kararlar verilir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 7: Devletler bazen piyasa sonuçlarını
iyileştirebilirler.
• Piyasa, kaynakları etkin dağıtamadığı zaman
piyasa başarısızlığı meydana gelir.
• Piyasa başarısızlığa uğradığı vakit devlet
etkinliği ve adaleti sağlamak için müdahalede
bulunabilir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 7: Devletler bazen piyasa sonuçlarını
iyileştirebilirler.
• Piyasa başarısızlığının muhtemel nedenleri:
• Dışsallık: Bir kişi ya da firmanın eylemlerinin
üçüncü bir tarafın refahını etkilemesi.
• Piyasa gücü: Bir kişi ya da firmanın piyasa fiyatları
üzerinde aşırı etki sahibi olması.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 8: Hayat standardı bir ülkenin üretimine
bağlıdır.
• Hayat standardı farklı şekillerde ölçülebilir:
• Kişisel gelirler karşılaştırılabilir.
• Bir ülkenin üretiminin toplam piyasa değerine
bakılabilir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 8: Hayat standardı bir ülkenin üretimine
bağlıdır.
• Hayat standartlarındaki hemen her farklılık
ülkelerin üretkenliliklerindeki farklılıklarla
karşılaştırılabilir.
• Üretkenlik: Bir işçinin bir saatte üretebileceği
mal ve hizmet miktarı.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 8: Hayat standardı bir ülkenin üretimine
bağlıdır.
• Hayat standardı farklı şekillerde ölçülebilir:
• Kişisel gelirler karşılaştırılabilir.
• Bir ülkenin üretiminin toplam piyasa değerine
bakılabilir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 9: Devlet çok fazla para bastığında
fiyatlar artar.
• Enflasyon, bir ekonomideki fiyatlar genel
seviyesinde artış anlamına gelir.
• Enflasyonun nedenlerinden biri para
miktarındaki artıştır.
• Devlet, para miktarını çok fazla artırdığında
paranın değeri düşer.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
İlke 10: Kısa dönemde toplum enflasyonla
işsizlik arasında bir ikilem yaşar.
• Phillips Eğrisi enflasyon ile işsizlik arasındaki
ilişkiyi gösterir
Inflation  Unemployment
Bu kısa dönemli bir ikilemdir!
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
Özet
• Bireyler karar verirken farklı alternatifler
arasında ikilem yaşarlar.
• Her bir eylemin maliyeti, o eylem nedeniyle
vazgeçilen fırsatlar cinsinden ifade edilir.
• Rasyonel insanlar, karar verirken marjinal
maliyetlere ve marjinal faydalara bakarlar.
• İnsanlar karşı karşıya oldukları müşevviklere
göre karar verirler.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
Özet
• Ticaret her iki tarafa da fayda sağlayabilir.
• Piyasalar insan davranışlarını koordine etmenin
(uyumlulaştırmanın) genellikle iyi bir yoludur.
• Eğer piyasa başarısızlığı varsa ya da piyasadaki
sonuç adaletsizse devlet bazen müdahalede
bulunarak piyasa sonucunu iyileştirebilir.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
Özet
• Üretkenlik hayat standardının en temel
kaynağıdır.
• Para miktarının büyümesi, enflasyonun en
temel nedenidir.
• Toplum kısa dönemde enflasyon ve işsizlik
arasında bir ikilem yaşar.
Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning