Transcript دکتر آزیتا افراشی

‫به نام خداوند جان و خرد‬
‫دستاوردهای رویکرد شناختگرا در مطالعه معنا‬
‫آزیتا افراش ی‬
‫پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی‬
‫پرسش های اصلی‬
‫• آیا رویکرد شناختگرا دستاوردی برای مطالعه معنای زبانی دارد؟‬
‫• اگر پاسخ به پرسش فوق مثبت است‪ ،‬این دستاورد(ها) چیست؟‬
‫• دستاوردهای مطالعه معنا با رویکرد شناختگرا برای زبان شناس ی‬
‫ایرانی چیست؟‬
‫زمینه شکل گیری معنا شناس ِی ِِ شناختی‬
‫• محدود شدن پژوهش های معناشناس ی به یادداشتهای کیفی ای که‬
‫در بهترین صورت به رساالت فلسفی شباهت داشتند‪.‬‬
‫• محدود شدن موضوعات پژوهش به مفاهیم موجود مثل‪ :‬نشانه‪-‬‬
‫روابط مفهومی‪ -‬برخی موضوعات در معنا شناس ی منطقی‬
‫• کم اهمیت شدن معنا شناس ی در جوامع دانشگاهی نسبت به حوزه‬
‫هایی مانند نحو و واج شناس ی‬
‫رکود‬
‫(علل درونی و علل بیرونی)‬
‫علل درونی‬
‫‪ -1‬کاهش موضوعات و تکراری شدن‬
‫‪ -2‬بیحاصل شدن نتایج پژوهش ها‬
‫‪ -3‬گریز از نظریه‬
‫علل بیرونی‬
‫‪ -1‬قطع ارتباط معنا شناس ی با سایر حوزه های زبان شناس ی‬
‫‪ -2‬بی اعتنایی نسبت به مسیر علم‬
‫رکود‬
‫(علل بیرونی)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اثبات گرایی علم قرن بیستم ‪ :‬عدم امکان تبیین فرایندهای ذهنی و‬
‫نقش بافت‬
‫نوع زبانهای مورد مطالعه در پژوهش های زبانی آمریکایی در اوایل‬
‫قرن بیستم‬
‫جایگاه کانونی نحو در زبان شناس ی زایا و به حاشیه رانده شدن معنا‬
‫شناس ی‬
‫ماهیت زبان شناس ی اروپایی‪ :‬از یکسو پیوند دائمی زبان شناس ی‬
‫همزمانی و درزمانی و از سوی دیگر عدم دستیابی به تبیین قاعده‬
‫مندی ها در حوزه معنا‬
‫گریز از نظریه‬
‫(مساله معنا شناس ی در قرن بیستم)‬
‫• توصیفگرایی محض در حوزه معنا‪:‬‬
‫عدم دستیابی به تعمیم های معنایی‬
‫بی اعتنایی به نظام همزمانی و درزمانی در حوزه معنا‬
‫جریانهای تاثیرگزار بر درک قاعده مندی ها‬
‫در حوزه معنا‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫احیای اندیشه های نئوورفی به خصوص ‪NSM‬‬
‫پژوهش های بین رشته ای روان شناس ی‪ -‬زبان شناس ی(‪)Rosch‬‬
‫پژوهش های بین رشته ای جامعه شناس ی‪ -‬زبان شناس ی(‪)Labov‬‬
‫مطالعات دستوری‪ -‬معنایی در اروپا برای مثال‪ :‬حروف اضافه –‬
‫دستوری شدگی‪ -‬واژه نامه های تاریخی چند زبانه و موضوعی‬
‫جمع بندی مقدماتی‬
‫آماده شدن بستر شکل گیری نظریه خودجوش معنایی برای تبیین‪:‬‬
‫• شواهد بین زبانی‬
‫وجود ضمیر اشاره در تمام زبانها – مفهوم عدد – مفهوم زمان – مفهوم حرکت‪.‬‬
‫• شواهد تاریخی‬
‫چندمعنایی افعال حس ی – حروف اضافه و اعضای بدن در زبانهای هندو‬
‫اروپایی‬
‫• بررس ی رابطه زبان و فرهنگ ‪ :‬تعمیم های معنایی فرهنگ وابسته‬
‫الزامات نظریه خودجوش معنایی‬
‫• قدرت تبیین فرایندهای ذهنی دخیل در تکوین‪ ،‬درک و انتقال معنا‬
‫• قدرت تبیین تاثیرات بافت و فرهنگ در تکوین‪ ،‬درک و انتقال معنا‬
‫• شرکت در تعامل بین رشته ای با سایر علوم‬
‫شکل گیری معنا شناس ی شناختی‬
‫(عوامل درونی و بیرونی)‬
‫• عامل درونی‪:‬‬
‫نتیجه طبیعی مسیر نظریه پردازی در حوزه معنا با توجه به‪:‬‬
‫‪Ostension-reference-denotation- sense/concept‬‬‫‪Context- culture‬‬
‫تبیین فراگیر تعمیم پذیری های معنایی از ذهن تا بافت‬
‫عامل بیرونی‪:‬‬
‫شکل گیری علم شناخت و زبان شناس ی شناختی‬
‫نگاه تازه به زبان و معنا‬
‫• زبان ابزاری برای سامندهی به اطالعات است‬
‫اطالعات از درونی ترین تجربه های شناختی تا تجربیات فراگیر‬
‫فرهنگی را شامل می گردد‪.‬‬
‫• معنا از بافت برمی خیزد‬
‫• زبان در تمام سطوح آن نظامی بازنمودی است(در قالب اصطالحات‬
‫قدیمی تر نشانه ای است)‬
‫زبان شناس ی شناختی‬
‫روش های پژوهش قرن ‪21‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫گریز از تعاریف‬
‫گریز از فرضیه ها‬
‫شکل گیری حوزه های پژوهش طی مسیر پژوهش‬
‫یافتن پاسخ برای سوال های طرح نشده‬
‫طرح سوال‬
‫این نگرش جدید در معنا شناس ی زبان آیا برای زبان شناس ی ایرانی‬
‫دستاوردی دارد؟‬