دکتر آزیتا افراشی
Download
Report
Transcript دکتر آزیتا افراشی
به نام خداوند جان و خرد
دستاوردهای رویکرد شناختگرا در مطالعه معنا
آزیتا افراش ی
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پرسش های اصلی
• آیا رویکرد شناختگرا دستاوردی برای مطالعه معنای زبانی دارد؟
• اگر پاسخ به پرسش فوق مثبت است ،این دستاورد(ها) چیست؟
• دستاوردهای مطالعه معنا با رویکرد شناختگرا برای زبان شناس ی
ایرانی چیست؟
زمینه شکل گیری معنا شناس ِی ِِ شناختی
• محدود شدن پژوهش های معناشناس ی به یادداشتهای کیفی ای که
در بهترین صورت به رساالت فلسفی شباهت داشتند.
• محدود شدن موضوعات پژوهش به مفاهیم موجود مثل :نشانه-
روابط مفهومی -برخی موضوعات در معنا شناس ی منطقی
• کم اهمیت شدن معنا شناس ی در جوامع دانشگاهی نسبت به حوزه
هایی مانند نحو و واج شناس ی
رکود
(علل درونی و علل بیرونی)
علل درونی
-1کاهش موضوعات و تکراری شدن
-2بیحاصل شدن نتایج پژوهش ها
-3گریز از نظریه
علل بیرونی
-1قطع ارتباط معنا شناس ی با سایر حوزه های زبان شناس ی
-2بی اعتنایی نسبت به مسیر علم
رکود
(علل بیرونی)
•
•
•
•
اثبات گرایی علم قرن بیستم :عدم امکان تبیین فرایندهای ذهنی و
نقش بافت
نوع زبانهای مورد مطالعه در پژوهش های زبانی آمریکایی در اوایل
قرن بیستم
جایگاه کانونی نحو در زبان شناس ی زایا و به حاشیه رانده شدن معنا
شناس ی
ماهیت زبان شناس ی اروپایی :از یکسو پیوند دائمی زبان شناس ی
همزمانی و درزمانی و از سوی دیگر عدم دستیابی به تبیین قاعده
مندی ها در حوزه معنا
گریز از نظریه
(مساله معنا شناس ی در قرن بیستم)
• توصیفگرایی محض در حوزه معنا:
عدم دستیابی به تعمیم های معنایی
بی اعتنایی به نظام همزمانی و درزمانی در حوزه معنا
جریانهای تاثیرگزار بر درک قاعده مندی ها
در حوزه معنا
•
•
•
•
احیای اندیشه های نئوورفی به خصوص NSM
پژوهش های بین رشته ای روان شناس ی -زبان شناس ی()Rosch
پژوهش های بین رشته ای جامعه شناس ی -زبان شناس ی()Labov
مطالعات دستوری -معنایی در اروپا برای مثال :حروف اضافه –
دستوری شدگی -واژه نامه های تاریخی چند زبانه و موضوعی
جمع بندی مقدماتی
آماده شدن بستر شکل گیری نظریه خودجوش معنایی برای تبیین:
• شواهد بین زبانی
وجود ضمیر اشاره در تمام زبانها – مفهوم عدد – مفهوم زمان – مفهوم حرکت.
• شواهد تاریخی
چندمعنایی افعال حس ی – حروف اضافه و اعضای بدن در زبانهای هندو
اروپایی
• بررس ی رابطه زبان و فرهنگ :تعمیم های معنایی فرهنگ وابسته
الزامات نظریه خودجوش معنایی
• قدرت تبیین فرایندهای ذهنی دخیل در تکوین ،درک و انتقال معنا
• قدرت تبیین تاثیرات بافت و فرهنگ در تکوین ،درک و انتقال معنا
• شرکت در تعامل بین رشته ای با سایر علوم
شکل گیری معنا شناس ی شناختی
(عوامل درونی و بیرونی)
• عامل درونی:
نتیجه طبیعی مسیر نظریه پردازی در حوزه معنا با توجه به:
Ostension-reference-denotation- sense/conceptContext- culture
تبیین فراگیر تعمیم پذیری های معنایی از ذهن تا بافت
عامل بیرونی:
شکل گیری علم شناخت و زبان شناس ی شناختی
نگاه تازه به زبان و معنا
• زبان ابزاری برای سامندهی به اطالعات است
اطالعات از درونی ترین تجربه های شناختی تا تجربیات فراگیر
فرهنگی را شامل می گردد.
• معنا از بافت برمی خیزد
• زبان در تمام سطوح آن نظامی بازنمودی است(در قالب اصطالحات
قدیمی تر نشانه ای است)
زبان شناس ی شناختی
روش های پژوهش قرن 21
•
•
•
•
گریز از تعاریف
گریز از فرضیه ها
شکل گیری حوزه های پژوهش طی مسیر پژوهش
یافتن پاسخ برای سوال های طرح نشده
طرح سوال
این نگرش جدید در معنا شناس ی زبان آیا برای زبان شناس ی ایرانی
دستاوردی دارد؟