Transcript การบริหารความเสี่ยง - สำนักพัฒนาทุนและองค์กรการเงินชุมชน

การบริหาร
่
ความเสียง
Strategic Risk
สานั
กพัฒนาทุนและองค ์กร
Mangement
การเงินชุมชน
กรมการพัฒนาชุมชน
ความสาคัญของ
่
ยง
ความเสี
่
ความเสียง (Risk) ใน
ระบบบริหาร
่
ความเสียง หมายถึง
่
“โอกาสหรือเหตุการณ์ท ี
่
ไม่พงึ ประสงค ์ทีจะส่งผล
ลองพิจารณาสถานการณ์
้
ต่อไปนี ....
พาหลานเดินข้านถนน
้
ทันใดนันเอง
รถคน
ั หนึ่ งเบรกแตก
สมศรีกาลังพิมพ ์รายงานสาคัญ
คอมพิวเตอร ์ของเธอก็ตด
ิ ไวร ัส
่ องส่งในว ันรุง่ ขึน
้
ทีต้
้
ของเธอหายไปทังหมด
จู ่ ๆ
รายงาน
่
้
จะเห็นได้วา
่ ความเสียงนั
นสามารถ
้
เกิดขึนได้
เสมอ ในทุกที่ ทุกเวลา
่
้
และเกิดได้ก ับทุกคน ความเสียงนั
น
จะก่อให้เกิดความเสียหาย ทาให้เรา
ไม่บรรลุว ัตถุประสงค ์ของเรา
ต ัวอย่างกรณี ขา้ งต้นจะเห็นได้วา
่
รถชนทาให้ยายและหลานไม่
สามารถไปถึงจุดหมายปลายทางได้
ไวร ัสคอมพิวเตอร ์ทาให้สมศรีส่ง
รายงานของเธอไม่ทน
ั ตามกาหนด
ประเภทของความ
่
เสียง
่ แบ่งออกเป็ น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ตามแหล่งกาเนิ ด คือ
ความเสียง
่
่ ดจากปั จจ ัยภายใน
•ความเสียงที
เกิ
้
1.operational Risk – เกิดจากขันตอน
อุปกรณ์ รวมถึง
บุคลากรในการปฏิบต
ั งิ าน (Human Resource Risk)
่
2.Financial Risk – เกิดจากความไม่พร ้อมในเรืองงบประมาณ
การเงิน ความผิดพลาดจากการเบิกจ่าย สภาพคล่องทาง
การเงิน
3.Strategic Risk – เกิดจากกลยุทธ ์ และนโยบายในการ
บริหารงาน
่
่ ดจากปั จจ ัยภายนอก
•ความเสียงที
เกิ
1.Competitive Risk – เกิดจากสภาวะการแข่งขัน บริษท
ั
คูแ่ ข่ง
2.Supplier Risk – เกิดจากบริษท
ั คูค
่ ้าและผูส้ ง่ มอบงานใหเ้ รา
3.Regulatory Risk เกิดจากกฎหมาย กฎระเบียบราชการ
่
มีความเสียง
้
มากมายอย่างนี
แล้วเราควรจะ
ทาอย่างไรกันดี?
ระบบบริหาร
่
ความเสียง
่ จะทาให ้เราทราบปัญหาล่วงหน้า และเตรียมวิธ ี
ระบบบริหารความเสียง
ป้ องกันแก ้ไขได ้
่
ชว่ ยลดโอกาสการสู ญเสียและเพิมโอกาสความส
าเร็จ สง่ ผลให ้
องค์กรดำรงอยูอ
่ ย่ำงยัง่ ยืน และเติบโต
อย่ำงต่อเนือ
่ ง”
่
ระบบบริหารความเสียง
(Risk Management System) หมำยถึง
ี หำยทีอ
กระบวนกำรทีจ
่ ัดทำขึน
้ อย่ำงเป็ นระบบ เพือ
่ ลดควำมเสย
่ ำจ
ี่ งต่ำง ๆ ให ้อยูใ่ นระดับทีย
เกิดขึน
้ จำกควำมเสย
่ อมรับได ้ ซงึ่ ประกอบไป
ด ้วย 5 ขัน
้ ตอน ดังนี้
ั ว่ำเรำต ้องกำรอะไร
1. กำรกำหนดวัตถุประสงค์ – เจำะจงให ้แน่ชด
ี่ ง – หำว่ำควำมเสย
ี่ งทีอ
2. กำรระบุควำมเสย
่ ำจะเกิดขึน
้ มี
อะไรบ ้ำง
ี่ ง – จัดลำดับควำมเสย
ี่ งตำมควำมรุนแรง
3. กำรประเมินควำมเสย
ี่ ง – เตรียมแผนรับมือกับควำม
4. กำรสร ้ำงแผนจัดกำรควำมเสย
ี่ ง
เสย
5. กำรติดตำมและสอบทำน – ตรวจสอบและรำยงำนผลอย่ำง
การบริหารความ
่
เสียง
5. การติดตามและสอบทาน
ี่
4. การสรางแ
้ ผนจัดการความเสยง
ี่
3. การประเมินความเสยง
ี่
2. การระบุความเสยง
1. การกาหนดวัตถุประสงค์
่
การทาระบบบริหารความเสียงให้
ครบ
้
้ นได ซึงต้
่ องค่อย
ทัง้ 5 ขันตอน
ก็เปรียบเสมือนการก้าวขึนบั
้ ละก้าว ๆ จนถึงขึนสุ
้ ดท้าย เราก็จะมีระบบ
ๆ ก้าวขึนที
่
่ ประสิทธิภาพนั่นเอง
บริหารความเสียงในองค
์กรทีมี
วัตถุประสงค ์
่
่
่
ความเสียง
หมายถึง สิงใดก็
ตามทีอาจ
้
้
เกิดขึนแล้
วส่งผลกบ
ั ว ัตถุประสงค ์ของเรา ดังนันใน
้
่
ขันตอนแรกเราจึ
งควรทีจะต้
องกาหนดว ัตถุประสงค ์ที่
่ ควรจะต้อง
แน่ ช ัดก่อน การกาหนดว ัตถุประสงค ์ทีดี
“SMART” ดังต่อไปนี ้
Specific
- มีความเฉพาะเจาะจง ทุกคน
เข้าใจตรงกัน
้ั ง
Measurable
- สามารถวัดได้ทงเชิ
ปริมาณหรืองเชิงคุณภาพ
Attainable - สามารถทาให้บรรลุผลได้
Relevant
- มีความสัมพันธ ์กับนโยบายหลัก
ในระด ับสู ง
Timely
- มีกาหนดเวลาในการทา
ตัวอย่างการกาหนดวัตถุประสงค ์
ของกองทุนชุมชน
OBJECTIVE
ลดจานวน
สมาชกิ ไม่ชาระหนีเงิ
้ นกู ้
ลงเป็น 0รายเพือ่ เป็นการ
ลดโอกาสการสูญเสยี
รายไดขอ
้ งกองทุน
ภายในปี 2555
S: เจาะจงว่า สมาชิกไม่ชา
ระหนี ้
M,A: วัดได้ไม่ยากเกินไป
R: สัมพันธกั์ บนโยบายหน่วยงาน
T : กาหนดเวลาไว้
่
2. การระบุความเสียง
่ - ปั จจัยภายใน
ตารางสาหร ับระบุความเสียง
่
ประเภทความเสียง
กระบวนการ/กิจกรรม
่ ยวข้
่
ทีเกี
อง
่
่
้
ความเสียงที
อาจเกิ
ดขึน
่
ความเสียงด
้านกลยุทธ ์
การบริหารเงิน
-การกาหนดวงเงินกู ้สูงกว่าเงินฝากหลายเท่า
-การให ้กู ้ในวงเงินสูงเกินไป
่
- การกาหนดค่าตอบแทนกรรมการเป็ นอัตราคงทีใน
ระดับสูง
่
ความเสียงด
้านเครดิต
กิจกรรมการกู ้ยืม
้ ดชาระหนี ้
-สมาชิกไม่ชาระหนี /ผิ
้ ตรงตามกาหนดเวลา
-สมาชิกชาระหนี ไม่
้
- ทายาทไม่รบั ผิดชอบภาระหนี ของลู
กหนี ้
้
- ผู ้คาประกั
นปฏิเสธการชาระหนี ้
่
ความเสียงด
้านสภาพ
คล่อง
ระบบงานการเงิน
-มีเงินหมุนเวียนไม่เพียงพอให ้สมาชิกู ้
้ นกู ้เจ ้าหนี ภายนอก
้
- มีเงินหมุนเวียนไม่พอชาระหนี เงิ
-มีเงินคงเหลือมาก สมาชิกไม่ยอมกู ้
่
ความเสียงด
้าน
ปฏิบต
ั ก
ิ าร
(Operational Risk)
แผนการ
ดาเนิ นงาน
-ไม่มก
ี ารควบคุมภายใน (การทุจริต)
่ คณ
- ขาดระบบงานทีมี
ุ ภาพ
-บุคลากรขาดความรู ้/ประสบการณ์
-ไม่กระจายงาน(บุคคลเดียวทาหลายหน้าที)่
(Strategic Risk)
(Credit Risk)
(Liquidity Risk)
่ ตารางสาหร ับระบุความเสียง
ปั จจัยภายนอก
่
ประเภทความเสียง
กระบวนการ/กิจกรรม
่ ยวข้
่
ทีเกี
อง
่
่
้
ความเสียงที
อาจเกิ
ดขึน
่
ความเสียงด
้านกลยุทธ ์
(Straegic Risk)
การบริหารงาน
-กระแสโลกาภิวฒ
ั น์
-เสถียรภาพทางกการเงิน
่
ความเสียงด
้านเครดิต
(Credit Risk)
กิจกรรมกลุม
่
-คูแ่ ข่งทางการค ้า
-พฤติกรรมสมาชิกกลุม
่
่
ความเสียงด
้านสภาพคล่อง
(Liquidity Risk)
ระบบการเงิน
่
- การเปลียนแปลงทางเศรษฐกิ
จ
่
ความเสียงด
้านปฏิบต
ั ก
ิ าร
(Operational Risk)
กระบวนการเงิน
่
-การเปลียนแปลงของกฎหมาย
่
- การเปลียนแปลงของเทคโนโลยี
3. การประเมินความ
่
เสียง
ไม่บ่อย
ประเภท
รุนแรง
(ก)
ไม่รุนแรง
(2)
(2)
่
โอกาสในการเกิดความเสียง
บ่อย (1)
ก1
้
เป็ นเหตุการณ์ทเกิ
ี่ ดขึนแล
้วสร ้างความ
้ ส่งผลต่อความชือมั
่ นของ
่
เสียหายระยะสัน
่ ัดเจน สร ้างความ
องค ์กร เป็ นรูปธรรมทีช
่ ยงขององค ์กร ต ้องแก ้ไข
เสียหายต่อชือเสี
่
้ อย
โดยเร่งด่วนและมีโอกาสทีจะเกิ
ดขึนบ่
ก2
้
เป็ นเหตุการณ์ทเกิ
ี่ ดขึนแล
้วสร ้างความ
้ ส่งผลต่อความเชือมั
่ น
่
เสียหายระยะสัน
่ ัดเจน สร ้าง
ขององค ์กร เป็ นรูปธรรมทีช
่ ยงขององค ์กร แต่
ความเสียหายต่อชือเสี
มีโอกาสในการเกิดไม่บ่อย
ข1
้
เป็ นเหตุการณ์ทเกิ
ี่ ดขึนแล
้วส่งผลในระยะ
ยาว ความเสียหายอาจจะไม่รน
ุ แรงในระยะ
่ั
ต ้น แต่บนทอนหรื
อเป็ นอุปสรรคต่อการ
้ อย
พัฒนาในอนาคตและมีโอกาสเกิดขึนบ่
ข2
้
เป็ นเหตุการณ์ทเกิ
ี่ ดขึนแล
้วส่งผลในระยะ
ยาว ความเสียหายอาจจะไม่ช ัดเจน แต่
่
บันทอนหรื
อเป็ นอุปสรรคต่อการพัฒนา
้ บ่อย
ในอนาคตและมีโอกาสเกิดขึนไม่
ตัวอย่างแบบสอบถามการ
่
ประเมิ
น
ความเสี
ยง
ี่
ตัวอย่างแบบสอบถามเรือง
่ การประเมินความเสยงหน่วยงาน
TI
กรุณาจัดระดับความเสยงี่ โดยขีด/ ลงในตารางความคิดเห็นของท่าน
ขอ้
ความเสยงี่
้
1 ระบบงานทีพัฒ
่ นาขึน้ ไม่มีการนาไปใชงาน
ี
2 ระบบล่ม เสยหาย
3 ระบบเกิดความล่าชา้
4 อุปกรณ์การสอนไม่เพียงพอ
ความ
รุนแรง
โอกาส
เกิด
ก
1 2
ข
4. การสร ้างแผนจัดการ
่
่
ความเสียงยง
การสร ้างแผนจัดการความเสี
คือ การหาวิธท
ี ี่
เหมาะสมสาหร ับจัดการ
่
้
แต่ละความเสียงให้
ลดความรุนแรง เกิดขึนได้
น้อยลง หรือกาหนดมาตรการ
ในการควบคุมดูแลไม่ให้เกิดระด ับอ ันตราย โดยมี
รู ปแบบในการจ ัดการ
่ 4 แบบ หรือ 4T STRATEGIFS
ความเสียง
่
1. Take - การยอมร ับความเสียง
(Risk
Acceptance)
่
2. Treat - การลด/ควบคุมความเสียง
(Risk
?
=
why – why
Analysis
Why – why Analysis เป็ น
เทคนิ คการวิเคราะห ์
่ นต้นเหตุให้
หาปั จจ ัยทีเป็
เกิดปรากฎการณ์อย่างเป็ น
้ั
ระบบ มีขนตอน
ไม่เกิดการตก
หล่น ไม่ใช่การคิด
แบบคาดเดาหรือนั่งเทียนแต่อาศ ัย
ตัวอย่าง
่
การวิเคราะห ์ Why – why เรืองข้
อมู ล
่
คลาดเคลือน/ไม่
ทน
ั สมัย
ขาดระบบ
เครือข่าย
ฐานข้อมูล
ทีเป็่ นเอกภาพ
ทาไมเกิด2
1. ดานวิ
้ ธีการ/
ติดตามการ
ควบคุม
2. ดานอุ
้ ปกรณ์/
ซอฟท์แวร์/ระบบ
3. ดานแ
้ หล่งขอมูล
้
ทาไมเกิด3.1 ทาไมเกิด2.2 ทาไมเกิด2.1 ทาไมเกิด1.2
ี่
ปัจจัยเสยง
ทาไมเกิด1
่
ความคลาดเคลือน
ไม่ทันสมัย
ทาไมถึงเกิดความเสยี่ ง
ี่
ความเสยง
1.1ไม่มีอานาจในการขอ
ขอมูล
้
1.2แบบฟอร์ม/บันทึก
้
ยากต่อการใชงาน
2.1ระบบขาดการปรับปรุง
แกไข้ ใหทั้นสมัย(update)
2.2อุปกรณ์เครือ่ งมือไม่
ทันสมัย
3.1ขอมูล
้ ทีได
่ รับ
้ มีความ
้ ม่ถูกตอง้ เชน่
ล่าชา/ไ
ขอมูล
้ สาหรับงานเฉพาะกิจ
ชอ่ งสุดทาย้
จะเป็นปัจจัย
ทีเป็่ นตนเห
้ ตุ
ี่
ของความเสยง
แผนการจัดการความ
่
่
เสียงทีดี
1. กระทาได้เร็ว
2. ใช้งบประมาณน้อย
3. มีประสิทธิภาพในการลดความ
่
เสียง
่
4. ควบคุมหรือป้ องกันความเสียง
ได้อย่างเห็นผล
มาตรก
าร
ควบคุม
1.........
........
2.........
........
3.........
........
แผนปฏิบต
ั ก
ิ ารร ับมือและ
่
จัดการความเสี
ยง
ห้วงระยะเวลา
ผู ร้ ับผิด
ชอบ
ทร ัพยา
กร/
งบประม ม.ค ก.พ มี.
าณ
.
.
ค.
เม.
ย
พ.
ค.
มิ.
ย.
ก.
ค.
ส.
ค.
ก.
ย.
ต.
ค.
พ.
ย.
ธ.
ค.
5. การติดตามและสอบทาน
ติดตาม
ผล
สอบทานแผน
่
ความเสียง
กาหนดข้อมู ล
ติดตาม
กาหนดแผนทัง้
ปี
ประเมินความ
่
เสียงซ
า้ ปี ละ 1
ครง้ั
กาหนดความถี่
สอบทาน
แผนการจัดทาระบบ
่
บริหารความเสียง
้
ขันตอนการด
าเนิ นงาน
ปี พ.ศ.
ม.ค
.
กาหนดว ัตถุประสงค ์
่
ระบุความเสียง
่ ครงที
้ั ่ 1
ประเมินความเสียง
่
วางแผนจด
ั การความเสียง
ดาเนิ นการตามแผน
รายงานผลการดาเนิ นงาน
่ ครงที
้ั ่ 2
ประเมินความเสียง
่
ทบทวนและปร ับเปลียน
แปน
ก.พ
.
มี.ค
.
เม.ย.
พ.ค
.
มิ.ย
.
ก.ค
.
ส.ค
.
ก.ย
.
ต.ค
.
พ.ย
.
ธ.ค
.
่
่
ระบบบริ
หารความเสี
ยงที
1. มีกระบวนการวางแผนและจัดท
าเอกสาร
อย่างเป็ นระบบ
ดี้อมทีจะค้
่
2. คณะดาเนิ นงานพร
นหาและจัดการ
่
กับความเสีย
่
่
ทีพบ
โดยไม่หลบเลียงปั
ญหา
่
้ นแล้ว
3. หลังจากการประเมินความเสียงขั
นต้
ควรจะมีการทาซา้
่ าหนด เพือตรวจสอบ
่
อีกตามระยะเวลาทีก
่
ความเสียงเดิ
มและ
่
ค้นหาความเสียงใหม่
ๆ
่ นมาตรฐาน
4. มีหลักเกณฑ ์ประเมินทีเป็
ครอบคลุมองค ์ประกอบ
ทุกส่วน
่
ปั
จ
จัยที
ท
าให้ระบบบริ
หาร บ
่ วยในการจัดเก็
1.เทคโนโลยีและสารสนเทศที
ช่
ข้อมู ลการคานวณต่
าง ๆ
่
ความเสี
ยงส
าเร็
จ
การส่งถ่ายข้อมู ล และสอบกลับได้อย่างสะดวก
รวดเร็ว
2. การฝึ กอบรมบุคลากรภายในองค ์กรให้ม ี
ความรู ้ความเข้าใจในระบบ
่ และตระหนักถึง
บริหารความเสียง
ความสาคัญในการจัดทาระบบ
้ั
3.แรงผลักด ันจากผู บ
้ ริหาร ผู บ
้ ริหารควรตงใจ
่
ทาระบบริหารความเสียง
อย่างจริงจัง และให้ความสนับสนุ นในทุก ๆ
ด้าน
4. ความร่วมแรงร่วมใจจากบุคลากรทุกคนใน