Transcript File

Makroekoomia II
www.valmirnuredini.tk
Kërkesa agregate dhe produkti
ekuilibër
Kërkesa përfaqëson …..
AD= C+I+G+NX
Sasia e të mirave të kërkuara, varret nga niveli i të
ardhurave në ekonomi.
Mirëpo, në këtë rast supozojmë se sasia e të mirave
të kërkuara është konstante apo e pavarur nga
niveli i të ardhurave.
www.valmirnuredini.tk
Në këtë rast po themi që sasia e kërkuar është
konstante, apo e pavarur nga niveli i të ardhurave….
Atëher kush e përcakton nivelin e të ardhurave?
Duhet të kthehemi te koncepti i produktit ekuilibër ???
www.valmirnuredini.tk
Produkti Ekuilibër
Produkti është ne nivelin ekuilibër të tij kur sasia e
produktit të prodhuar është e barabartë me sasinë
e kërkuar.
Një situatë ekuilibri është ajo situatë në të cilën nuk
ka forca që shkaktojnë ndryshimin.
www.valmirnuredini.tk
Fig.1 Ekuilibri me kërkesë agregate
AD
Vija 45, ku AD=Y, tregon pikat ku produkti
është i barabartë me të ardhurat
AD=Y
IU - shtesat e
paplanifikuara
të invertarëve
IU>0
6
AD
IU<0
4
6
8
Y
produkti
www.valmirnuredini.tk
Funksioni i konsumit dhe kërkesa
agregate
Pasi që e përcaktuam qartë konceptin e produktit dhe
konsumit, do të përqendrohemi në përcaktuesit e
kërkesës agregate, veçanërisht kërkesën për
konsum.
Lidhja midis konsumit dhe të ardhurave përshkruhet
nga funksioni i konsumit.
www.valmirnuredini.tk
Funksioni i konsumit
Supozojmë se kërkesa për konsum rritet me rritjen e nivelit
të të ardhurave:
C = Ć + cY .......................... ( 2)
Ć – niveli i konsumit kur niveli i të ardhurave është 0,
c – prirja margjinale për konsum, përfaqëson rritjen e
konsumit për një njësi rritje të të ardhururës.
Te ky funksion duhet t’i theksojmë dy probleme:
- kërkesat e individëve për konsum lidhen më shumë me
sasinë e të ardhurave se sa me nivelin e prodhimit.
- Si mund të konsumojnë diçka individët kur të ardhurat e
tyre janë 0? Për një kohë të caktuar ata mund të shesin
aktivet e tyre, mirëpo do të ishte e vështirë të vazhdohej të
bliheshin të mira kur të ardhurat janë 0.
www.valmirnuredini.tk
Konsumi dhe kursimi
Çfarë ndodh me pjesën e të ardhurave, pjesën ( 1 – c ), që nuk
shpenzohet për konsum?
Nëse kjo nuk shpenzohet duhet të kursehet.
S = Y – C .....................................( 3 )
Me kombinimin e ekuacioni 2 dhe 3, kemi:
S=Y–C=C–cY=–C+(1–c)Y.......... ( 4 )
Nga ky ekuacion shikojmë që kursimi është një funksion rritës
i nivelit të ardhurave sepse prirja margjinale për kursim, s =
1 – c, është pozitive.
www.valmirnuredini.tk
Investimet e planifikuara dhe AD
Tani kemi specifikuar një komponentë të kërkesës
agregate (AD), kërkesën për konsum.
Duhet të marrim parasysh edhe përcaktuesit e
shpenzimeve për investime.
Mirëpo, për momentin supozojmë që shpenzimet
qeveritare dhe eksporti neto janë të barabarta me
0, kërkesa agregate përfaqëson shumën e kërkesës
për konsum dhe për investime.
www.valmirnuredini.tk
(G, dhe Nx janë të barabarta me 0)
AD = C + I
C = Ć + cY
AD = Ć + cY + Ĭ, Ă = C + Ĭ
AD = Ă + cY, ................. ( 5 )
Funksioni i kërkesës agregate pasqyrohet në
figurën.
Pjesa e kërkesës agregate Ă = Ć + Ĭ, është e pavarur
ose autonome nga niveli i të ardhurave.
Por në fakt, kërkesa agregate varret nga niveli i të
ardhurave, se me rritjen e të ardhurave kemi rritje
të kërkesës për konsum.
www.valmirnuredini.tk
Funksioni i konsumit dhe kërkesa agregate
AD
AD=Y
E
Grafiku
i
kërkesës
agregate përfitohet duke
mbledhur kërkesën për
konsum me kërkesën për
investime.
AD=Ă+cY
C = Ć+cY
Ă
I
Ć
0
Yo
Y
www.valmirnuredini.tk
Të ardhurat dhe produkti ekuilibër
Në çdo nivelekuilibër
tjetër sipër Yo, kërkesa është
Përcaktimi i të ardhurave dhe produkti
AD
Gjithashtu kur kërkesa është
më e madhe se prodhimi,
kemi:
IU>o
E
më e vogël, dhe si rezultat firmat nuk do
të jenë në gjendje t’i shesin produktet e
AD=Ydhe kemi akumulim të
prodhuara,
inventarëve të tepërta.
Pika E, pika ekuilibruese ku kërkesa
agregate është e barabartë me produktin
AD=Ă+cY
C = Ć+cY
Ă
I IU<o
Në këtë nivel të produktit dhe të ardhurave,
shpenzimet e planifikuara barazohen plotësisht me
prodhimin.
Ć
0
Yo
Y
www.valmirnuredini.tk
Formula e produktit ekuilibër
Produkti është në nivelin ekuilibër kur kërkesa agregate është
e barabart me produktin.
Y = AD.........................................( 6 )
Tani zëvendësojmë kërkesën agregate ( AD ) prej ekuacionit (
5 ) AD = Ċ + Ĭ + cY, dhe kemi:
Y = Ă + cY ....................................( 7 )
përderisa në ekuacionin ( 7 ), në të dy anët e kushtit të
ekuilibrit kemi Y, mund të mbledhim kufizat dhe ta
zgjidhim duke gjetur nivelin ekuilibër të të ardhurave dhe
produktit, që e shënojmë me Y :
0
1
Yo =
1-c
Ă
www.valmirnuredini.tk
Multiplikatori
Multiplikatori përfaqëson sasinë me të cilën
ndryshon produkti ekuilibër kur kërkesa
agregate rritet me një njësi.
Formula e multiplikatorit:
Α=
1
1-c
www.valmirnuredini.tk
Analiza grafike e multiplikatorit
AD
Fillimisht pika E, është
pika ekuilibruese
G
E’
AG
AD=Y
AD’=Ă’+cY
Me
rritjen
e
shpenzimeve
autonome,
ΔA
kemi zhvendosje
të AD – AD’
AD = Ă+cY
Ă’
ΔA
Ă
E
Efekti i multiplikatorit tregohet
në distancë Yo-Yo’
ΔY
0
Yo Y’
Yo’
Y
www.valmirnuredini.tk
Buxheti
Teprica Buxhetore përfaqëson tepricën e të
ardhurave të qeverisë, që përbëhen prej taksave,
mbi shpenzimet e përgjithshme të saj, që përbëhen
prej blerjeve të të mirave e shërbimeve dhe
pagesave të transferueshme.
BS = TA – G – TR
www.valmirnuredini.tk
Nëse qeveria ka më shumë
shpenzime se sa të hyra,
atëherë kemi deficit buxhetor.
BS (teprica
buxhetore)
BS=tY-G-TR
0
Y
Te ardhurat, produkti
Pika më e ulët
-(G+TR)
Nëse qeveria grumbullon më
shumë taksa, se sa që ka
shpenzime atëherë na paraqitet
suficiti buxhetor.
www.valmirnuredini.tk
Projekt buxheti i Kosovës
Të hyrat e vitit 2006 do të jenë 656 mil. €
Sipas këtij projekt buxheti të hyrat do të sigurohen nga:
TATIMET 551.5 mil. €
126 mil. € tatime të
brendshme
425 mil. € tatime në
kufij
www.valmirnuredini.tk