Transcript Hgesia stin ekpaideysi

ΗΓΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Γεώργιος Κωνσταντινίδης
Δ/ντής Β/θμιας Εκπ/σης Κιλκίς
1
ΗΓΕΣΙΑ

Ορισμός:
«Ηγεσία είναι η διαδικασία επηρεασμού των
δράσεων μιας οργανωμένης ομάδας ατόμων, έτσι
ώστε να εργαστούν πρόθυμα για την επίτευξη
ομαδικών στόχων»
(Stogdill: 1950, Koontiz & O’ Donnel:1982)
Η επιρροή διακρίνεται από την εξουσία, η οποία
αποτελεί τη δομική όψη της δύναμης
2
ΠΗΓΕΣ ΔΥΝΑΜΗΣ
1.
2.
3
Ως πηγές δύναμης για την άσκηση
επιρροής θεωρούνται:
Προσωπικά χαρακτηριστικά (ρητορικήεπικοινωνιακή δεινότητα, πολιτικές
ικανότητες, έκφραση οράματος κ.λπ.)
Εξειδικευμένη γνώση από σπουδές ή
εμπειρία, η οποία εξασφαλίζει αξιοκρατία
και αξιοπιστία
ΠΗΓΕΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ
ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΡΟΛΟΥ
1.
2.
3.
4.
5.
4
Δύναμη λόγω θέσης
Δύναμη λόγω ελέγχου αμοιβών
Δύναμη λόγω του ελέγχου καταναγκασμού των
ποινών
Δύναμη που προέρχεται από τον έλεγχο των
πόρων
Δύναμη που προέρχεται από την παράδοση, τη
θρησκεία, την ψυχολογία κ.λπ.
ΗΓΕΣΙΑ – ΔΙΟΙΚΗΣΗ
1.
2.
5
ΔΙΑΚΡΙΣΗ
ΗΓΕΣΙΑ: Χάραξη πολιτικής, της
αντιμετώπισης των αλλαγών και γενικά
υψηλών στόχων που σχετίζονται με τη
βελτίωση του προσωπικού
ΔΙΟΙΚΗΣΗ: Εφαρμογή της πολιτικής και
διατήρηση της λειτουργικότητας και της
αποτελεσματικότητας
ΔΙΑΚΡΙΣΗ
ΜΑΝΑΤΖΕΡ - ΗΓΕΤΗ
6
ΜΑΝΑΤΖΕΡ – ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ
 Διορίζεται
 Χρησιμοποιεί νόμιμη – δοτή
δύναμη
 Δίνει οδηγίες, εντολές,
ανταμοιβές, τιμωρίες
 Ελέγχει
 Δίνει έμφαση σε διαδικασίες,
συστήματα, λογική
 Κινείται σε προκαθορισμένα
τυπικά πλαίσια
 Δέχεται και διαχειρίζεται την
κατεστημένη κατάσταση
 Αποδέχεται την πραγματικότητα
 Έχει βραχυπρόθεσμη
προοπτική









ΗΓΕΤΗΣ
Αναδεικνύεται
Χρησιμοποιεί προσωπική
δύναμη
Εμπνέει, πείθει
Κερδίζει την εμπιστοσύνη
Δίνει έμφαση στους ανθρώπους
και τα συναισθήματα
Ανοίγει ορίζοντες, διευρύνει τα
πλαίσια
Προκαλεί το κατεστημένο, κάνει
αλλαγές, καινοτομεί
Ερευνά την πραγματικότητα
Έχει μακροπρόθεσμη
προοπτική
ΠΡΟΤΥΠΑ ΗΓΕΣΙΑΣ



7
ΑΥΤΑΡΧΙΚΟ: Ο Ηγέτης λαμβάνει μόνος του
τις αποφάσεις και τις επιβάλλει με τη δύναμη
της εξουσίας που του παρέχει η θέση του
ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΙΚΟ: Οι υφιστάμενοι
λαμβάνουν τις αποφάσεις, εφόσον ο ηγέτης
δεν έχει τις δυνατότητες ή αδιαφορεί
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ: Η λήψη των αποφάσεων
είναι αποτέλεσμα συμμετοχικών διαδικασιών
ηγέτη και μελών της ομάδας
ΤΥΠΟΙ ΗΓΕΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
1. Εκπαιδευτική
2. Διοικητική ή διαχειριστική
3. Μετασχηματιστική
4. Ηθική
5. Συμμετοχική
6. Ενδεχομενική
8
1. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ



9
ΡΟΛΟΣ: Η διευκόλυνση του βασικού έργου των
εκπαιδευτικών οργανισμών, δηλαδή, της
διδασκαλίας και της μάθησης
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ επικεντρώνει το
ενδιαφέρον της:
α) στον καθορισμό της αποστολής του σχολείου
β) στη διαχείριση του εκπαιδευτικού προγράμματος
γ) στη βελτίωση του σχολικού κλίματος
ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ: Επικεντρώνεται το
ενδιαφέρον στον παιδαγωγικό τομέα και
υποβιβάζεται το διοικητικό - οργανωτικό
2. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ
10
Αυτός ο τύπος ηγεσίας εστιάζει στις λειτουργίες, στους
σκοπούς ή στις συμπεριφορές του ηγέτη, ταυτίζοντας
την ηγεσία με τη διοίκηση
Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ επικεντρώνει το ενδιαφέρον
της στις εξής πρακτικές:
α) Εποπτεία
β) Έλεγχο εισροών
γ) Έλεγχο συμπεριφορών
δ) Έλεγχο εκροών
ε) Επιλογή – κοινωνικοποίηση
στ) Έλεγχος περιβάλλοντος
ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ: Ταυτίζεται ο ηγέτης με τον
τυπικό γραφειοκράτη
3. ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ
11
Η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ στοχεύει:
α) στη δημιουργία οράματος
β) στον προσδιορισμό των στόχων
γ) στην παροχή διανοητικής παρακίνησης
δ) στην προσφορά εξατομικευμένης υποστήριξης
ε) στην παροχή προτύπων
στ) στην καλλιέργεια προσδοκιών
ζ) στη διαμόρφωση κουλτούρας
η) στην ανάπτυξη δομών συμμετοχικότητας
ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ: Προϋποθέτει οργανισμούς
με διοικητική αυτονομία
4. ΗΘΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ
Επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στον ηθικό
κώδικα του ηγέτη.
Στο μοντέλο αυτό απαραίτητες αξίες κρίνονται
όσες υιοθετήθηκαν και προβλήθηκαν με το
Ν. 1566/85 καθώς επίσης και η ισότητα
ευκαιριών στην εκπαίδευση, η ισοτιμία, η
αλληλεγγύη, η αυτονομία κ.ά.
12
5. ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ
Στο επίκεντρο αυτού του τύπου ηγεσίας
βρίσκεται η προώθηση της ομαδικής –
συνεργατικής λήψης των αποφάσεων
Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ συμβάλλει στο
δέσιμο του προσωπικού και στη μείωση της
πίεσης από τους προϊσταμένους
13
6. ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ
Η ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ εστιάζει το
ενδιαφέρον της στην ικανότητα προσαρμογής
του ηγέτη στις εκάστοτε οργανωτικές
συνθήκες και προβλήματα.
Θεμελιώνεται στην άποψη ότι κανένας τύπος
ηγεσίας δεν ανταποκρίνεται πλήρως σ’ όλες
τις καταστάσεις.
14
ΗΓΕΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ – ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
1. Ικανότητες «είναι οι προσωπικές –
ψυχολογικές ιδιαιτερότητες του ανθρώπου
που συνθέτουν την ψυχολογική βάση της
ανάπτυξης, της εκπαίδευσης και της
δημιουργικής δραστηριότητας».


15
Γενικές ικανότητες «συγκροτούν τη βάση της
εντατικής δημιουργικής ανάπτυξης του
ανθρώπου»
Ειδικές ικανότητες «αποτελούν τις προϋποθέσεις
για ιδιαίτερες επιδόσεις στην επιστημονική,
καλλιτεχνική και πρακτική δραστηριότητα»
ΗΓΕΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ –
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
2. Δεξιότητα «είναι ο βαθμός ευκολίας,
ακρίβειας και ταχύτητας με τον οποίο
εκτελείται μια συνέχεια πολύπλοκων
κινητικών ενεργειών και πνευματικών
διαδικασιών, με τις οποίες αντιμετωπίζονται
και λύνονται δύσκολα προβλήματα και
καταστάσεις».
16
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΗΓΕΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ
- ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ:



Επαγγελματική ικανότητα
Ικανότητα του συνεργάζεσθαι
Αντιληπτική ικανότητα
(Σαΐτης, 2000)
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ:



17
Τεχνικές
Ανθρώπινες
Νοητικές
(Katz, 1974)
ΗΓΕΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ – ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Οι σύγχρονες συνθήκες απαιτούν το
δημοκρατικό – συμμετοχικό στιλ ηγετικής
συμπεριφοράς
Γενικά χαρακτηριστικά ηγετών της
εκπαίδευσης:
–
–
–
–
18
Υψηλό επίπεδο νοητικών και τεχνικών δεξιοτήτων
Προσήλωση στο σκοπό της εκπαίδευσης
Υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης
Εξαιρετικές ικανότητες επικοινωνίας
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
ΗΓΕΤΗ
1. Διαπροσωπικές σχέσεις
–
Να ακούει προσεκτικά
–
Να εννοεί την άλλη πλευρά
–
Να είναι καλός αφηγητής
–
Να διαθέτει αξιοπιστία και χιούμορ
–
Να διαθέτει ενσυναίσθηση
19
2. Τυπική επικοινωνία
–
Να διατηρεί αμφίδρομους διάβλους επικοινωνίας
–
Να προωθεί το διάλογο
–
Να εξασφαλίζει πρόσβαση όλων των μελών σε προσωπική
επικοινωνία
–
Να είναι δεκτικός σε αρνητικά μηνύματα
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΗΓΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΗΓΕΤΙΚΩΝ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ
1.
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΗΓΕΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σε τοπικό επίπεδο ή επίπεδο σχολείου:






20

Ανάπτυξη μέσω της εμπειρίας – μαθητείας
Συμμετοχή σε «κύκλο μάθησης» ή σε «αμοιβαία
μαθητεία»
Ερευνητική εργασία
Ανάπτυξη με τη βοήθεια μέντορα η προγυμναστή
Ανάπτυξη με τη χρήση ΤΠΕ
Ανάπτυξη με τη χρήση Portfolio
Σεμινάρια
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΗΓΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΗΓΕΤΙΚΩΝ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ
2. Σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο
Ίδρυση Κέντρων για την ανάπτυξη της
ηγεσίας
 Πανεπιστημιακά – μεταπτυχιακά
προγράμματα
 Διεθνείς επισκέψεις και ανταλλαγές

21
ΗΓΕΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Οι ηγετικές ικανότητες αφορούν στα εξής πεδία:
•
Δημιουργία οράματος και διαμόρφωση του
μέλλοντος
•
Καθοδήγηση διδασκαλίας και μάθησης
•
Ανάπτυξη συνεργατικής κουλτούρας
•
Διοίκηση του οργανισμού
•
Ανάπτυξη υπευθυνότητας
•
Σύνδεση σχολικής μονάδας με την κοινωνία
22
1. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΡΑΜΑΤΟΣ






23
Ικανότητα δημιουργίας οράματος
Ικανότητα ανάληψης πρωτοβουλιών
Στρατηγική σκέψη και αποτελεσματική
διαχείριση
Ενσυναίσθηση και συντονισμός
Έμπνευση, πρόκληση, κινητοποίηση, πειθώ
Διαφάνεια, προσήλωση στο όραμα
2. ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ





24
Ικανότητα έμπνευσης
Ικανότητα εφαρμογής των παιδαγωγικών
αρχών
Ικανότητες πρόσληψης, ανάλυσης και
ερμηνείας
Ικανότητα προώθηση διαλόγου
Ικανότητα ανάπτυξης εκπαιδευτικών
στρατηγικών
3. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ
ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ







25
Ενσυναίσθηση και ενδιαφέρον για τον άλλο
Συνεργατικότητα
Καλλιέργεια σχέσεων συνεργασίας
Επικοινωνιακές δεξιότητες
Διαχείριση συγκρούσεων
Ανάπτυξη δικτύου σχέσεων με εξωσχολικούς
παράγοντες
Ικανότητα παροχής ανατροφοδότησης
4. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ








26
Οργανωτική επίγνωση
Διοικητικές ικανότητες
Ικανότητα ανάθεσης αρμοδιοτήτων – καθηκόντων
Ικανότητα ιεράρχησης προτεραιοτήτων
Ικανότητα προγραμματισμού
Ικανότητα λήψης τεκμηριωμένων αποφάσεων
Δημιουργική σκέψη
Ικανότητα διαχείρισης προβλημάτων
5. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ





27
Διαφάνεια, ειλικρίνεια, ακεραιότητα
Πολιτική διορατικότητα
Ικανότητα κατανομής ευθυνών
Ικανότητα διαδικασιών αυτοαξιολόγησης
Ικανότητα αξιοποίησης στοιχείων για την
εκτίμηση δυνατοτήτων και αδυναμιών του
σχολείου
6. ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΜΕ
ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ





28
Κοινωνική επίγνωση
Συνεργατικότητα
Πολιτιστική και κοινωνική ενσυναίσθηση
Ικανότητα συμμετοχής σε διάλογο
Ικανότητα ανατροφοδότησης από την
κοινωνία
ΤΑ ΣΤΙΛ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
1. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΟΡΑΜΑ
ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;


Όταν οι αλλαγές απαιτούν νέο όραμα π.χ. προωθούμενη
μεταρρύθμιση στην τεχνική εκπαίδευση.
Όταν χρειάζεται σαφής κατεύθυνση π.χ. οργάνωση σχολικής
τάξης που θα βασίζεται στην αρχή του «συνεργάζεσθαι».
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ;
 Ο Διευθυντής προσπαθεί να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει
όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας (μαθητές – γονείς –
εκπαιδευτικοί) για την υλοποίηση του κοινού στόχου.
ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΤΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ;
 Ιδιαίτερα θετικό
29
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΟΥ ΕΜΠΝΕΕΙ
(ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΟΡΑΜΑ)

Διευθυντής που μπορεί να εμπνεύσει είναι αυτός
που:
ΟΧΙ
Είναι δεινός ρήτορας
Θέτει πάντοτε προκλητικούς στόχους
ΟΧΙ
Μπορεί να μετατρέψει την εργασία σε

συναρπαστική περιπέτεια



30
ΝΑΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Η σχολική μονάδα Χ, επισκέπτεται παρακείμενο υδροβιότοπο, ο οποίος βρίσκεται σε
χώρο στον οποίο λειτουργούν αλυκές.
Αρκετοί μαθητές παραπονιούνται για την ερημιά της περιοχής, νοιώθουν δυσάρεστα
και ζητούν να επιστρέψουν στο σχολείο.

Ο κύριος Α επισκέπτεται τους μαθητές, αναφέρει ότι λυπάται πολύ που δημιουργήθηκε
αυτό το πρόβλημα, ότι κατανοεί την αντίδρασή τους, ότι από τόσο καλά παιδιά και άριστους
μαθητές δεν περίμενε τέτοια αντίδραση, ότι και στον ίδιο δεν αρέσει το περιβάλλον αλλά
όλοι είμαστε υποχρεωμένοι να εκτελούμε την απόφαση της πλειοψηφίας, γιατί αυτό
επιτάσσει η δημοκρατία και ότι σε επόμενο προγραμματισμένο περίπατο που θα
επισκεφτούν την τάδε περιοχή θα αποζημιωθούν πλήρως γιατί και ο ίδιος ήταν εκεί το
προηγούμενο σαββατοκύριακο και πέρασε υπέροχα.

31
Ο αρχηγός του περιπάτου αναθέτει στον εκπαιδευτικό κύριο Α να εξηγήσει στους μαθητές
ότι πρέπει να παραμείνουν στον χώρο του περιπάτου.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (συνέχεια)
Οι μαθητές αντιδρούν ακόμα πιο έντονα, κάποιοι αρχίζουν να
φωνάζουν, κάποιοι κλαίνε και κάποιοι άλλοι προφασίζονται
αδιαθεσία και ζητούν να επιστρέψουν στο σχολείο ή στο σπίτι
τους.
Ο αρχηγός του περιπάτου αναθέτει στον εκπαιδευτικό κύριο Β
να λύσει το πρόβλημα.
Ο κύριος Β συναντά την ομάδα των μαθητών ζητά για ένα
λεπτό την υπομονή τους, τους ανακοινώνει ότι και για τον ίδιο
δεν ήταν η καλύτερη επιλογή.
32
2. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;
 Όταν οι υφιστάμενοι χρειάζονται βοήθεια για να βελτιώσουν την
απόδοσή τους
με την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων ικανοτήτων.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ;
 Συνδέει τις προσωπικές απόψεις και προσδοκίες του Διευθυντή για το
εκπαιδευτικό μας σύστημα με τους στόχους του σχολείου (μαθητών και
εκπαιδευτικών).
ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΤΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ;
 Ιδιαίτερα θετικό
33
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ
(ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ)
Ένας Διευθυντής συμβάλλει στην ανάπτυξη των υφισταμένων του, όταν:
34

τονίζει συνεχώς τις αδυναμίες τους
ΟΧΙ

μπορεί να προσφέρει έγκαιρη και εποικοδομητική
ανατροφοδότηση
ΝΑΙ

τους επαινεί συνεχώς για το έργο τους
ΟΧΙ

επαναλαμβάνει συνεχώς τις συμβουλές του
ΟΧΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Κατά την διάρκεια της εφημερίας του εκπαιδευτικού κυρίου Χ ένας μαθητής βγήκε
χωρίς
άδεια από τον χώρο του σχολείου και ενεπλάκη σε επεισόδιο.
Ο Διευθυντής του σχολείου:

επιπλήττει τον κύριο Χ

δικαιολογεί τον κύριο Χ θεωρώντας ότι είναι αδύνατον να γνωρίζει
όλους τους μαθητές ενός μεγάλου σχολείου

35
ΟΧΙ
ΟΧΙ
φροντίζει η είσοδος και έξοδος των μαθητών από το χώρο του σχολείου
να πιστοποιείται στον εφημερεύοντα Καθηγητή με το παρακάτω
ΝΑΙ
υπηρεσιακό σημείωμα.
3. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΧΕΣΕΩΝ
ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;

Όταν πρέπει να γεφυρωθούν οι ρήξεις εντός της ομάδας σε αγχογόνες συνθήκες
π.χ συνεδρίαση συλλόγου διδασκόντων με έντονες διαφωνίες μεταξύ των
εκπαιδευτικών.

‘Όταν είναι αναγκαία η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών
π.χ. δημιουργία ομάδας για την έκδοση σχολικής εφημερίδας.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ;

Συνδέει τους ανθρώπους μεταξύ τους π.χ με πρωτοβουλία του Διευθυντή
παρατίθεται κοινό δείπνο για τα μέλη της συντακτικής ομάδας της σχολικής
εφημερίδας.
ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΤΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ;

Θετικό
36
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΝΩΣΕΙ
(ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΧΕΣΕΩΝ)
Ένας Διευθυντής μπορεί να διαχειρισθεί συγκρούσεις, όταν:

επιμένει στην άποψή του
ΟΧΙ

είναι ακέραιος
ΟΧΙ

μπορεί να κατανοήσει τις διαφορετικές οπτικές και
να βρει χρυσή τομή
ΝΑΙ

37
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Σε μία σχολική μονάδα ο εκπαιδευτικός κύριος Χ κατά τη διάρκεια της εφημερίας του, μία
κρύα χειμωνιάτικη ημέρα, παροτρύνει τους επιμελητές των τάξεων να ανοίξουν για 5 λεπτά
τα παράθυρα των αιθουσών διδασκαλίας για να ανανεωθεί ο αέρας. Μετά το μάθημα της
επόμενης ώρας οι υπόλοιποι διδάσκοντες παραπονιούνται στον Διευθυντή του σχολείου,
ότι δίδαξαν σε ακατάλληλο περιβάλλον λόγω του ψύχους που επικρατούσε εξαιτίας της
ενέργειας του κυρίου Χ. Ο Διευθυντής:



38

θεωρεί την ενέργεια του Κυρίου Χ άσκοπη
ΟΧΙ
επιπλήττει τον κύριο Χ λέγοντας ότι με την ενέργειά του
προκάλεσε περιττή δαπάνη για το σχολείο.
ΟΧΙ
θεωρεί την ενέργεια του κυρίου Χ, όχι μόνο νόμιμη αλλά και
επιβεβλημένη και παροτρύνει τους υπόλοιπους διδάσκοντες να
πράττουν το ίδιο κατά τη διάρκεια της εφημερίας τους.
ΝΑΙ
ενημερώνει τους μαθητές να μην προβούν σε παρόμοια ενέργεια,
πριν προηγουμένως ενημερώσουν τον ίδιο.
ΟΧΙ
4. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;
 Όταν απαιτείται συναίνεση π.χ. ανάθεση της διδασκαλίας των
μαθημάτων στους εκπαιδευτικούς
 Όταν είναι αναγκαία η πολύτιμη συνεισφορά των υφισταμένων π.χ. η
αντιμετώπιση της προβληματικής συμπεριφοράς ομάδας μαθητών από
συγκεκριμένο εκπαιδευτικό με εξειδικευμένα προσόντα (μεταπτυχιακό
στην ψυχολογία)
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ;
 Εκτιμά τη συνεισφορά των ατόμων και επιτυγχάνει τη δέσμευσή τους
μέσω της συμμετοχής
39
ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΤΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ;
 Θετικό
ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ
(ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ)
Ο Διευθυντής του σχολείου μπορεί να ενισχύσει το ομαδικό
πνεύμα, όταν:
40

διασκεδάζει συχνά με τον σύλλογο διδασκόντων.
ΟΧΙ

δεν παρατηρεί τους εκπαιδευτικούς για τα λάθη τους.
ΟΧΙ

δημιουργεί μία ατμόσφαιρα φιλικής συναδελφικότητας, ώστε η
εργασία του κάθε εκπαιδευτικού να μετατρέπεται σε
ΝΑΙ
συναρπαστική περιπέτεια.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Διευθυντής σχολικής μονάδας θέλει να συστήσει ομάδα εργασίας
τεσσάρων εκπαιδευτικών με σκοπό την σύνταξη κανονισμού
λειτουργίας του σχολείου του.
1.ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

ξεχωριστά με κάθε εκπαιδευτικό στο γραφείο του

με όλους τους εκπαιδευτικούς μαζί στο γραφείο του καθισμένοι
γύρω από ένα τραπέζι
ΟΧΙ
ΝΑΙ

σε αμφιθέατρο ενός σχολείου της περιοχής του
ΟΧΙ
41
2. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ

καθημερινά με όλα τα μέλη της ομάδας.

καθημερινά με εκπρόσωπο της ομάδας που
έχει ορίσει ο Διευθυντής
ΟΧΙ
Μια φορά την εβδομάδα με εκπρόσωπο της ομάδας
που έχει επιλέξει η ομάδα.
ΝΑΙ
Μια φορά την εβδομάδα με εκπρόσωπο της ομάδας
που έχει ορίσει ο Διευθυντής.
ΟΧΙ


42
ΟΧΙ
3. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ
ΟΜΑΔΑΣ

Αλλαγή του εκπροσώπου της ομάδας.

συνάντηση με τον εκπρόσωπο της ομάδας για να δοθούν
υποδείξεις για αντιμετώπιση της κρίσης.
ΟΧΙ

συνάντηση με όλα τα μέλη της ομάδας για να δοθούν
Υποδείξεις για αντιμετώπιση της κρίσης.

43
ΟΧΙ
ΝΑΙ
4. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ ΤΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΩΝ



44
καμία γιατί οι εκπαιδευτικοί εργάσθηκαν στο πλαίσιο των
καθηκόντων τους όπως αυτά προβλέπονται από την κείμενη
νομοθεσία.
συνάντηση με όλα τα μέλη της ομάδας, καθώς και με όσους
μαθητές συνεργάσθηκαν για την σύνταξη του κανονισμού
λειτουργίας του σχολείου για να αποδώσει τις σχετικές
ευχαριστίες. Ο Διευθυντής ζητά προτάσεις για μελλοντικές
σχετικές εργασίες.
συνάντηση με όλα τα μέλη της ομάδας, καθώς και με όσους
μαθητές συνεργάσθηκαν για την σύνταξη του κανονισμού
λειτουργίας του σχολείου για να αποδώσει τις σχετικές
ευχαριστίες.
ΟΧΙ
ΝΑΙ
ΟΧΙ
5. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ
(ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΙΚΗ)
ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;

Όταν απαιτούνται υψηλής ποιότητας αποτελέσματα από ομάδες που διαθέτουν
κίνητρα και ανταγωνιστικότητα π.χ. η επιτυχία των τελειοφοίτων μαθητών Γενικών &
Επαγγελματικών Λυκείων στις Ανώτερες και Ανώτατες Σχολές.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ;

Ανταποκρίνεται σε νέες προκλήσεις και σε συναρπαστικούς στόχους π.χ. με πρόταση
του Διευθυντή εισάγεται πρόχειρη γραπτή ανακεφαλαιωτική εξέταση μια φορά τον μήνα
σε όσα μαθήματα θα εξεταστούν οι μαθητές σε πανελλήνιο επίπεδο.
ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΤΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ;

Πολύ συχνά ιδιαίτερα αρνητικό γιατί δεν ασκείται ορθά π.χ. η πρόταση του Διευθυντή
για πρόχειρη μηνιαία γραπτή ανακεφαλαιωτική εξέταση θα δημιουργήσει κλίμα δυσφορίας
μεταξύ των μαθητών αν οι τελευταίοι δεν πεισθούν ότι δεν έχει καμία σχέση με την ενδοσχολική αξιολόγηση.
45
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΥΧΕΙ
ΥΨΗΛΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ
(ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ)
Το άτομο που μπορεί να επιτύχει συγκεκριμένους
στόχους:
 θέτει μετρήσιμους και προκλητικούς
στόχους
ΟΧΙ
46

μπορεί να υπολογίσει το ρίσκο

έχει υψηλά προσωπικά κριτήρια
ΟΧΙ

όλα τα παραπάνω
ΝΑΙ
ΟΧΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων του σχολείου αποφασίζει να εφαρμόσει το
πρόγραμμα «προετοιμασία των μαθητών του σχολείου για την επόμενη
ημέρα». Για την εφαρμογή του προγράμματος αυτού απαιτείται απόφαση:
της οικείας Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, ύστερα από
γνωμοδότηση της αντίστοιχης Δημοτικής επιτροπής
παιδείας.
ΟΧΙ

του συλλόγου διδασκόντων και του διευθυντή του σχολείου
ΝΑΙ

του Διευθυντή της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης

το πρόγραμμα δεν μπορεί να εφαρμοσθεί.

47
ΟΧΙ
ΟΧΙ
6.ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΓΕΣ
(ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΙΚΗ)
ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;

Όταν υπάρχουν καταστάσεις κρίσεις π.χ. εκκένωση του σχολείου μετά από φυσική
καταστροφή.

Όταν είναι απαραίτητη η αναστροφή δυσάρεστων αποτελεσμάτων π.χ. ο αποκλεισμός
άτακτου μαθητή από σχολική εκδρομή.

Σε προβληματικούς υφισταμένους π.χ. πολύτεκνος εκπαιδευτικός που αρνείται να
ενημερώσει κηδεμόνα μαθητή του για την επιμέλεια και επίδοση του παιδιού.
ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ;

Καθησυχάζει πιθανούς φόβους γιατί δίνονται σαφείς και συγκεκριμένες κατευθύνσεις
που είναι πολύτιμες σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
48
ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΣΤΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ;

Πολύ συχνά ιδιαίτερα αρνητικό γιατί δεν ασκείται ορθά π.χ. ο άτακτος μαθητής που
αποκλείσθηκε από σχολική εκδρομή θα έχει τη συμπαράσταση των υπολοίπων μελών
της σχολικής κοινότητας αν δεν καταστεί σαφές ότι η αταξία του ενός μπορεί να οδηγήσει
σε αποτυχία ή και ματαίωση της εκδρομής ή η προβληματική συμπεριφορά του πολύτεκνου
εκπαιδευτικού δεν θα δικαιολογηθεί από κανένα αν διευκρινισθεί ότι η ενημέρωση των γονέων
και κηδεμόνων για την επιμέλεια και επίδοση των παιδιών τους ανήκει στα διδακτικά και όχι
στα εξωδιδακτικά καθήκοντα των εκπαιδευτικών.
Ο ΑΥΤΑΡΧΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
(ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΓΕΣ)
Ο Διευθυντής μπορεί να ασκεί επιρροή προς τους υφισταμένους
του, όταν:
49

είναι ευχάριστος
ΟΧΙ

είναι πειστικός και ιδιαίτερα μεταδοτικός
ΝΑΙ

είναι αυστηρός
ΟΧΙ

δεν επιτρέπει ανάληψη πρωτοβουλιών από αυτούς
ΟΧΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Αμέσως μετά την εκδήλωση σεισμού, ο Διευθυντής ενός σχολείου:

παραμένει στο γραφείο του.

επισκέπτεται τις αίθουσες διδασκαλίας.
ΟΧΙ
ΟΧΙ

ζητά ενημέρωση από τους εκπαιδευτικούς και ενημερώνει
τους προϊσταμένους του.
ΟΧΙ

50
παραμένει στο γραφείο του και δίνει οδηγίες για την ασφαλή
εκκένωση του κτιρίου σύμφωνα με το σχέδιο διαχείρισης
εκτάκτων αναγκών.
ΝΑΙ
ΗΓΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Γεώργιος Κωνσταντινίδης
Δ/ντής Β/θμιας Εκπ/σης Κιλκίς
51