Transcript ELMAS

 Elmas, kömür gibi saf karbondan oluşan bir mineraldir.
 Elmasın saf karbon olduğu ilk olarak Fransız kimyacı
Lavoiler tarafından keşfedilmiştir.
 Doğal maddelerin en serti, en ışıltılısı ve değerli taşların en
gözdesi olan bu mineral, karbonun yeraltındaki yüksek
sıcaklıklarda büyük bir basınç altında sıkışmasıyla oluşmuştur.
 Elmas orijinal olarak yalnız kimberlit kayalarında bulunur.
 Diğer kayalarda bulunan elmas, muhtemelen kimberlitten
aşınmayla veya tortuların başkalaşım geçirmelerinden meydana
gelmiştir.
 Kimberlit kayasında bazen elmas bulunmayabilir. Bu da çok
düşük bir ihtimaldir.
 Kimberlit, yüksek miktar’da magnezyum ve demir bulunduran
volkanik kaya kalıntısıdır.
 Bu kayalarda kalsit, olivin, ilmenit, mika gibi mineraller de
bulunmaktadır.
 Kimberlit yer kabuğunun derin tabakalarında kanallar
şeklinde bulunur. Elmasın bazı yer kabuğu hareketleriyle yukarı
çıktığı kabul edilmektedir.
 Bugün doğal çökellerin arasında ve kimberlit yataklarında
büyük elmaslara rastlama olasılığı giderek azalmaktadır.
 İki şekilde elmas çıkarılır ; açık işletme ve yeraltı
madenciliğidir. Günümüzde daha çok yer altı madenciliği
şeklindedir.
 Yeryüzüne yakın cevherler olduğu gibi, 300 metre derinliğe
kadar inebilmektedir.
 Cevher kayaları, borular daldırılarak kırılır. Çıkarılan balçıklı,
kumlu cevher, süzülerek ayrıştırılır. Çok ağır olan mineraller
dibe çöker.
 Birçok elmas kristali kendiliğinden pırlanta şeklindedir. Fakat
bir kısmı da kesilmek zorundadır.
 Çatlak olup olmaması da çok önemlidir. Çünkü, çatlaklık, ışık
girişini zorlaştırmaktadır
 Günümüzde yeni tekniklerin geliştirilmesiyle daha çok
küçük elmas parçaları çıkartılmaktadır.
 İşlenmeden önce oldukça mat görünen minerale ışıltılı ve
değerli bir taş niteliği kazandıran elmas kesimi özel bir
uzmanlık dalıdır.
 Elmas kristali tıpkı ağaç gövdeleri gibi damarlı bir yapısı
vardır; bu nedenle hem damarları doğrultusunda hem de
damarları dik şekilde kesilebilir.
 Elmasın kazanılması, diğer minerallerin işlenmesi gibidir.
Yalnız kristaller o kadar bol değildir. Çok dağınık olup,
tespitleri güçtür.
 Elmasların kıymeti dört faktörle ilgilidir: Kesilme, renk,
büyüklük (karat) ve berraklıktır.
 Elmas kristallerinin renksiz ya da renkli, saydam ya da mat
örneklerine rastlanır.
 Elmasın en değerlisi renksiz, çok uçuk mavi renkgi yada
saydam olanıdır.
 Sarı ve kahverengi elmaslar pek istenmez.
 Elmas İÖ yaklaşık 800 yıllarında ilk kez Hindistan'da
bulunmuş ve bu ülke yüzyıllarca dünyanın tek elmas
üreticisi olma ayrıcalığını korumuştur.
 Bu taşın orta çağda soylu kadınların takıları arasında yer
alması değer kazandırmıştır.
 Elmasın en çok bulunduğu yerler olarak, Güney Afrika
(Kimberley’de), Güney Amerika, Endonezya,Hindistan,
Sibirya ve Ural dağlarında bulunmaktadır.
 Çıkarılan elmas minerali Anvers, Newyork, Tel Aviv,
Bombay gibi yerlerde işlenmektedir.Kesimi ise Porto Riko,
Güney Afrika, Hollanda, İngiltere ve Rusya Federasyonunda
yapılmaktadır.
 Afrika ülkeleri dışında en büyük elmas üreticisi Rusya
Federasyonu’dur. Bunları takip eden Hindistan, ABD,
Brezilya, Guyana ve Venezuela’dır.
ÖZELLİKLERİ
 En belirgin özelliği sertliğidir. Mineralojide kullanılan mohs
sertlik göstergesinde en yüksek rakamla (10) gösterilir.
 Bu yüzden dilme ve kesme yerlerini işaretlemek için elmasın
yüzeyi gene bir elmas parçasıyla çizilir.
 Bu, diğer bütün mineralleri çizebilmesi demektir.
Sertliğinden dolayı endüstriyel aletlerde kullanılması büyük
önem kazanmıştır.
 Işığı çok iyi kırmasından dolayı kıymetli bir zîynet eşyâsıdır,
 Yataklardan çıkarılan ham elmasların ancak % 20'si
mücevher yapımına uygundur; geri kalanlar sanayi de
kullanılır.
 Elmas mineralinin her cihetteki sertliği aynı değildir. Fakat X
ve Gama ışınları en sert yönüne doğru yönlendirilerek,
aletlerde kesici olarak kullanılması sağlanır.
 Endüstriyel kullanım amaçlı yapay elmas üretilmektedir,
fakat elmasın yapay ya da doğal olduğu kolayca anlaşılmakta
ve yapay olanının bir değeri yoktur.
 Elmasın tartılmasında ölçü birimi olarak kırat kullanılır (1
kırat 205 miligrama eşittir).
 Elmas, ametalik özellik gösterir. Erime noktası 3547°C’dir.
 Elmas izometrik bir sistemde kristallenir.
 İki tâne kare tabanlı piramidin taban tabana gelmiş şekli
görünümündedir. 12 yüzlü ve kübik kristal yapıları da vardır.
 Işığı kırma olayı çok yüksektir (2,417). Yâni içeri kabul ettiği
ışın yansıttığı ışına göre fazladır.
 Işını disperse etme (yâni, beyaz ışını renklere ayırma)
kâbiliyeti’de oldukça yüksektir.
 Elmas, radyasyonları tutma özelliklerine göre iki tiptedir;
Birinci tip, görünen ışını absorbe edenler (soğuranlar, emenler);
ikinci tip ise, morötesi ve kızılötesi ışınları absorbe edenlerdir.
 Elmas, mükemmel bir elektrik izolatörüdür. Kezâ ısı iletkenliği
en yüksek olan maddedir. Bu özelliğinden dolayı zarar
görmeden kesilebilmektedir.
 Elmasın 57 fasetli özel kesilmiş haline pırlanta denir. Faset,
ışığı yansıtan açılı yüzeylere verilen isimdir.
 Pırlanta üç bölümden oluşur: Taç, kemer ve külah.
- Kemerin üstünde bulunan bölüme Taç denir.
- Kemer, pırlantayı sağlam tutan önemli bir bölümdür.
Kemer kalınlığı pırlantanın parlaklığını etkiler. Kalınlık
arttıkça elmas mat görünümüne neden olmaktadır.
- Kemerin altında bulunan bölüme külah denir. Külah
bölümü pırlantaya giren ışığın dışarı yansımasını sağlar.
 Külah ne kadar doğru açıyla kesilmiş ise, pırlantaya giren
ışık iyi yansıyarak yine taçtan çıkar. Böylece pırlantada
optimum parlaklık sağlanmış olur.
Değer Biçimi
 Yüzüklerdeki elmas ve pırlantalar tamamen bir ön değerdir.
Gerçekte o değere tekabül etmezler.
 Azlık hissi ile satışı kızıştırma tekniği uygulanmaktadır.
 Pırlanta ve elmasların sertifikalı değer biçilmesi durumunda
alındığı fiyata satılamamaktadır.
 Bu nedenle yatırım aracı olarak çok tehlikeli bir üründür.
 Bu konuda yeterli bilinçlendirme dünya genelinde
yapılamamaktadır.
Elmasın Kullanım Alanları
 Elmasın iki farklı kullanım alanı vardır. Bunlar;
- Ziynet eşyası (süs eşyası ve takı olarak ) kullanmaktadır.
Ziynet eşyası olarak kullanımı %25 - %30 civarındadır.
-Diğeri ise rengi ve biçimi açısından kıymetli taş olarak
kabul edilmeyen, çoğunlukla yapay olarak elde edilen ve
sanayi de çeşitli maksatlarla kullanılan elmaslardır.
 Elmas, endüstride %75 - %80 oranında kullanılmaktadır.
Bunlar; matkap takımlarında, torna tezgahlarında,cam
kesme aletlerinde ve taş yontucu , kesme ve delici aletler
de kullanılmaktadır.