Transcript AHEF in TBMM Sağlık ve Şiddet Komisyonuna yaptığı sunum için

Sağlık çalışanlarının maruz kaldığı
şiddet ve önleyici yasal düzenleme
AHEF önerileri
Dr. Murat Girginer
AHEF
Yönetim Kurulu Başkanı
AHEF
60 il derneği
12.910 üye aile hekimi
UEMO üyeliği
Avrupa Birliği Bölgesi
Aile Hekimleri Birliği Meslek Örgütü
Haziran 2012
AHEF
• Ülkemizde Nüfus bazında %88.7
• İller bazında (60 il) %74.0 temsil gücüne sahiptir.
e
16-17 Kasım 2012’de Berlin’deki UEMO toplantısına
AHEF olarak katıldık ve
Avrupa Aile Hekimleri Politikalarına karar verici düzeyde
katkıda bulunduk.
e
22 Kasım 2012 - AHEF Yönetim kurulu olarak yeni
uygulamaya konacak mevzuatlarla ilgili
Sayın Sağlık Bakanımız Prof. Dr. Recep AKDAĞ ile görüştük.
Üçüncüsünü gerçekleştirdiğimiz kongremiz,
Aile hekimlerinin en geniş katılımla temsil edildikleri
bilimsel toplantı olmayı başarmıştır.
Bu kongrede bir HEKİME ŞİDDET PANELİ düzenlenmiş,
Sonrasında Panelistler bir basın açıklaması yapmışlar
Dr. Ersin ARSLAN anılmıştır.
Medyada haberleri yer almıştır.
ÖNERİLER
1-Sağlık Sisteminin şiddet sorunu,
Kamuoyuna yansıdığı kadarıyla;
Şiddetin çoğunlukla hastanelerde ve acil servislerde
olduğu sanılıyor,
Oysa birinci basamak sağlık hizmet sunumunda
çalışanlar artan oranlarda şiddete maruz
kalmaktadırlar.
Fiziksel şiddet öncesinde sözel şiddetin daha çok
oranda olduğu gerçeğinden yola çıkarak, öncelikle
sözel şiddetin ceza-i müeyyide kapsamında
değerlendirilmesi gereklidir. Küçük suça ceza daha
büyük suçları engelleyecektir.
2-Hastaların haklarını ve sorumluluklarını
öğrenmeleri ve doğru kullanmalarının sağlanması
Hekime yönelik şiddetin en önemli sebebi halkın
sorumluluk ve uyması gereken kurallar konusunda
yeterli bilgi düzeyine sahip olmaması ve bu sebeple
hekimin karşısına yasal olmayan isteklerle
başvurmasıdır .
Hastalar çoğunlukla uygunsuz ilaç yazdırma ve rapor
taleplerini hakları zannetmekte, reddedilince şiddete
başvurmaktadır.
Uygunsuz olan istemlerin suç teşkil ettiği konusunda
farkındalık oluşturulmalıdır, uyarılar ve yasal
yaptırımlar ilan edilmeli duyurulmalıdır.
3-Sağlıkta şiddet yasasının çıkartılması ve cezaların
caydırıcı olması
Sağlık hizmeti, fiziksel koruma önlemlerinin
alınmasının olumsuz etkileneceği bir hizmet
sunumudur. Bu tür engeller hasta hekim iletişimi
bozacaktır.
Sağlıkta şiddet yasası bir an önce çıkartılmalıdır.
Hukuksal süreçler sonunda verilecek cezalar caydırıcı
olmalıdır
4-Hasta-Hekim hakları ve 184 hattı
Vatandaşa hasta hakları doğru bir şekilde anlatılmalı,
haklarının yanında sorumlulukları olduğu da belirtilmelidir.
184 hattında başvuruları karşılayan kişilerin kanun ve
yönetmeliklere hakim olması sağlanmalı ve gelen şikayetleri
değerlendirip, haksız yapılan şikayetin hekime yansıması
engellenmeli, başvuru sahibine anında haksız olduğu
vurgulanacak şekilde bildirim yapılmalıdır.
184 hattına başvurup, usulsüz istemde ve şikayette
bulunarak adeta kendisini ihbar eden kişiye gerekli ceza-i
yaptırımlar uygulanmalıdır.
5-Basın yoluyla sağlık çalışanlarına karşı şiddeti özendiren
yayınlar için yasal önlemler alınması
Televizyon dizilerinde sağlık çalışanlarına şiddet içeren
sahneler sıklıkla yer almakta ve özendirilmektedir.
Uyarılarak para cezası veya sağlık çalışanlarını doğru tanıtan
kamu spotlarını yayınlama zorunluluğunun getirilmesi
gerekmektedir
Medyanın sağlık konusunda, sağlık profesyonellerinden onay
almadan haber yapmasının önüne geçilmelidir.
Araştırmadan yapılan her yalan, yanlı haber için bakanlık ve
ilgili kurumlar gerekli davaları açarak takipçisi olmalıdır
Yapılan haberden zarar gören hekimler desteklenmeli, yine
medyaya halkı eğitici kamu spotları konusunda zorunluluk
getirilmelidir.
6-Sağlıkta dönüşümün net olarak anlatılması,
Geri ödeme kurumunun tebliğler de daha tutarlı olması
sağlanmalıdır, sağlık alanında yapılan değişiklikler ve
gerekçeleri halka doğru şekilde anlatılmalı, vatandaşla
hekimin karşı karşıya gelmesi önlenmelidir.
Geri ödeme kurumunun Aile Hekimlerini hedef alan,
bilimsel verilere dayanmayan, ilaç firmaları ile ilişkiler vs.
gibi suçlayıcı beyanları ve hekimleri hedef gösteren, sağlık
sistemindeki harcamaları ve aksaklıkları hekimlere mal
eden beyanlarının önüne geçilmelidir.
Sağlık alanında sağlık sisteminin işleyişi konusunda
somut ve bilimsel verisi olmayan kurumların bu tür
açıklamalarına izin verilmemelidir
7-Tıp mesleğinin tüm topluma doğru şekilde anlatılması
Tıp mesleğine saygıyı artıracak gerek medyada gerekse
ilk öğretim okullarından başlayarak bilgilendirme
çalışmaları yapılmalıdır.
İstediğim ilacı yazdırma diye bir olay olmadığı
konusunda halk bilinçlendirilmeli,bilgilendirilmelidir.
Yönetmelikte belirtilen, poliklinik ve mesai saatlerimizi
kullanma hakkımız sağlanmalı ve poliklinik ve diğer
hizmetler için gereken süreleri ayırabilmemiz sağlanmalı.
Randevulu çalışma sistemi teşvik edilmeli.
Uzm.Dr. Kazım Tırpan
AHEF
Bilimsel Araştırma Komisyonu
Başkanı
Türkiye’yi sarsan cinayet,
Hastanede uğradığı bıçaklı saldırıda yaşamını
yitiren
Dr. Ersin Arslan
Bu haberin arkasından
AHEF Bilimsel Araştırma Komisyonu
Sağlık Çalışanlarına Uygulanan Şiddetle ilgili
bir araştırma planladı
WHO, ILO ve ICN ’nin 2002 yılı ortak raporun da farklı ülkelerde
sağlık çalışanlarına yönelik şiddet oranlarına bakıldığında, genel
olarak çalışanların
• %3-17’sinin fiziksel,
• %27-67’sinin sözel,
• %10-23’ünün psikolojik,
• %0.7-8’inin cinsel içerikli,
• %0.8-2.7’si nin etnik
şiddete uğradıkları bildirilmiştir
Workplace violence in the health sector
Country case studies
Brazil, Bulgaria, Lebanon, Portugal, South Africa,Thailand and an additional Australian study
Synthesis report by Vittorio di Martino
Sistematik Derleme 1999-2010 yılları arası 29 çalışma incelenmiş
Tüm sağlık çalışanları
•
Sözel %50.7-88.6
•
Fiziksel %6-%49.4
•
Tehdit-Psikolojik %24-%36.4
Hemşire
•
Sözel %59-%89.8
•
Fiziksel %11.9-%14.3
•
Tehdit-Psikolojik %35.9-%62.9
Hekim
•
Sözel %46.7-%100
•
Fiziksel %8-%22.2
•
Tehdit-Psikolojik %33.3-%50.3
Türkiye Klinikleri J Med Sci 2011;31(6):1442-56
Türkiye’de Sağlık Çalışanlarına Yönelik
Şiddet: Sistematik Derleme
2011 Kocaeli;
270 sağlık çalışanı çalışmaya alınmış (2009-2010),
iş yaşamı boyunca şiddete maruziyet %72.6
bulunmuştur.
Kocaeli’nde Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşyeri Şiddetinin Belirlenmesi
Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011;2(1):9-16
Bütün bu çalışmalar dikkate alındığında;
• Şiddet Sağlık çalışanlarında diğer mesleklerden
daha fazla
• Sözel şiddet oranı daha fazla
• Kayıt altına alınmıyor
Aile Hekimlerine Yönelik Şiddetin,
Nedenlerinin ve Sonuçlarının Belirlenmesi
Uzm. Dr. Abdullah ÇULHACI, Uzm. Dr. Kazım TIRPAN, Dr. Recep ÖZCAN
AHEF Bilimsel Araştırma Komisyonu tarafından
17.04.2012 tarihinde planlanan çalışmanın verileri
elektronik anket toplama yöntemiyle, gönüllülük esasına
dayanarak 24 Nisan–9 Mayıs tarihleri arasında toplandı.
Ankete toplam 704 kişi katılmış olup sayılarının az olması
nedeniyle aile hekimliği dışı katılanlar değerlendirme dışı
bırakılmış,
aktif aile hekimliği yapan 643 hekim analize alınmıştır.
Anketi dolduranların
• %60.8’i (n=391) erkek,
• %39.2’si (n=252) kadındı.
Ankete 62 ilden katılım gelmiş olup,
en fazla katılım İstanbul ilinden (n=110) olmuştur.
Ankete katılan hekimlerin
ortalama poliklinik yapma süreleri 15.08 yıl (SD=6.86),
aile hekimliğinde çalışma süreleriyse 2.77 yıldır
(SD=1.59).
Katılımcıların %59.6’sı
şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir.
Cinsiyet dağılımına bakıldığında istatistiki olarak
anlamlı olmamakla birlikte
kadınlar daha fazla şiddet görmüşlerdir
Saldırıların
%33.1’i poliklinikte yalnız olunduğu zamanlarda
çoğu erkek, orta sosyo-ekonomik sınıfta kişiler
tarafından gerçekleştirilmiştir.
Saldırılarda misafir hastalar kişinin kayıtlı
hastalarından sayısal olarak daha fazladır.
Şiddete maruz kalanların
• %60.8’i (n=233) hiç bildirmemiş,
• %23.5’i polise/savcılığa bildirmiş,
• %14.4’ü üst kuruma bildirmiştir.
Polise/savcılığa bildirilen
• 90 kişiden 20’si ceza almış,
• 35’inde süreç devam etmekte,
• 14’ünde soruşturmaya gerek olmadığına
karar verilmiş,
• 13 kişide şikâyetini geri almıştır.
Üst kuruma yazılı/sözlü olarak bildirilen
55 şiddet olayından sadece 1 tanesinde şiddet
uygulayan ceza almıştır.
Katılımcıların
• %98.9’u şiddetin arttığını,
• %98.3’ü şiddetin daha da artacağını
düşünmektedir
Ve
• %83.7’si kendilerini çalıştıkları kurumda bir
şekilde güvende hissetmediklerini belirtmiştir.
Şiddet Görme
383
60%
Şiddet görmeme
260
40%
Üst Kurum Yazılı
18
5%
Karakol/savcılık
90
24%
Şikayeti geri alınmış
20
15%
Yanıt alınmadı
2
2%
Ceza verildi
21
16%
e
Soruşturmaya gerek yok
44
33%
Süreç devam ediyor
45
34%
Üst Kurum sözel
37
10%
Bildirmedim
233
61%
250
200
150
Sayı
100
50
0
Bilgisizlik
Saygısızlık
Görevini Yapmadı
Hastanın İfadesi
İstediğimi Yapmadı
e
Saygısızlık
Uygunsuz
Hizmet
Kurumsal Talebi
Kurallara
Uymama
Sağlık Çalışanının ifadesi
Sizce hastalar neden şiddete başvurur
Güç kullanarak istediğini alabileceğine inandığı için
533 76%
İlgi çekmek için
Sağlık çalışanına şiddetle ilgili yayınlanan
haberlerden etkilendiği için
139 20%
331 47%
Uygulanan politikalardan cesaret aldığı için
Sağlık çalışanı işini yeterince ve gerektiği gibi
yapmadığı için
626 89%
58 8%
Psikiyatrik hastalığı olduğu için
199 28%
Sizce Şiddeti önlemek için neler yapılmalıdır
Medya kuruluşları aracılğıyla sağlık çalışanlarına sevgi ve
saygı özendirilmeli
541
77%
Kurumlarda yeterli güvenlik önlemi alınmalı
497
71%
Saldırganlara ağır cezalar verilmeli(sözlü saldırılar da
dahil)
664
94%
Uygunsuz istek içeren başvurular bildirilerek yaptırım
uygulanmalı
616
88%
SABİM- 184 şikayet hattı iptal edilmeli
407
58%
Sağlık Bakanlığı ve diğer yöneticiler çalışanlara destek
olmalı
617
88%
Hasta Hekim ilişkisine katkı sağlayacak eğitim
materyalleri ve seminerler düzenlenmeli
373
53%
Dr. H. Şenol Atakan
AHEF Yönetim Kurulu
AHEF Hukuk Ve Mevzuat
Koordinatörü
SABİM:
SAĞLIK BAKANLIĞI İLETİŞİM MERKEZİ
Sağlık hizmetlerinin niteliğinden dolayı etkili bir
iletişim sürecinin zorunlu olduğunun bilinciyle
• Sağlık hizmetlerini planlayıp yönetenleri
• Sağlık hizmetlerini sunanları
• Sağlık hizmetlerinden yararlananları
uzlaşımsal bir platforma taşımak suretiyle sağlık
sisteminde etkili iletişim sağlamayı
amaçlamaktadır
SABİM:
SAĞLIK BAKANLIĞI İLETİŞİM MERKEZİ
* SABİM şikayet hattı gibi kullanılmakta ve telefonla
şikayetler neticesinde soruşturma açılıp mobbing
yapılmaktadır.
* Halbuki şikayetler ancak 4483 sayılı yasa gereğince
usulüne uygun yapılması gerekir
CMK 100: Tutuklama
CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu) 100. Madde Tutuklama
nedenlerini düzenlemektedir. 100. Madde 2 fıkrasında sanık
tarafından Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı
yapılması girişiminde bulunması konusunda kuvvetli şüphe
oluşuyorsa tutuklama kararı verilmesi yönünde hüküm
bulunmaktadır.
Ancak görevi başında Sağlık Çalışanını yaralayan ve ölümle
tehdit eden kişilerin hekim ve olayın şahitlerine baskı yapma
ihtimalini mahkemeler yok saymakta ve sanığın tutuklu
yargılanması yönünde kanaat gösterilmemektedir.
CMK 86: Kasten Yaralama
TCK Madde 86 gereğince kasten yaralama basit tıbbi
müdahale ile giderilebilecek ölçüde ise cezanın sınırı 1 yıldır. Bu
suç kamu görevlisine karşı işleniyor ise ceza yarı oranında
arttırılarak 1,5 yıla çıkartılmaktadır.
CMK'da 1 yıldan fazla olan suçlarda hapis cezası kararı
verilebilmekte iken pratikte mahkemeler bu yönde kanaat
göstermemektedirler.
TEHDİT EDİLME
Aynı maddeye
"GÖREVİ BAŞINDA SAĞLIK ÇALIŞANINI YARALAMA VEYA TEHDİT
ETME"
ibaresinin de eklenmesini talep ediyoruz.
Bu sayede mahkemelerin, görevi başında sağlık çalışanlarını
yaralayan veya tehdit eden kişileri tutuklu yargılanması yönünde
daha kolay kanaat gösterebileceklerini ve daha caydırıcı bir ceza
sisteminin tesis edileceğine inanmaktayız.
Ceza Artırımı
Sağlık çalışanına karşı işlenen suçlarda,
•
•
•
hafifletici nedenlerin devreye sokulmaması,
aksine ceza artışına gidilmesi,
caydırıcılık açısından önemlidir.
TEŞEKKÜRLER