Transcript YERKABU*U NELERDEN OLU*UR?

BİG BANG
(Büyük Patlama)
DÜNYAMIZ!
•
Dünyamız big bang diye
adlandırılan patlamadan meydana geldi.
Birden akıl almaz bir biçimde
enerjinin bir merkezde toplanışı
patlamayı oluşturdu.
Isı milyar,milyar,milyarlarca
derecedeydi.
Yoğunlaşmış bu enerji madde
haline dönüştü….
DÜNYANIN ŞEKLİ İLE İLGİLİ
GÖRÜŞLER…
Mayalar dünyayı her birine bir
ağaç ve kuş yakıştırdıkları 4 yöne
yada bölüme ayırıyorlardı.onların
inancına göre dünya gölde yüzen
dev bir timsahın sırtından başka
bir şey değildi!!!
Pythagoras,gezegenlerin
hareketlerinin dairesel
olduğunu savunuyor,gök
cisimleri ile Dünya’nın küre
biçiminde olduğuna inanıyordu.
Matematikçi ve gök bilimci olan
Thales’e göre her şeyin ana
maddesi suydu.Bir tepsi
biçiminde olan dünya ise suda
yüzmekteydi.
DÜNYAMIZIN KATMANLARI
Dünyanın katmanları
gözlemlenebilir katmanlar
hava küre(atmosfer)
su küre
taş küre(yer kabuğu)
gözlemlenemeyen katmanlar
ateş küre(manto)
ağır küre(çekirdek)
Hava küre:Güneşten gelen zararlı ışınları
engeller.Canlılar için gerekli gazları içerir.
• Sss
•
Su küre:Dünyanın
•
¾’ü sularla kaplıdır.
•
okyanuslar,göller
•
su küreyi oluşturur.
•
Taş küre:Üzerinde canlıların yaşadığı
katmandır.
Ateş küre(manto):Taş
kürenin altındaki katmana
denir.Yüksek sıcaklıkta
erimiş haldeki
maddelerden oluşur.
Ağır küre(çekirdek):Ateş
kürenin altındaki
katmana denir.Yer
kürenin merkezini
oluşturur.
KATMANLAR
KALINLIK
DURUM
SICAKLIK
TAŞ KÜRE
(YER KABUĞU)
En ince olan
katmandır.kalınl
ığı okyanus
dibinde az dağlık
alanlarda
fazladır.
Katı haldeki
kayaçlardan
oluşmuştur.su
küre ile iç
içedir.Çevresini
atmosfer
kaplamıştır.
En soğuk
katmandır.Sıcakl
ık merkeze doğru
inildikçe artar
ATEŞ KÜRE
(MANTO)
Dünyanın iç
yapısında
bulunan orta
kalınlıkta
katmandır.
Sıcaklığın
yüksek oluşu
nedeniyle erimiş
haldeki
maddelerden
oluşur.
Sıcaklığı,yer
kabuğundan
fazla çekirdekten
azdır.Üstten alta
doğru sıcaklığı
artar.
AĞIR KÜRE
(ÇEKİRDEK)
Yer küreyi
oluşturan
katmandır.
Sıcaklığı çok
yüksek olmasına
rağmen katı ve
katıya yakın
haldeki
maddelerden
oluşur.
Sıcaklığı en fazla
olan katmandır.
GEÇMİŞTEN GELEN
MİSAFİRLER
•
•
KAYAÇ
MİNERAL
MADEN
FOSİL
KÖMÜR
KAYAÇLAR
Yerkabuğunu
oluşturan
kayaçların küçük
parçalarına taş
diyoruz.kayaçlar
ise büyük kütleli
olup yapılarında
mineral
vardır.Yapılarınd
a bulunan
minerallerin
türlerine göre üç
gruba ayrılırlar.
1.Magmatik Kayaçlar
• Magmanın yeryüzünde yada yeryüzüne
yakın bir yerde soğuyup katılaşmasıyla
oluşan kayaçlara magmatik kayaç
denir.Magmatik kayaçlar serttir ve
kristalli yapıya sahiptir.Yapılarında
fosillere rastlanmaz.
2.Tortul Kayaçlar
• Yer yüzeyi su ve rüzgar gibi dış etkilerle
aşınıp,taşınır.Taşınan kayaçlar çukur
alanlarda,çökelerek tortular
oluşturur.Zaman geçtikçe alt tabaka
üzerindeki ağırlık artar,böylece alt
tabaka sıkışır ve katılaşır.Bu şekilde
oluşan kayaçlara tortul kayaçları
denir.
KUM
ÇAKIL
3.Başkalaşım Kayaçları
• Magma yeryüzüne çıkarken geçtiği
yerlerdeki kayaçları ısıtıp
sıkıştırır.Magmatik veya tortul
kayaçların sıkışması,ısınma ve basınç
etkisiyle değişime uğramasıyla
başkalaşım kayaçları oluşur.
KUARTZ
ŞİST
MİNERALLER
Doğal yollarla
oluşmuş belli
özelliklere
sahip katı
maddelere
mineral adı
verilir.
Yer altından çıkarılan
mineralleri,günlük yaşantımızda
kullandığımız birçok maddede
görebiliriz.
MADENLER
Yer kabuğunu
oluşturan
kayaçların bir
kısmı maden
olarak
nitelendirilir.
Ekonomik
değeri olan
minerallerdir.
Yurdumuzun ekonomik değerleri
arasında madenler önemli bir yer
tutar.Yurdumuzda;
demir,bakır,krom,boksit,bor,tuz
gibi madenler işlenerek ,kömür
çeşitleri ise doğal olarak tüketilir.
FOSİLLER
Jeolojik
zamanlarda
yaşamış olan
canlıların tortul
kayaçlar içinde
taşlaşmış olarak
bulunan her
çeşit kalıntı ve
izine fosil adı
verilir.
Kömür,doğal gaz ve
petrol gibi fosil
yakıtlar fosilleşmenin
özel bir
halidir.Kömürleşme
denen karbonlaşma
olayıyla bitkiler
kısmen veya
tamamen kömür
haline gelebilir.Deniz
diplerinde
mikroorganizma ve
hayvan kalıntılarının
çökelip
fosilleşmesiyle doğal
gaz ve petrol gibi
maddeler oluşur.
Bu yüzden
kömür,doğal
gaz ve petrole
fosil yakıtlar
denir.Fosil
yakıtların
oluşma süreci
milyonlarca
yıl alır.
Fosiller Bize Neyi
Öğretir?
 İçinde bulundukları
tortul kayaçların
hangi zamana ait
olduklarını
öğrenmemizi
 Nesilleri tükenmiş
olan canlılar
hakkında bilgi
edinmemizi
 Bir bölgenin
geçmişteki coğrafi
durum ve iklim
koşulları hakkında
bilgi sahibi olmamızı
 Yer kabuğundaki
değişimler
konusunda bilgi
edinmemizi sağlar.
• Eski jeolojik
dönemlerdeki
yaşam
biçimlerini
çoğunlukla
fosillere
bakarak
inceleyen bilim
adamlarına
paleontolog,bili
m dalına ise
paleontoloji adı
verilir.
KÖMÜRÜN YOLCULUĞU
• Yapraklar,tohumlar ve kuru dallar ıslak orman
tabanına düşerek çürümeye başladılar.Bu
yumuşak,çürüyen malzeme zamanla gömüldü.Üzerine
çökellerin ağırlığı ile gittikçe sıkışarak suyunu
kaybetti ve katı haldeki turbaya ve sonuçta kömüre
dönüştü.
TOPRAK
• Sıcaklık ,rüzgar,insan faaliyetleri,su gibi
değişik etkilerin sonucunda kayaçların
parçalanmasıyla oluşan toprak canlılar
için çok önemlidir.
• Toprakta kum,kil,kireç ve humus gibi
maddeler bulunur.Toprak, içinde bu
maddelerden hangisi çoksa o maddenin
adı ile nitelenir.
Solucan,karın
ca,köstebek
gibi hayvanlar
topak içinde
yaşayan
canlılardır.
Bitkilerin büyük
bölümü besin ve
su ihtiyaçlarını
topraktan
sağlar.
Toprak
ayrıca,bitkilerin
kökleriyle
tutunabilmesi
için sağlam bir
temel sağlar
Toprak
insanların
ekonomik
faaliyetlerine
katkıda
bulunur.
Toprağın oluşumu;
• Kayaçlar zamanla parçalanarak
ufalanır.
• Oluşan kayaç parçalarına moloz denir.
• Molozlar;su ve rüzgarların etkisiyle
sürüklenerek taşınır.
• Taşınan molozlar,bu süreç içinde diğer
kayaçları da törpüleyerek aşındırır.
• Kendiside ufalanarak daha da
küçülür.bir yerde toplanarak tortulanır
• Ve toprak oluşur.
EROZYON
• Toprağın ;akarsular,rüzgarlar ve
yağışların etkisiyle sürüklenip
başka yerlere taşınmasına erozyon
denir.Erozyon,tarıma elverişli
toprakların kaybına neden olur.
İnsanların yaptıkları
etkinliklerden;
• Tarla açmak için ağaçların
kesilmesi,ormanların yok edilmesi
• İnşaat ve yol yapmak ve benzeri
amaçlarla arazi yapısının değiştirilmesi
• Bitki örtüsünün değiştirilmesi
EROZYONU HIZLANDIRIR…
Erozyonun etkilerini önlemek
için;
• Yeni bitki örtüsü oluşturmak amacıyla
ağaçlandırma çalışmaları yapılır.
• Eğimli araziler,eğim yönüne dik olarak
sürülüp ya da merdiven şeklinde
teraslama yapılarak tarım yapılır.
• Çok rüzgar alan düzlüklerde rüzgarın
hızını kesecek doğal ve yapay engeller
oluşturulur.
SU
Yer küredeki sular nelerdir?
Okyanuslar,denizler,göller,akarsular ve
yer altı suları yerküredeki suları
oluşturur.
Değişik balık
ve bitki türleri,
ahtapotlar,yen
geçler,karidesl
er suda
yaşayan
canlılardan
bazılarıdır.
İnsanlar ve
karada
yaşayan
hayvanlar
suyu içerek
ihtiyaçlarını
giderirler.
Akarsuların
üzerine yapılan
barajlarda
biriken
sular,tarım
alanlarının
sulanması ve
şehirlerin su
ihtiyacının
karşılaması
için kullanılır.
Okyanus ve
deniz suları
üzerinde
ulaşım
hizmetleri
yapılır.
HAVA
Dünyayı saran hava;
• Canlılar için yaşamsal önem taşıyan
gazları içerir.
• İçinde bulunan gazlardan
bazıları,canlıları güneş ışığının zararlı
etkilerinden korur.
• Güneşten gelen ışınları
tutarak,yeryüzüne yakın kısımların
ısınmasını sağlar.
• Hava olaylarının oluşmasına neden olur.
1-HAVA KİRLİLİĞİ
Nedenleri:
•Soba,kalorifer ve
fabrika bacalarından
çıkan duman ve gazlar
•Motorlu taşıtların
çıkardığı egzoz gazları
• Yangınlar ve çeşitli
maddelerin
yakılmasıyla oluşan
duman ve gazlar
•İnsanların bilinçsizce
kullandığı sprey ve
deodorantlar
Sonuçları:
• İnsanların solunum
organlarını etkileyerek
insan sağlığını bozar.
• Bitkilerin gelişimini
durdurarak
kurumalarına neden
olur.
• Toplu halde kuş
ölümleri görülür.
2-Toprak kirliliği
Nedenleri:
Sonuçları:
• Yapay gübre ve zehirli
tarım ilaçlarının yanlış
kullanımı
• Deterjan,cam,plastik,me
tal,pil gibi maddelerin
toprağa bırakılması
• Fabrikaların katı
atıklarının ve çöplerin
toprağa bırakılması
veya gömülmesi
• Bitkiler yeterli besini
bulamadığı için
gelişemez
• İnsanlar ve hayvanlar
gerekli besin bulamazlar
• Çöplüklere yakın
yerlerde yaşayanların
sağlığı bozulur
3-su kirliliği
Nedenleri:
Sonuçları:
• Lağım atıklarının
kanalizasyonlarla su
kaynaklarına
bırakılması
• Fabrikaların sıvı
atıklarını deniz ve
akarsulara
bırakılmaları
• Denizlere bırakılan
çeşitli zehirli atıklar
• Kolera,tifo,dizanteri gibi
bulaşıcı hastalıklara
neden olur
• Birçok canlı kirli
sularda yaşayamaz
• Kirli sulardan sağlanan
besinler,kalıcı
hastalıklara ve ölümlere
neden olur
17 AĞUSTOS
GERÇEĞİ
ENDONEZYA’DAKİ
HAZİN SULAR…
TSUNAMİ
HAZIRLAYANLAR
AYŞE KORKMAZ
ELANUR YILDIRIM
KÜBRA DADAŞ
SÜMEYYA GENÇ