Transcript Document

การจัดการศ ัตรู พช
ื โดย
วิธผ
ี สมผสาน
Integrated Pest Management
(IPM)
IPM คืออะไร?
การเลือกวิธค
ี วบคุมศ ัตรู พช
ื
่ อยู ่อย่างรอบคอบ แล้วนามา
ทีมี
ผสมผสานกัน อย่าง
เหมาะสม ในการลดปริมาณ
ศ ัตรู พช
ื และคงไว้ซงระดั
ึ่
บการใช้
สารกาจัดศ ัตรู พช
ื หรือการใช้สงิ่
่ อย่าง
แปลกปลอมอืนๆ
ศ ัตรู
พืช
การใช้สารเคมีเกิดผลเสียอย่างไร
* ศ ัตรู พช
ื สร ้างภู มต
ิ า้ นทานสารเคมี
* ศ ัตรู ธรรมชาติถูกทาลาย
้
* ศ ัตรู พช
ื ระบาดอย่างต่อเนื่ องและรุนแรงขึน
* เกษตรกรผู ใ้ ช้ได้ร ับอ ันตรายจากสารเคมี
* มีสารพิษตกค้างในผลผลิตเป็ น
อน
ั ตรายต่อผู บ
้ ริโภค
จุดเน้นของ IPM
 การปลู กพืชให้แข็งแรง
่
 ให้มก
ี ารกระทาทีอาจรบกวน
ระบบนิ เวศเกษตร
่ ด
น้อยทีสุ
 สนับสนุ นกลไกการใช้ศ ัตรู
องค ์ประกอบของระบบนิ เวศ
เกษตร
่ ชวี ต
1. สิงมี
ิ - มนุ ษย ์ สัตว ์ พืช
่ มช
ี วี ต
ิ - ดิน น้ า อากาศและ
2. สิงไม่
แสงแดด
่ ผลกระทบทังทางตรงและ
้
3. ปั จจัยทีมี
ทางอ้อม
-เทคโนโลยี เศรษฐกิจ สังคม
ประเพณี และการเมือง
่
้
้
่ าคัญของ IPM
หลักการทีส
1. ปลู กพืชให้แข็งแรง
2. เข้าใจและร ักษาไว้ซงศ
ึ่ ัตรู
ธรรมชาติ
3. ตรวจแปลงอย่างสม่าเสมอ
่ จะเป็
่
4. เกษตรกรมุ่งมันที
น
่
ปลูกพืชให้แข็งแรง
่ นทีดี
่ - ใช้พน
ั ธุ ์ดี
เริมต้
ผลผลิตดี ต้านทาน
โรค
ดิ
น
ดี
ดู แลร ักษาดี แมลง
้า
- -ให้
น
ใส่ปุ๋ย
ถู ก
สู ตร ถู กเวลา
ถู กอ ัตรา
ถู กวิธ ี
- การจัดการ
วัชพืช
่
เข้าใจและร ักษาไว้ซงศ
ึ ัตรู
ธรรมชาติ
่
่
่
• สิงมีชว
ี ต
ิ ทีทาหน้าทีควบคุมศ ัตรู พช
ื
เช่น ต ัวหา้ ต ัวเบียน จุลน
ิ ทรีย ์ปรปั กษ ์
่ นผู ป
ทาหน้าทีเป็
้ กป้ องพืช
• เกษตรกรในโครงการ IPM รู ้จักผู ้
ปกป้ อง และบทบาทของมัน โดยการ
สังเกตระบบนิ เวศน์เกษตรอย่าง
สม่าเสมอ
• ร่วมก ันอนุ ร ักษ ์ผู ป
้ กป้ องพืช โดย
่
ตัวหา้
ตัวเบียน
จุลน
ิ ท
รีย ์
่
* หลีกเลียงการใช้
สารเคมี
่ ความ
* ใช้สารกาจัดศ ัตรู พช
ื ทีมี
สารชีวภัณฑ ์ , สารสก ัดจากพ
่ นทีอา
่
* เหลือว ัชพืชไว้บา้ งเพือเป็
และอาหาร ของศ ัตรู ธรรมชาต
่
มาณศ ัตรู ธรรมชาติ
* เพิมปริ
้
โดยการเพาะเลียง
การตรวจแปลงอย่างสมา่ เสมอ
ตรวจแปลงอย่างสมา
่ เสมอ โดยเกษตรกรต้องคอย
ติดตามสภาพของพืช โดยต้องทราบถึงความเป็นไปของ
ิ ใจทีจ
แปลง เกษตรกรสามารถต ัดสน
่ ะแก้ปญ
ั หาได้อย่าง
ถูกต้อง และลงมือได้ท ันที
ี่ วชาญในระบบการจัดการพืช
เกษตรกรมุง่ มั่นทีจ
่ ะเป็ นผู ้เชย
• เข้าใจระบบนิเวศน์เกษตร
• สามารถวิเคราะห์สถานการณ์ของแปลง
ีั
ั
• สามารถดาเนินการปรบปรุ
งการจ ัดการพืชโดยอาศย
ประสบการณ์ในฟาร์มของตน
• มีการแลกเปลีย
่ นความรูก
้ ับเพือ
่ นเกษตรกรด้วยก ัน
ั พช
วิธก
ี ารควบคุมศตรู
ื
้ นธุต
1. ใชพั
์ ้านทาน
2. วิธเี ขตกรรม
• การไถพรวนดินตากแดด
่ โปร่ง
• การตัดแต่งกิงให้
• การไขน้ าเข้าแปลง
• ทาความสะอาดแปลง
• เผาทาลาย
• การปลู กพืชหมุนเวียน
3. วิธก
ี ล
• การจบ
ั ไปทาลาย
• ใช้ก ับด ัก+สารล่อ
• ห่อผล
• ใช้ก ับด ักกาวเหนี ยว
• ใช้ตาข่ายคลุม
ิ ส์
4. วิธฟ
ี ิ สก
่
• การใช้ร ังสีเพือให้
แมลงเป็ นหมัน
• ใช้ความร ้อน
้ มุนไพรหรือสารชวี ภ ัณฑ์
5. ใชส
่ นของพืชที่
หมายถึง พืชหรือสว
นามาใชใ้ นการควบคุมป้องก ันกาจ ัด
ั พช
ศตรู
ื สามารถลดปริมาณของ
ั พช
ศตรู
ื ลงได้ ไม่กอ
่ ให้เกิดความ
ี หายทางเศรษฐกิจ และสว
่ นใหญ่ไม่
เสย
ั
มีอ ันตรายต่อคน สตว์
และ
่
สภาพแวดล้อม เชน
สะเดา
Azadirachta indica var.siamensis
ประโยชน์ ควบคุมหนอนใยผัก หนอนกระทู ้
้ อน อย่างได้ผลดี
เพลียอ่
การนาไปใช้
• เมล็ดสะเดาบด 1 กก. แช่น้ า 20 ลิตร นาน 1
คืน ผสมสารจับใบ
• ใบสะเดาแก่
+ ข่า + ตะไคร ้หอม อย่างละ 1
้
กก. แช่นา 20 ลิตร นาน 1 คืน
ตะไคร ้หอม
Cymbopgon nardus
ประโยชน์
กาจัดหนอนกระทู ้ หนอนใยผัก ไล่
แมลง ยุง แมลงสาบ
การนาไปใช้
้ น เหง้า ใบ หันบด
่
ตะไคร ้หอมทังต้
1
กก. แช่น้ า 20 ลิตร นาน 1 คืน ผสม
โล่ตน
ิ ้ (หางไหล)
Derris elliptica
ประโยชน์ กาจัดหนอนกระทู ้
ก
ระว ัง หนอนใยผั
เป็ นพิษกับปลา
การนาไปใช้ใช้ราก, ต้นสดอายุ 2 ปี 1 กก.
แช่น้ า 20 ลิตร 2 วัน
สาบเสือ
ประโยชน์
Derris
elliptica
กาจ ัดหนอนกระทู ้ หนอนใยผัก
้ อน
เพลียอ่
เป็ นพิษกับ
ระวัง
ปลา
้ า 20 ลิตร
•
ใบสด
2
3
กก.
แช่
น
การนาไปใช้
1 วัน
่
• ต้น้ ใบ ราก ผึงแห้
งบด 1 กก.
หนอนตายหยาก
ประโยชน์
Stemona tuberosa
้
กาจัดหนอนผีเสือหลายชนิ
ด เช่น หนอน
กระทู ้ หนอนหลอดหอม
และแมลงว ันผลไม้
การนาไปใช้
้
นารากหนอนตายหยากสับเป็ นชินเล็
กๆ2
กก./น้ า 10 ลิตร
แช่ 1 คืน ผสมสารจับใบ
ข้อดีของสารชีวภัณฑ ์
1. ใช้กาจด
ั ศ ัตรู พช
ื ได้
จ
2.าเพาะเจาะจง
ไม่ทาลายศ ัตรู
ธรรมชาติ
3. ไม่มส
ี ารพิษตกค้าง
4. ปลอดภัยต่อผู ใ้ ช้ ผู บ
้ ริโภค
และสภาพแวดล้อม
้
6. ใชสารเคมี
้ าร
เป็นวิธส
ี ด
ุ ท้ายในการใชส
ั พช
กาจ ัดศตรู
ื ในการควบคุม
แมลงเท่านน
ั้
ใช ้สารเคมีได ้หรือไม
ี่ งในการใชสารเคมี
้
การลดความเสย
1. งดเว้นการใช้สารกาจัดศ ัตรู พช
ื
2. มีความเข้าใจและตระหนักถึง
อ ันตราย
3. การลดการใช้สารกาจัดศ ัตรู พช
ื
่ ความเสียงน้
่
4. เลือกใช้ชนิ ดทีมี
อย
่ ด
ทีสุ
่
5. หลีกเลียงการสั
มผัสก ับสารเคมี
ี่ งในการใชสารเคมี
้
การลดความเสย
(ต่อ)
6. ระว ังไม่ให้มส
ี ารเคมีตกค้างอยู ่บน
พืช
7. ไม่ทาให้ปนเปื ้ อนหรือเกิด
่
อ ันตรายต่อสิงแวดล้
อม
่
8. ลดความเสียงต่
อการได้ร ับ
สารเคมีกาจัดศ ัตรู พช
ื ของ
่
้
สรุป
่
• ก่อนทีจะตั
ดสินใจใช้สารเคมี
กาจัดศ ัตรู พช
ื ทุกครง้ั ท่านต้อง
ใช้ความระมัดระวังเป็ นอย่างยิง่
และตระหนักถึงอ ันตรายและ
่
หาทางลดความเสียงต่
างๆ
้
่ ด
เหล่านันให้
มากทีสุ
ั พช
7. การควบคุมศตรู
ื โดยชวี วิธ ี
หมายถึง
การใช้
่ ชวี ต
สิงมี
ิ ต่าง ๆ ได้แก่ ต ัวหา้
้
ต ัวเบียน และเชือโรค
(จุลน
ิ ทรีย ์)
่
เพือควบคุ
มศ ัตรู พช
ื
่ กอ
ให้อยู ่ในระด ับทีไม่
่ ให้เกิดความ
เสียหายทางเศรษฐกิจ โดยคานึ งถึง
ตัวหา้
่ น
คือ สัตว ์ชนิ ดใดชนิ ดหนึ่ งทีกิ
่
สัตว ์ชนิ ดอืน
่ าให้เหยือตายอย่
่
หรือเหยือท
างรวดเร็ว
่
่
้
ซึงโดยทั
วไปตัวห
าจะมี
ขนาดใหญ่และ
่ ตลอดอายุ
- แมลงปอ
- แมงมุ
มอ
ขย
ั จะกิน
แข็งแรงกว่
าเหยื
่ -หมวนพิ
มวนเพชฌฆาต
ฆาต
เหยือได้
ลายตัว
ชนิ ด-ของตัวห
า้ ได้แก่
- แมลงหางหนี บ
- ด้วงเต่า
- แมลงช้างปี กใส
แมงมุม
Lycosa pseudoannulata
ประโยชน์
้ อน เพลียกระโดด
้
้ กจ
๊
กินหนอน เพลียอ่
เพลียจั
้
แมงมุม 1 ต ัว กินเพลียกระโดดได้
14 ตัว/วัน
แมลงปอ
Neurothemis
tullia tullia
ประโยชน์
Agriocnemis
femina femina
้
้ กจั
๊ น
่ หนอน
กินเพลียกระโดด
เพลียจั
ขนาดเล็ก
มวนตัวหา้
มวนพิฆาต
มวนเพชฌฆาต
Eocanthecona furcellata Sycanus collaris
ประโยชน์
มวนต ัวหา้ กินหนอนเกือบทุกชนิ ด
เช่น หนอนเจาะสมอฝ้าย หนอนม้วนใบ
หนอนคืบกระหล่า หนอนกระทู ห
้ อม
หนอนกระทู ผ
้ ก
ั โดยมวนต ัวหา้ 1 ต ัว
ด้วงเต่า
Coccinella
transversalis
ประโยชน์
ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยด้วงเต่า ก
้
้
เพลียหอย
เพลียแป้
ง ตลอดชีวต
ิ ด้วง
้ อนได้ 1,167 ตัว
กินเพลียอ่
แมลงหางหนี บ
Ear
wig
้ ท
่ าลายไข่และ
ประโยชน์
เป็ นแมลงหาที
หนอนขนาดเล็ก
่ ด ี ทาลายเหยือ
่
เสาะหาเหยือได้
โดยใช้แพนหาง
บได้ทุกวัย ในอต
อต
ั ราการปล่อยปล่อยแมลงหางหนี
่
หนี บเหยือกิน
แมลงช้างปี กใส
Chrysopa sp.
ตัวอ่
อ
นของแมลงช้
า
งปี
กใส
ประโยชน์
้ อน เพลียหอย
้
้
กิน เพลียอ่
เพลีย
่
แป้ ง แมลงหวีขาว
สามารถกิน
้ อนได้ประมาณ 60 ตัว ใน
เพลียอ่
่ ั อนวัย 2-3 อ ัตรา 100 ตัว
อต
ั ราการปล่อยเวลา
ปล่อยตัวอ่
1 ชวโมง
ตัวเบียน
่ ารงชีวต
คือ สัตว ์ขนาดเล็กทีด
ิ ด้วย
การเกาะกินอยู ่บนหรือในสัตว ์อาศ ัย
่ มี
่ ขนาดใหญ่กว่า ทา
(Host) ชนิ ดอืนที
ให้สต
ั ว ์อาศ ัยอ่อนแอและตายได้
่
วเบี-ยนจะใช้
สต
ั ว ์อาศ ัยเพียง
โดยทัวไปตั
ไตรโคแกรมมา
ตัวเดียว ชนิ ดของตัวเบี
ย
น
ได้
แ
ก่
- อนาสตาตัส
- โคทีเซีย
แตนเบียนไตรโคแกรมมา
Trichogrammam confusun
ประโยชน์
้
ทาลายไข่ของผีเสือหนอนกออ้
อย ไข่
้
ผี
เ
สื
อหนอนเจาะสมอฝ
้
าย
อ ัตราการปล่อย
ปล่อยระยะดักแด้ 20,000ตัว/ไร่ (10
้ั
แผ่น )ปล่อย 5 ครง/ฤดู
แตนเบียนโคทีเซีย
Cotesia flavipes
ประโยชน์ ทาลายหนอนกออ้อย และ
่ ๆ
หนอนชนิ ดอืน
อีกหลายชนิ ด
อต
ั ราการปล่อยปล่อยระยะตวั เต็มวัย 100 500 ตัว / ไร่
แตนเบียนอนาสตาตัส
Anastatus sp.
ประโยชน์
ทาลายไข่ของมวนลาใย
มวนเขียวส้ม
ัตราการปล่อป
ยล่อยระยะดักแด้ อต
ั รา 10,000
้ั
ตัว/ไร่ ปล่อย 4 ครง/ฤดู
้
เชือโรค
่ ชวี ต
ิ เล็ก ๆ
คือ จุลน
ิ ทรีย ์หรือสิงมี
อาศ ัยและเจริญเติบโตบนสัตว ์อาศ ัย ทา
่ ด
ให้สต
ั ว ์อาศ ัยเป็ นโรคและตายในทีสุ
้ อราไตรโคเดอร
่ ควบคุม์มา
้
ชนิ ดของเชื
ใช้
ศ ัตรู พ-ช
ื
- เชือโรคที
ได้แก่ เชือ้ ไวร ัส NPV
- ไส้เดือนฝอย
้
เชือแบคที
เรีย
้
เชือราไตรโคเคอร ์มา
ประโยชน์
่ น
้ ลน
ิ ทรีย ์ทีเป็
เป็ นเชือจุ
้
ศ ัตรู ตอ
่ เชือราสาเหตุโรค
รากเน่ า โคนเน่ า ของพืช Trichoderma
้
อ ัตราส่วนผสมเชือราไตรโคเคอร
harzionum
์มา : รา : ปุ๋ ยหมัก
หรือปุ๋ ยคอก 1 :10 :40
การนาไปใช้• รองก้นหลุม 50-100 กร ัม (1 กา
มือ)
• โรยหรือหว่านแปลงพืช แปลง
กล้า 100 กร ัม / ตร.ม.
้
เชือไวร ัส NPV
( Nuclear
Polyhedrosis Virus )
ประโยชน์ กาจัดแมลงเฉพาะเจาะจง เช่น
หนอนเจาะสมอฝ้าย หนอนกระทู ้
การนาไปใช้หอม
30 ซีซ ี / น้ า 20 ลิตร
ไส้เดือนฝอย
Steinernema carpocapsac
้
ใช้
ก
าจั
ด
หนอนผี
เ
สื
อ
ประโยชน์
หลายชนิ ด และตัวอ่อน
ด้
ว
งหมั
ด
ผั
ก
การนาไปใช้ ใช้ไส้เดือนฝอย 40
ล้านตัว / น้ า 20
ลิตร(10 ซอง )
้
เชือบีท ี
( Bacillus
thuringiensis )
้
บี
ท
ใ
ี
ช้
ก
าจั
ด
หนอนผี
เ
สื
อหลาย
ประโยชน์
ชนิ ด เช่น หนอนใยผัก หนอน
กระทู ห
้ อม หนอนเจาะสมอฝ้าย
การนาไปใช้บางสายพั
นธุซี์ ซ/ี ใช้
าจัดลิด้ตวรง
บีท ี 20-100
น้ าก20
สายพันธุ ์ Bt.
 aizawai
 Kurstaki
 tenebrionis
Bs (Bacillus subtilis)
• โรคกุง้ แห้ง (แอนแทรคโนส)
ในพริก
• โรคกาบใบแห้งในข้าว
• โรคหน้าดอกเน่ าในกะหล่า
ดอก
• โรคลาต้นไหม้ในหน่ อไม้ฝรง่ ั
• โรคดอกเน่ า ใบจุดในลาไย
้
• โรคแคงเกอร ์(ขีกลาก)ใน
ผลดีการใช้ IPM.
* ทาให้ศ ัตรู พช
ื ลดปริมาณ ในระดบ
ให้เกิดความเสียหาย
* ประหยัดค่าใช้จา
่ ย
* ปลอดภัยต่อผู ผ
้ ลิต ผู บ
้ ริโภค
่
และสิงแวดล้
อม
1.
ก่อน
ใช้
* เลือกใช้/ซือ้ ให้
ถู
ชนิ ด ภาชนะ
*ก
ตรวจดู
่ าน
ที
* บรรจุ
อ่
ฉลาก
* ใช้ตาม
*อ ัตรา
ตรวจสอบ
อุ
กรณ์ด
* ปสวมชุ
ป้ องกัน
2.ขณะ
ใช้
* อยู ่เหนื อ
ลม
* อย่า สู บ /
่ / กิน
ดื
ม
* อย่าใช้ปาก เป่ า
/* ดู
ด หัว้ อนร่
ฉี ด างกาย
สารเปื
ต้
ล้า
* อรูงรี
้สึกบ
ไม่
สงบายให้
หยุดใช้
3.หลัง
ใช้
* ทาความสะอาด
ภาชนะ
/ อุปกรณ์
* ทาความสะอาด
้ า/
ร่างกาย / เสือผ้
ชุ
ด
ป้
องกัน
* ทาลาย / ฝั ง ภาชนะ
บรรจุทใช้
ี่ หมดแล้ว