Transcript แนวทางปฏิบัติเพื่อการพัฒนาสถานีอนามัย เป็นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ

แนวทางปฏิบัติเพือ่ การพัฒนาสถานีอนามัย
เป็ นโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
นายแพทย์ เกษม เวชสุ ทธานนท์
สานักประสานการพัฒนาโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
โครงสร้ างสานักประสานการพัฒนาโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล (สปรพ.สต.)
คณะกรรมการอานวยการ
สนย.
ผู้อานวยการ
ผู้ประสานหน่ วยงาน
ผู้ช่วยผู้อานวยการ
ฝ่ ายนโยบาย
และ
ยุทธศาสตร์
ฝ่ ายพัฒนา
รูปแบบ
และคุณภาพ
สรส.
สตป.
ฝ่ ายพัฒนาการ
มีส่วนร่ วม
และภาคี
ฝ่ ายติดตาม
และ
ประเมินผล
งานโครงการ
พิเศษ
ฝ่ ายบริหาร
ภารกิจ ของสานักประสานการพัฒนาโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
1. สนับสนุน พัฒนานโยบาย และยุทธศาสตร์ การพัฒนาโรงพยาบาลส่ งเสริม
สุ ขภาพตาบล
2. ประสานกับหน่ วยงานทีเ่ กีย่ วข้ องในการพัฒนาโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพ
ตาบล ทั้งในและนอกกระทรวงสาธารณสุ ข
3. สนับสนุนวิชาการและการพัฒนาองค์ ความรู้ เพือ่ การพัฒนาโรงพยาบาล
ส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
4. ติดตาม ประเมินผลการพัฒนาโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบลอย่ าง
ต่ อเนื่อง
5. งานอืน่ ๆ ทีไ่ ด้ รับมอบหมาย
องค์ ประกอบหลักของรพ.สต. ประกอบด้ วย 4 ข้ อ
1. มีการปรับภาพลักษณ์
2. มีบุคลากรพร้ อม
3. มีระบบเชื่อมต่ อกับ รพ.แม่ ข่าย
4. มีการตั้งคณะกรรมการพัฒนา รพ.สต.
1. มีการปรับภาพลักษณ์
ได้แก่ : Logo และป้ ายโรงพยาบาลส่ งเสริ มสุ ขภาพตาบล
ตามแบบที่กาหนด (กองแบบแผน กรมสนับสนุนบริ การสุ ขภาพ
ดาวโหลดรายละเอียดได้ที่ http://dcd-hss.moph.go.th/logo-rpst.html)
 รายละเอียดในป้ าย ประกอบด้วย
บรรทัดที่ 1 โรงพยาบาลส่ งเสริ มสุ ขภาพตาบล
บรรทัดที่ 2 ชื่อสถานีอนามัยเดิม (โดยตัดคาว่า สถานีอนามัย ออก
แล้วตามด้วยตาบลที่ต้ งั ตามความเหมาะสม)

1. มีการปรับภาพลักษณ์ (ต่ อ)
สามารถปรับขนาด/ตัวอักษรให้เหมาะสมได้ตามสัดส่ วนของป้ าย
 ขอคาปรึ กษาได้ที่กองแบบแผน กรมสนับสนุนบริ การสุ ขภาพ
: คุณสมใจ ดิษฐจินดา โทร.02 590 1897, 02 590 1900

ตัวอย่าง เช่น
 สถานี อนามัยตาบลควนขนุน ตาบลควนขนุน อาเภอควนขนุน
จังหวัดพัทลุง
โรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
ตาบลควนขนุน
สถานีอนามัยบ้านนาสาร ตาบลนาสาร อาเภอพระพรหม
จังหวัดนครศรี ธรรมราช

โรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
บ้านนาสาร ตาบลนาสาร
2. มีบุคลากรพร้ อม
รพ.สต.เดี่ยว 4 ตาแหน่ ง / รพ.สต.เครือข่ าย 7 ตาแหน่ ง ดังนี้
 รพ.สต.เดี่ยว ต้ องมีเจ้ าหน้ าทีท
่ ี่ปฏิบัติงานประจาในสาขาหลัก อย่ าง
น้ อย 4 ตาแหน่ ง ไม่ นับลูกจ้ าง โดยผู้ปฏิบัติงานประจาอาจได้ รับการ
สนับสนุนจากโรงพยาบาลแม่ ข่ายหรือจังหวัด ดังนี้
1.สายบริ หาร : โดยหัวหน้าสถานีอนามัยที่ยกระดับเป็ นโรงพยาบาล
ส่ งเสริ มสุ ขภาพตาบล จะเปลี่ยนเป็ นผูอ้ านวยการโรงพยาบาลส่ งเสริ ม
สุ ขภาพตาบล ซึ่งเป็ นผูบ้ ริ หารสูงสุ ดของโรงพยาบาล
2.สายรักษา : แพทย์ หรื อ พยาบาลเวชปฏิบตั ิ หรื อ พยาบาลวิชาชีพ คนใด
คนหนึ่ง
3. สายส่ งเสริ มสุ ขภาพ ป้ องกันโรค : นักวิชาการสาธารณสุ ข ซึ่งจะทา
หน้าที่ส่งเสริ มสุ ขภาพ ควบคุม และป้ องกันโรค
4. สหวิชาชีพต่างๆ : เช่น ทันตาภิบาล เภสัชกร แพทย์แผนไทย
กายภาพบาบัดหรื ออื่นๆ ตามความเหมาะสม

รพ.สต.เครือข่ าย จะใช้ การบริหารจัดการร่ วมกันในเรื่องบุคลากร
อย่ างน้ อย 7 คน โดย 3 ตาแหน่ งแรกเหมือนกัน ส่ วนที่เหลือจะเป็ นสห
วิชาชีพและลูกจ้ างอืน่ ๆ ตามความเหมาะสม
3. มีระบบเชื่อมต่ อกับ รพ.แม่ ข่าย
เช่ น : โทรศัพท์ มือถือ อินเตอร์ เน็ต ฯลฯ
4. มีการตั้งคณะกรรมการพัฒนา รพ.สต.
มีการตั้งคณะกรรมการพัฒนา รพ.สต. แบบมี
ส่ วนร่ วมจาก 3 ภาคส่ วน ได้แก่ สาธารณสุ ข
ท้องถิ่น และประชาสังคม โดยให้มีคาสัง่
แต่งตั้งเป็ นลายลักษณ์อกั ษร
งบประมาณโครงการโรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล (รพ.สต.)
ทั้งสิ้ น 7,490 ล้านบาท ดังนี้
 ในปี งบประมาณ 2553 ได้มีการจัดเงินไว้ท้ งั หมดแล้วจากโครงการ
ไทยเข็มแข็ง และได้รับอนุมตั ิจากที่ประชุมคณะรัฐมนตรี แล้ว จานวน
1,490 ล้านบาท
 ในปี งบประมาณ 2554 ได้บรรจุไว้ในพระราชบัญญัติงบประมาณ
รายจ่ายประจาปี 2554 เป็ นจานวน 6,000 ล้านบาท
รายละเอียดการใช้ จ่ายงบประมาณ
การจัดสรรงบประมาณ ภายใต้แผนปฏิบตั ิการไทย
เข้มแข็ง 2555 (พรก. ปี พ.ศ. 2553)ในโครงการ
โรงพยาบาลส่ งเสริ มสุ ขภาพประจาตาบล
1.งบดาเนินงาน
2.งบลงทุน ค่าครุ ภณ
ั ฑ์
1.งบดาเนินงาน
1.1 จัดทาระบบการสื่ อสารทางไกล รพ.สต. 2,000 แห่ งแรก ในวงเงิน
แห่ งละ 40,000 บาท
มีวตั ถุประสงค์ เพื่อจัดทาระบบสื่ อสารระหว่างสถานีอนามัย
(รพ.สต.) กับ โรงพยาบาลชุมชนแม่ข่ายให้สามารถปรึ กษาทางไกลได้
อย่างมีคุณภาพ
1.2 จัดทาฐานข้ อมูลการรักษาพยาบาล และปรับภาพลักษณ์ ในวงเงิน
แห่ งละ 150,000/243,000/3,00,000 บาท ตามขนาดรพ.สต. เล็ก/กลาง/
ใหญ่
เพื่อจัดทาฐานข้อมูล/ทบทวนระบบข้อมูลสุ ขภาพในพื้นที่ของ
ตัวเองให้เป็ นปัจจุบนั การบันทึกข้อมูล (record) และการปรับ
ภาพลักษณ์
2.งบลงทุน ค่ าครุภัณฑ์
จัดซื้อครุ ภณ
ั ฑ์ ในวงเงินแห่งละ 300,000/400,000/500,000 บาท
ตามขนาดรพ.สต. เล็ก/กลาง/ใหญ่ เป็ นงบประมาณ ที่จดั สรรให้เพื่อ
จัดซื้อ/จัดหาเครื่ องมือแพทย์/ครุ ภณ
ั ฑ์การแพทย์ และครุ ภณ
ั ฑ์ที่ขาด
แคลนและมีความจาเป็ นต้องใช้ สาหรับโรงพยาบาลส่ งเสริ มสุ ขภาพ
ตาบล
สั ญลักษณ์ ของ โรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล
สั ญลักษณ์ เป็ นรู ปหัวใจ 4 ดวง ร้ อย
รั ด เข้ า ด้ ว ยกั น หั ว ใจ 4 ดวงมี ตรา
สั ญ ลัก ษณ์ ข องกระทรวงสาธารณสุ ข อยู่
ตรงกลาง หั วใจ 4 ดวงถือเป็ นกลไกหลัก
ของการพัฒนาสุ ขภาวะของประชาชนใน
ต าบล ซึ่ ง ต่ อ ไปนี้จ ะต้ อ งเดิน หน้ าด้ ว ย 4
หลักสาคัญ
หัวใจดวงที่ 1 โรงพยาบาลส่ งเสริมสุ ขภาพตาบล(คกก.)
หัวใจดวงที่ 2 ผู้ทตี่ ้ องเข้ ามาช่ วยทาหน้ าทีใ่ นหมู่บ้าน ตาบล
และชุมชน คือ อสม.
หัวใจดวงที่ 3 แผนสุ ขภาพตาบลทีข่ ณะนีก้ าลังร่ วมกับ อสม.ทุก
ตาบล
หัวใจดวงที่ 4 กองทุนสุ ขภาพตาบล
รพสต
่ เสริมสุขภาพแนวใหม่
สง
บริหารจัดการแบบมีสว่ นร่วม
เพิม
่ คุณภาพบริการ
• ประชาชน มีส่วนร่ วมในการอภิบาล
ระบบสุ ขภาพของตนเอง
• รู้ สึกเป็ นเจ้ าของรพสต. และนโยบาย
สาธารณะด้ านสุ ขภาพ
• มีบทบาทหลักในจัดการปัญหาสุ ขภาพ
ของชุ มชน/ตัดสิ นใจได้
• เจ้ าหน้ าทีเ่ ป็ นผู้สนับสนุนการ
ดาเนินงาน รพ.สต.
• กรรมการพัฒนาระบบสุ ขภาพชุ มชน
(รพสต.)
ความสาค ัญและความจาเป็นของ
การมีสว่ นร่วมของประชาชนด้านสุขภาพ
ื้
ปัญหาสุขภาพของประเทศไทย: การติดเชอ
ั
ี่ ง สงคมว
พฤติกรรมเสย
ัฒนธรรมสงิ่ แวดล้อม
ประเด็นทางเมือง :
กระจายอานาจด้านสุขภาพ
ประเด็นทางการบริหาร :
ิ ใจทีด
การต ัดสน
่ ข
ี น
ึ้ และธรรมาภิบาล
ความสาคัญของการ มีส่วนร่วมของประชาชน
 ทาให้ การบริหารงานภาครัฐ สอดรับกับหลักธรรมาภิบาล
 ทาให้ การพัฒนาองค์ กร สอดคล้ องกับเกณฑ์ คุณภาพการบริ หารจัดการ
ภาครัฐ (PMQA)
 สร้ าง meaningful decisions
 ใช้ ทรัพยากรสาธารณะอย่ างฉลาดและรอบคอบ
 ภาคประชาชนมีส่วนในการแก้ไขปัญหาสาธารณะต่ างๆ
 สอดคล้องกับบทบาทภาครัฐสมัยใหม่ ที่เป็ น facilitator
 ทาให้ บริการสาธารณะดีขึน้
 มีความไว้ วางใจในความสั มพันธ์ ระหว่ างภาครัฐกับประชาชน
ทัศนคติที่เอือ้ ต่ อการบริหารจัดการการมีส่วนร่ วมที่มีความหมาย (Mindset)
 ยึดประชาชนเป็ นศู นย์ กลาง (people are at the center of
development)
 ถ่ อมตน (ตระหนักในคุณค่ าของความคิด ความรู้ ของชาวบ้ าน โลกนี้
มีหลายเรื่องทีเ่ ราไม่ รู้ )
 เรียนรู้ ที่จะฟัง (ยอมรับในสิ ทธิในการให้ ความคิดเห็นของ
ประชาชน)
 แบ่ งปันอานาจ กับผู้มีส่วนได้ ส่วนเสี ย
 ให้ คุณค่ ากับกระบวนการ (การพัฒนาเป็ นกระบวนการ ไม่ ใช่ การ
ทางานให้ เสร็จ ได้ ผลผลิตเท่ านั้น)
 เสริมอานาจผู้อน
ื่ ๆ (เน้ นการเสริมสร้ างความสมารถของผู้อ่อนแอให้
เข็มแข็ง เข้ ามีส่วนร่ วมและค้ นหาทางออกด้ วยตนเองได้ )
Public Participation
Spectrum
เสริมอานาจ
ประชาชน
Empower
ร่วมมือ
Collaboration
เกีย
่ วข้อง
Involve
ร ับฟังความคิดเห็น
Consult
ให้ขอ
้ มูล
ข่าวสาร
INFORM
สม ัครใจ
เข้าร่วม
ให้ความเห็น
ร ับฟัง
เข้าร่วม
ทางานด้วย
ต ัด
ิ
สน
ใจ
เอง
การมีสว่ นร่วมของ
ประชาชน
ระดับการมีสว่ นร่วมของประชาชน
(Public Participation Spectrum)
เสริมอานาจประชาชน
Empower
ร่วมมือ
Collaboration
เกีย
่ วข้อง
Involve
ร ับฟังความคิดเห็น
Consult
ให้ขอ
้ มูลข่าวสาร
Inform
เทคนิคการมีสว่ นร่วม :
การลงประชามติ
เทคนิคการมีสว่ นร่วม :
- คณะทีป
่ รึกษาภาคประชาชน
- คณะกรรมการ
ิ ใจแบบมีสว่ นร่วม
- การต ัดสน
เทคนิคการมีสว่ นร่วม :
ั
- สมมนาเช
งิ ปฏิบ ัติการ
เทคนิคการมีสว่ นร่วม :
- การสารวจความคิดเห็ น
- การประชุม/เวทีสาธารณะ
- ประชุมกลุม
่ ย่อย
เทคนิคการมีสว่ นร่วม :
- Fact Sheet
- Websites
- Open House
การนาสู่การปฏิบตั ิ
เพิม่ ระดับหรือบทบาทการมีส่วนร่ วมของประชาชน
ให้ ข้อมูลข่ าวสาร
Inform
ปรึกษาหารือ
Consult
เข้ ามามีบทบาท
Involve
เป้ าหมาย:
เพื่อให้ขอ้ มูล
ข่าวสารแก่
ประชาชน และ
เสริมสร้ างความ
เข้ าใจของ
ประชาชนเกี่ยวกับ
ประเด็นปัญหา
ทางเลือกและ
ทางแก้ไข
เป้ าหมาย:
เพือ่ ได้ รับข้ อมูล
และความคิดเห็น
จากประชาชน
เกี่ยวกับสภาพ
ปัญหา ทางเลือก
และแนวทางแก้ไข
เป้ าหมาย:
เพือ่ ร่ วมทางาน
กับประชาชนเพือ่
สร้ างความมัน่ ใจ
กับประชาชนว่า
ความคิดเห็นและ
ความต้องการ
ของประชาชนจา
ได้รับการ
พิจารณา
สร้ างความร่ วมมือ
Collaboration
เสริมอานาจ
Empower
เป้ าหมาย:
เป้ าหมาย:
เพือ่ เป็ นหุ้นส่ วนกับ
เพือ่ ให้ ประชาชน
ประชาชนในทุกขั้นตอน เป็ นผู้ตัดสิ นใจ
ของการตัดสิ นใจตั้งแต่การ
ระบุปัญหา พัฒนา
ทางเลือกและแนว
ทางแก้ไข
เขต
กรอบแนวคิด รพ.สต.
สสจ.
CUP
ร่ วมคิด-ร่ วมลงทุน-ร่ วมสนับสนุน-ร่ วมติดตาม
จัดทาแผนบูรณาการสุขภาพตาบล
รพ.สต.
ผู้ให้ บริการ
เชื่อมโยงบริการ
ผู้จัดการ
/เสริมพลัง
เชิงรุ ก
ชุ มชน
ครอบคลุมกลุม
่ 5เป้าหมาย ตงแต่
ั้
ในครรภ์มารดา-ถึงเชงิ ตระกอน
้ ทีแ
ตามความจาเป็นเร่งด่วนปัญหาสุขภาพในพืน
่ ละภาพรวม