Transcript بحران در محيط كلان

‫بحران در محیط کالن‬
‫بررسی روندهایی در محیط کالن‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫گردهمایی گروهی از دانشمندان در شهر رم‬
‫االن ‪1972‬‬
‫کتاب مرزهای گسترش‬
‫•محدودیت منابع طبیعی‬
‫•رشد جمعیت (االن ‪ 3.5‬میلیارد و سال ‪ 7 ،2012‬میلیارد)‬
‫•کم شدن منابع انرژی‬
‫•کمبود آب و خاک مناسب‬
‫پایان تمدن بشر با کمبود غذا؟‬
‫راه حل ارایه شده‪ :‬نبوغ بشر مشکل را حل خواهد کرد‪.‬‬
‫درگیری های جنگ سرد و رقابت‪ ،‬پیشگویی ها را به فراموشی سپرد‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫آیا مشکل را حل خواهیم کرد؟‬
‫پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی‬
‫• آیا کشور پیروز به آینده خود و دیگران فکر خواهد کرد؟‬
‫• ماهیت سیستم سرمایه داری‪:‬گسترش و شتاب به جلو‬
‫• دشمن جدید‪ :‬دین و فرهنگ مسلمانی‬
‫• مثال‪ :‬مجاهدین افغان زمانی همرزم=تروریست های بعدی‬
‫• جنگ رسانه ای و افشای خطر مسلمانان‬
‫• اعالم رسمی رئیس جمهور آمریکا برای جنگ بی پایان علیه تروریسم‬
‫اسالمی‬
‫احساس خطر شدید‪:‬‬
‫جهان سرمایه داری نیز به صدا در آمده است‬
‫حفظ محیط زیست‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫تولید و مصرف مواد غذایی‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫گرمایش زمین‬
‫•افزایش یک درجه دما = کاهش ‪ 10‬درصدی تولیدات محصوالتی مانند گندم‪ ،‬برنج و ذرت‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪15.0‬‬
‫‪14.5‬‬
‫‪13.5‬‬
‫درجه سانتیگراد‬
‫‪14.0‬‬
‫‪13.0‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪1980‬‬
‫‪1960‬‬
‫‪1940‬‬
‫‪1920‬‬
‫‪1900‬‬
‫‪1880‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫خاک کمتر‬
‫• فرسایش خاک‬
‫• تبدیل زمین های حاصلخیز به شهر‬
‫‪350.0‬‬
‫‪300.0‬‬
‫فرسایش با آب‬
‫‪250.0‬‬
‫فرسایش با باد‬
‫‪200.0‬‬
‫اضمحالل شیمیایی‬
‫اضمحالل فیزیکی ساختار خاک‬
‫‪150.0‬‬
‫مجموع‬
‫میلیون هکتار‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪400.0‬‬
‫‪100.0‬‬
‫‪50.0‬‬
‫‪0.0‬‬
‫استرالیا‬
‫آسیا‬
‫آفریقا‬
‫اروپا‬
‫آمریکای جنوبی آمریکای شمالی‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫‪0.15‬‬
‫‪0.10‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫سرانه مزارع برداشت شده غله جهان (هکتار)‬
‫‪0.25‬‬
‫‪0.20‬‬
‫‪0.05‬‬
‫‪0.00‬‬
‫‪1950‬‬
‫‪1952‬‬
‫‪1954‬‬
‫‪1956‬‬
‫‪1958‬‬
‫‪1960‬‬
‫‪1962‬‬
‫‪1964‬‬
‫‪1966‬‬
‫‪1968‬‬
‫‪1970‬‬
‫‪1972‬‬
‫‪1974‬‬
‫‪1976‬‬
‫‪1978‬‬
‫‪1980‬‬
‫‪1982‬‬
‫‪1984‬‬
‫‪1986‬‬
‫‪1988‬‬
‫‪1990‬‬
‫‪1992‬‬
‫‪1994‬‬
‫‪1996‬‬
‫‪1998‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪2002‬‬
‫‪2004‬‬
‫‪2006‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪USDA‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫میانگین درصد رشد ساالنه مزارع غله‬
‫‪3.0‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪2.5‬‬
‫‪2.0‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1.0‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪2000-2007‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪1990-2000‬‬
‫‪1980-1990‬‬
‫‪1970-1980‬‬
‫‪1960-1970‬‬
‫‪1950-1960‬‬
‫‪USDA‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫منابع آب‬
‫• ‪ 70‬درصد آب شیرین صرف آبیاری می شود‬
‫• مصرف ساالنه آب بیشتر از بارندگی = کاهش سطح آب های زیر‬
‫زمینی‬
‫•کاهش سطح آب های زیر زمینی کهن و تجدید ناپذیر‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫مصرف سرانه آب در ده کشور‬
‫‪220‬‬
‫‪200‬‬
‫‪180‬‬
‫‪160‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪140‬‬
‫‪120‬‬
‫لیتر‬
‫‪100‬‬
‫‪80‬‬
‫‪60‬‬
‫‪40‬‬
‫‪20‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2006‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪FAO‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫پایان عصر اثر گذاری تکنولوژی‬
‫• انقالب سبز دهه های ‪ 60‬و ‪ = 70‬افزایش سطح تولید با استفاده از‬
‫تکنولوژی (استفاده از کود شیمیایی‪ ،‬ماشین آالت‪ ،‬تکنولوژی های نوین آبیاری)‬
‫• میانگین افزایش بهره وری تولیدات کشاورزی در هر هکتار در جهان(‪1950‬‬
‫تا ‪ = )1990‬حدود ‪ 2‬درصد‬
‫• کاهش رشد به زیر ‪ 1‬درصد‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫تولید‪ ،‬مصرف و ذخیره غله‬
‫‪2,500‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪2,000‬‬
‫‪1,500‬‬
‫مصرف (متر مکعب)‬
‫ذخیره(متر مکعب)‬
‫تولید(متر مکعب)‬
‫‪1,000‬‬
‫‪500‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1960196219641966196819701972197419761978198019821984198619881990199219941996199820002002200420062008‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪USDA‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫‪0.6‬‬
‫‪0.4‬‬
‫‪0.3‬‬
‫‪0.2‬‬
‫‪1961‬‬
‫‪1963‬‬
‫‪1965‬‬
‫‪1967‬‬
‫‪1969‬‬
‫‪1971‬‬
‫‪1973‬‬
‫‪1975‬‬
‫‪1977‬‬
‫‪1979‬‬
‫‪1981‬‬
‫‪1983‬‬
‫‪1985‬‬
‫‪1987‬‬
‫‪1989‬‬
‫‪1991‬‬
‫‪1993‬‬
‫‪1995‬‬
‫‪1997‬‬
‫‪1999‬‬
‫‪2001‬‬
‫‪2003‬‬
‫‪2005‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪FAO‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫تعداد احشام به ازای هرنفر‬
‫‪0.5‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫تعداد گوسفند‪ ،‬بز و گاو‬
‫‪0.8‬‬
‫‪0.7‬‬
‫‪0.1‬‬
‫‪0‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫تولید جهانی گوشت‬
‫‪300‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪250‬‬
‫‪200‬‬
‫میلیون تن‬
‫‪150‬‬
‫‪100‬‬
‫‪50‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪2010‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪1990‬‬
‫‪1980‬‬
‫‪1970‬‬
‫‪1960‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1950‬‬
‫‪FAO‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫سرانه صید ماهی‬
‫‪18‬‬
‫تولید مواد غذایی‬
‫‪16‬‬
‫‪14‬‬
‫‪10‬‬
‫کیلوگرم‬
‫‪12‬‬
‫‪8‬‬
‫‪6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪2010‬‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪1990‬‬
‫‪1980‬‬
‫‪1970‬‬
‫‪1960‬‬
‫‪1950‬‬
‫‪FAO‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫رشد جمعیت جهان‬
‫روند رشد جمعیت جهان از ‪ 1950‬تا ‪2009‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫تولید و مصرف مواد غذایی‬
‫سال ‪2050‬‬
‫• جمعیت جهان = ‪2‬برابر‬
‫• رشد تولید غذا = حداکثر ‪ 1.5‬برابر‬
‫• ایجاد مصارف جدید برای غذا = تولید سوخت‬
‫• افزایش جمعیت کشورهای شکست خورده‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫خطر کشورهای شکست خورده‬
‫منبع‪:‬‬
‫‪THE FUND FOR PEACE‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫اجتماع شکست خورده‬
‫• اجتماع شکست خورده‪ :‬اجتماع هایی که دولت هایشان دیگر از عهده‬
‫تامین امنیت‪ ،‬غذا‪ ،‬تعلیم و تربیت و سالمت شهروندانشان بر نمی آیند‪.‬‬
‫• عدم کنترل بر بخشی و یا همه اجتماع‬
‫• از هم پاشیدن نظم و امنیت اجتماعی‬
‫• از بین رفتن امکان کمک رسانی‬
‫خطر‪ :‬تهدید ثبات سیاسی و امنیت سایر کشورها‬
‫سومالی‪ :‬دزدان دریایی‬
‫عراق‪ :‬محلی برای پرورش تروریست‬
‫افغانستان‪ :‬تولید مواد مخدر‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫اجتماع شکست خورده‬
‫• ویتنام و تایلند‪ :‬دو کشور بزرگ تولید کننده برنج دنیا برای چندین‬
‫ماه صادرات خود را متوقف کردند‬
‫• تایلند‪ :‬برنج کاران از ترس برنج دزدان شب ها با اسلحه از‬
‫محصول خود محافظت می کنند‪.‬‬
‫• پاکستان‪ :‬حمل بار کامیون غالت با سربازان محافظ‬
‫• سودان‪ :‬در سال ‪83 ،2008‬کامیون غذا در راه دارفور ربوده شد‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫شاخص ها‬
‫شاخص های اجتماعی‬
‫• فشارهای جمعیتی(‪)Demographic Pressures‬‬
‫اجتماع شکست خورده‬
‫• فشارهای ناشی از چگالی باالی جمعیت بر تهیه غذا و سایر مایحتاج زندگی‬
‫• مهاجرت (‪)Refugees/IDPs‬‬
‫• مهاجرت به علت شرایط سخت زندگی – ترک خانه‬
‫• شکایت عمومی(‪)Group Grievance‬‬
‫• محرومیت سیاسی مردم‪ ،‬نارضایتی عمومی از اوضاع جاری‬
‫• نشت سرمایه انسانی( ‪)Human Flight‬‬
‫• فرار مغزها‬
‫شاخص های اقتصادی‬
‫• توسعه نامتوازن(‪)Uneven Development‬‬
‫• فاصله طبقاتی‬
‫• رکود اقتصادی(‪)Economic Decline‬‬
‫• اقتصاد سیاه‪ ،‬رکود اقتصادی‪ ،‬کاهش سرمایه گذاری خارجی‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫شاخص ها‬
‫شاخص های سیاسی‬
‫اجتماع شکست خورده‬
‫• بی قانونی کشور(‪)Delegitimization of the State‬‬
‫• گریز از قانون‪ ،‬عدم تساوی در برابر قانون‬
‫• خدمات عمومی(‪)Public Services‬‬
‫• آموزش‪ ،‬سالمت‪ ،‬امنیت و ‪...‬‬
‫• حقوق بشر(‪)Human Rights‬‬
‫• ساز و کار حفظ امنیت(‪)Security Apparatus‬‬
‫• پلیس‪ ،‬دولت و ‪...‬‬
‫• نخبگان معترض(‪)Factionalized Elites‬‬
‫• فاصله بین نخبگان و دولت‬
‫• مداخله خارجی( ‪)External Intervention‬‬
‫• مداخله نیرو های نظامی و غیر نظامی خارجی‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫رتبه بندی و شاخص های کشورهای شکست خورده(‪)PDF‬‬
‫منبع‪http://www.foreignpolicy.com :‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫کشورهای شکست خورده و رشد جمعیت جهان‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫کشورهای شکست خورده و رشد جمعیت جهان‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫کشورهای شکست خورده‬
‫کشورهای شکست خورده و رشد جمعیت جهان – جمعیت ‪ 15‬تا ‪ 24‬ساله جهان‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫ایران‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫شاخص های کشورهای شکست خورده‬
‫ایران‬
‫• سقوط ‪ 11‬پله ای‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫ایران بدون نفت‬
‫ایران‬
‫آیا خود را برای کشور بدون کشاورزی و نفت آماده کرده ایم؟‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫رشد جمعیت‬
‫ایران‬
‫آیا خود را برای کشور بدون کشاورزی و نفت آماده کرده ایم؟‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫ایران‬
‫ایران بدون نفت‬
‫میزان تولید نفت سال هاست ثابت است‪.‬‬
‫نیمی از تولید در داخل مصرف می شوند‪.‬‬
‫بخشی از نیاز های انرژی خود را وارد می کنیم‪.‬‬
‫سومین مصرف کننده گاز طبیعی‬
‫پانزدهمین مصرف کننده نفت‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫ایران بدون نفت‬
‫ایران‬
‫در ‪ 40‬سال گذشته به طور متوسط ‪ 6.5‬درصد افزایش مصرف داشته ایم‪.‬‬
‫و به طور متوسط ‪ 2‬درصد کاهش تولید‪.‬‬
‫نتیجه ‪ :‬در سال ‪ 2017‬تولید = مصرف‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫صادرات و واردات‬
‫ایران‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫حجم صادرات‪:‬‬
‫کل ‪ :‬حدود ‪ 76‬میلیارد دالر‬
‫غیر از نفت خام‪ 18 :‬میلیارد دالر‬
‫صادرات شرکت های پتروشیمی‪ :‬حدود ‪ 8‬میلیارد دالر‬
‫صادرات غیر نفتی واقعی‪ :‬حدود ‪ 10‬میلیارد دالر‬
‫• واردات‪:‬‬
‫• کل واردات‪ 56 :‬میلیارد دالر‬
‫• واردات مواد غذایی‪ :‬حدود ‪ 9‬میلیارد (سال ‪ 5 1386‬میلیارد)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ترکیه‪:‬‬
‫‪ 107‬میلیارد دالر صادرات بدون نفت‬
‫بدون رانت‬
‫بدون سوبسید انرژی‬
‫بدون حمایت بیش از حد دولتی‬
‫از طریق تولیدات صنعتی ‪ +‬توریسم ‪ +‬کارگران شاغل در اروپا‬
‫سید هادی فرحزادی‬
‫منابع‬
‫• مجله سیاسی – راهبردی چشم انداز ایران ( شماره‪ 58‬سال ‪)1388‬‬
‫• موسسه‬
‫)‪http://www.earth-policy.org :Earth Policy Institute (EPI‬‬
‫• سازمان تحقیقاتی و آموزشی‬
‫‪http://www.fundforpeace.org :The Fund For Peace‬‬
‫منابع‬
‫• گزارش تحلیلی بر میزان واردات و صادرات محصوالت کشاورزی طی سالهای ‪ 81‬لغایت‬
‫‪ ،86‬مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام (‪)http://www.csr.ir‬‬
‫• نفت نیوز(‪)http://www.naftnews.net‬‬
‫• ‪Google Public Data Graphs‬‬
‫• ‪World Population Data Sheet, The World Bank‬‬
‫• ‪Wikipedia‬‬
‫سید هادی فرحزادی‬