مراقبت بیماری انفلوانزا-پایگاه دیده ور
Download
Report
Transcript مراقبت بیماری انفلوانزا-پایگاه دیده ور
مراقبت بیماری انفلوانزا
دکتر محمد نصر دادرس
کارشناس ارشد مسئول مبارزه با بیماریها
مرکز مدیریت بیماریها –وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی
1386
1
مرکز مدیریت بیماریها-اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
بنام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد
خداوند نام و خداوند جای
خداوند روزی ده رهنمای
2
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
SURVEILLANCE
)(INFORMATION FOR ACTION
مراقبت در يك رويداد بهداشتي عبارت است از:
-1جمع اوري مداوم و منظم اطالعات
-2تجزيه و تحليل اطالعات
-3مداخله درروند پايش واقعه بهداشتي
3
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
هدف از مراقبت چيست؟
-1پايش روند وسير بيماري به منظور برنامه ريزيهاي جديد
-2تشخيص و بررسي و كمك به كنترل طغيانها و همه گيريها
-3شناساي ي گروههاي جمعيتي خاص كه در معرض بيماري و يا مرگ قرار دارند
-4ارزيابي نتيجه و تاثير اقدامات كنترلي پيشگيري و درماني در ميزان بروز و ارتباط بيماري
در جامعه
-5تاييد و اثبات اولويتهاي جاري در اقدامات كنترلي بيماريها
4
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
داليل اهميت مراقبت انفلوانزا
5
غير قابل پيش بيني بودن وقوع اپيدمي
سرعت انتشار بسيارباال
باال بودن عوارض،مرگ وميرباالخص درگروههاي درمعرض خطر
قابل سرايت انواع حيواني به انسان
ايجاد سوشهاي جديد ويروسي وحساس بودن سيستم ايمني انسان
عواقب گسترده اجتماعي و اقتصادي بدنبال بروز اپيدمي
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
6
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
برنامه كلي سازمان جهاني بهداشت در خصوص بيماري انفلوانزا
رسالت برنامه:
كمك به كاهش موارد مرگ و بيماري ناشي از اپيدميهاي ساليانه انفلوانزا
امادهسازي جهاني جهت پاندمي اينده انفلوانزا
ديدگاه سازمان جهاني بهداشت :
7
مراقبت مؤثر و به موقع بيماري انفلوانزا در تمامي نواحي دنيا
هماهنگي در تعيين تركيب مناسب انتيژنيك و ژنتيك واكسن انفلوانزا و تيپهاي ويروس انفلوانزاي در گردش
استراتژيهاي مؤثر كنترل و مبارزه ملي با انفلوانزا
ساخت و دسترسي به واكسن قبل از همهگيري در حين ان
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اهداف كلي سازمان جهاني بهداشت:
افزايش و تقويت امادگي در برابر اپيدمي و پاندمي بوسيله:
-1بهبود كيفيت و پوشش مراقبت انفلوانزا
-2بهبود و ارتقاي اگاهيهاي بهداشتي و اقتصادي بار بيماري انفلوانزا شامل منابع و منافع كنترل اپيدمي و
امادگي در برابر پاندمي
-3افزايش امادگي ملي در برابر اپيدمي و پاندمي شامل تهيه واكسن و داروي مورد نياز
-4گسترش استفاده از واكسنهاي موجود بخصوص در كشورهاي توسعه يافته و در گروههاي پر خطر و
افزايش توليد واكسنهاي جديد
-5ارتباط بسيار سريع و تبادل اطالعات در بين اعضا گروه كاري سازمان جهاني بهداشت
8
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
فعاليتهاي سازمان جهاني بهداشت:
-1مراقبت جهاني انفلوانزا به منظور پيشنهاد به موقع تركيب مناسب واكسن انفلوانزا
-2افزايش امادگي جهاني و ملي در مقابل پاندمي شامل بررسي اوليه طغيان و گزارش به موقع
-3تهيه و انتشار مقاالت فني معتبر مراقبت و كنترل انفلوانزا
-4رهبري و هدايت سازمان جهاني بهداشت در برنامههاي مراقبت انفلوانزا
9
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
دالیل انجام مراقبت انفلوانزا:
گزارش فوری و ارزیابی گونه های جدید ویروس انفلوانزا
به منظور:
تهیه واکسن سالیانه مناسب در زمان مقتضی
با هدف:
پیشگیری و کاهش مرگ و بیماری در گروههای اسیب پذیر و حساس
از طریق:
10
پيدا كردن زمان و مكاني كه ويروس در چرخش است.
مشخص كردن نوعي از انفلوانزا كه در چرخش است.
گزارش كردن تغييراتي كه در ويروس حاصل شده است.
پیگیری موارد ابتال به انفلوانزا
اندازه گيري تاثير انفلوانزا در مرگهاي اتفاق افتاده
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
هدف کلی برنامه مراقبت
امادگی
در مقابل وقوع اپیدمی ها و پاندمی احتمالی اینده
کاهش
موارد ابتال و عوارض و مرگ ناشی از بیماری
11
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اهداف اختصاصی مراقبت:
شناخت الگوي اپيدميولوژيك بيماري انفلوانزا شناساي ي جامعه حساس به بيماري شناخت سوشهاي جديد تقويت اطالع رساني بموقع جلوگيري ازانتشار سريع بيماري باالبردن پذيرش بيماران درسرويسهاي اورژانسي -باالبردن تواناي ي مراقبت ازبيماران در بيمارستان و منزل
12
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
راهبردها
-1اموزش و اطالع رساني
-2برقراري نظام مراقبت بیماری
-3تامين واکسن و دارو
-4بهبود و تقویت نظام ازمایشگاهی
-5تامین و توسعه منابع مالی و نیروی انسانی
-6همکاری و انجام پژوهش های علمی -کاربردی
13
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اصطالحات مورد کاربرد در مراقبت:
*گروههاي در معرض خطر :افراديكه ابتالء به انفلوانزا در انها عواقب سنگينتري دارد مثل
افراد مسن – بيماران قلبي و عروقي – ريوي -كليوي – ديابت – كودكان تحت
درمان با اسپرين – زنان باردار در سه ماهه دوم و سوم
** گروههاي در معرض تماس :افراديكه بدليل مشاغل خاص بيشتر در معرض تماس با عوامل
بيماريزا قرار مي گيرند مثل پرسنل بهداشتي درماني – پرستاران وشاغلين در مرغداريها و
افراديكه با پرندگان سروكار دارند-امدادگران-پرسنل اتش نشانی -حجاج.
14
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
انواع مراقبت بیماری انفلوانزا :
15
سيستم مراقبت اپيدميولوژيك
سيستم مراقبت ديده ور
سيستم مراقبت ازمايشگاهي
سيستم مراقبت بيمارستاني
سيستم مراقبت غيبت از كاريا مدرسه
سيستم مراقبت مسافرين خارج از كشور
سيستم مراقبت موارد مرگ
سيستم مراقبت بين المللي
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
انواع مراقبت بیماری انفلوانزا :
-1سيستم مراقبت اپيدميولوژيك -1 :گزارش هفتگي جاري ازسطوح شبكه خدمات بهداشتي و درماني به سطح مركزي جمع اوري اطالعات از كليه
منابع اطالعاتي(بيمارستانهاي دولتي و خصوصي -مطب ها-اورژانسها-ازمايشگاهها-ادارات امار حياتي(اداره متوفيات) :افزودن انفلوانزا به
ليست بيماريهاي قابل گزارش -2گزارش طغیانها و اپیدمی های تنفسی
-2سيستم مراقبت ديده ور :گزارش موارد مشكوك ياتائيد شده بوسيله مراكز منتخب يا پزشكان عمومي و متخصصين (عفوني – داخلي – اطفال ):
در اين روش تعداد كل بيماران خود را و تعداد بيماران مشكوك به انفلوانزا را بر اساس گروه سني گزارش مي نمايند.
-3سيستم مراقبت ازمايشگاهي :تعيين نوع ويروس و ساب تايپ درچرخش -گزارش موارد تائيدشده بوسيله ازمايشگاه ( سيستم مراقبت ويروس
انفلوانزا) از كليه بيماران بستري با تشخيص پنوموني ويرال – بيماراني كه سابقه سفر به مناطق الوده را داشته اند ،اعضا خانواده و
اطرافيان فردمبتال به انفلوانزا يا شبه انفلوانزا بايد ازمايش بعمل ايد .
16
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
سيستم مراقبت موارد مرگ :مقايسه تعداد كل مرگهاي ثبت شده به تعداد مرگهاي ناشي از پنوموني يا انفلوانزا (مرگهاي ي كه
پنوموني يا انفلوانزا بيماري زمينه اي بوده و يا علت مسبب مرگ بوده اند).
سيستم مراقبت غيبت از كاريا مدرسه :در ادارات بزرگ و داراي كارمندان زياد(حداقل 100كارمند) و در مدارس و اماكن
تجمعي كاربرد دارد و عبارت است از غيبت بيش از %10دانش اموزان يا كارمندان حداقل بمدت 3روز متوالي
بدنبال عفونتهای تنفسی
سيستم مراقبت بين المللي :در برنامه جهاني مراقبت انفلوانزا كه از 1948شروع گرديده است 110مركز ملي در 83كشور
دنيا فعاليت دارند و 4مركز همكار مرجع در اين برنامه عبارتند از اتالنتا (امريكا)-لندن(انگليس)-ملبورن(استراليا)-
توكيو(ژاپن) جدیدا چین(پکن) اضافه شده است.
سيستم مراقبت مسافرين خارج از كشور :گزارش موارديكه عالئم بيماري را دارند .
سيستم مراقبت بيمارستاني :ثبت و گزارش موارد بستري به علت انفلوانزا يا عوارض ان .
(اعالم بیمارستانهای همکار/نمونه برداری از بیماران بستری/بازدید بیمارستانها/ایزوالسیون/ضدعفونی و گندزدای ی)/
17
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
پايگاههاي ديده ور انسانی:
يكي از روشهاي مراقبت ،فعال سازي پايگاههاي ديده ور گزارش دهي در مراکز بهداشتی درمانی منتخب و یا با
مشارکت پزشكان عمومي و متخصصين ( داخلي – عفوني – اطفال ) در امر دیده وری مي باشد .بدين
منظور مراكزي با هماهنگي معاونتهاي بهداشتي دانشگاههاي علوم پزشكي انتخاب و اقدام به گزارش موارد
مشكوك خواهند نمود .
18
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
SENTINEL SURVEILLANCE
Is surveillance based on the
collection of data from a
sample(random or non-random)of
collecting sites as indicator data for
the rest of the population in order to
identify cases of a disease early or
to obtain indicative data about
trends of a disease or health event.
واحد انفلوانزا- اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن- مرکز مدیریت بیماریها
19
تعریف پيشنهادي بيماري :
تعريف مورد باليني :
هر فرد با شروع ناگهاني تب بيشتر از 38درجه سانتيگراد و سرفه يا
ناراحتی گلو بهمراه چند عالمت از عالیم زیر در صورتيكه تشخيص
ديگري مطرح نباشد .
( عاليم خستگي – لرز – ضعف – درد عضالني – قرمزي مخاطات –
تماس با فرد مشكوك به انفلوانزا) .
20
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
معيارهاي ازمايشگاهي :
جداسازي ويروس :بوسيله سواب يا اسپيره كردن ترشحات گلو و حلق از شخص مشكوك يا
گزارش مستقيم انتي ژن
سرولوژي :
افزايش چهاربرابرتيترانتي بادي بين نمونه اول و نمونه دوم سرم
طبقه بندي مورد :
مورد مشكوك ) :(Suspected caseفردي كه مطابق باتعريف مورد باليني
مشاهده مي شود .
مورد تائيد شده ) :(confirmed caseفردي با تعريف مورد باليني که بوسيله
ازمايشگ اه ت ائيد شده است .
21
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
روش کار:
22
پايگاه ديده ور از اولين بيمار تطبيق داده شده با تعريف در یک یا چند روز هر هفته اقدام به
تهيه نمونه (تا 5مورد مطابق با تعریف) وتكميل فرمها مي نمايد وكليه نمونه هاي تهيه و
نگهداري شده با رعايت شرايط ازمايشگاهي و با رعایت سلسله مراتب اداری به ازمایشگاه
ویروس شناسی ملی(یا ازمایشگاه ویروس شناسی منطقه ای مستقر در دانشگاه های منتخب )
با رعایت اصول انتقال نمونه تحويل مي شود .
تیم فعال در پایگاه شامل اعضای زیر که اموزشهای الزم را گذرانده ،می باشد:پزشک-
کارشناس بهداشت(ترجیحا مبارزه با بیماریها)-کارشناس یا کاردان ازمایشگاه
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
سيستم مراقبت ازمايشگاهي انفلوانزا
(سيستم مراقبت ويرولوژیک انفلوانزا):
23
تعيين نوع ويروس و ساب تايپ در چرخش و گزارش موارد تاييد شده بوسيله ازمايشگاه (سيستم
مراقبت ويرولوژیک انفلوانزا):
از كليه افراد مشکوک به انفلوانزا و بيماران بستري با تشخيص پنوموني ویرال و بيماراني كه سابقه
مسافرت به مناطق الوده را داشتهاند و اعضاء خانواده و اطرافيان فرد مبتال به انفلوانزا يا شبه
انفلوانزا بايد نمونهگيري و ازمايش به عمل ايد(.انواع نمونه برداری :نمونه برداری راندوم سالیانه از
کلیه مناطق جغرافیای ی ،نمونه برداری از افراد مراجعه کننده به پایگاه دیده ور ،نمونه برداری از
اپیدمی های مشکوک تنفسی ،نمونه برداری از افراد بستری در بیمارستان با تشخیص پنومونی
شدید،نمونه برداری از افراد مشکوک به انفلوانزای پرندگان)
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
پايگاههاي ديده ور ازمايشگاهي انفلوانزا:
24
اذربایجان شرقی (تبریز)
اصفهان(شهر اصفهان)
بوشهر (بوشهر)
خراسان(مشهد)
خوزستان(اهواز)
سیستان و بلوچستان (زاهدان)
فارس(شیراز)
كرمان(شهر كرمان)
همدان(همدان)
سه دانشگاه علوم پزشکی مستقر در تهران
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
BOSHEHR
25
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
مواردي كه در تجزيه و تحليل امار و اطالعات و گزارشدهي بايستي مورد توجه قرار گيرد:
تهیه نمودارها :نمودارها بایستی بر اساس تعداد موارد در هفته /گروه سني /زير گروه ويروسي تهیه گردند.
تهیه جداول :جداول بایستی بر اساس تعداد موارد در هفته /گروه سني /منطقه جغرافياي ي /زير گروه ويروسي/
نتيجه نهاي ي تهیه گردند.
تهیه نقشهها :نقشه ها بایستی بر اساس تعداد موارد در هفته /منطقه جغرافياي ي(دانشگاه ) /كشور تهیه گردند.
محاسبه ميزانهاي بروز :میزان های بروز بایستی بر حسب منطقه /شهرستان /دانشگاه /كشور (هفته /گروه سني/
منطقه جغرافياي ي /زير گروه ويروسي /نتيجه نهاي ي) محاسبه گردند.
محاسبه ميزانهاي مرگ و بيماري :میزان های مرگ و بیماری بایستی بر حسب منطقه /شهرستان /دانشگاه /كشور
(هفته /گروه سني /منطقه جغرافياي ي /زير گروه ويروسي /نتيجه نهاي ي) محاسبه گردند.
26
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
آنفلوانزای پرندگان
درانسان
27
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اهداف مراقبت انفلوانزاي پرندگان در انسان:
28
پيگيري موارد احتمالي الودگي در انسان و هوشيار كردن نظام بهداشتي(مهم ترین اقدام)
انجام اقدامات الزم بالفاصله پس از بروز HPAIدر پرندگان
پيگيري احتمال تغيير روند انتقال انفلوانزاي A/H5N1از انسان به انسان
انجام به موقع اقدامات پيشگيرانه بوسيله واكسن و دارو
رعايت اصول محافظتي در كاركنان شاغل در مرغداريهاو سایر مشاغل مرتبط
ثبت و گزارش موارد مشكوك انساني
درمان موارد مشكوك انساني
رعايت احتياطات خاص جهت پيشگيري از عفونتهاي بيمارستاني
هوشيار سازي جهاني
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
افراد تحت مراقبت انفلوانزاي پرندگان در انسان :
كل افرادجامعه
گروه هاي پر خطر:
بيماران مبتال به بيماري حاد تنفسي بدون علت مشخص
مرگ بدليل بيماري حاد تنفسي بدون علت مشخص
افراد در تماس با موارد مشكوك انساني
افرادي كه سابقه تماس با پرندگان دارند
مسافرين به كشور هاي الوده
مشاغل در معرض خطر
29
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
مشاغل در معرض خطر:
30
افرادي كه در معدوم سازي طيور مشاركت دارند
کاركنان مراكز پرورش طيور
اشپزها و مشاغل مشابه كه با ماكيان اهلي زنده يا اخي ًرا كشته شده سروكار دارند.
فروشندگان پرندگان دست اموز
دامپزشكان و كاركنان دامپزشكي
افراد شاغل در ازمايشگاههاي بررسي ويروس انفلوانزا A/H5
كاركنان مراقبتهاي بهداشتي
افراد ساكن در مناطقي كه مرگ ماكيان خانگي و پرندگان وحشي بيش از حد مورد انتظار
اتفاق افتاده .
شكارچيان پرندگان وحشي
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اطالعات مورد نياز جهت جمع اوری در هنگام برخورد با
مواردمشكوك :
31
عالئم و يافته هاي اپيدميولوژيك،
زمان شروع عالئم
سابقه تماس با پرندگان
ً
سابقه تماس با موارد مشكوك و تاييد شده انساني ،
سابقه تماس با بيماران مبتال به بيماري حاد تنفسي بدون علت مشخص
سابقه تماس با بيماران فوت شده به دليل بيماري حاد تنفسي بدون علت
مشخص
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
تعریف موردمشکوک انسانی مبتال به انفلوانزای پرندگان
A/H5N1
بیمار مبتال به عفونت حاد دستگاه تنفس تحتانی بدون علت مشخص به
همراه تب باالتر از 38درجه سانتیگراد و:
سرفه تنگی نفس تنفس سطحیبه همراه حداقل یکی از موارد تماس زیر در طی 7روز قبل از شروع عالیم:
32
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
الف :تماس نزدیک کمتر از یک متر (همسفر بودن-صحبت کردن-لمس کردن و )..با مورد مشکوک یا محتمل یا
قطعی مبتال به H5H1
ب:تماس(حمل و نقل-ذبح کردن-پرکنی-قصابی-اماده کردن) با ماکیان یا پرند گان وحشی یا فضوالت انها یا تماس
با محیط الوده به مدفوع انها در منطقه ایکه مورد انسانی یا حیوانی مشکوک در یک ماهه اخیر وجود داشته است.
ت :خوردن خام یا نیم پز فراورده های پرندگان در منطقه ای که مورد انسانی یا حیوانی مشکوک یا قطعی مبتال به
H5N1سابقه در یک ماهه اخیر وجود داشته است
ث :تماس نزدیک با موارد حیوانی قطعی غیر از پرنده(گربه و خوک)داشته اند.
ح :کار کردن با نمونه های بالینی (حیوانی یا انسانی ) مشکوک به الوده گی با ویروس H5N1در ازمایشگاه یا
جاهای دیگر.
33
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
تعریف مورد محتمل انسانی
مبتال به انفلوانزای پرندگان H5N1
شامل یکی از موارد :
1مورد مشكوك به همراه یکی از موارد زیر:
الف-وجود کدورت یا شواهد پنومونی حاد در رادیوگرافی قفسه سینه به همراه عالیمی از
نارسای ی تنفسی (هیپوکسی-تاکی پنه شدید).
ب تایید ازمایشگاهی الودگی به انفلوانزای Aو ناکافی بودن شواهد ازمایشگاهی
عفونت . H5N1
-2فردی که به دلیل بیماری تنفسی حاد بدون علت مشخص فوت نموده وازنظر
اپیدمیولوزیک ارتباط زمانی و مکانی تماس با یک مورد محتمل یا ثابت شده H5N1داشته
باشد.
34
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
تعريف مورد قطعي انفلوانزای پرندگان در انسان:
مورد مشكوك يا محتمل به همراه حداقل يكي از ازمايشات زير :
نتيجه كشت مثبت براي انفلوانزاي A/H5
PCRمثبت براي انفلوانزاي A/H5
چهار برابر افزايش تيتر انتي بادي اختصاصي انفلوانزا A/H5در دو نمونه سرم.
میزان انتی بادی microneutralisationبرایH5N1مساوی یا بیشتراز 80/1در یک
نمونه سرم پس از روز جهاردهم شروع عالیم به همراه یک ازمایش سرولوزیک مثبت دیگر مثل
Ini Haemagglutinationگلبولهای قرمز اسب با مقدار 160/1یا بیشتر
Western blotمثبت.
35
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اقدامات الزم در هنگام برخورد با مورد مشكوك انفلوانزاي H5
درپرندگان :
-1در صورت وجود موارد مشكوك پرندگان در مرغداري پيشگيري با
OSELTAMIVIR 75 mg/kg/day
براي شاغلين در ان مرغداري انجام و در صورت ًتاييد H5حداقل براي 7-10روز يا 7تا 10روز پس از اخرين تماس با
ماكيان عفوني يا سطوح ومحيط الوده ادامه مي يابد .
-2پيگيري سابقه واكسيناسيون شاغلين در مرغداري .
-3استفاده از وسايل ايمني استاندارد در مرغداريهاي مشكوك الزامي است و پس از هر بار استفاده معدوم سازی وسایل
انجام گردد .
-4نظارت همكاران بهداشت محيط بر معدوم سازي و استفاده از وسايل حفاظت استاندارد در هنگام معدوم سازي و ضد
عفوني محيط توسط دامپزشكي
-5انجام اقدامات ضدعفونی (شست و شوي دستها با اب و صابون 15-20ثانيه پس از دراوردن وسايل -استفاده از
هيپوكلريدسديم %1براي وسايل الوده :ضدعفوني سطوح فلزي صاف با الكل (%70
36
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
پيگيري موارد مشكوك انساني
تهيه ليست خطي و گزارش به مقامات باالتر
بستري نمودن در بيمارستان تا 24ساعت پس از قطع تب و يا تشخيص قطع بيماري
اقدامات پيشگيري از انتقال تنفسي و بهداشت دست ها
ارزيابي موارد مشكوك :
تهيه يك نمونه از مجراي تنفسي (سواب نازوفارنكس ) جهت تشخيص
دو نمونه سرم مرحله حاد (هفته اول شروع بيماري ) مرحله نقاهت (بعد از سه هفته از شروع
بيماري ) جهت بررسي انتي بادي انفلوانزاي پرندگان
37
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
مراقبت انفلوانزاي پاندمي:
مراقبت پاندمي انفلوانزا با توجه به اهميت و گستردگي
موضوع ،گروههاي مختلفي را كه در امر پاسخدهي به
پاندمي مشاركت دارند و بر مبناي فازهاي مختلف پاندمي
طراحي و عملياتي ميگردد:
38
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اثرات مخرب پاندمي
كاهش پرسنل به ميزان تقريبي %30در كل سيستم
كاهش توان مراكز خدمات بهداشتي درماني
كاهش توان نيروهاي امدادي
كاهش نيروهاي امنيتي
محدوديت منابع و امكانات
39
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
Understanding pandemic
Epidemic: serious outbreak in a
single community, population or
region
Pandemic: epidemic spreading
around the world affecting
hundreds of thousands of people,
across many countries
واحد انفلوانزا- اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن- مرکز مدیریت بیماریها
40
فازهای پاندمی انفلوانزا
(سازمان جهانی بهداشت):
دوران بین پاندمی:
فاز :1وجود زیرگونه ویروس انفلوانزا در حیوانات که در انسان باعث عفونت می شود
فاز :2خطر برای انسان با زیر گونه ویروس انفلوانزای حیوانی
دوران اطالع از پاندمی
فاز :3ابتال انسان با زیر گونه جدید بدون انتشار انسان به انسان
فاز :4انتقال محدود انسان به انسان(با انتشار موضعی)
فاز :5انتقال انسان به انسان با انتشار گسترده در محل:خطر بالقوه پاندمی
دوران پاندمی
فاز :6فاز پاندمی:انتقال مداوم و افزایشی موارد بیماری در جمعیت:حمله پاندمی
دوران پس از پاندمی :بازگشت به دوره بین پاندمی
41
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
Phases of a Pandemic
World Health Organization
Mitigation and Preparedness
Phase I
Phase 2
Interpandemic
Phase 3
Response
Phase 4
Phase 5
Pandemic Alert
Phase 6
Pandemic
Declared globally by the World Health Organization
Declared nationally by the Department of Health and Human Services
واحد انفلوانزا- اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن- مرکز مدیریت بیماریها
42
برنامه كلي ساماندهي
1
2
3
4
43
كاهش ميزان بيماري و مرگ و مير
به حداقل رساندن ازهم پاشيدگي اجتماعي
به حداقل رساندن زيانهاي اجتماعي
حفظ كيان حكومتي
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
اهداف مراقبت پاندمي انفلوانزا شامل:
44
اطمينان يافتن از انجام مراقبت كافي و مناسب جهت گزارش ظهور تهديد پاندمي از ابتداي شروع ان
امادگي مناسب جهت اجراي بموقع و كامل فعاليتهاي ويژه مورد نياز براساس فازهاي پاندمي
اطمينان از تشخيص سريع زير گونههاي ويروس جديد
اطمينان از گزارش ،ثبت و پاسخدهي فوري
تاخير در ورود ويروس پاندمي به كشور
محدودسازي گسترش پاندمي بوسيله اجراي اقدامات محدودكننده فوري
محدودسازي بيماريزاي ي و مرگ رو به افزايش ناشي از ويروس پاندمي
اطمينان يافتن از حفظ و نگهداري سرويسهاي ضروري ارائه خدمات در طي وقوع پاندمي
تامين اطالعات سريع و قابل اطمينان و به روز در تمامي مراحل پاندمي
كاهش فشار ناشي از نتايج بروز پاندمي بر سيستم بهداشتي و ساير صنايع
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
استراتژیهای پاسخ به پاندمي در كشور
راهبرد محدودسازي :اين روش اشاره به پيشگيري از انتقال و گسترش بيماري بوسيله اقدامات
كنترلي در مرزها ،جداسازي بيماران ،محدودسازي تماسهاي بيماران ،استفاده منطقي از
داروهاي ضدويروسي و واكسن مينمايد.
راهبرد حفظ و نگهداري سرويسهاي ضروري :كه در اين روش با توجه به گسترش انفجاري
بيماري در كل جامعه ،تاكيد بر حفظ و نگهداري سرويسهاي ضروري ارائه خدمات عمومي به
جامعه ميباشند.
45
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
فعالیت های مراقبت پاندمی :
نحوة مراقبت در جريان پاندمي انفلوانزا همانند مراقبت انفلوانزاي فصلي و اپيدمي حاصل از ان ميباشد ولي با اين تفاوت كه فعاليتهاي
عمدة مراقبتي براساس فازهاي پاندمي طراحي ميگردد و براساس فعاليتهاي فازهاي بعدي متكي بر تقويت و تشديد فعاليتهاي به عمل
امده در فازهاي قبلي ميباشد و لذا كليه اقدامات مراقبتي زير بايستي مورد توجه قرار گيرد:
تقويت و تشديد مراقبت ازمايشگاهي در كليه سطوح و در تمامي بخشهاي (دولتي و خصوصي) جهت كلية موارد مشكوك به
بيماري
تقويت و تشديد نظام گزارشدهي فوري(گزارش موارد شبه انفلوانزا)
تقويت و تشديد اقدامات كنترلي در مرزها ،مبادي ورودي و خروجي كشور
تقويت و تشديد اقدامات پيشگيري و حفاظت فردي
تقويت و تشديد اقدامات اموزشي و اطالعرساني
تقويت و تشديد اقدامات الزم در هنگام وقوع بحران و حوادث غيرمترقبه
تقويت و تشديد هماهنگي برون بخشي و درون بخشي
تقويت و تشديد اقدامات درماني و سرويسهاي بستري بيماران
(خدمات در منزل/خارج بیمارستانی)
تقويت و تشديد اقدامات الزم در ارائه خدمات اورژانسي
46
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
وظايف ستاد شهرستان:
جمعاوري و تجزيه و تحليل و تهيه گزارش بر اساس فرمها و اطالعات پايگاه ديدهور
ارسال نتايج و گزارش اقدامات و فعاليتها به ستاد استان (معاونت بهداشتي دانشگاه)
ارائه اموزشهاي الزم جهت پيشگيري و مراقبت از بيماري انفلوانزا در سطح شهرستان
نظارت ،پايش و ارزشيابي نحوة اجراي فعاليت پايگاه ديدهور و برنامه مراقبت انفلوانزا
پشتيباني و تداركات اجراي برنامه
تعيين يك نفر به عنوان «كارشناس مسوئل برنامه» که همان فوکال اجرای ی برنامه خواهد بود.
تعیین یک نفر به عنوان فوکال علمی برنامه که بطور ارجح متخصص عفونی یا متخصص اطفال یا متخصص داخلی خواهد بود(.در شهرستانهای ی که
متخصص مربوطه وجود ندارد با هماهنگی معاونت بهداشتی دانشگاه نسبت به تعیین فوکال علمی در شهرستان مجاور جهت تحت پوشش بردن
برنامه در شهرستان فاقد متخصص اقدام می گردد)
بيماريابي و نمونهبرداري و اقدام الزم در موارد شيوع بيماريهاي تنفسي و يا گزارش موارد مشكوك
جمعاوري و تجزيه و تحليل اطالعات مربوط به سيستم مراقبت
بررسي و پيگيري شايعات مرتبط ،بسيار اساسي ميباشد و در اين راستا ستاد شهرستان بايد به كليه شايعات مرتبط در زمان مقتضي رسيدگي نمايد.
پیگیری و اجرای برنامه های ابالغی از سطوح باالتردر راستای مراقبت بیماری انفلوانزا
47
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
وظايف ستاد استان(معاونت بهداشتی دانشگاه):
48
تعيين يك نفر به عنوان «كارشناس مسوئل برنامه» که همان فوکال اجرای ی برنامه در سطح دانشگاه خواهد بود.
تعیین یک نفر در سطح دانشگاه به عنوان فوکال علمی برنامه که بطور ارجح متخصص عفونی یا متخصص داخلی یا متخصص
اطفال خواهد بود.
نظارت ،پايش و ارزشيابي فعاليتهاي مرتبط با پايگاه ديدهور و برنامه مراقبت انفلوانزا در سطح شهرستان و دانشگاه
هماهنگيهاي الزم جهت اجراي برنامه در كليه سطوح (درون بخشي و برون بخشي)
تسهيل و پيگيري امور مرتبط به پايگاههاي ديدهور و نظام مراقبت انفلوانزادر سطح دانشگاه/استان
ارائه اموزشهاي الزم جهت پيشگيري و مراقبت از بيماري انفلوانزا در منطقه تحت پوشش دانشگاه
پيگيري اعتبارات مورد نياز و هزينه در راستاي اهداف برنامه
هماهنگي و همكاري و هدايت سطوح مختلف بهداشتي در راستاي اجراي برنامه
جمعاوري و تجزيه و تحليل اطالعات مربوط به فعاليت سيستمهاي مراقبت انفلوانزا در سطح دانشگاه
تهيه و ارائه گزارشات مداوم و منظم به سطوح باالتر
تهيه پس خوراندهاي مداوم و منظم به سطوح محيطي
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
شرح وظيفه معاونت درمان دانشگاه:
حمايت از معاونت محترم بهداشتي دانشگاه در كنترل بيماري
همكاري با معاونت محترم بهداشتي جهت برگزاري سمينارهاي اموزشي براي گروههاي مختلف
همكاري در مشخص شدن پزشك متخصص Focal Pointدر هر يك از شهرستانها
مشخص و تجهيز كردن بخشهاي ايزوله در هر يك از شهرستانها با همكاري معاونت بهداشتي ،جهت بستري كردن موارد مشكوك
مبتال به انفلوانزا (و ساير بيماريهاي مسري كه نياز به ايزوالسيون دارند).
تعیین كردن تعداد محدود پرستار در هر شهرستان و اموزش اختصاصي به ايشان جهت مراقبت از بيماران مشكوك
تعیین كردن حداك ثر 2خدمتگزار براي بخش ايزوله در هر شهرستان جهت به حداقل رساندن موارد تماس
اموزش اختصاصی به پزشكان متخصص Focal Pointو پرستاران انتخاب شده شهرستانها با همكاري معاونت بهداشتي در
جهت جلب همكاري ايشان براي اموزش پزشكان و پرستاران در شهرستانها با هدف مراقبت از موارد مشكوك و استفاده از وسايل
حفاظتي در هنگام تماس
مشاركت با معاونت محترم بهداشتي در برگزاري سمينارهاي اموزشي .كسب امتياز بازاموزي در سطح استان براي پزشكان بخشهاي
دولتي وابسته و غيروابسته و خصوصي و ساير پرستاران و كارشناسان در خصوص راههاي پیشگیری و انتقال ،عالئم باليني ،ارجاع و
استفاده از وسايل حفاظتي در تماس با موارد مشكوك
تهيه پوستر ،پمفلت و تراكتهاي اموزشي براي پزشكان و پرستاران و با همكاري معاونت محترم بهداشتي
49
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
آموزش عمومی و اطالع رسانی
50
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
دستورالعمل سازمان جهاني بهداشت براي امادهسازي گوشت و سایر محصوالت پرندگان
جهت مصرف :
پيشگيري از الودگي:
گوشت خام از گوشتهاي پخته شده يا اماده براي پختن جدا نگهداشته شود.
هرگز از يك تخته گوشت يا چاقو براي امادهسازي گوشت خام ،پخته شده يا اماده براي پختن استفاده نشود.
بدون شستن دستها هرگز به غذا چه پخته شده و چه خام دست زده نشود.
از قرار دادن گوشت پخته شده در داخل ظرفي كه قبل از طبخ در ان قرار داشته خودداري شود.
غذا بايد بطور كامل طبخ شود:
پخت كامل غذا ويروسهاي موجد بيماري را ً
كامال غيرفعال ميكند .به اين منظور بايد اطمينان حاصل شود كه تمام قسمتهاي گوشت حداقل به
دماي 70درجه سانتيگراد رسيده باشد .همچنين بايد توجه شود كه هيچ بخشي از گوشت به رنگ صورتي باقينمانده يا شيره صورتي رنگ نداشته باشد.
در مورد تخم پرندگان دقت كافي به عمل ايد:
تخم پرندگان ميتواند روي پوسته يا داخل خود پاتوژنهاي ي نظير ويروس مولد انفلوانزا را حمل نمايد.
پوسته تخم پرندگان را بايد با اب و ك ف شسته و پس از ان بايد دستها نيز با اب و صابون شستشو شوند.
پخت تخم پرندگان بايد بصورتي باشد كه زرده روان يا شل نباشد و کامال سفت شود.
ً
اصطالحا عسلي يا بكار بردن ان در مواد غذاي ي كه بصورت خام مصرف ميشود (پخته نميشود) ً
جدا اجتناب شود.
از خوردن تخم پرندگان بصورت
نظافت رعايت گردد:
و ظروف ً
كامال با اب و ماده پاك كننده شستشو داده شوند.
- پس از كار با گوشت خام و يا گوشت خام از انجماد باز شده ،بايستي دستها ،كليه سطوح
51
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
روشهاي ساده جهت پيشگيري از انتشار بيماري انفلوانزا:
-1شست و شوي دستها بخصوص بعد از سرفه كردن ،عطسه كردن و دستزدن به بيني و دهان
-2پوشاندن دهان در زمان سرفه يا عطسه كردن
-3استفاده از دستمال كاغذي و معدوم ساختن صحيح ان بعد از هر بار مصرف
-4پرهيز از حضور در اماكن تجمعي و شلوغ در موقع بيماري
-5ماندن در منزل و پرهيز از تماس با ديگران در هنگام بيماري
-6استفاده از درمان طبي مناسب با نظر پزشك
52
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
53
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
54
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
55
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
56
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
Published Documents
57
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
بيماري تنفسي غيرقابل توجيه ()unexplained
پنوموني است كه با بررسي شواهد كلينيكي ،اپيدميولوژيك و ازمايشگاهي نتوان اتيولوژي ان را معلوم نمود (مع ً
موال بايد ظرف 48
ساعت علت معلوم شود).
بيماري تنفسي متوسط تا شديد
بيماري دستگاه تنفسي تحتاني با تب باالي ،38° cسرفه ،كوتاه شدن دامنه تنفس يا اشكال در تنفس همراه يا بدون شواهد كلينيكي
و راديولوژيك به نفع پنوموني
58
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
تعريف پنوموني شديد:
بيماري كه پنوموني داشته و يكي از عالئم زير را دارد به عنوان مورد پنوموني شديد شناخته می شود: تنفس بيشتر از 30بار در دقيقه در هنگام پذيرش
ميزان Pao2/FIO2كمتر از 250
نياز به ونتيالسيون مكانيكال
درگيري در طرفه يا مولتيلو بار در راديوگرافي قفسه صدري
افزايش اندازه فيلتراسيون ريوي بيش از %50در 48ساعت اوليه
فشار سيستوليك كمتر از 90ميليمتر جيوه
فشار دياستوليك كمتر از 60ميليمتر جيوه
نياز به وازو پرسور بيشتر از 4ساعت
بازده ادراري كمتر از 20ميليليتر در ساعت يا بازده كل ادراري كمتر از 80ميليليتر در طي بيشتر از 4ساعت
نارساي ي حاد كليه
59
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
60
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
61
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
62
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
63
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
پیگیری بیمار مشکوک به انفلوانزای پرندگان
بیمار سرپای ی
بیمار بدحال
اقدامات مراقبتی
تحت نظر برای 10روز
بستری
بروز عالیم
اقدامات تشخیصی و
درمانی
اقدامات مراقبتی
بررسی سرولوژیک مجدد 3 -2هفته بعد
ازمایشات سرولوژیک +در صورت نیاز
ازمایشات تکمیلی
64
خروج از سیستم مراقبت
-
+
بیماریابی
بررسی محل سکونت
نمونه برداری
بررسی اطرافیان
بررسی محیط زندگی
نمونه برداری
-
+
اقدامات مراقبتی
+
درمان و مراقبت
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
-
خروج از سیستم
مراقبت
/
+
/
/
7
+
:
:
/
3- 2
/
/
(
+
(
+
/
/
/
)/
.
)
:
:
/
/
5
/
.
(
-1
-1
-1
(
-2
-2
):
)
-2
-3
-3
-4
)
(
-4
-5
3
-6
.
-7
:
( )5
.
-1
-2
-3
.
-4
-1
-2
.
/
/
-3
65
.
-6
-4
-5
-5
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
خالصه چرخش کارمراقبت انفلوانزا
مراجعه /گزارش بیمار:
-1 اطالع انی به مسوئلین بهداشتی برنامه در منطقه
(مرکز بهداشت/مسوئل بهداشتی بیمارستان/مسوئلین دامپزشکی:پرندگان):اطالع به استانهای همجوار/کار گروه بهداشت و
درمان/ستادبحران
تکمیل فرمهای عملیاتی
(فرم لیست خطی/فرم بررسی اپیدمیولوژیک)/
تهیه نمونه :تکمیل فرم نمونه برداری/تهیه نمونه/ارسال نمونه:با رعایت زنجیره سرما
پیگیری و مراقبت اطرافیان و بیماریابی:مراجعه به محل زندگی/مراجعه به محل کار/مراجعه به اماکنی که تردد شده
است :حداقل 10روزیا 10روز بعد از مشاهده اخرین مورد در محل
افزایش اطالع رسانی واموزش عمومی در منطقه
(شناخت بیماری و عالیم /راههای انتقال/روشهای انتشار/روشهای پیشگیری/روشهای حفاظت فردی)
انجام عملیات ایزوالسیون وقرنطینه سازی
انجام عملیات ضدعفونی/گندزدای ی
66
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا
خطر همیشه در کمین
انسانهاست و فکر برتر همیشه
غلبه کننده بر مشکالت
67
مرکز مدیریت بیماریها -اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن -واحد انفلوانزا