GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK CREATIVITY IN ENTREPRENEURSHIP

GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK

Yaratıcılık hakkında yaygın düşünceler:

. Dâhiler, bilim adamları ve sanatçıların işidir.

. Her alanda yapılamaz.

. Nasıl kullanılacağı bilinemez.

. Mantıklı olup olmadığına bağlıdır.

. Olağan dışı koşulların değişikliklerin bir araya gelmesi ile oluşur.

. Rastlantı ve şans eseri sonucu ortaya çıkar.

. Çılgınlık, hayalcilik ve mantıksızlıktır.

Yaratıcılığın geliştirilmesini etkileyen faktörler

:

1)

Motivasyon: İnsanı yaratıcılık konusuna heyecanlandıran ona esin veren, bu konudaki yeteneğini uyaran her şeye denir.

İçsel motivasyon :Problemin çözümü konusunda meydan okuma, ilgi, istek, yaratıcılık tutkusu ve çözümün verdiği hazdır. İçsel motivasyon yaratıcılıkta dışsal motivasyondan daha etkilidir.

Dışsal motivasyon: Dış etkilerden oluşur. Yaratıcı olursa ödül, olmazsa işten atılma gibi..

GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK

2)

Tutum, davranışlar ve ortam :Yaratıcı tutumlara sahip insanlar, alışılmışa, statükoya, kalıplara, kurallara kafa tutan, meydan okuyabilen ve sorgulayabilendir. Bu davranışları bireysel ve örgütsel diye ikiye ayırırız.

Bireysel yaratıcılıkta tutum ve davranışlar

:

1)

Farklılık :Yaratıcılık farklılıktan doğar.

2)

Hata ve risk :Risk, alınacak bir karar ve eylem sonucunda zarar görme olasılığıdır.

3)

Düşünce :Düşünceler yaratıcılığın başlangıcıdır.

4)

Kavram oluşturmak :Kavram, bir amacı ulaşan ve değerler sağlayan şeyi yapmanın bir yoludur.

İç girişimcilik: Kurulmuş bir işletmede yeni kavramlar ilave edilmesi veya kullanılmakta olan kavramlarda değişiklikler yapılmasıdır.

GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK

Girişimci: Kendisi fon yaratır, geliştiricidir, risk işletmeyi ilgilendirir, pazar sorunları ile ilgilenir.

İç girişimci: Var olan fonları kullanır, güçlendiricidir, risk kariyerini ilgilendirir, işletme sorunları ile ilgilenir, ürün ve servislerde değişiklik yapar.

Örgütsel yaratıcılıkta yönetsel tutum ve davranışlar

: 1) Meydan okuma: İçsel motivasyona sahip kişiler seçenek aramaya isteklidirler.

2) Özgürlük: Onların sahiplenme güdülerini ve içsel güdülerini arttırarak yaratıcılıklarını harekete geçirecektir.

3) Kaynaklar: Finansman, zaman ve mekan gibi alanlardaki kararlar yöneticiler tarafından doğru olarak verilmelidir.

4) Sıcak takımlar: Sekiz kişilik bir sıcak grup, ileri görüşlü, sorun çözücü, put kırıcı, nabız yoklayıcı, zanaatçı, girişimci, çapraz geçişci gibi özelliklerden oluşabilir.

5) Teşvik: İç motivasyonun artırılabilmesi için yöneticilerin başarıyı takdir etmesi gerekir.

6) Örgütsel destek: Örgütün tüm varlığı ile örgütün tümüne yaptığı destekten sonra yaratıcılığın daha çok artmasıdır.

7) Odaklaşma: Yaratıcı güce elle tutulabilir hedefler gösterdiği için başarıyı arttıracaktır.

GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK

Yaratıcılığın aşamaları

: Graham Wallas açıklamıştır.

1)

Hazırlık: Konunun ya da sorunun tanımlanması, boyut ve özelliklerinin belirlenmesi aşamasıdır.

2)

Kuluçkaya yatırma: Yaratıcı düşüncelerin üremesi için bekleme süresidir.

3)

Yaratıcılıkların ortaya çıkması: Bu aşamaya; aydınlanma, şimşek çakması da denilmektedir.

4)

Yaratıcı sonuçların kabul edilmesi: Bu aşamaya onaylama ve doğrulama aşaması da denir.

Yaratıcılık teknikleri

:

1)

Beyin fırtınası: Alex Osborn tarafından ortaya atılmıştır. Dört kuralı vardır.

a)

Eleştiri yapma

b) c)

Serbest atış Olabildiğince çok düşünce

d)

Fikirleri çağrıştır, uyar, geliştir, değiştir, birleştir

GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK

2) Ters beyin fırtınası: Düşünceler ne şekilde başarısızlığa uğratılabilir amacıyla yapılır. Yapılabilecek hatalar ve engeller aranır.

3) Düşünce haritası: Bu teknikte değişim ve uyarılma esastır. Bir daire veya kutu içerisine sorun yazılır. Fikirler küçük dairelere yazılır ve ana daire ile ilişkilendirilir. Yeni düşünceler üretilir.

4) Kontrol listesi: Yaratıcı kişi veya takımlara daha önceden hazırlanmış sorularla soru sorulması yöntemidir.

5) Gordon yöntemi: Beyin fırtınasının kaldığı yerden devam eden daha sistemli bir tekniktir.

6) Varsayımları sorgulama: Varsayımlar bozularak, tersine çevrilerek yaratıcı düşünce teşvik edilebilir.

GİRİŞİMCİLİKTE YARATICILIK

7) Matris yöntemi (Tablolama): Ürün ile ilgili özellikler bir tabloya iki boyutlu olarak yerleştirilir. Bu unsurların ürünle arasındaki ilişkisinden yeni düşünceler yaratılır. Beyin fırtınasından faydalanılır.

8) Yatay düşünme tekniği: Edward De Bono tarafından atılmıştır.

Düşünmeyi yatay ve dikey olarak ikiye ayırır. Dikey düşünme mantıksal düşünmedir. Yatay düşünme farklı düşünceler bulmaktır.

9) Odak grup görüşmeleri tekniği: Bu yöntem konusunun önceden belli olduğu ve grupların bu konuya ve soruna odaklandığı, sonuçların ek çalışma ile analiz edilebildiği bir yöntemdir.

İnovasyon (Gelişim) ve Girişimcilik

Başarılı Girişimcilerin Sahip Olduğu Özellikler

Girişimciliğin temel kuramlarından biri olan özellikler teorisine göre, girişimcilerin onları diğerlerinden ayıran ve onlara itici güç kazandıran benzersiz özellik, tutum ve değerleri vardır. Bu teorinin ele alındığı çalışmalarda kimlerin girişimci olduğu, neden kişilerin girişimci olduğu, başarılı ve başarısız girişimlerin özelliklerinin neler olduğu sorularına cevap aranmaktadır. Farklı araştırmacılar, bir dizi kişilik özelliğini girişimcilerin özellikleri olarak incelemişlerdir. Kontrol odağı, başarı ihtiyacı ve belirsizliğe tolerans girişimcilik eğiliminin belirleyicileri olarak ele alınmış ve test edilmiştir.

Kültür ve girişimcilik potansiyeli ilişkisi üzerine yapılan çalışmalarda kontrol odağı ve yenilikçi olma özellikleri test edilmiştir. Girişimcilik eğiliminin ve özellikler teorisinin ayrıntılı ele alındığı çalışmalarda başarı ihtiyacı, kontrol odağı, risk alma eğilimi, belirsizliğe tolerans, yaratıcılık, otonomi ihtiyacı ve kendine güveni literatürde sıklıkla ele alınan kişilik özellikleri olarak belirlenmiştir. Özellikler Teorisinde ifade edilen girişimcilik özellikleri şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Başarı ihtiyacı:

Başarı ve mükemmelliğe ulaşmak için kişiyi mücadeleci olmaya iten güçtür.

2. Kontrol odağı:

Kişinin yaşamındaki olayları kontrol edip edemeyeceğine yönelik genelleştirilmiş beklentileriyle ilgili bir kişilik değişkenidir.

3. Risk alma eğilimi:

Kişinin riskli durumlarla karşı karşıya kaldığında riski göze almak yönünde davranış gösterme eğilimidir.

4. Belirsizliğe tolerans: 5.

Yenilikçi olma:

Kişinin belirsiz durumlara olumlu tepki verebilme yeteneğidir.

Yeni ürünler, yeni metotlar yaratma, yeni pazarlara girme, yeni bir organizasyon yapısı kurma ve tüm bunlara yönelik bir irade ortaya koymayı içeren eğilimdir.

6.

Kendine güven:

Kişinin kendi hakkında sahip olduğu olumlu düşüncedir.

Girişimci kişiliğin ne olduğu, bir girişimcide bulunması gereken özelliklerin neler olduğu konusunda Platin Dergisi ve insankaynaklari.com internet sitesi yöneticileri bir anket uygulamışlardır. Bu ankette Türk toplumunun bir girişimcide olmasını beklediği özellikler önem sırasına göre; risk alabilme , özgüven , yaratıcılık , liderlik , iletişim becerileri , organizasyon ve planlama yeteneği , ikna yeteneği , doğru ekibi kurma , inisiyatif alabilme , yöneticilik becerileri , kişisel bağlantılar , finans bilgisi , yeterli sermaye , sonuç odaklılık , profesyonel iş deneyimi olarak sıralanmıştır.

Görüldüğü gibi girişimcilik kavramının tanımında dahi yer alan ve bir girişimcinin sahip olması gereken özellikler arasında da sayılmakta olan kilit bir kavram vardır:

Yenilik.

Zaman içinde, gelişen bilgi teknolojileri aracılığı ile bilgeliğe ulaşmak daha da kolaylaşmış ve ortaya çıkan faydanın miktarı da artmıştır. 1950-2000 yılları arasında, bilgi sistemlerinin giderek etkin ve yaygın kullanımları, veri ve bilgelik arasındaki düzeyleri hızla aşmamızı sağlamıştır. Gelecek, bilgeliğin farklı anlamlarda ve bakış açılarıyla gelişmeler sağlayacağını bize gösteriyor.

İç girişimcilik stratejisinin oluşturulmasındaki ilk adım işletme yöneticilerinin hedeflediği yenilik vizyonunun paylaşılmasıdır. İç girişimcilik işletmedeki yaratıcı çalışanların çabalarıyla ortaya çıktığı için işverenlerin bunu öğrenmeleri ve vizyonu anlamaları gerekmektedir. Bu ortak vizyon belirli amaçların tanımlanması ve bu amaca ulaşacak programların belirlenmesini gerektirmektedir.

Yenilikler daha girişimciliğin en önemli unsurudur. Bu nedenle işletmeler iç girişimcilik stratejilerini oluştururken yenilikleri temel unsur olarak ele almalıdır. Yeniliklerin yapısı incelendiğinde kimi zaman planlanmamış bir şekilde ortaya çıkabildiği kimi zaman ise sistematik bir çalışma sonucu ortaya çıkabildiği görülmektedir. Bu durum yeniliğin kendine özgü doğasından kaynaklanmaktadır. Ancak yeniliklerin temelde iki şekilde olduğu söylenebilmektedir. Bunlardan birincisi

kökten yeniliklerdir

. Daha önce hiç var olmayan bir ürünün ortaya çıkması bu duruma örnektir. (Bilgisayar, post- it’ler). İkinci tür yenilikler daha önce var olan bir ürünün farklı bir amaç için kullanılması ya da farklı özellikler eklenmesi şeklinde ortaya çıkmaktadır. (Dondurulmuş gıda) Her iki türdeki yenilik de

vizyon ve destek

gerektirmektedir. Bu yeniliklerin desteklenmesi daha fazla fikrin daha fazla yenilik olasılığı anlamına geldiği için önemlidir. Yenilikleri özendirerek önemli başarı sağlamış olan 3M kuruluşunun çalışanlarını özendirmede kullandığı anahtar kurallar önemli bir örnek oluşturmaktadır.

İç girişimcilik için

uygun ortamın yaratılmasında

birinci adım bu yöndeki çabaları zorla değil özendirerek artırmaktır. Yöneticiler iç girişimciliği özendirmek için katı kurallar yerine parasal ödüller gibi teşvikleri kullanmalıdır.

İkinci önemli adım insan kaynakları politikalarının düzenlenmesidir. Özellikle yöneticiler işletmenin bulunduğu sektörü tanımak için yeterli bir süre boyunca aynı görevde kalmalıdır.

Rotasyon sistemi özel bir şekilde ve belirli görevler için uygulanmalıdır. Bu uygulama yöneticilerin iç girişimcilik için gerekli bilgi birikimi sağlamalarında önemli bir unsurdur.

Üçüncü önemli adım iç girişimcilik projelerine verilen desteğin uzun dönemli düşünülmesi gerekliliğidir. Hatalar herhangi bir aşamada ortaya çıkabilecektir. Ancak öğrenme sürecinin bu hatalarla işlediği unutulmamalıdır.

Son ve en önemli adım analizler üzerine değil kişiler üzerine risk almaktır. Analizler destekleyici özelliğe sahip olmalı zorlayıcı olmamalıdır. İç girişimcilikte kişisel yaratıcılığın ve güvenin önemli olduğu unutulmamalıdır.

İç girişimciliğin geliştirilmesinde farklı takımların oluşturulması son derece önemlidir. İç girişimciliğin beslenmesinde oluşturulacak olan bu takımlardaki bireylerin özellikleri ve nitelikleri önemli değildir. Farklı özelliklerdeki bireylerin proje süresi boyunca bir arada bulunmalarını cesaretlendirecek ve onları motive edecek ortamın yaratılması yeterlidir.

İç girişimcilik konusunda çoğu zaman yanlış algılamalar söz konusu olmaktadır. Bunlar girişimcilikle ilgili düşünülen yanlışlarla hemen hemen aynı özelliklere sahiptir. Bu yanlışlar aşağıda kısaca açıklanmıştır.

1. İç girişimcilerin temel amacı refah ve para sağlamaktır:

İç girişimcilerin temel güdüsü yenilik yaratmaktır. Özellikle yenilik yaratma ve özgürlük temel motivasyonlardır. Para sadece başarının sembolüdür.

2. İç girişimciler yüksek risk alan kumarbazlardır:

İç girişimcilerin üstlendikleri riskin orta düzeyde olduğunu söylemek mümkündür. Başarı konusundaki yüksek istekleri ölçülebilen ve analizi yapılan riskleri almalarına neden olmaktadır.

3.

İç girişimcilerini analitik yetenekleri yetersiz olduğundan şanslarına

güvenmektedirler:

İç girişimciler üst düzeyde analitik yeteneğe sahiptir. Şanslı olmaları ve hedefi tutturmaları iyi bir hazırlık yapmalarının ve piyasanın ihtiyacının ne olduğunu iyi bir şekilde anlayabilmelerinden kaynaklanmaktadır.

4. İç girişimcilerin yüksek başarı istekleri ahlaki ve etik değerlerinin düşük olmasına neden olmaktadır.

Başarının nasıl kazanıldığı onlar için önemli değildir. Günümüzün eğitimli ve beklenti düzeyi yüksek toplum içerisinde iç girişimcilerin de etik ve ahlaki değerleri yüksektir. Eğer bu beklentileri karşılayamazlarsa hayatta kalamayacaklarını bilmektedirler.

5. İç girişimciler güç peşinde koşarlar ve imparatorluk kurma hevesindedirler

: Birçok iç girişimci özellikler sahip işletme küçük ve muhafazakârdır. Güçten çok karla ilgilenmektedirler. Temel hedefleri büyük iş yapmaktan çok doğru iş yapmaktır.