Transcript işyerinde risk grupları - İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü

İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
ÇALIŞAN SAĞLIĞI HİZMETLERİ ŞUBESİ
Dersin amacı
Bu dersin sonunda katılımcılar İşyerlerindeki
riskli çalışanlar hakkında bilgi edineceklerdir.
Öğrenim hedefleri
◦ Risk grupları
◦ Riskli çalışanların çalışabileceği işler
◦ Alınması gereken önlemler
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

Çocuk ve genç çalışanlar

Kadın çalışanlar

Yaşlı çalışanlar

Engelliler
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Çalışan çocuk kavramı, değişik yasalarda
değişik yaşlarla belirlenmiştir.
Mevzuat karışıktır.
173. maddesi ; 12 yaşından aşağı çocukların fabrika ve
imalathane gibi her türlü san’at müesseleriyle maden
işlerinde amele ve çırak olarak istihdamı memnudur.
176. maddesi ; Mahalli Belediyelerce bar, kabare, dans
salonları , kahve , gazino ve hamamlarda 18 yaşından aşağı
çocukların istihdamı memnudur.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
71. maddesi; Onbeş yaşını doldurmamış çocukların
çalıştırılması yasaktır. Ancak, ondört yaşını doldurmuş ve
ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve
ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına
devamına
engel
olmayacak
hafif
işlerde
çalıştırılabilirler…Onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç
işçiler bakımından yasak olan işler ile onbeş yaşını tamamlamış,
ancak onsekiz yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına
izin verilecek işler, ondört yaşını bitirmiş ve ilk öğretimini
tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler onaltı
yaşının doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin
hangibçeşit işlerde çalıştırılabilecekleri ve çalışma koşulları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından altı ay içinde
çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
73. maddesi; Sanayiye ait işlerde onsekiz yaşını
doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
3.Maddesi; Genç çalışan: On beş yaşını bitirmiş ancak on
sekiz yaşını doldurmamış çalışan şeklinde tanımlanmıştır.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
14 yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamışları çocuk çalışan ,
15 – 18 yaş arasını genç çalışan olarak tanımlanmaktadır.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Çocuk ve genç çalışanların iş kazası
geçirme oranları ;



2006’da % 3,53
2007’de % 4,85
2008’de % 5,5’dir.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

Eğitim gereksinimleri vardır.

İşyerindeki düzenlemeler yetişkinlere göre yapılmıştır.

Fiziki güçleri yetişkinlere göre azdır.

Zihinsel gelişimleri tam olarak tamamlanmamıştır.

Deneyimsizdirler.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

Risk bilinci tam olarak gelişmemiştir.

Fiziksel ve çevresel etmenlerden daha fazla etkilenirler.

Oyun oynama hevesindedirler.

Meraklıdırlar.

İş doyumu ve iş tatmini duyguları yeterince gelişmez.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi




Çocuk ve genç çalışanların işe başlamadan önce çalışmasında
sakınca olmadığına dair doktor raporu alması gerekir.
Çalışan çocuk ve gençlerin işe giriş muayenelerinin özenle
yapılması işe uygunluğunun iyi değerlendirilerek yapacağı işin
belirlenmesi son derece önemlidir.
6 ayda bir de bu raporun yenilenmesi gerekir. (Periyodik
muayene).
7,5 saatten fazla ve geceleri çalıştırılmamalıdırlar.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi










1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı
gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,
2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek
böcekçiliği işleri,
3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri
(yük taşıma ve istifleme hariç),
6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve
satış elemanı olarak yapılan işler,
7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük
taşıma ve istifleme hariç),
9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi







4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinde belirtilen gece
dönemine rastlayan sürelerde yapılan işler,
Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı
gibi yer altında veya su altında çalışılacak işler,
Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde 18 yaşını doldurmamış
kişilerin çalışmasının yasaklandığı işler,
Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği
kapsamındaki işler,
Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedi buçuk Saat veya
Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik
kapsamında yer alan işler,
Alkol, sigara ve bağımlılığa yol açan maddelerin üretimi ve
toptan satış işleri,
Parlayıcı, patlayıcı, zararlı ve tehlikeli maddelerin toptan ve
perakende satış işleri ile bu gibi maddelerin imali, işlenmesi,
depolanması işleri ve bu maddelere maruz kalma ihtimali
bulunan her türlü işler,
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi








Gürültü ve/veya vibrasyonun yüksek olduğu ortamlarda
yapılan işler,
Aşırı sıcak ve soğuk ortamda çalışma gerektiren işler ile
sağlığa zararlı ve meslek hastalığına yol açan maddeler ile
yapılan işler,
Radyoaktif maddelere ve zararlı ışınlara maruz kalınması
ihtimali olan işler,
Müteharrik makineler kullanılarak yapılan işler,
Fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren
işler,
Parça başı ve prim sistemi ile ücret ödenen işler,
Para taşıma ve tahsilat işleri,
İş bitiminde evine veya ailesinin yanına dönmesine olanak
sağlamayan işler (eğitim amaçlı işler hariç),
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi




Meslek eğitim programı gereği staj nedeni ile yapılan
çalışmalar hariç, güzellik salonlarında yapılan yüz, vücut
bakımı ve estetiği, epilasyon ve masaj işleri,
Açık bir şekilde veya uzman hekim raporu ile fiziki ve
psikolojik yeterliliklerinin üzerinde olan işler,
Toksit, Kanserojen, nesil takip eden genler zararlı veya
doğmamış çocuğa zararlı veya herhangi bir şekilde insan
sağlığını etkileyen zararlı maddelerle ilgili işler,
Eğitim, deney eksikliği güvenlik konusunda dikkat eksikliğine
bağlı olarak gençlerin maruz kalabileceği kaçınılması veya
fark edilmesi mümkün olmadığına inanılan iş kazası riski
taşıyan işler.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İş Kanunu’nda tanımlanan eşitlik ilkesi kapsamında tüm
çalışanlara cinsiyet farkı gözetmeksizin eşit davranma
zorunluluğu vardır.
Ancak kadınların erkeklere göre fiziksel ve psikolojik
olarak bazı zaafları vardır. Bu nedenle; ağır ve tehlikeli işlerin
bir çoğunda çalıştırılamazlar (Ağır ve tehlikeli işler
yönetmeliği Ek1)
Kadın işçiler, gebe olduklarının doktor raporuyla
tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın işçiler ise
doğum tarihinden başlamak üzere altı ay süre ile gece
postalarında
çalıştırılamazlar.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

Arama ve sondaj işleri,

Metalurji sanayii ile ilgili işler,

Taş ve toprak sanayii ile ilgili işlerin bir kısmı,



Metal ve metalden mamul eşya sanayii ile ilgili işlerin büyük
bir kısmı,
Ağaç ve bunlardan mamul eşya sanayii ile ilgili işlerin bir
kısmı,
Yapı işlerinin büyük bir kısmı,
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

Kimya sanayi ile ilgili işlerin büyük çoğunluğu,

Tütün sanayii ile ilgili işlerin tümü,

Enerji üretimi, nakli ve dağıtımı ile ilgili işlerin tümü ,

Nakliye benzeri işlerin tümü,

Tarım ve hayvancılık işleri,

Ardiye ve antrepoculuk,

Haberleşme işleri.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi




Gece postasında 7,5 saatten fazla çalıştırılamaz.
Menstürasyon günlerinde ağır ve tehlikeli işlerde
çalıştırılamazlar.
Bu günlerin sayısı 5 gün olarak hesap edilir. Daha fazlası için
hekim raporuna göre hareket edilir.
Menstürasyonun başlangıcı işçinin ihbar tarihidir.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
A) FİZİKSEL ETMENLER

1) Şok ve titreşim ,

2) Gürültü ,

3)İyonize radyasyon ,

4) İyonizasyona neden olmayan radyasyon,

5) Soğuk, sıcak ve yüksek basınç,
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
B) KİMYASAL ETKENLER
kanserojen, mutajen, çok toksik, toksik, zararlı, alerjik,
üreme için toksik ve emzirilen çocuğa zararlı olabilen
kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işler ,
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
D) ÇALIŞMA KOŞULLARI
1) Elle yükleme ve araçsız taşıma işleri(Gebelik süresi
boyunca hiçbir surette elle taşıma işi yaptırılmaz.)
2)Ayakta çalışma
( Gebe işçinin mümkün olan
durumlarda oturması sağlanır, sürekli oturarak veya ayakta
çalışma engellenir,)
3) Kişisel koruyucular (gebe, yeni doğum yapmış ve
emziren işçiyi tam koruyacak şekilde vücuduna uygun olmalı,
bu kişilerin hareketlerine engel olmamalı ve vücut ölçüleri
değiştikçe yenileri temin edilmelidir.)
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Çalışma saatleri ve ara dinlenmeleri geçici olarak yeniden
düzenlenmelidir.
Çalışma mahalli ve çalışma düzeni, postüral (duruş)
problemlerini ve kaza riskini azaltacak şekilde yeniden
düzenlenmeli, mümkün olduğu durumlarda oturarak
çalışmaları sağlanmalıdır.
Gebe işçinin çalışma yerlerinin platform, merdiven gibi
yüksek ve düşme tehlikesi olan yerlerde olmaması için gerekli
düzenlemeler yapılmalıdır.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Çalışma hızının, saatlerinin ve işteki yoğunluğun işçinin
önerileri dikkate alınarak mümkün olduğunca uygun hale
getirilmesi için gerekli şartlar sağlanmalıdır.
Gebe
ve
yeni
çalıştırılmaması esastır.
doğum
yapmış
işçinin
yalnız
Çalışma koşulları, çalışma saatleri, müşterilerle ilişkiler, iş
yükü, işini kaybetme korkusu gibi stres faktörlerine karşı
koruyucu önlemler alınmalıdır.
Düşük veya ölü doğum yapmış veya doğumdan sonra
bebeğini kaybetmiş işçiyi stresten korumak için özel itina
gösterilmelidir.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Gerekli aralıklarla oturarak veya rahatça uzanacak şekilde
fiziksel ve zihinsel olarak dinlenmesini sağlayacak şartlar temin
edilmelidir.
Sık tuvalete gitme ihtiyacı göz önüne alınarak uzun süreli
çalışmalar ve ekip çalışmaları bu gereksinime uygun olarak
düzenlenmeli, ayrıca enfeksiyon ve diğer hastalıklara karşı gerekli
hijyen şartları sağlanmalıdır.
Beslenme molasının, temiz içme suyu temininin ve diğer
ihtiyaçlarının kendileriyle de istişare edilerek karşılanması
sağlanmalıdır.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Emzirme odası, yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun,
100-150 arası kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, bir yaşından
küçük çocukların bırakılması , bakılması ve emziren işçilerin
çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma
yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir
emzirme odasının kurulması zorunludur.
Kreş, Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150 den
çok kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki
çocukların bırakılması ve bakılması, emziren işçilerin
çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma
yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir kreş kurulması
zorunludur.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İşyeri hekimi emzirme odası ve kreşe alınacak çocukların giriş
muayenesini, takiplerini, aşılarının kontrolünü yapar, gözlem kartı
tutar.
Verilen besinlerin düzenlenmesini ve kontrolünü yapar.
Mekanların hijyenik kontrolünü yapar.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

Soğuk,

Tozlu gazlı ortamlar,

Ağır kaldırma, vücuda aşırı yüklenme,

Çabuk yorulma,

İnce ve dikkat gerektiren işler,
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Hızlı aktivasyon gerektiren , güç kullanılması gereken , yoğun
dikkat gerektiren işlerde yaşlıların çalıştırılması uygun olmaz.
Kronik hastalıkları olanlar takip altında tutulmalıdır.
Periyodik muayenelerini 6 ayda bir yapmak gerekir.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal
yeteneklerindeki engelleri nedeniyle çalışma gücünün en
az yüzde 40 ından yoksun olduğu sağlık kurulu
raporuyla belgelenen kişidir,
Engellilerin çalıştırılabilecekleri işler, Özürlü, Eski
Hükümlü, Ve Terör Mağduru İstihdamı Hakkındaki
Yönetmeliğe Bağlı Ek 1 nolu çizelgede gösterilmiştir.
Engellilere çizelgede gösterilen işlerden herhangi
biri verilemiyorsa, işyerinin özelliğine göre işyeri
hekimince belirlenecek herhangi bir başka iş verilir.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi






çalışmalarını kolaylaştırabilecek şekilde hazırlamak,
sağlıkları için gerekli tedbirleri almak,
mesleklerinde veya mesleklerine yakın işlerde çalıştırmak,
işleriyle ilgili bilgi ve yeteneklerini geliştirmek,
çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamak
zorundadırlar.
Engelliler, yapabilecekleri işler dışında sağlıklarına zarar
verecek diğer işlerde çalıştırılamaz.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Engelini
iyi
değerlendirip,
riskler
belirlenerek, önlemlerin alınmasını sağlamak
gerekir.
Engelli çalışanların periyodik muayeneleri
6 ayda bir yapılmalıdır.
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi