Transcript 887372-ch01
887372 : หลักการธุรกิจ อิเล็กทรอนิกส์และ พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ 1 เนื้ อหา • แนะนำรำยวิชำ/กำรวัดและ ประเมินผล • มอบหมำยงำน • หลักกำรธุรกิจอิเล็กทรอนิกส์และ พำณิชยอิ ์ เล็กทรอนิกส์ 2 ประเมินผล • http://www.informatics.buu.ac.th/~k antima/887372 • กำรส่งงำน ตองตรงต อเวลำตำมที ่ ้ ่ กำหนด • เช็คชือ ่ เขำเรี ้ ยนทุกครัง้ • เวลำเรียนไมครบ 80% ไมมี ่ ่ สิทธสอบ ์ • ตัดเกรดอิงกลุม ่ 3 มอบหมายงาน ** ตกลงเรื่องงาน/ลักษณะงานรายบุคคล ในห้องเรียนวัน แรก งานที่ 1: http://www.informatics.buu.ac.th/~kantima/88737 2 - มอบหมายงานรายบุคคล 5% (มีส่วนร่วมในชัน ้ เรียน) โดยดูรหัสนิสิต 2 ตัวสุดท้าย ตามคาชี้แจงในห้อง : Assignment A (ภาคปกติ) , Assignment B (ภาคพิเศษ) ให้ตงั ้ ชื่อไฟล์ตามชื่อบทที่แสดงบนเว็บ และเพิ่ม _รหัสนิสิต เช่นกลุ่ม01นิสิตรหัส54160001 4 มอบหมายงาน ** ตกลงเรื่องงาน/ลักษณะงานกลุ่ม (กลุ่ม 01 จ.น.สมาชิกในกลุ่มคือ 6 คน) และ (กลุ่ม 3401 จ.น.สมาชิกในกลุ่มคือ 5 คน) งานที่ 2:วิเคราะห์เว็บไซต์ที่เป็ น E-commerce ตาม ข้อกาหนด 15 ข้อ - เว็บไซต์ที่ส่งงานและนาเสนอ ห้ามซา้ กันโดยเด็ดขาด - พร้อมจัดทารายงาน + โปรแกรมนาเสนอ +Write CD แนบท้ายเล่มรายงาน 15% * - นาเสนอหน้ าชัน ้ เรียน เป็ นกลุ่มตามลาดับที่อาจารย์ จะแจ้งประกาศไว้บนเว็บ 5 กลุ่มชิ้นที่ 2 งานที่ 2:การวิเคราะห์ SWOT เว็บไซต์ • เลือกบริษท ั /เว็บที่เป็ น E-commerce (ต่างประเทศ) 1 บริษท ั บริษทั ไทย 1 บริษทั • จัดทาเป็ นรายงานฉบับสมบูรณ์ โดยมีหว ั ข้อ ต่อไปนี้ 1. รำยละเอียดเกีย ่ วกับ Domain (เช่น www.digicert.com/whois , http://smilehost.asia/whois.html )โดย นิสิต ซึง่ จะไดข ่ วกับ ้ อมู ้ ลเกีย – ชือ ่ Domain - ปี ทเี่ ริม ่ จดทะเบียน และ 6 เว็บไซต์ 3. กลุมลู ่ กคำเป ้ ้ ำหมำย 4. รูปแบบกำรพำณิชยอิ เช่น ์ เล็กทรอนิกส์ แบบ B2C หรือ B2B หรือผสม 5. ระบบกำรสั่ งซือ ้ และระบบตะกรำ้ 6. วิธก ี ำรชำระเงิน และระบบควำมปลอดภัย 7. กำรขนส่ง – ส่งมอบสิ นคำ้ 8. ลักษณะกำรออกแบบเว็บไซต ์ • หน้ำ Home ของเว็บไซต ์ • ลักษณะของเมนู เช่น ควำมชัดเจนของ 7 ภำพ คำอธิบำย ภำษำทีใ่ ช้ เว็บไซต์ 10. ควำมถีใ่ นกำร update สิ นคำ้ 11. พันธมิตรของเว็บไซต ์ (นิสิตสำมำรถ สั งเกตจำก logo ของบริษท ั อืน ่ ทีอ ่ ยูหน ่ ้ำ เว็บไซต)์ 12. รูปแบบกำรสรำง CRM กับลูกคำ้ เช่น ้ Web board, FAQ, Chat Room, E-mail 13. สถิตผ ิ เข ู้ ำชม (ดูจำก Visitor หรือ ้ www.truehit.net) 8 งานที่ 1:การวิเคราะห์ SWOT เว็บไซต์ 14. ทดสอบกลยุทธกำรโฆษณำในเว็ บคนหำ ์ ้ ทดสอบผลกำรคนหำ โดยระบุ ้ • 1. ชือ ่ search engine เช่น google.com, sanook.com (3 เว็บไซต)์ • 2. ระบุ key words ทีใ่ ช้คนหำ คือ ้ (ไมซ คำ) ่ ำ้ กัน 4 • 3. พบวำอยู อั (ให้ดูผลลัพธว์ ำอยู ่ ่ นดับที่ ่ ่ อันดับทีเ่ ทำไหร หน้ำอะไร ถำเกิ ่ ่ ้ น 5 หน้ำ ก็ให้แสดงขอควำมว ำเกิ ้ ่ นหน้ำที่ 9 5) 1.พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ 10 1.พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ • • การแข่งขันทางการค้าเสรีและระหว่างประเทศที่ต้อง แข่งขันและชิงความได้เปรียบกันที่ “ความเร็ว” ทัง้ ในเรื่องของ – การนาเสนอสินค้าและการให้บริการ – การให้ต้นทุนที่ ตา่ – การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อลูกค้า ส่ ง ผลให้ ก ารท าการค้ า ผ่ า นสื่ อ อิ เล็ ก ทรอนิ กส์ มี ค ว า ม ส า คั ญ อ ย่ า ง ยิ่ ง ใ น สั ง ค ม เ ศ ร ษ ฐ กิ จ เ ชิ ง 11 1.พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ • ธุรกิจ E-Commerce มีประโยชนร์ วมกั นของทัง้ ผู้ ่ ซือ ้ , ผู้ขำย, ผู้ผลิต 3 ประเด็น ได้แก่ 1. ประหยัดค่าใช้จ่าย โดยสำมำรถลดคำใช ่ ้จำย ่ บุคลำกรบำงส่วน ลดขัน ้ ตอนกำรประกอบธุรกิจ ประหยัดคำใช ดตอแบบเดิ มๆ ได้ ่ ้จำยในกำรติ ่ ่ 2. ไม่มีข้อจากัดด้านสถานที่ ซึง่ ทำให้ผู้ประกอบกำร สำมำรถเขำถึ ้ งลูกค้ำไดทั ้ ว่ โลก 3. ไม่ มี ข้อจ ากัด ด้ า นเวลา ลูกค้ ำสำมำรถใช้ เว็ บ ไซต ์ เ พื่ อ เ ข้ ำ ถึ ง ธุ ร กิ จ 12 E-Commerce 1.พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ • ประโยชนส ้ /ผู้บริโภค ์ ำหรับผู้ซือ – หาข้อมูลเพื่อเปรียบเทียบเรื่องราคา, คุณภาพสินค้า และ ข้อมูลอื่นๆ เพื่อประกอบการตัดสินใจซื้อ • อินเทอรเน็ อ ่ งนี้ สำมำรถเขำไปใน ้ ์ ตมีประโยชนมำกในเรื ์ เว็บบอรดต อมู ่ ้ ลหรือเปรียบเทียบสิ นค้ำไดง้ ำย ่ ์ ำงในกำรหำข – มีร้านค้าให้เลือกมากขึน้ • เพียงแคพิ ่ งมือค้นหำ ่ มพค ์ ำค้น (keywords) ลงในเครือ (search engine) ก็มส ี ิ นค้ำออกมำให้เลือกมำกมำย – ได้รบั สินค้าอย่างรวดเร็ว ในกรณี ที่ซื้อสินค้าอิเล็กทรอนิก13ส์ 1.พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ • ประโยชนส ์ ำหรับผู้ผลิต/ผู้ขำย – ลดความผิดพลาดในการสื่อสารแบบเดิมที่ ใช้ในการค้า • เช่น กำรส่งแฟกซ,์ บอกจดทำงโทรศั พท ์ หรือกำรรับใบ ค ำสั่ งซื้อ แล้วพิม พ ข ์ ้ อมูล เข้ ำระบบ ซึ่ง มีโ อกำสผิด พลำด มำกกวำ่ ถำจะให ั ลูกค้ำตองสำมำรถท ำกำรติดตอ ้ ้ดีน้น ้ ่ ผำนสื ่ ออิเล็กทรอนิกส์และส่งขอมู ง่ จะช่วย ่ ้ ลไดเลยโดยตรงซึ ้ ลดควำมผิดพลำดในส่วนนี้ไปได้ – ลดเวลาในการผลิต สามารถนาเทคโนโลยีมาช่วยในการ คานวณเรื่องความต้องการของการใช้วตั ถุดิบ • เช่น – กำรทำคำสั่ งซือ ้ วัตถุดบ ิ เป็ นตน ้ เพิ่มประสิทธิภาพในระบบสานักงานที่ประสานงานและ บริการ 14 พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์1. แผนผังสรุปประโยชน์ ของธุรกิจ E-Commerce ิ ประโยชน์ ข องพาณ ช ย์ ระหว่าง ผูผ้ ลิต/ผูข้ าย/ผูซ้ ื้อ ิ ิ อ เ ล็ ก ทรอน ก ส์ หาข้อมูลเพื่อเปรียบเทียบ เพิ่มความสัมพันธ์กบั ลูกค้าได้ ิ่ มยอดขาย เพ ิ นค้าและบริการ ราคาส ทั วถึ ่ ง ขึ น ้ ้ าย เพิ่มประสิทธิภาพในระบบ สามารถแลกเปลี่ยนข้อมูล ผูข ลดภาระส ค้าคงคลัง ภายในส านักิ นงาน สินค้า เพิ่มสินค้า/บริการใหม่ ประหยั ด วยกัน มีระหว่ ร้านค้าางผู ให้บ้ เลืรอิ โภคด้ กมากมาย เปิดตลาดใหม่ ได้ บั สินค้าบอย่ างรวดเร็ ว ค่าใช้จ่าย ผ่ารนทางเว็ บอร์ ดผูซ ้ ื้ อ ลดเวลาในการจัดซื้อ/ส่งมอบ ลดผูค้ ้าคนกลาง ิ่ มิ นประส ไม่มีข้อจากัด เพเพิ่มสยอดขาย ค้า ิ ทธิภาพในระบบ ภายในสานักงาน ิต ลดเวลาในการผล ผ้ ลิต ลดความผ ด้าผูนเวลา ิดพลาดในการ 15 สถานที่ สื่อสาร 2.ความหมายของพาณิชย์ อิเล็กทรอนิกส์ • พำณิชยอิ ์ เล็กทรอนิกส์ (Electronic Commerce หรือ E-Commerce) บำงครัง้ เรียกกันวำ่ “กำรค้ำ อิเล็กทรอนิกส์” • พำณิ ช ย อิ ์ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ หมายถึ ง กำรด ำเนิ น ธุ ร กิจ ทุ ก รู ป แ บ บ ที่ เ กี่ ย ว ข้ อง กั บ ก ำ รซื้ อ สิ น ค้ ำ แ ล ะ บ ริ ก ำ ร ผ่ ำ น คอมพิ ว เตอร ์ และระบบสื่ อสำรโทรคมนำคมหรื อ สื่ อ อิเ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ (กรมส่ งเสริม กำรส่ งออก กระทรวง พำณิชย)์ • พำณิชยอิ เป็ นกำรทำ “กำรค้ำ” ผำนทำง ์ เล็กทรอนิกส์ ่ ระบบอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ โดยค ำว่ ำอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ นั้ น จะ ครอบคลุมตัง้ แตระดั บเทคโนโลยีพน ื้ ฐำน เช่น โทรศัพท,์ ่ 16 โทรสำร, โทรทัศน์ ไปจนถึงเทคโนโลยีทม ี่ ค ี วำมซับซ้อน 2. ความหมายของพาณิชย์ หมายถึง ิ กส์ อิเล็กทรอน • พำณิชยอิ ์ เล็ กทรอนิ กส์ ขนำดกำรทีใ ่ ช้วิธก ี ำร ทำงอิเล็กทรอนิกส์เพือ ่ ทำธุรกิจทีบ ่ รรลุเป้ำหมำยขององคกร ์ พำณิชยอิ ๆ และ ์ เล็กทรอนิกส์ใช้เทคโนโลยีประเภทตำง ่ ครอบคลุ ม รู ป แบบทำงกำรเงิน ทั้ง หลำย เช่ น ธนาคาร อิเล็กทรอนิกส์, การค้าอิเล็กทรอนิกส์, การแลกเปลี่ยน ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (EDI), ไปรษณี ย์อิเล็กทรอนิกส์, โทรสาร , แคตตาล็ อ กอิ เล็ ก ทรอนิ กส์ , การประชุ ม ทางไกล และรู ป แบบต่ า ง ๆ ที่ เ ป็ นข้ อ มู ล ระหว่ า ง องค์การ (คณะกรรมำธิกำรเศรษฐกิจและสั งคมแห่งอำเซีย แปซิฟิก: ESCAP, 1998) 17 2. ความหมายของพาณิชย์ ว่ า ิ กส์ อิเล็กทรอน • พำณิ ช ย ์อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ เป็ นกำรด ำเนิ น กำรทำง พำณิชยโดยอำศั ยสื่ อ หรือวิธก ี ำรทำงอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่ง ์ วิธก ี ำรทำงอิเล็กทรอนิกส์ประกอบด้วย 1) กำรติดตอทำง ่ คอมพิวเตอรโดยผ ำนทำงอิ นเทอรเน็ ์ ่ ์ ตหรือระบบเครือขำย ่ เช่น กำรแลกเปลีย ่ นข้อมูลทำงอิเล็ กทรอนิกส์ หรือ อีดไ ี อ (EDI) ไปรษณียอิ ์ เล็กทรอนิกส์ หรืออีเมล (E-Mail) กำรสนทนำโต้ตอบระหวำงบุ คลและกลุมบุ ่ ่ คคล และ 2) กำรติดตอผ อ ่ งมือหรืออุปกรณอิ ่ ่ ำนทำงเครื ่ ์ เล็กทรอนิกส์อืน ๆ เช่น โทรเลข, โทรสำร (สุรำงคณำ แกวจ ้ ำนง) • สรุปได้ว่า พำณิชอิเล็กทรอนิกส์ คือ กำรทำธุรกรรมทุก รู ป แบบ (กำรซื้อ ขำยสิ นค้ ำบริก ำร, กำรช ำระเงิน , กำร 18 โ ฆ ษ ณ ำ , แ ล ะ ก ำ ร แ ล ก เ ป ลี่ ย น ส ำ ร ส น เ ท ศ ) ผ ำ น สื่ อ 3. ความหมายของธุรกรรม อิเล็กทรอนิกส์ 19 3. ความหมายของธุรกรรม อิเล็กทรอนิกส์ • นอกจำกคำวำ่ E-Commerce และ MCommerce แลวยั E้ งมีคำวำ่ Business หรือ ธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ – คำวำ่ E-Business จะมีความหมายทีก่ ว้างกว่า หมำยถึง กำรดำเนินธุรกรรม ทุกขัน ้ ตอนผำน ่ สื่ ออิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ ทั้ง ในส่ วนหน้ ำร้ ำน (Front Office) และหลังรำน (Back Office) ้ – ในขณะที่ E-Commerce จะนำเน้นกำรซือ ้ ขำย สิ นค้ำหรือบริกำรผำนสื ่ ออิเล็กทรอนิกส์เทำนั 20 ่ ่ ้น หรือ 3. ความหมายของธุรกรรม อิเล็กทรอนิกส์ • E-Business คือ กำรดำเนินกิจกรรมทำง “ธุรกิจ” ตำง ๆ ผำนสื ่ ออิเล็กทรอนิกส์ กำร ่ ่ ใช้คอมพิวเตอร ์ เทคโนโลยีสำรสนเทศ กำร สื่ อสำร และอิน เทอร เน็ ์ ต เพื่อ ท ำให้ ก ร ะ บ ว น ก ำ ร ท ำ ง ธุ ร กิ จ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ ำ พ และตอบสนองควำมต้ องกำรของคู่ ค้ ำ และ ลูกค้ำให้ตรงใจ และรวดเร็วและเพือ ่ ลดต้นทุน และขยำยโอกำสทำงกำรคำและกำรบริ กำร ้ 21 3. ความหมายของธุรกรรม อิเล็กทรอนิกส์ • คำศัพทของธุ รกรรมอิเล็กทรอนิกส์ ์ – BI = Business Intelligence: กำรรวบรวมข้อมูลขำวสำร ่ ดำนตลำด, ขอมู ้ ้ ลลูกค้ำ และคูแข ่ งขั ่ น – EC = E-Commerce: เทคโนโลยีทช ี่ ่ วยทำให้เกิดกำรสั่ งซือ ้ , กำรขำย, กำรโอนเงินผำนอิ นเทอรเน็ ่ ์ ต – CRM = Customer Relationship Management: กำร บริหำรจัดกำร, กำรบริกำร และกำรสร้ำงควำมสั มพันธที ่ ำให้ ์ ท ลูกค้ำพึงพอใจกับทัง้ สิ นค้ำ, บริกำร และบริษัท ระบบ CRM นี้จะใช้ เทคโนโลยีส ำรสนเทศช่ วยด ำเนินงำน และจัด เตรีย ม ขอมู กำรลูกค้ำ ้ ลทีเ่ ป็ นประโยชนต ่ ์ อกำรบริ – SCM = Supply Chain Management: กำรประสำนหวงโซ ่ ่ ทำงธุรกิจ ตัง้ แตแหล งวั ิ , ผู้ผลิต, ผู้จัดส่ง, ผู้ค้ำส่ง, ผู้ค้ำ ่ ่ ตถุดบ ปลีก จนถึงมือผู้บริโภค 22 – ERP = Enterprise Resource Planning: กระบวนกำรของ 4. ประเภทของ E- Commerce 23 Two major Types of ECommerce • Business-to-Consumer (B2C) : การขายสินค้าออนไลน์ ระหว่าง บริษทั กับลูกค้า • Business-to-Business (B2B): การขายสินค้าออนไลน์ ระหว่าง 24 4. ประเภทของ E-Commerce Classification of EC by • จาแนกตามลักษณะของกิจกรรมที่ ดาเนินงาน Transactions or Interactions ระหว่างองค์กรและบุคคลได้หลายประเภท ดังนี้ 1. ธุรกิจกับธุรกิจ (Business to Business) หรือ B-toB หรือ B2B 2. ธุรกิจกับลูกค้ำ (Business to Customer) หรือ B-toC หรือ B2C 3. ธุรกิจกับภำครัฐ (Business to Government) หรือ B-to-G หรือ B2G 4. ลูกค้ำกับลูกค้ำ (Customer to Customer) หรือ C to 25 C หรือ C2C 4. ประเภทของ EธุรกิจกับCommerce ธุรกิจ (Business to Business) หรือ B-to-B หรือ B2B กำรทำธุรกรรมดวยระบบ ้ 1. อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ ระหว่ ำงองค ์ กำรธุ ร กิ จ ด้ วยกั น เช่ น ผู้ผลิต-ผู้ผลิตผู้ผลิต-ผู้ส่งออก และผู้ผลิต-ผู้ค้ำส่ง กำร ทำธุรกิจลักษณะนี้สินค้ำมีจำนวนมำก รวมถึงมูลคำของ ่ สิ นค้ ำจึง มีสู ง ตำมไปด้ วย ตัว อย่ำงเช่ น อุ ต สำหกรรม อำหำร เป็ นตน ้ เว็บไซต์ B2B รวบรวมผูผ้ ลิต/ผูส้ ่งออก อุตสาหกรรมต่างๆ http://www.b2btha 26 4. ประเภทของ E2. ธุรกิจกับลูกค้Commerce า (Business to Customer) หรือ B-to-C หรือ B2C คือ กำรค้ำระหวำงผู ่ ้ค้ำหรือผู้ประกอบกำรกับ ผู้บริโภค เป็ นกำรทำธุรกรรมผำนสื ่ ออิเล็กทรอนิกส์ทีร่ วมกำร ่ ขำยส่ง, กำรทำกำรสั่ งซือ ้ สิ นค้ำผำนทำงระบบอิ เล็กทรอนิกส์, ่ ระบบห่วงโซ่การผลิต (Supply Chain Management) ทัง้ แบบทีจ ่ บ ั ต้องได้ เช่น กำรขำยหนังสื อ ขำยวีด โี อ ขำย ซี ด ีเ พลง ขำยเครื่อ งประดับ ขำยของเล ่ น หรือ จะเป็ น สิ นค้ำทีจ ่ บ ั ตองไม ได นอกจำกนี้ ้ ่ ้ เช่น เพลง ซอฟตแวร ์ ์ ยังมีสินค้ำประเภทบริกำรอิเล็กทรอนิกส์ ทีไ่ ดรั ้ บควำมนิยม ได้แก่ กำรจองตัว ๋ เครือ ่ งบิน กำรซือ ้ ขำยหุ้ น และธนำคำร ออนไลน์ ตัวอย่างเว็บไซต์ ebay(Thailand) และ TARAD.com บริการขายสินค้าจากผูป้ ระกอบการ ใ 27 4. ประเภทของ E• Commerce ห่วงโซ่อปุ ทาน (Supply Chain) ข้อมูล ต่ าง ๆ จะมี การแชร์หรื อแจ้ ง และแบ่ง สรรให้ ทุกแผนก/ทุกหน่ วยงานในระบบ รับทราบและใช้งาน ทาให้แต่ละ หน่ วยงานสามารถท างานได้ อ ย่ า งมี ประสิ ท ธิ ภ าพ ยกตัว อย่ า งเช่ น ในการ ประกอบรถยนต์หนึ ง่ คัน แผนกจัดซื้ อจะ จัดซื้ อวัตถุดิบหลายอย่างเกี ย่ วเนื อ่ งกัน เป็ นลูกโซ่ เช่น เครือ่ งยนต์ น้ ามันเครือ่ ง แบตเตอรี ่ ยางรถยนต์ เป็ นต้ น เมื อ่ สังซื ่ ้ อเสร็จอุปกรณ์ ดงั กล่าวจะเก็บให้ใน 28 4. ประเภทของ E• Commerce ตัวอย่าง ควำมสั มพันธระหว ำง B2B และ ์ ่ B2C ธุรกิจ (B- Supplier) ชิ้นส่วน ออกแบบ รถยนต์ จัดซื้อวัตถุดิบ /ขาย การจัดส่ง สินค้า B2B ตัวแทน จาหน่ าย รถยนตร์ Website ธุรกิจ ผลิตรถไทย ออกแบบ จากัด จัดซื้อวัตถุดิบ /ขาย การจัดส่ง สินค้า ลูกค้า (Customer) B2C 29 4. ประเภทของ E3. ธุรกิจกับภาครัฐ (Business to Government) หรือ Commerce B-to-G หรือ B2G คือ กำรประกอบธุรกิจระหวำง ่ ภำคเอกชนกับ ภำครัฐ เช่ น กำรจัด ซื้ อ จัด จ้ ำงของ ภำครัฐ หรือทีเ่ รียกวำ่ e-Government Procurement เพื่ อ ประหยัด ค่ ำใช้ จ่ ำย นอกจำกนี้ ย ัง มี ก ำรประมู ล ออนไลน์ (E-Auction) กำรจดทะเบียนกำรค้ำและกำร นำสิ นค้ำเข้ำออกโดยใช้อีดไี อ (EDI Electronic Data Interchange) ผำนกรมศุ ลกำกร ่ การประมูลออนไลน์ (E-Auction) สานักมาตรฐานการ จัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ กรมบัญชีกลาง 30 4. ประเภทของ E4. ลูกค้ากับลูกค้Commerce า (Customer to Customer) หรือ C to C หรือ C2C คือกำรประกอบธุรกิจระหวำงผู ่ ้บริโภคกับ ผู้บริโภค อำจเพือ ่ กำรติดตอแลกเปลี ย ่ นขอมู ่ ้ ล ขำวสำร ่ หรืออำจจะทำกำรแลกเปลีย ่ นสิ นค้ำกันเอง หรือประมูล สิ นค้ำ หรือกำรขำยของมือสอง เป็ นตน ้ http://savepay.net/auctions/ ตัวอย่างเว็บไซต์เพื่อการให้บริการธุรกิจแบบ C2C 31 4. ประเภทของ E5. ภาครัฐกับประชาชน (Government to Customer) Commerce หรือ G-to-C หรือ G2C ซึง่ เป็ นประเภททีไ่ มใช ่ กำรค้ำ ่ ่ เพือ แตจะเป็ นเรือ ่ งกำรบริกำรของภำครัฐผำนสื ่ ออิเล็กทรอนิกส์ ่ ่ เช่น กำรเสี ยภำษี ผำนอิ นเทอรเน็ ่ ์ ต กำรให้บริกำรข้อมูล ประชำชนผำนอิ นเทอรเน็ ่ ์ ต เว็บไซต์สาหรับการเสียภาษีออนไลน์ (E-Revenue) กรมสรรพากร 32 4. ประเภทของ E6. ธุร กิ จ กับ พนั กCommerce งานหรื อ ลู ก จ้ า ง (Business to Employee) หรือ B-to-E หรือ B2E เป็ นพาณิชย์ อิเล็กทรอนิกส์ในองค์กรที่ มีการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี เครือขำยภำยใน (Intranet) ในการลดค่ าใช้ จ่ายของ ่ บริษทั เช่น การติดต่ อสื่อสารระหว่างพนักงานแบบไร้ กระดาษ และการฝึ กอบรมออนไลน์ ตัวอย่าง การมีระบบเครือข่ายภายใน (Intranet) สาหรับแลกเปลี่ยน ข้อมูลข่าวสารร่วมกันภายในองค์กร 33 4. ประเภทของ E- Commerce 7. Business-to-Business-to-Consumer(B2B2C): เป็ นรูปแบบธุรกิจ E-commerce ทีบ ่ ริษท ั ในเครือส่ง สิ นค้ำ/บริกำร ไปยังลูกค้ำของตน 8. Mobile commerce (M-commerce): เป็ นรูปแบบ ธุรกรรมกำรค้ำในระบบไรสำย (Wireless)เช่น ้ โทรศั พทมื ์ อถือ 9. Location-based commerce (Lcommerce): เป็ น m-commerce ทีม ่ เี ป้ำหมำยเฉพำะกลุม ่ หรือเฉพำะ เวลำ เฉพำะที่ 10. Collaborative commerce (C-commerce): Ecommerce model เป็ นกำรรวมกลุมเฉพำะธุ รกิจ ่ 11. Exchange-to-exchange (E2E): E-Commerce 34 5. เป้ าหมายการมีเว็บไซต์ 1.Web เพือ ่ กำรประชำสั มพันธ ์ 2.Web เพือ ่ ทดแทนแคตำล๊อค 3.Web เพือ ่ เป็ นโชวรู์ ม 4.Web เพือ ่ เป็ นงำนแสดงสิ นคำ้ 5.Web เพือ ่ กำรคำ้ E-commerce 6.Web เพือ ่ เป็ น E- Marketplace / E-market exchangee 7.Web เพือ ่ เป็ นเครือขำยกำรจ ำหน่ำยของตนเอง ่ 8.Web เพือ ่ เป็ นช่องทำงกำรขำยให้ผูน ้ ำเขำ้ 35 เริ่มต้นเมื่อใด • เริม ่ นำมำใช้ในปี 1970 ดวยนวั ตกรรมใหม่ คือ ้ กำรโอนเงินแบบ EFT (Electronic Fund Transfer) ในสถำบันกำรเงิน และองคกรขนำดใหญ ่ ์ สำหรับธุรกิจขนำดเล็กไดน ้ ำ E-commerce มำใช้เพียง เล็กน้อย • ตอมำมี กำรใช้ระบบแลกเปลีย ่ นขอมู ่ ้ ลอิเลกทรอนิกส์( Electronic Data Interchange : EDI)ระหวำงคู ค ่ ่ ้ำโดย กำรส่งขอมู ้ สิ นค้ำ ใบส่งของและใบ ้ ลธุรกิจเช่นใบสั่ งซือ เรียกชำระเงิน เนื่องจำก EDI มีคำใช งจึงทำให้ ่ ้จำยสู ่ มีกำรใช้เฉพำะเครือขำยธุ รกิจรำยใหญเท ่ ่ ำนั ่ ้น • เมือ ่ เกิด World Wide Web พรอมบรำเซอร รุ์ นแรกชือ ่ ้ Mosaic ในปี ค.ศ. 1993 พำณิชยอิ ์ เลกทรอนิกส์จึง 36 เป็ นทีแ ่ พรหลำย ่ เริ่มต้นเมื่อใด • ปี 1999 ธุรกิจ E-commerce ไดขยำยตั วจำก ้ รูปแบบ B2C ไปเป็ น B2B มำกขึน ้ และ เริม ่ มี ธุรกิจหลำย ๆ แหงประสบกั บควำมลมเหลวในกำรน ำ ่ ้ E-commerce มำใช้ โดยเฉพำะ e-tailing (B2C) เริม ่ ลมเหลว (www.startupfailures.com) ้ ณ เวลำนั้น หลำยบริษท ั ทีด ่ ำเนินธุรกิจแบบ Click and Mortor เริม ่ พบกับผิดหวัง และไมได ่ ้ ดำเนินกำร E-commerce ตอ ่ ทัง้ ๆ ที่ Ecommerce กำลังเป็ นสิ่ งสนใจกันทัว่ ไป ประสบกำรณ ์ และโครงสรำงที แ ่ ตกตำงนั บเป็ นพืน ้ ฐำน ้ ่ ของกำรนำ E-commerce ไปใช้ แมกระทั ง่ ้ 37 เว็บไซตที ่ ช ี อ ื่ เสี ยงอยำง ่ ่ amazon.com กอตั ่ ง้ มำเมือ ์ ม 7. แนวโน้ มในอนาคตของ E- commerce • ปี 1996 งำนวิจย ั ของ www.forrester.com ได้ รำยงำนวำธุ ปี ่ รกิจ B2C เติบโต $518 ลำน ้ 2000 เพิม ่ ขึน ้ $6.6 พันลำน สำหรับธุรกิจแบบ ้ B2B ปี 1997 เติบโตถึง $10 พันลำน ้ • ปี 2004 คำดคะเนวำ่ ธุรกิจแบบ B2B จะเติบโต ระหวำง $2 - $7 หมืน ่ ลำน โดยมีกำรนำไปใช้ใน ่ ้ กำรประมูล กำรซือ ้ ขำย ซึง่ มีอต ั รำกำรเติบโต ประมำณ 15-25 % ตอเดื ่ อน • ปี 2008 คำดคะเนวำ่ จำนวนของผู้ใช้อินเทอรเน็ ์ ต เพือ ่ ซือ ้ สิ นค้ำจะโตถึง 50% ของผู้ใช้อินเทอรเน็ ์ ต ทัง้ หมด 38 8. Major Business Pressures and the Role of EC 39 8.แรงผลักดันของธุรกิจ (Business Pressures) • 1. แรงกดดันดำนกำรตลำดและ ้ เศรษฐกิจ –กำรแขงขั ่ นสูง –เศรษฐกิจทัว่ โลก –ควำมรวมมื อระหวำงประเทศ ่ ่ –ตนทุ ้ นแรงงำนตำ่ ในบำงประเทศ –ลูกคำมี ้ ้ อำนำจมำกขึน 40 8.แรงผลักดันของธุรกิจ (Business Pressures) • 2. แรงกดดันดำนสั งคมและสิ่ งแวดลอม ้ ้ –ลักษณะงำนเปลีย ่ น –รัฐบำลมีกฎ ระเบียบ –รัฐบำลจ้ำงเอกชน –เพิม ่ ควำมสำคัญของจริธรรมและ กฎหมำย –นโยบำยเปลีย ่ นแปลงเร็ว 41 8.แรงผลักดันของธุรกิจ (Business Pressures) • 3. แรงกดดันดำนเทคโนโลยี ้ –เทคโนโลยีเปลีย ่ นแปลงเร็ว –มีนวัตกรรม และ เทคโนโลยีใหม่ –สำรสนเทศมำกเกิน –ตนทุ ลดลง ้ นดำนเทคโนโลยี ้ 42 9.1 ข้อจากัดของ E-Commerce ด้าน Technical • ขำดควำมปลอดภัย กำรมีเสถียรภำพ และ ควำมเป็ นมำตรฐำนในบำงระบบ • มีช่องสั ญญำณกำรสื่ อสำรขอมู ้ ลไมเพี ่ ยงพอ • โปรแกรมสำหรับกำรพัฒนำเปลีย ่ นแปลงเร็ว • กำรเชือ ่ มตอระบบต องใช ่ ้ ้มำตรฐำนเดียวกัน • ขอจ ดแวร ้ ำกัดในกำรใช้อุปกรณด ์ ำนฮำร ้ ์ ์ (hardware) และ Software รวมกั น ่ • ผูขำยอำจต องกำร Web Server หรืออุปกรณ ์ ้ ้ อืน ่ ๆ ทีพ ่ เิ ศษเพือ ่ เชือ ่ มตอกั ่ บระบบเครือขำย ่ 43 9.2 ข้อจากัดของE-Commerce ด้าน Non-Technical • กำรพัฒนำจะใช้คำใช อนข ำงสู ง และ ่ ้จำยค ่ ่ ้ โอกำสผิดพลำดสูง รวมถึงควำมลำช ่ ้ำในกำร พัฒนำ และมีโอกำสทีจ ่ ะตองจ ั ขำง ้ ้ำงบริษท ้ นอกเป็ นผูพั ้ ฒนำให้ • ควำมปลอดภัยของขอมู ้ ลโดยเฉพำะรูปแบบ B2C มีโอกำสทีจ ่ ะถูกเจำะระบบไดมำกขึ น ้ ้ • ลูกคำอำจขำดควำมเชื อ ่ มัน ่ หรือควำมมัน ่ ใจ ้ เพรำะรูปแบบกำรคำขำย ผูซื ้ -ผูขำยจะไม ได ้ ้ อ ้ ่ ้ เจอหน้ำกัน 44 • ลูกคำไม ได งกอนซื อ ้ อำจจะรูสึ้ ก ้ ่ สั ้ มผัสสิ นคำจริ ้ ่ 10. ประเด็นในการพัฒนา พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ มีประเด็นสำคัญทีเ่ กีย ่ วของหลำยประเด็ นซึง่ สรุปไดดั ้ ้ งนี้ • โครงสรำงพื น ้ ฐำน ้ – กำรมีโครงสรำงพื น ้ ฐำนทีม ่ ค ี ุณภำพ รำคำถูก ้ และกำรบริกำรไดครอบคลุ มพืน ้ ทีท ่ ว่ ั ประเทศ จะ ้ เป็ นตัวสนับสนุ นกำรพัฒนำพำณิชยอิ ์ เล็กทรอนิกส์ • กำรรักษำควำมปลอดภัย – ประเด็นทีส ่ ำคัญในส่วนนี้คอ ื กำรใช้เทคโนโลยีท ี่ มีควำมปลอดภัยเพียงพอและกำรมี มำตรฐำน กำรเขำรหั สทีเ่ ป็ นสำกล รวมทัง้ กำรจัดตัง้ องคกร ้ ์ รับรองเกีย ่ วกับลำยมือชือ ่ อิเล็กทรอนิกส์เพือ ่ มำ รองรับรหัสประจำตัวของผู้ประกอบกำรและผู้บริโภค 45 10.ประเด็นในการพัฒนา พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ • กำรเงิน – กำรศึ กษำและวำงมำตรกำรเพือ ่ ทีส ่ ่ งเสริมกำรพัฒนำ พำณิชยอิ ่ ำครัฐ ์ เล็กทรอนิกส์ในภำคเอกชนโดยทีภ ไมเกิ ่ งระบบกำรเงินกำรคลังของ ่ ดควำมเสี ยหำในเรือ ประเทศ • กำรคุ้มครองผู้บริโภค – ควรมีมำตรกำรทีจ ่ ะรองรับกำรคุ้มครองผู้บริโภคทัง้ ในเรือ ่ งขอมู ้ ลส่วนบุคคลและกำรคุ้มครองกำรทำ ธุรกรรมทีผ ่ ำนอิ นเทอรเน็ ้ ขำยในและ ่ ์ ตทัง้ กำรซือ ระหวำงประเทศเพื อ ่ เตรียมรับมือ ้ กับ ขอพิ ่ ้ พำทที่ อำจเกิดขึน ้ ไดในอนำคต ้ 46 10.ประเด็นในการพัฒนา พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ • กำรตลำด – จัดสั มมนำ ฝึ กอบรมให้ควำมรูแก ้ ผู ่ ้ประกอบกำร ขนำดกลำงและขนำดยอมเพื อ ่ ให้สำมำรถนำพำณิชย ์ ่ อิเล็กทรอนิกส์มำเป็ นเครือ ่ งมือในกำรแขงขั ่ นเชิงธุรกิจ ในยุคทีม ่ ก ี ำรแขงขั ่ นอยำงรุ ่ นแรงและหลังกำรเปิ ด กำรค้ำเสรีในอนำคต • กฎหมำย – กำรมีกฎหมำยทีม ่ รี องรับกำรพัฒนำพำณิชย ์ อิเล็กทรอนิกส์จะช่วยสรำควำมมั น ่ ใจให้กับ ้ ผู้ประกอบกำรและผู้บริโภค ซึง่ หลำย ๆ หน่วยงำนทีเ่ กีย ่ วของก ำลังเรงผลั กดันกฎหมำยตำง ๆ ้ ่ ่ 47 ทีจ ่ ะมำรองรับ แตในระหว ำงที ร่ อกฎหมำยอยู่ ่ ่ 11. กระบวนการซื้อขายของระบบ พาณิชย์อิเลกทรอนิกส์ Searching & Advertising No Transaction Transaction Ordering Payment Delivery Electronic Delivery Physical Goods 48 http://www.ecommerce.or.t ประชาสัมพันธ์ (Searching & Advertising) ำมำท ำ • ขัน ้ ตอนแรก ลูกคำจะเข ้ ้ กำรสื บคนหำข อมู ้ ้ ลสิ นคำใน ้ อินเทอรเน็ ์ ตหรืออำจจะช่องทำง อืน ่ ๆแลวแต ควำมสะดวก เพือ ่ ้ ่ ประกอบกำรตัดสิ นใจในกำรทีจ ่ ะ ซือ ้ หรือไมซื ้ สิ นคำต ่ อ ้ อไป ่ 49 11.2 การทาธุรกรรม (Transaction) • จะเริม ่ ตัง้ แตกำรท ำคำสั่ งซือ ้ กำร ่ ชำระเงินคำสิ ่ นคำ้ ไปจนถึงกำร จัดส่งสิ นคำ้ 50 11.3 การทาคาสังซื ่ ้อ (Ordering) • เมือ ่ ไดข ำกำร ้ อมู ้ ลเพียงพอและตองกำรจะท ้ ซือ ้ สิ นคำหรื อจะทำธุรกรรมกันแลว ้ ้ ในฝั่ง ผูขำยต องมี ระบบทีม ่ ป ี ระสิ ทธิภำพรองรับ ้ ้ อยู่ ไมว่ ำจะเป็ นระบบตะกรำสิ ่ ้ นคำ้ (Shopping Carts) ทีอ ่ ำนวยควำมสะดวก ให้ผูใช ่ ไ ู ดง้ ำย ้ ้ เช่นแสดงรำยละเอียดทีด ่ บ ท วำได วใน ้ ้ ้ ำงแล ้ ้ ำกำรเลือกสิ นคำใดๆไว ่ ตะกรำ้ รวมแลวค ภำษี ้ ำสิ ่ นคำเป็ ้ นเทำไร ่ คำจั ควรแสดงให้เห็ นดวย ่ ดส่งตำงๆ ่ ้ 51 อินเทอร์เน็ต • องคประกอบในกำรช ำระเงิน 1.ลูกค้ำ(Customer) 2. ์ รำนค ้ ้ำ(Merchant) 3.ธนำคำรทีร่ ำนค ้ ้ำเปิ ดบัญชีไว้ (Acquiring Bank) 4.ธนำคำรผู้ออกบัตร (Issuing Bank) • เมือ ่ ลูกค้ำใส่ขอมู ้ ลบัตรเครดิตและกดปุ่ม “ตกลง/ส่ง” ขอมู ้ จะถูกส่งไปยังรำนค ้ ลในส่วนของคำสั่ งซือ ้ ้ำ (1) ส่วนขอมู ้ ลของบัตรเครดิตจะถูกส่งไปทีร่ ะบบกำรชำระ เงินของธนำคำรทีร่ ำนค ้ ้ำสมัครใช้บริกำรไว(2) ้ และถูกส่ง ตอไปยั งธนำคำรผูออกบั ตรเพือ ่ ตรวจสอบควำมถูกต้อง ่ ้ ของบัตรวำมี ่ วงเงินให้ใช้งำนไดหรื ้ อไม่ บัตรหมดอำยุ หรือยัง (3)[แตในที น ่ ี้ไมได ำผู ่ ่ ตรวจสอบว ้ ่ ใช ้ ้บัตรนั้นเป็ น เจ้ำของจริงหรือเปลำ] ่ ถำบั ้ ตรยังใช้งำนไดก็ ้ จะตอบ 52 กลับมำยังรำนค ำกำรชำระเงินใน ้ ้ำและลูกค้ำวำสำมำรถท ่ 11.5 การจัดส่งสินค้า • สิ นค้ำจะมี 2 รูปแบบคือ สิ นค้ำทีจ ่ บ ั ตองได ้ ้ (Tangible Goods) และสิ นค้ำทีจ ่ บ ั ตองไม ได ้ ่ ้ (Intangible Goods) ดังนั้นกำรจัดส่งจึงมี 2 รูปแบบคือ – ส่งโดยผำนผู ่ บ ั ตองได ่ ้ให้บริกำรสำหรับสิ นค้ำทีจ ้ ้ เช่นเดียวกันในกำรจัดส่งตองมี วธิ ใี ห้ลูกค้ำให้เลือก ้ ไดหลำยวิ ธต ี ำมตองกำรเช ้ ้ ่ นกัน ส่งพัสดุตำมปกติ ส่ง EMS ส่งผำนผู ่ ้ให้บริกำรรับส่งสิ นค้ำ (Courier) เช่นเดียวกันตองมี ให้เลือกทัง้ แบบส่ง ้ ปกติ ส่งดวน ส่งดวนพิ เศษ ตำมควำมตองกำร ่ ่ ้ ของลูกค้ำ – ส่วนสิ นค้ำทีจ ่ บ ั ตองไม ได ้ ่ นั ้ ้นกำรจัดส่งจะทำกำร 53 พาณิชย์อิเลกทรอนิกส์ • ขัน้ ตอนที่ 1: ทาความเข้าใจว่าพาณิชย์อิเลก ทรอนิกส์จะเข้ามามีบทบาทต่อธุรกิจที่ดาเนิน อยู่ได้อย่างไร – เป็ นพืน ้ ฐำนในกำรทำธุรกิจในอนำคต – มีบทบำทตำมธุรกิจขนำดไหน เพือ ่ ทีจ ่ ะ กำหนดรูปแบบ • ขัน้ ตอนที่ 2:วิเคราะห์กระบวนการทางธุรกิจ และวางแผน – วิเครำะหควำมสั มพันธระหวำงคูคำ ลูกคำ 54 พาณิชย์อิเลกทรอนิกส์ • ขัน้ ตอนที่ 3: การเลือกระหว่างพัฒนาเองหรือจ้าง บุคคลภายนอก – พัฒนำเอง ตองมี บุคลำกรทีด ่ แ ู ลเองได้ ตองจ ้ ้ ้ำง พนักงำนเพิม ่ ลงทุนอุปกรณเป็ ่ ์ นเงินเทำไร – จ้ำงผู้ชำนำญกำรดำเนินกำรแทนซึง่ ประหยัด งบประมำณมำกกวำ่ • แตต กำรตรวจสอบ มีกำรประสำนงำนและ ่ องมี ้ ติดตำมผล • ตองศึ กษำถึงประสบกำรณของบริ ษท ั ทีผ ่ ำนมำว ำท ้ ์ ่ ่ ำ แลวประสบผลส ำเร็จมำกน้อยแคไหน ้ ่ • ขัน้ ตอนที่ 4:การออกแบบ – กำรออกแบบทีเ่ รียบงำย มีโครงสรำงไมซับซอน 55 พาณิชย์อิเลกทรอนิกส์ • ขัน้ ตอนที่ 5: การเตรียมความพร้อมสาหรับธุรกิจ แบบใหม่ – ระหวำงพั ฒนำระบบควรเตรียมกำรปรับกระบวนกำร ่ ในกำรทำธุรกิจ – วำงแผนเรือ ่ งควำมปลอดภัยของระบบ • กำรจัดเก็บขอมู ้ ลลูกค้ำ จะเก็บแบบใด เก็บที่ ไหน ใครดูแล • กำรจัดกำรเรือ ่ งกำรใช้ขอมู ้ ล • ขัน้ ตอนที่ 6:หมันปรั ่ บปรุงและพัฒนาเว็บไซต์อย่าง สมา่ เสมอ 56 พาณิชย์อิเลกทรอนิกส์ • ขัน้ ตอนที่ 7: การให้บริการลูกค้า – บริกำรลูกค้ำสั มพันธหรื ์ อ บริกำรหลังกำรขำย • สรำงระบบบริ กำรให้ครบถวน ้ ้ • กำรให้ขอมู ี ำรใช้สิ นค้ำ ้ ลวิธก • กำรให้ขำวสำรที เ่ ป็ นประโยชน์ ่ • กำรรับขอเสนอแนะจำกลู กค้ำ ้ • ขัน ้ ตอนที่ 8:การประชาสัมพันธ์ – ทำอยำงไรจึ งจะทำให้คนเขำมำรู จั ่ ้ ้ กเว็บไซตเรำ ์ – ประกำศทำงสื่ อ สิ่ งพิมพ ์ วิทยุ โทรทัศน์ กำร ประกำศในเว็บบอรดต กำรวำงแบรนเนอรใน ่ ์ ำงๆ ์ เว็บทำต ่ ำงๆ ่ • ขัน ้ ตอนที่ 9: กระตุ้นการใช้งาน การสร้าง 57