Transcript Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK KPSS 2010 HEDEF

EĞİTİMDE
PROGRAM GELİŞTİRME
-5Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
SUNU İÇERİĞİ
7- PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA
A) HEDEF (AMAÇ / KAZANIM)
* Hedefleri Belirleme Süreci
* Hedeflerin Davranışa Dönüştürülmesi
* Hedeflerin Sıralanması
* Hedeflerin Taşıması Gereken Özellikler
* Hedeflerin Aşamalı Sınıflandırılması
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
HEDEF
* Bireyin planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar yoluyla
kazanması kararlaştırılan ve davranış değişikliği olarak
nitelendirmeye uygun özelliklerdir.
-- Bireyleri “Niçin eğitiyoruz?” sorusuna cevap verir.
-- Eğitim kavramının kasıtlılığı ve istendikliği ile örtüşür.
-- Temel öğedir, diğer öğeler hedeflere göre belirlenir.
& Farklı isimlerle anılır; hedef, kazanım, gaye, amaç, hedef-davranış
vb.
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
HEDEFLERİ BELİRLEME SÜRECİ
KAYNAKLAR
Birey
Toplum
Konu Alanı
Doğa
Eğitim Felsefesi
Aday
Hedefler
SINIFLAMA
ALANLARI
SÜZGEÇLER
Eğitim Psikolojisi
Eğitim Ekonomisi
Olası
Hedefler
Eğitim Sosyolojisi
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
Bilişsel
Duyuşsal
Devinimsel
D
A
V
R
A
N
I
Ş
HEDEFLERİN SIRALANMASI
DİKEY
BOYUTTA
YATAY
BOYUTTA
UZAK
BİLİŞSEL
DUYUŞSAL
GENEL
PSİKOMOTOR
ÖZEL
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
DİKEY HEDEFLER
Uzak Hedefler: Ülkenin politik felsefesini yansıtan hedeflerdir.
Atatürk’ ün “Çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak” sözünde ifadesini
bulmuştur. Kaynağını Anayasa’dan almaktadır.
Genel Hedefler: Uzak hedeflerin yorumudur. Bu hedefler, Milli
Eğitim Şurası raporları kalkınma planları gibi metinlerde yer alır. İki
seviyede ele alınır. Birincisi eğitimin genel hedefleri, ikincisi de
okulun hedefleridir. Eğitimin genel hedefleri uzak hedeflere yöneliktir.
Özel Hedefler: Genel amaçlar doğrultusunda belirlenen derslerin
hedefleridir. Bir ders düzeyinde öğrencilerin kazanması gereken
özellikler ve davranışlardır. Dersin ya da ünitenin hedefleridir.
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
Hedeflerin Neden Davranışa
Dönüştürüyoruz?
1. Hedefleri gözlenebilir, ölçülebilir ve kesinleşmiş hale
getirmek.
2. Herkes tarafından aynı şekilde algılanılmasını sağlamak.
3. Eğitim durumlarını belirlemek.
4. Öğrencinin kendisinden ne beklendiğini tam olarak
bilmesi.
Hedefler Belirlenirken Dikkat
Edilmesi Gereken Noktalar
* Öğrenci davranışına dönük olmalı.
* Ulaşılabilir olmalı
* Genel ve sınırlı olmalı (Davranış grubuna karşılık gelecek
şekilde geniş; tek bir özelliği gösterecek biçimde sınırlı olmalı).
* Kenetli olmalı (Konu alanıyla ilişkili olmalı).
* Açık ve seçik olmalı (Herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmalı)
* Ürüne dönük olmalı (Sürece yönelik olmamalı).
* Tutarlı olmalı (Hem kendi içinde hem de diğer hedeflerle
çelişmemeli).
* Binişik değil bitişik olmalı (Bir cümlede birden fazla öğrenme
özelliği bir arada verilmemeli).
Hedef Yazma İlkeleri İle İlgili Örnekler
Hedef tümcelerin sonunda bilgisi, becerisi, gücü, yeteneği, oluş,
ilgililik, farkındalık, hoşgörülük gibi sözcüklerden biri bulunmalıdır.
Örnek: İmla kurallarının farkında oluş. Dört işlem bilgisi. Vücudu tanıyabilme.
Hedefler öğrenci davranışına dönüştürülecek ve öğrenme özelliğini
belirtecek nitelikte yazılmalıdır. Öğretmenin yapacakları hedef
olamaz.
Örnek: Madenleri tanımlayabilme. Madenlerin adlarını söyleyebilme. Bunun
yanında “madenleri tanıtma” hedef olamaz. Çünkü cümle öğretmen yöneliktir.
Öğrenme sürecine dönük cümleler hedef olamaz. Hedefler öğrenme
ürününü ifade etmelidir.
Örnek: “Proje yöntemini kullanır” yerine “bir araştırma için proje yöntemini
kullanabilme” ifadesi doğrudur.
Konu başlıkları hedef olamaz. Çünkü bu tür cümleler davranışa
dönüştürülemez.
Örnek: “Okulumuzu tanıyalım” Hayat bilgisi dersinde bir konu olduğundan
hedef olamaz.
Hedefler kapsamlı aynı zamanda sınırlı olmalıdır. Hedefler bir
yandan davranış grubunu ifade ederken, bir yandan da tek bir özelliği
göstermelidir.
Örnek: Dünyadaki belli başlı iklimler bilgisi.
Hedeflerin hangi içerikle ilgili olduğu belirtilmelidir.
Örnek: “Kavramların anlam bilgisi” hedef olamaz. “Türkçe dersindeki
kavramların anlam bilgisi.” hedef olur.
Hedefler binişik olmamalı, bitişik olmalı.
Bir hedefin bittiği yerde diğer hedef başlamalı. Hedefler iç içe
girmemelidir.
Örnek: “Okul kurallarını bilip, isteyerek uyma.” İfadesinde birden fazla
hedef vardır.
Hedefler hangi alanla ilgili yazılıyorsa o alanın niteliklerine ve
basamaklarına uygun olmalıdır. Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor
alanlarla ilgili hedefler ayrı ayrı yazılmalı.
Hedefler birbirini destekler nitelikte olmalı, birbiri ile
çelişmemelidir.
Dersin, okulun, öğretim kademesinin, milli eğitimin hedefleri arasında
tutarlılık olmalı.
Hedef ve Davranış Yazmada
Farklı Yaklaşımlar
1- AŞAMALI HEDEF YAZMA;
En sık kullanılan ve Bloom’a ait yaklaşımdır. (Bilişsel – Duyuşsal Psikomotor)
2- YETERLİLİĞE DAYALI AMAÇ YAZMA;
Programın sonunda öğrencinin öğrencilerin hangi standartta ne
yapabileceği belirtilir.
ÖRN: Hesap makinesi ve üç ondalıklı 23 sayı verildiğinde (koşullar),
bütün sayıların 1,5 dakika içinde hatasız olarak (standart), sabit bir
sayı ile çarparak sonucu yazabilme (davranış).
3- MODÜLER AMAÇ YAZMA;
Aşamalılık özelliği göstermeyen, bağımsız üniteler ya da
modüller için kullanılır.
ÖRN: …………….. Çalıştıktan/okuduktan sonra ……………….
-ecek, -acak ile biten gelecek zaman ifadelerine yer verilir.
HEDEFLERİN
AŞAMALI
SINIFLANDIRILMASI
(Taksonomi)
Taksonomi; istendik davranışların basitten karmaşığa, kolaydan
zora, somuttan soyuta, birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı
olarak sıralanmasıdır.
* Hedeflerin yatay sınıflaması olarak da adlandırılır.
* Bir sonraki aşama bir öncekine dayalı ve bir öncekine göre
daha kompleks ve daha gelişmiştir.
* Bu üç alan birbirinden bağımsız değildir.
* İlgili hedef ağır basan alana kodlanmalıdır.
BİLİŞSEL ALAN
DUYUŞSAL ALAN
PSİKO-MOTOR
(Devinişsel)
Bilgi
Alma
Kavrama
Tepkide Bulunma
Algılama
Uygulama
Değer Verme
Kurulma/Hazırlık
Analiz
Örgütleme
Kılavuzla Yapma
Sentez
Kişilik Haline Getirme
Mekanikleşme
Değerlendirme
Beceri Haline Getirme
Uyma/Uydurma
Yaratma
BİLİŞSEL ALAN
Öğrenilmiş davranışlardan zihinsel yönü ağır basan davranışların
kodlandığı alandır. Zihin, * alma * depolama * uslamlama
davranışlarını içerir.
DUYUŞSAL ALAN
Duygusal yönlerin (sevgi, korku, ilgi, tutum vb.) baskın olduğu
alandır. Bu alanda bireyin özellikleri önplandadır.
PSİKO-MOTOR ALAN
Bireyin sinir-kas koordinasyonuyla aynı anda bir ya da birden
fazla organıyla yaptığı direkt olarak gözlenebilir açık
Becerilerin kodlandığı alandır.
BİLİŞSEL
ALAN
Bilgi Basamağı: Bireyin herhangi bir nesne ve olguyla ilgili
bazı özellikleri gördüğünde tanıması, sorulduğunda
söylemesi, ya da ezberden aynen tekrar etmesi davranışlarını
kapsar.
* Tanımlama – hatırlama – tanıma – söyleme – seçme - listeleme
Kavrama Basamağı: Kavrama düzeyinde bilgi düzeyinde
kazanılan davranışların öğrenci tarafından özümsenmesi,
kendine mal edilmesi, anlamının yakalanması söz
konusudur.
Çevirme – yorumlama – özetleme – tablolaştırma –
grafikleştirme – ana hattını bulma – sonucu kestirme
Uygulama Basamağı: Bilgi ve kavrama basamaklarında
kazanılan davranışlara dayanılarak yeni olan bir sorunun
çözülmesi esastır. Öğrenci sorunu çözerken ilgili ilkeleri,
genellemeleri, yöntem ve teknikleri işe koşmalıdır.
Yapma – çalıştırma – kullanma – hazırlama – ilkeyi uygulama –
problem çözme
Analiz Basamağı: Bir bilgi bütününü ya da bir sistemi, yapıyı
oluşturan öğeleri, yine o bütün, sistem ve yapıda yer aldığı
biçimiyle öğelerine ayırma işidir. Ayrıca ileri sürülen
düşünceler arasında tutarlık ve geçerlik bağıntılarının da
aranması bu basmağın kapsamı içindedir.
Analiz etme – bölümlerine ayırma – karşılaştırma
Sentez Basamağı: Öğeleri belli ilişki ve kurallara göre
birleştirip bir bütün oluşturma anlamına gelir. Ancak her bütün
oluşturma işi sentez değildir. Sentezde yenilik, özgünlük,
buluş, yaratıcılık gibi
özellikler söz konusudur.
Birleştirme – yaratma – üretme – tasarlama – yeniden
düzenleme
Değerlendirme Basamağı: Bütün özellikler göz önünde
bulundurularak bir yargıya varma süreci olarak
tanımlanabilir.
Yargılama – kritik etme – değerlendirme – karar verme
KPSS’DE
ÇIKMIŞ SORULAR
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010
2001
Eğitim programı geliştirmek amacıyla oluşturulan
ekipte, aşağıdakilerden hangisinin bulunması zorunlu
değildir?
A) Program geliştirme uzmanı
B) Ölçme ve değerlendirme uzmanı
C) Konu alanı uzmanı
D) Konu alanı öğretmeni
E) Sosyal planlama uzmanı
Psik.Dan.& Reh. Yusuf ŞARLAK
KPSS 2010