Transcript MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA

MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA
Miodrag Zlatanović
Dispanzer za sportsku medicinu, Dom zdravlja, Niš
Definicija Smodlake: ”Sportska medicina je oblast
medicine koja se bavi izučavanjem pozitivnih i
negativnih uticaja sporta na organizam ljudi i to kod
osoba oba pola, svih starosnih struktura, zdravih i
bolesnih’’.
Ciljevi medicine sporta
očuvanje zdravlja sportista
 prevencija
 terapija
 rehabilitacija povreda i oboljenja
unapređenje psihofizičkuh sposobnosti sportista
 bolji takmičarski rezultati
Sistematski lekarski pregledi
najmoćnije oružje
racionalni modeli pregleda
 efikasni u proceni zdravlja
 ekonomični po pitanju materijalnih troškova i utroška
vremena
Rizik
latentna, nemanifestna oboljenja (npr urođene i
stečene srčane mane)
+
nepravilno doziranje sportskog treninga
Zadatak medicinske kontrole
 eliminisanje ili smanjenje potencijalnih opasnosti
(u sportskim aktivnostima učestvuju zdravi)
 evidentiramo i promene koje nastaju pod uticajem
sportskog treninga
 Pozitivne (pravilan razvoj ljudskog organizma, unapređenje
zdravlja, smanjenje rizika oboljevanja...)
 Negativne (latentna oboljenja progrediraju u teška oboljenja,
mogu dovesti do teškog invaliditeta, a u krajnjem slučaju i do
smrti usled fizičkog prenaprezanja)
Zadatak medicinske kontrole
Dešavalo se čak da sportista postiže vrhunske rezultate,
a da nije potpuno zdrav
Posledica velikog rezervnog i kompenzatornog
potencijala ljudskog organizma
Pravilnik u okviru Zakona o sportu
 usvojen marta 2012.
 način, vrsta, obim i rokovi u kojima se sprovode
zdravstveni pregledi svih takmičara
 nezaobilazna uloga specijaliste medicine sporta
 lekarski pregledi sportista su obavezni
Sistematski lekarski pregledi
sportista
 Prethodni
 Periodični (na 3-6 meseci)
 Kontrolni (provera sportske forme)
 Vanredni (po indikacijama)
Lekarski pregled sportiste
 Upitnik (na sajtu Udruženja licenciranih lekara
medicine sporta, kao i na sajtovima različitih sportskih
saveza)
Lekarski pregled sportiste
 Antropometrijsko merenje TV, TT, BMI (po potrebi
određivanje telesne kompozicije, proširena
antropometrija, spirometrija)
Lekarski pregled sportiste
 Laboratorijska ispitivanja: KKS, glikemija, opšti
pregled urina (po potrebi biohemijske analize, krvna
grupa i Rh faktor)
Lekarski pregled sportiste
 Pregled po organskim sistemima
 glava i vrat (po potrebi, konsultacija oftalmologa,
otorinolaringologa)
 limfni čvorovi i koža
 grudni koš i pluća – tip i respiratorna pokretljivost,
deformiteti, disanje, auskultatorni fenomeni
 srce: ritam, frekvencija, tonovi, šumovi; auskultacija u
miru i nakon opterećenja, u sedećem, a po potrebi u
stojećem i ležećem položaju
 krvni sudovi: krvni pritisak, periferni puls, vene
Lekarski pregled sportiste
 pregled trbuha
 pregled nervnog sistema
 pregled lokomotornog aparata: posturalni status,
deformiteti, kičmeni stub, stopala, zglobovi (rameni,
kukovi, kolena, skočni zglobovi), po potrebi
dinamometrija (snaga stiska šake, ekstenzora trupa,
izokinetičko testiranje)
Lekarski pregled sportiste
 EKG
Pregled za utvrđivanje posebne
zdravstvene sposobnosti
 specifični funkcionalni zahtevi pojedinih sportskih
grana i disciplina
 starosna dob
Pregled za utvrđivanje posebne
zdravstvene sposobnosti
 veći obim pregleda, po potrebi obuhvata:
 -
ehokardiografiju
 -
psihološke preglede
Pregled za utvrđivanje posebne
zdravstvene sposobnosti
test opterećenja na ergociklu ili tredmil traci
sa kontinuiranim prećenjem EKG-a, sa analizom reakcije
KVS-a na opterećenje, kao i sa određivanjem
maksimalne potrošnje kiseonika
Pregled za utvrđivanje posebne
zdravstvene sposobnosti
 ergospirometrija – direktno merenje maksimalne
potrošnje kiseonika, određivanje anaerobnog praga,
ventilacionog praga; uzimanje kapilarne krvi u toku
testa opterećenja radi određivanja nivoa laktata u
krvi, određivanje tzv ’’laktatne krivulje’’ i anaerobnog
praga
Pregled za utvrđivanje posebne
zdravstvene sposobnosti
 testovi anaerobnog kapaciteta, npr. Wingate test i
njegove brojne modifikacije, Power test itd
 druga ispitivanja neophodna za ocenjivanje
zdravstvene sposobnosti sportiste u odnosu na
zahteve sportske grane odnosno sportske discipline u
skladu sa sportskim pravilima nadležnog
međunarodnog i nacionalnog granskog saveza ili u
zavisnosti od medicinskih indikacija.
Na osnovu izvršenih pregleda
 daje se ocena zdravstvenog stanja i fizičke
sposobnosti za učešće na sportskim takmičenjima
 podaci sa ocenom upisuju se u medicinsku
dokumentaciju
 ocena se upisuje u takmičarsku knjižicu
 ocena se dostavlja sportisti, njegovom izabranom
lekaru i nadležnom sportskom savezu
 eventualno utvrđena oboljenja, povrede ili
abnormalnosti šifriraju se po MKB-10 i predlažu
odgovarajuće mere
Ocena zdravstvenog stanja
 sposoban
 sposoban sa ograničenjem (navedeno ograničenje)
 privremeno nesposoban
 nesposoban
 ocena i mišljenje se ne mogu dati zbog (navode se
razlozi)
Zaključak
 U medicinskoj terminologiji se ne pominju pojmovi
kao što su „uvek“, „nikad“ i „sto posto“ (nema
pregleda koji garantuje apsolutnu sigurnost sportisti)
 evolutivni pomaci ljudske vrste, pomeranje rezultata
u takmičarskom sportu
 sport je postao biznis
 doping-česta pojava, ”prečica”
Zaključak
 sistematski pregled (prethodni i periodični) obavljen
po tačno utvrđenoj metodologiji doktrini u sportskoj
medicini
 pomoć građenju dobrih sportskih rezultata uz
smanjenje mogućnosti zdravstvenih akcidenata na
sportskim borilištima.
HVALA NA PAŽNJI