Transcript Słaby uczeń czy „translator“?

PODMIOTOWE
DETERMINANTY PROCESU
UCZENIA SIĘ
PROBLEMATYKA
Uczenie się w zależności od indywidualnych cech
człowieka- różnice indywidualne jako determinanty różnic
w zakresie uczenia się: styl poznawczy, typ umysłowości,
motywacja, zdolności specjalne, system VAKO, wiedza
specjalistyczna, nastawienia; związek inteligencji
z procesem uczenia się; inteligencja jako zdolność
rozwiązywania problemów;
Słowa- klucze: różnice indywidualne, wprawa, szybkość
uczenia się, styl poznawczy,pomiar inteligencji (test
Wechslera), iloraz inteligencji (II), inteligencja przeciętna,
inteligencja płynna i skrystalizowana, inteligencje wielorakie
(model Gardnera)
• Mietzel, G. (2002). Psychologia kształcenia. Gdańsk: GWP.
s. 275-300, 372-402, 413-421.
PLAN WYKŁADU
• Jakie czynniki wpływają na przebieg i efekty
uczenia się?
• Co to są różnice indywidualne?
• Które cechy indywidualne wpływają na proces
uczenia się?
• Co to jest inteligencja?
– Definicje
– Teorie inteligencji
• Czynnikowe teorie inteligencji
• Teorie czynników równorzędnych
– Biologiczne i kulturowe zdeterminowanie inteligencji
– Pomiar inteligencji
• Na czym polega własny styl uczenia się
• Słaby uczeń czy słaby “translator”?
Jakie czynniki wpływają na
przebieg i efekty uczenia
się?
•
a.
b.
c.
•
•
Cechy osobnika
gatunkowe
rozwojowe
indywidualne
Aktywność podmiotu
Czynniki sytuacyjne
Pojęcie różnicy
indywidualnej
• Różnice indywidualne to zjawisko
polegające na tym, że jednostki
(ludzie i zwierzęta) należące do tej
samej populacji różnią się między
sobą pod względem porównnych
charakterystyk fizycznych i
psychicznych.
Cechy indywidualne
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Inteligencja
Zdolności
Niepokój o ewentualne niepowodzenia
Poglądy
Aktualna aktywność
Styl poznawczy
Zainteresowania
Wiedza
Poziom aspiracji
Motywy i nastawienia
DEFINICJA
– Inteligencja to konstrukt teoretyczny
odnoszący się do względnie stałych
warunków wewnętrznych człowieka,
determinujących efektywność działań,
wymagających procesów poznawczych.
Warunki te kształtują się w wyniku
interakcji genotypu, środowiska i własnej
aktywności człowieka. (Strelau)
ELEMENTY INTELIGENCJI
• Możliwość uczenia się na podstawie
doświadczeń
• Zdolność przystosowania się do
otaczającego środowiska
• Metapoznanie- zdolność człowieka do
sprawowania kontroli nad własnym
myśleniem
TEORIE INTELIGENCJI
TEORIE CZYNNIKOWE
•
Czynnik g i czynnik s.
•
Charles Sperman wyodrębnił on czynnik ogólny (g) wartość wykonania zadań
intelektualnych - czyli właściwą inteligencję - oraz czynnik odpowiedzialny za
specyficzne zdolności człowieka- czynnik specyficzny (s).
•
Inteligencja płynna ( gf ) i skrystalizowana ( gc ).
•
Raymond Cattell zaproponował podział na inteligencję płynną ( gf ) i
skrystalizowaną ( gc ).
–
inteligencja płynna- to ogólna zdolność warunkująca sprawność wszelkich czynności
intelektualnych (zdeterminowana biologicznie)
–
inteligencja skrystalizowana-to wiedza przyswajaną przez daną osobę i zdolność dostępu
do niej;to zespół szczegółowych zdolności rozwijanych na skutek zastosowania inteligencji płynnej
w życiu
TEORIE CZYNNIKÓW
RÓWNORZĘDNYCH
• Inteligencja wieloraka- Gardner
INTELIGENCJA WERBALNA
•
•
•
Cechuje się wysoko rozwiniętymi zdolnościami do czytania, mówienia pisania i
myślenia przy użyciu słów. Ktoś o tym typie inteligencji lubi różnego typu
literaturę, zabawę słowami, tworzy poezję i historie oraz lubi debaty, formalne
przemówienia , kreatywne pisanie, opowiadanie żartów. Lubi uczyć się nowych
słów, dobrze sobie radzi z pracami pisemnymi.
W pracy z werbalnie uzdolnionymi.
– Ćwiczyć pisanie historyjek. ( pierwsza osoba zaczyna następna kontynuuje
itd.)
– Stosować krzyżówki, szarady, łamigłówki.
– Ćwiczyć mówienie i czytanie bez specjalnego przygotowania
Nauka języka: osoby takie mogą dyskutować z innymi uczestnikami kursu,
omawiając znaczenie słów i wyszukując nowe. Mogą czytać artykuły, znajdować
nowe słowa i szczegółowo je opracowywać.
•
•
•
INTELIGENCJA
MATEMATYCZNOLOGICZNA
Osoby z taką inteligencją są często dobrze zorganizowane, nie znoszą
bałaganu i chaosu, dobrze radzą sobie z liczbami, nie gubią się w
skomplikowanych arkuszach kalkulacyjnych, lubią łamigłówki logiczne,
szybko liczą.
W pracy z matematycznie uzdolnionymi.
Nauka języka: obdarzeni inteligencją matematyczno-logiczną lubią
szczegółowo zajmować się gramatyką, analizować strukturę zdania,
samemu je budować według zasad. Słownictwo pogrupują
tematycznie, alfabetycznie.
•
INTELIGENCJA
PRZESTRZENNOWIZUALNA
Osoby takie z łatwością posługują się mapą, łatwo znajdują
drogę, nie gubią się w nowym terenie, lubią rysować, jako dzieci
budują budowle z klocków, chętnie obrazują różne zagadnienia
w postaci diagramów, schematów
• W pracy ze wzrokowcami
– Używać rysunków, fotografii i obrazków
– Stosować mapę myśli
– Ilustroiwać poszczególne etapy czytanych historii
• Nauka języka: Osoby o inteligencji przestrzenno – wizualnej
będą graficznie przedstawiać słówka, używać różnych kolorów,
rysować diagramy, schematy gramatyczne.
INTELIGENCJA MUZYCZNA
•
To osoby z bardzo dobrym wyczuciem rytmu i melodii – świetnie tańczą, potrafią
wystukać rytm, dobrze śpiewają, nie fałszując
•
W pracy z muzycznie uzdolnionymi uczniami
– Uczyć poprzez piosenki
– Stosować barokową muzykę do relaksacji na lekcjach
– Stosować muzykę Mozarta do uaktywniania mózgu podczas uczenia np
słówek czy gramatyki
•
Nauka języka: stosować piosenki,wiersze, ćwiczenia wymowy, akcentu,
dużo ćwiczeń na mówienie, słownictwo może być ćwiczone poprzez
krzyżówki, rozsypanki, szarady; wskazane jestnaśladowanie wymowy
znanych postaci
INTELIGENCJA RUCHOWA
•
•
Jest to świadomość swojego ciała, zamiłowanie do ruchu, sportu, aktywnego
spędzania czasu. Osoby takie lubią rzeźbić, majsterkować, robić na drutach,
haftować.
W pracy z kinestetykami
–
–
–
•
Umożliwić uczniom ruch podczas lekcji.
Odgrywać scenki sytuacyjne.
Praca w grupach
Nauka języka: Ruchowcy będą lubić odgrywanie scenek, wydawanie i
wykonywanie poleceń w języku obcym; „body language“ powinien być
zastosowany do pracy nad słownictwem- pantomimika, szczególnie efektywne
będzie pisanie słów długopisem na papierze, ponieważ bardzo dobrze
zapamiętują ruch
INTELIGENCJA
INTRAPERSONALNA
•
•
Osoba o inteligencji intrapersonalnej jest świadoma siebie, swoich zalet, ale
także ograniczeń, potrafi nad sobą pracować, ma bardzo dużą samodyscyplinę.
Precyzyjnie określa swoje cele i potrafi je jasno zakomunikować i wyjaśnić
innym osobom. Potrafi sam się zmotywować i pracować sam, bez żadnej presji
z zewnątrz.
W pracy z intrapersonlnymi uzdolnionymi
–
–
–
–
•
Pisać wypracowania typu „ Moje życie do dziś”, „ Moje życie w przyszłości”
Literatura powinna być interpretowana w związku z naszym obecnym życiem.
Poezja pod hasłami „ Kim jestem?”, „Dokąd zmierzam?”
Uczniowie powinni wyobrazić sobie siebie jako bohaterów nowel opowiadań.
Nauka języka: świetnie zaplanuje sobie naukę języka, wyznaczy sobie
cele,bardzo dobrze uczy się np. z programem komputerowym czy oglądając
obcojęzyczną telewizję, ale również korzysta z możliwości sprawdzenia swoich
umiejętności przed inną osobą.
INTELIGENCJA
INTERPERSONALNA
•
•
Osoby o zdolności interpersonalnej to świetni przywódcy, mają dużo
przyjaciół i znajomych, łatwo nawiązują kontakty. Potrafią słuchać
innych, mówi się o nich, że są bardzo taktowni, potrafią się zachować.
Lubią przebywać w grupach, w większej ilości osób.
W pracy z uczniami o międzyludzkiej inteligencji.
Uczniowie powinni:
– Eksperymentować w tworzeniu historii łączonej ( pierwszy zaczyna,
następni dopisują swoje części )
– Dyskutować na różne tematy na forum grup lub klasy.
– Czytać poezje z różnych punktów widzenia.
•
Nauka języka: nastawiony na język komunikacyjny, lubi odgrywać
dialogi i scenki w grupie, lubi chodzić na zajęcia grupowe z danego
języka.
INTELIGENCJA
PRZYRODNICZA
• Odznacza się ona zdolnością do rozumienia i czerpania
wniosków i korzyści ze środowiska naturalnego. Ludzie z tą
inteligencją lubią pielęgnować rośliny, często maja zwierzęta
domowe, są świetnymi obserwatorami przyrody. W młodym
wieku lubi zbierać okazy flory i fauny, kolekcjonować kamienie i
muszle, miał zwierzątko w domu. Osoba ta okazuje szacunek
względem wszystkich istot żywych.
•
Biologiczne i kulturowe
zdeterminowanie
inteligencji
Oba czynniki
• Jeżeli natomiast chodzi o
współkształtują rozwój
intelektualny w myśl
stwierdzenia Hebba:
"Proporcja obu
czynników stanowi 100
procent środowiska i 100
procent dziedziczności.
Nie dodają się one,
ponieważ jakiekolwiek
zachowanie zależy w
pełni od obu czynników."
ilościowy wpływ, jak
pokazują badania nad
bliźniętami jedno- i
dwujajowymi tzw.
wskaźnik
odziedziczalności wynosi
około 52% (badania
Strelaua).
POMIAR INTELIGENCJI
• Testy do pomiaru tzw. ilorazu inteligencji
– Test WSCI-R- test inteligencji Wechslera
– Test matryc Ravena
• Iloraz inteligencji (IQ — intelligence quotient) to wartość liczbowa
testu psychometrycznego, którego celem jest pomiar
inteligencji kognitywnej — czyli polegającej na umiejętności
kojarzenia informacji i operacji na symbolach.
– Bieguny inteligencji: talent->100 IQ= inteligencja
przeciętna->upośledzenie umysłowe
– efekt Flynna
• Krytyka pomiaru testowego
Własny styl uczenia
• podstawowe założenia
– Każdy człowiek ma własny styl uczenia się i każdy ma
mocne strony
– Styl ten jest osobisty i charakterystyczny
– Żaden ze stylów uczenia się nie jest lepszy ani gorszy niż
inne
– W każdej grupie można znaleźć wszystkie rodzaje stylów
uczenia się
• czynniki kształtujące styl uczenia się
– Sposób przyswajania informacji
– Sposób porządkowania i przetwarzania informacji
– Typ warunków potrzebnych dla skutecznego
przetwarzania informacji
– Sposób przypominania informacji
• styl myślenia
Słaby uczeń czy
„translator“?
• Elementy NLP w nauczaniu
• Kanały sensoryczne: V,A,K; odbiór
jednokanałowy, dwukanałowy,
multisensoryczny
• Translatorzy- uczniowie
gromadzący informacje jednym
kanałem
OSOBY MYŚLĄCE W SPOSÓB
KONKRETNO-SEKWENCYJNY
Są mocno osadzone w rzeczywistości; najlepiej
przetwarzają informacje, kiedy są one podawane w
uporządkowanym, liniowym ciągu. Dla nich
rzeczywistość składa się z tego, co mogą wykryć za
pomocą zmysłów dotyku, wzroku, słuchu smaku i
węchu. Z łatwością zauważają i przytaczają szczegóły
oraz bez trudu zapamiętują fakty, konkretne informacje,
wzory i zasady. Dobrym sposobem uczenia się dla nich
jest praktyczne doświadczenie. Powinny: rozwijać swoje
zdolności organizacyjne, starać się gromadzić jak
najwięcej szczegółów, rozbijać swoje projekty na
konkretne etapy i dbać o to by mieć spokojne otoczenie.
OSOBY MYŚLĄCE W
SPOSÓB KONKRETNOLOSOWY
• Tkwią w rzeczywistości. Wolą podejście oparte na
metodzie prób i błędów. W związku z tym często
dokonują intuicyjnych przeskoków niezbędnych w
prawdziwie twórczym myśleniu. Odczuwają silną
potrzebę poszukiwania alternatyw i działania na własny
sposób. Jeżeli należysz do tej grupy wykorzystuj swoją
zdolność dywergencyjnego myślenia. Dobrze jest
widzieć sprawy z różnych perspektyw. Staraj się
zajmować pozycje, na których będziesz musiał
rozwiązywać problemy. Zaakceptuj swoją potrzebę
zmian.
OSOBY MYŚLĄCE W
SPOSÓB ABSTRAKCYJNOLOSOWY
Porządkują informację poprzez refleksję, a najlepiej służy
im otoczenie pozbawione formalnych struktur,
skoncentrowane na człowieku. Dla tego typu uczniów
światem realnym jest świat uczuć i emocji. Ich umysł
absorbuje idee, informacje i wrażenia, a następnie
porządkuje je na drodze refleksji. Najlepiej zapamiętują
informcje spersonalizowane. Czują się skrępowani w
otoczeniu o wyraźnych strukturach. Powinni
wykorzystywć swoją natturalną zdolność do pracy
z innymi. Uświadomić sobie, w jakim stopniu emocje
oddziałują na ich umiejętność koncentracji. Rozwijać
umiejętość uczenia się poprzez skojarzenia. Starać się
najpierw zobaczyć ogólny obraz. Zostawić sobie
dostatecznie dużo czasu na ukończenie pracy. Stale
korzystać z pomocy wizualnych, takich jak kolorowe
karteczki przyklejone w dowolnych miejscach.
OSOBY MYŚLĄCE W
SPOSÓB ABSTRAKCYJNOSEKWENCYJNY
• Lubią myśleć pojęciami i analizować sytuację. Bez trudu
skupiają się na tym, co ważne np. na ważnych punktach
i zasadniczych szczegółach. Ich proces myślenia jest
logiczny, racjonalny i intelektualny, a ich ulubione
zajęcie to czytanie. Jeżeli przedsięwzięcie, którego się
podejmą, wymaga badań, wykonują je bardzo
starannie. Zazwyczaj wolą pracować samodzielnie.
Powinny wykonywać wiele ćwicze z logiki, aby zasilać
swój intelekt. Winny dbać o to, aby znajdować się jak
najczęściej w uporządkownych sytuacjach.