Transcript Wyklad_T03
WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA Ochrona Własności Intelektualnej Korzystanie z utworów – prawa autorskie twórcy. Skuteczność zawierania umowy z twórcą – obrót prawami autorskimi – przeniesienie własności i licencjonowanie utworów dr inż. Andrzej KIJ 1 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA Podstawowym aktem prawa autorskiego jest ustawa Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dn. 4 lutego 1994r.z późniejszymi zmianami. Jednolity tekst obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskie z dn. 17 maja 2006 r. (Dz.U. nr 90/2006 poz.631),zm.ustawa z dn. 9.05.2007r. (Dz.U.nr 99/2007 poz.662). 2 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZAKRES PRAWA AUTORSKIEGO (1) 1 Przedmiot prawa autorskiego - utwór( art.1 –art.7) 2. Podmiot prawa autorskiego- twórca ( art.8 – art.15a) 3. Treść prawa autorskiego autorskie prawa osobiste ( art.16) autorskie prawa majątkowe ( art.17 – art.22) dozwolony użytek chronionych utworów ( art.23-art.35) czas trwania autorskich praw majątkowych ( at.36 – art.40) przejście autorskich praw majątkowych ( art.41 - art.68) przepisy szczególne dotyczące utworów audiowiz.(a.69-a 73) przepisy szczególne dot. programów komput.( art.74 art.77) ochrona autorskich praw osobistych ( art.78 ) ochrona autorskich praw majątkowych ( art.79 – art.80 ) 3 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZAKRES PRAWA AUTORSKIEGO (2) c.d. Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji (art.81 – art. 84) Prawa pokrewne: prawa do artystycznych wykonań ( art.85 – 93), prawa do fonogramów (art.94 –96), prawa do nadań programów ( art.97-art.99), prawa do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych(art.991 – 995), postanowienia wspólne dot. praw pokrewnych (art.100- art.103) Organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi ( art.104-art.110) Kontrola produkcji nośników optycznych ( art. 1101-art.1107) Fundusz Promocji Twórczości ( art.111-art.114) Odpowiedzialność karna (art.115-art.123) Przepisy przejściowe i końcowe ( art.124-129) 4 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO (Art.1ust.1 p.a.p.p. omówienie) Utwór rezultat pracy człowieka w którym przejawia się działalność twórcza (osobiste ujęcie treści, niepowtarzalne) o indywidualnym (oryginalnym – orzecznictwo sądowe) charakterze i który został ustalony Nie ma znaczenia : Wiek i profesjonalizm autora Przeznaczenie utworu Wartość estetyczna lub użytkowa utworu Ukończenie utworu 5 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA FORMY OCHRONY WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNEJ Formy sformalizowane • Patent • Prawa ochronne - • Prawa z rejestracji - wynalazki wzory użytkowe, znaki towarowe, topografie układów scalonych wzory przemysłowe, oznaczenia geograficzne Formy niesformalizowane • Prawa autorskie • Tajemnica - Know-how • Ochrona „z ujawnienia” - część wzorów przemysłowych 6 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA JEDEN PRODUKT - WIELE FORM WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ OPATENTOWANA METODA OTWIERANIA Efekt pracy plastyka PRAWO AUTORSKIE ZNAK TOWAROWY ZAREJESTROWANY WZÓR PRZEMYSŁOWY TECHNOLOGIA WYTWARZANIE NAPOJU OKRYTA TAJEMNICĄ FIRMY 7 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PODZIAŁ FORMALNY • Ochrona sformalizowana • Ochrona niesformalizowana 8 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA OCHRONA SFORMALIZOWANA Aby uzyskać prawa ochronne na dany przedmiot własności intelektualnej konieczne jest spełnienie warunków określonych w przepisach prawa oraz wykonanie pewnych czynności nie związanych z procesem twórczym: – Patent, – Wzór użytkowy, – Znak towarowy, – Układ scalony 9 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA OCHRONA NIESFORMALIZOWANA Przepisy prawa gwarantują ochronę własności intelektualnej oraz określają jej zakres jak również sankcje za naruszenie praw właściciela – – – – – Utwór literacki, Obraz, Utwór muzyczny, Tajemnica firmowa itp. 10 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZAKRES OCHRONY Każdy przedmiot ochrony charakteryzuje się pewnym zakresem ochrony pod względem merytorycznym i formalnym • Autorstwo – niezależnym od okoliczności • Terytorialnym – gdzie jest chroniony • Czasowym – kiedy jest chroniony • Formalnym – jakie czynności formalne trzeba wykonać lub wykonano aby podlegał ochronie 11 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA AUTOR/TWÓRCA Autorstwo utworu nie może być przypisane innej osobie niż ta, która stworzyła dany utwór. Związek twórczy autora z dziełem jest nierozerwalny. To samo dotyczy twórcy rozwiązania technicznego. Autorstwo nie jest ograniczona terytorialnie i czasowo Autorstwo nie jest równoznaczne z posiadaniem utworu lub rozwiązania technicznego, lub jego dysponowaniem 12 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZAKRES TERYTORIALNY Ochrona własności intelektualnej może być ograniczona terytorialnie – Patent obowiązuje tylko na terytorium kraju, w którym został udzielony – Autorskie prawa majątkowe obowiązują tylko w krajach gdzie utwór został upubliczniony – Znak unijny obowiązuje tylko na terytorium Unii – Ochrona firmy obowiązuje tylko na terytorium, na którym on działa 13 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZAKRES CZASOWY Ochrona własności intelektualnej może być ograniczona czasowo: – Patent może obowiązywać nie dłużej niż 20 lat – Ochrona znaku towarowego trwa 10 lat, ale może być przedłużana w nieskończoność na kolejne 10-cio letnie okresy – Autorskie prawa majątkowe obowiązują 70 lat po śmierci autora (lub ostatniego ze współautorów) – Czas ochrony Know-how może być określony w umownie 14 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZAKRES FORMALNY Ochrona własności intelektualnej może być uzależniona od spełnienia określonych czynności Przykład 1: Patent – Ochronie może podlegać rozwiązanie spełniające wymagania określone przepisami prawa – Aby uzyskać ochronę patentową konieczne jest dokonanie zgłoszenia, wnoszenie opłat itp. Przykład 2: Know-how – Ochronie podlega tylko to, co została zapisane w umowie lub podane do wiadomości w sposób nie budzący wątpliwości, że stanowi część Know-how 15 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PATENTY - WYNALAZKI • Przedmiotem wynalazku może być tylko rozwiązanie techniczne • Nowość - rozwiązanie musi być nowe w skali światowej • Wynalazek musi posiadać poziom wynalazczy • Wynalazek musi nadawać się do przemysłowego stosowania 16 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA NIE UZNAJE SIĘ ZA WYNALAZKI W SZCZEGÓLNOŚCI: • odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych, • wytworów o charakterze jedynie estetycznym, • planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier, • wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki, • programów dla maszyn cyfrowych, • przedstawienia informacji. 17 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA WYNALAZKI WYŁĄCZONE Z OCHRONY • których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym, lub dobrymi obyczajami: nie uważa się jednak za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystania z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo, • dotyczące odmian roślin i ras zwierząt oraz czysto biologicznych sposobów hodowli roślin i zwierząt (z wyłączeniem sposobów mikrobiologicznych i wytworów uzyskiwanych takimi sposobami), • dotyczące sposobów leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi i terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach (nie dotyczy produktów np. substancji, mieszanin stosowanych w leczeniu lub diagnostyce). 18 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA WZORY UŻYTKOWE Nowe i użyteczne rozwiązanie techniczne dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. 19 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA NIE UZNAJE SIĘ ZA WZORY UŻYTKOWE: • wytworów o charakterze jedynie estetycznym, • planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier, • wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki 20 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA WZORY UŻYTKOWE • Wzór użytkowy może dotyczyć tylko jednego • rozwiązania Nie udziela się praw ochronnych na wzór użytkowy, którego wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym, lub dobrymi obyczajami: nie uważa się jednak za sprzeczne z porządkiem publicznym korzystania ze wzoru tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo, 21 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA WZÓR PRZEMYSŁOWY • nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację • wytwór - każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, w tym: • złożony (z wymienialnych części) • część składowa widoczna w wytworze złożonym • część składowa - jako przedmiot samodzielnego obrotu • obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych, 22 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA WZÓR PRZEMYSŁOWY Materiał obiciowy Opakowanie Gorset ortopedyczny 23 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA TOPOGRAFIE UKŁADÓW SCALONYCH Topografią układu scalonego jest: rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego. 24 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA KNOW - HOW • parametry technologiczne, receptury, instrukcje, modele, wzorce, • umiejętności, doświadczenia, • metody kontroli, • nie opatentowane wynalazki, • wynalazki nie posiadające zdolności patentowej, • ulepszenia i udoskonalenia, • informacje handlowe. 25 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA TAJEMNICA • Znaczna część wiedzy technicznej jest objęta • • tajemnica firmową i nie jest nigdy ujawniana osobom trzecim Dla zachowania tajemnicy konieczne jest zastosowanie procedur gwarantujących, że wiedza chroniona tajemnicą nie będzie ujawniana Jest to najskuteczniejsza metoda zachowania monopolu na wiedzę ale równocześnie najbardziej bezbronna przed wykorzystaniem przez konkurencję jeżeli zostanie ujawniona 26 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PROJEKT RACJONALIZATORSKI • za projekt racjonalizatorski może być uznane każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania, nie będące wynalazkiem, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografią układu scalonego • jakie rozwiązania i przez kogo dokonane są uznawane za projekt racjonalizatorski określa samodzielnie przedsiębiorca w regulaminie • w szczególnych przypadkach projekt racjonalizatorski może stać się częścią Know-how 27 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA OZNACZENIA Firma Znak towarowy Oznaczenia geograficzne Znak handlowy 28 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA KOMU PRZYSŁUGUJĄ PRAWA WYŁĄCZNE Prawa pierwotne • Prawa wyłączne przysługują z mocy prawa twórcom rozwiązań lub utworów, • Prawa twórców do praw wyłącznych są w szczególnych sytuacjach ograniczone z mocy prawa lub na drodze umowy • Prawa współtwórców są takie same jak twórców indywidualnych i podlegają takim samym ograniczeniom 29 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA KIEDY PRAWA DO ROZWIĄZANIA PRZYSŁUGUJĄ PRACODAWCY • Jeżeli rozwiązanie (wynalazek, wzór) zostały dokonane w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy prawo do tego rozwiązania przysługuje pracodawcy • Jeżeli w umowie pomiędzy przedsiębiorcą a twórcą postanowiono, że właścicielem praw wyłącznych będzie przedsiębiorca. Uwaga: zasada ta dotyczy tylko twórców, którzy nie są pracownikami przedsiębiorcy lub z zakres ich obowiązków nie wynika, że powinni dokonać rozwiązania stanowiącego przedmiot praw wyłącznych • W żadnym wypadku twórca nie traci praw do wynagrodzenia i wymieniania jako twórcy 30 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRAWO WŁASNOŚCI A WYNAGRODZENIE TWÓRCY • Twórca, który z mocy prawa utracił prawa własności nie traci praw do wynagrodzenia z tytułu eksploatacji jego rozwiązania • Wysokość wynagrodzenia powinna być ustalana w słusznej proporcji do korzyści i może być przedmiotem: indywidualnej umowy, regulaminu wynagradzania • Roszczenia dotyczące wysokości wynagrodzenia mogą być przedmiotem postępowania sądowego • Wynagrodzenia twórców w przypadku gdy twórca przekazał lub sprzedał swoje prawa przedsiębiorcy powinny być określane w umowie sprzedaży, cesji itp. 31 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRAWA AUTORSKIE 32 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ŹRÓDŁA PRAW AUTORSKICH I. KONWENCJA BERNEŃSKA, O OCHRONIE DZIEŁ LITERACKICH I ARTYSTYCZNYCH 1) Ochrona przysługuje autorom będącym obywatelami jednego z państw należących do Związku (art. 3). 2) Autorzy w państwach należących do Związku innych niż państwa pochodzenia dzieła, korzystają z praw, jakie odpowiednie ustawy przyznają swoim obywatelom (art. 5). Np. dzieło pochodzi z Japonii, autor korzysta z ochrony w innych krajach na zasadach jak obywatel tych krajów. 1) Korzystanie z praw i ich wykonywanie nie wymaga spełnienia żadnych formalności. II. W Polsce USTAWA z dnia 4 lutego o prawie autorskim i prawach pokrewnych 33 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO Przedmiot prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór) 34 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA UTWÓR NAUKOWY • Utwór naukowy podlega ochronie prawno autorskiej na • • • takich samych zasadach jak każdy inny utwór. Nieco słabsza jest ochrona treści takiego utworu gdyż jego celem jest niereglamentowane udostępnianie wiedzy, a zatem korzystanie z wiedzy zawartej w tego typu utworach jest dozwolone w szerszym zakresie niż ma to miejsce w przypadku innych utworów. Przykład treść powieści a scenariusz filmu versus odkrycie naukowe – i jego wykorzystanie w pracy badawczej Nieco odmienne są również prawa pracodawcy do takiego utworu. 35 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ISTOTA OCHRONY PRAWAMI AUTORSKIMI 1. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nie ukończoną. 1. Wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu przysługuje tylko twórcy. 1. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. 1. Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. 36 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA RODZAJE PRAW AUTORSKICH Autorskie prawa osobiste przysługują wyłącznie autorowi, są niezbywalne i obejmują: • autorstwo utworu, • oznaczanie utworu (oraz jego kopii) imieniem i nazwiskiem autora, • nienaruszalność treści i formy, • decyzja o jego pierwszym publicznym udostępnieniu, • prawo do wynagrodzenia, • nadzór nad sposobem korzystania z utworu. Autorskie prawa majątkowe przysługują autorowi lub osobie, która nabyła je od autora, mogą stanowić przedmiot obrotu i obejmują w szczególności: • prawo do wynagrodzenia, • zwielokrotnianie utworu, • prawo do rozpowszechniania, • prawo czerpania korzyści ze obrotu utworem 37 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRAWO DO UTWORÓW Utwór dokonany: • z własnej inicjatywy autora • poza jakąkolwiek umową • w wyniku obowiązków służbowych • w wyniku realizacji zamówienia Tylko prawa osobiste Prawa twórcy Prawa pracodawcy - wszystkie prawa majątkowe 38 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRAWO DO UTWORÓW • Autorskie prawa osobiste przysługują wyłącznie autorowi • Autorskie prawa majątkowe przysługują autorowi • Autorskie prawa majątkowe przysługują PRACODAWCY jeżeli utwór powstał w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, a umowa o pracę nie stanowi inaczej Stosowny zapis nie musi być umieszczony w umowie o pracę ale może wyniknąć z regulaminu pracy, układu zbiorowego, zakresu obowiązków, polecenia służbowego, o ile utwór powstał w wyniku zgodnego zamiaru stron Uwaga 1: Nie można sugerować się: - miejscem stworzenia dzieła (bo w pracy, bo w domu), - środkami technicznymi (bo komputer w pracy, bo w domu) Uwaga 2: Polecenia służbowe nie mogą być wydawane dowolnie, ich granice stanowi cel zatrudnienia 39 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA KIEDY AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE PRZYSŁUGUJĄ PRACODAWCY • Jeżeli utwór powstał w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy i zgodnej woli stron prawa majątkowe do tego utworu przysługują pracodawcy. Uwaga: Prawo pracodawcy może ulec „wygaszeniu” w odniesieniu do utworu przeznaczonego do rozpowszechniania. Jeżeli w terminie 2 lat od daty przyjęcia utworu (plus dodatkowy termin wyznaczony przez twórcę) pracodawca nie przystąpi do jego rozpowszechniania - prawa majątkowe wracają do twórcy. • Autorskie prawa majątkowe do utworów zbiorowych przysługują producentowi lub wydawcy. Ale prawa do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie przysługują twórcom. 40 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE DO UTWORÓW NAUKOWYCH • Art.14 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych reguluje prawa Uniwersytetu jako „instytucji naukowej” do utworów naukowych. • Regulacja ta stanowi lex specialis w stosunku do art.12 ustawy i reguluje odmiennie prawa pracodawcy jako instytucji naukowej niż ma to miejsce w relacji pracodawca-pracownik odniesieniu do utworów pracowniczych • Przepis ten ustanawia jedynie prawo pierwszeństwa opublikowania, przy czym twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. • Warunkiem powstania prawa pierwszeństwa publikacji jest wyrażenia przez jego twórcę woli jego publikacji (art. 6 ust.1). 41 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE DO UTWORÓW NAUKOWYCH • Przepis art. 14 ust.1, ma charakter względy gdyż strony mogą w umowie o pracę ułożyć się wedle własnej woli i odmiennie uregulować kwestie związane z autorskimi prawami majątkowymi. Odmienne uregulowanie kwestii autorskich praw majątkowych musi jednak mieć miejsce w umowie o pracę, a nie w innych umowach np. w umowie o opublikowanie utworu. Biorąc pod uwagę charakter umowy o pracę i proces tworzenia utworu naukowego umowa o pracę regulująca odmiennie od treści art.14 ust 1. kwestie prawno-autorskie powinna być zawarta przed rozpoczęciem prac nad utworem. • Zmiana umowy o pracę w trakcie procesu tworzenia utworu nie powinna mieć skutku względem danego utworu gdyż może by źródłem nadużyć przez jedną ze stron. 42 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE DO UTWORÓW NAUKOWYCH Prawo pierwszeństwa opublikowania jest ograniczone i uwarunkowane łącznym spełnieniem dwóch warunków, a mianowicie: • zawarciem z autorem umowy o wydanie utworu w terminie 6 miesięcy od daty dostarczenia utworu • opublikowania utworu w terminie 2 lat od daty jego przyjęcia • Oba terminy nie mogą wolą stron (umowa między Uniwersytetem a Twórcą ) ulec skróceniu lub wydłużeniu. Skrócenie tych terminów może być jedynie efektem szybkości decyzji co do zawarcia stosownej umowy o wydanie utworu jak równie czasem jego publikacji. 43 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE DO UTWORÓW NAUKOWYCH • Dla ustalenia czy dany utwór jest utworem naukowym podlegającym rygorom art. 14 niezbędne jest również ustalenie czy utwór powstał w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. • Uniwersytet może podjąć decyzję o rezygnacji z publikacji i zawiadomić o swojej decyzji Twórcę. W takim przypadku Twórca może we własnym zakresie podjąć kroki w celu opublikowania utworu naukowego. • Status zawodowy pracownika nie ma znaczenia dla zastosowania art.14. Istotne i wystarczające jest ustalenie charakteru utworu i okoliczności jego powstania czyli to czy jest on wynikiem „wykonywania obowiązku ze stosunku pracy”. • Z mocy art.14 ust 2. Uniwersytet zachowuje prawo do nieodpłatnego użytku własnego oraz używania materiału naukowego zawartego w utworze a ponadto jeżeli wynika to uzgodnionego przeznaczenia utworu lub umowy udostępniania go osobom trzecim. 44 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PRAWO WŁASNOŚCI A WYNAGRODZENIE TWÓRCY • Autor, który z mocy prawa utracił prawa własności nie traci praw do wynagrodzenia z tytułu eksploatacji jego utworu. • Wysokość wynagrodzenia powinna być ustalana w słusznej proporcji do korzyści i może być przedmiotem: indywidualnej umowy, regulaminu wynagradzania • Roszczenia dotyczące wysokości wynagrodzenia mogą być • przedmiotem postępowania sądowego Wynagrodzenia autora w przypadku gdy autor przekazał lub sprzedał swoje prawa przedsiębiorcy powinny być określane w umowie sprzedaży, cesji itp. 45 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ODRĘBNE CECHY OCHRONY PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH • chroniony jest kod programu jako forma wyrazu, a nie algorytm stanowiący podstawę programu. • wzmocniona pozycji pracodawcy, • radykalne ograniczenie praw, • odmienne uregulowanie ograniczeń zakresu prawa dozwolonego użytku - brak ustawowej licencji na rzecz użytku prywatnego, - sporządzenie adaptacji wymaga zgody uprawnionego, 46 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA DOMENA PUBLICZNA • Każda informacja podana do publicznej • • wiadomości może przejść do domeny publicznej o ile nie będzie ograniczona prawami autorskimi lub patentem. Wiedza opublikowana staje się domeną publiczną Wiedza wchodząca w skład domeny publicznej może być wykorzystana w nieograniczonym zakresie 47 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PLAGIAT Jest to najpoważniejsze naruszenia praw autorskich Może polegać na – przywłaszczeniu sobie cudzego autorstwa do całości utworu lub jego części. – podpisaniu cudzego dzieła swoim nazwiskiem, pragnąc uchodzić za jego twórcę – na włączeniu do swego utworu fragmentów utworu innych osób, bez zaznaczenia tego w swym utworze – wykorzystaniu fabuły, kluczowego pomysłu itp. Plagiat stanowi naruszenie osobistych jak również majątkowych praw autora. Osoba winna dokonania plagiatu ponosi odpowiedzialność karną i cywilną. 48 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA PLAGIAT Plagiat jest na ogół efektem świadomego działania. W pewnych obszarach twórczości może zaistnieć nieświadomy lub niezamierzony przez twórcę plagiat. Nieświadomy lub niezamierzony plagiat będzie jednak w dalszym ciągu plagiatem. Nieświadomość popełnienia plagiatu może jedynie stanowić okoliczność łagodzącą. 49 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA CYTAT • Cytatem jest każde zapożyczenie i włączenie do • własnego utworu fragmentu utworu innej osoby. Prawo nie definiuje pojęcia „cytat” w sposób jednoznaczny mówi się jedynie o dopuszczalności cytowania "w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości". 50 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA CYTAT • Cytatem może być fragmentem cudzego utworu • • lub nawet drobny utwór w całości (np. fraszka). Z jednej strony prawo nie definiuje jaką część cytowanego utworu traktuje się jako cytat. Z drugiej strony jeżeli zapożyczony fragment przekracza granice dozwolonego cytatu wymaga uzyskania dodatkowej zgody na włączenie zapożyczonego utworu lub jego części i zapłacenia odpowiedniego wynagrodzenia. 51 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA CYTAT Brak jest ogólnych kryteriów oceny kiedy cytat jest uzasadniony dlatego przy autoocenie czy dany fragment cudzego dzieła jest tylko cytatem można kierować się następującymi kryteriami: • Czy cytowany fragment jest niezbędny dla wyjaśnienia stawianej przeze mnie tezy? • Czy zastępuje treści, które ja chcę wyrazić? Czy je objaśnia? • Czy cytat podkreśla rangę problemu czy tylko podnosi prestiż mojego utworu? • Czy jest zachowana równowaga pomiędzy moimi treściami a cytatami? 52 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA CYTAT Cytując fragment cudzego utworu musimy spełnić następujące warunki: • Cytat musi być wyraźnie zaznaczony w treści utworu, • Podanie autora cytatu, • Podanie źródła z którego utwór został zaczerpnięty. • Wyraźne wskazanie zmian jeżeli zostały dokonane ( np. opuszczenie nieistotnego fragmentu, zastąpienie nazwiska inicjałami itp.) • Przytaczany cytat nie może zmieniać intencji jego autora (np. wyrwane z kontekstu zdanie może całkowicie zmieniać intencję autora) Niezachowanie tych podstawowych zasad stanowi naruszenie praw autorskich w niektórych przypadkach może być traktowane jako plagiat. 53 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA UMOWY AUTORSKO PRAWNE Z autorem zawierana jest umowa : cywilno prawna lub 2. umowa o pracę 1. Elementy umowy: formalno prawne na zasadach ogólnych ( strony, co komu przysługuje i za ile, kto korzysta z praw z utworu, kary umowne, ustalenia końcowe) 2. specyfikacja jaką niesie prawo autorskie Specyfikacja w umowie pól eksploatacji utworu znanych w chwili zawarcia art.41u.1p.4 (gdzie, zakres, zwielokrotnienie, obrót, egzemplarze na których utwór utrwalono, rozpowszechnianie, odtwarzanie, publiczne udostępnianie) Zakaz zawierania umów co do nieznanych w chwili zawarcia pól eksploatacji Zakaz zawierania umów (art.41u.1p.3) co do: wszystkich utworów mających powstać w przyszłości oraz wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości Jeśli z umowy nie wynika nieodpłatne przeniesienie praw - twórcy przysługuje wynagrodzenie art.43 1. 54 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA Licencja Licencja - w odniesieniu do oprogramowania regulacja prawna określająca warunki jego użytkowania i zasady odpłatności. Licencjia użytkownika (EULA) używana przez producentów oprogramowania do wiązania użytkowników dodatkowymi ograniczeniami. 55 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA Oprogramowanie towarzyszące OEM OEM (‹s.› ang. Official Equipment Manufacturer ‘oficjalny sprzętu wytwórca’) - oznaczenie oprogramowania lub elementów sprzętowych komputera dostarczanych do wytwórcy komputerów. Oprogramowanie, które dostępne jest wyłącznie z towarzyszącym mu sprzętem, a prawo użytkowania programu OEM obejmuje tylko i wyłącznie sprzęt, z którym został zakupiony. Wyjątek! ◦ Wyjątkiem od tej reguły jest przypadek, gdy użytkownik końcowy samodzielnie montuje własny komputer PC. W takim wypadku użytkownik końcowy jest uznawany za producenta systemów w rozumieniu Licencji Producenta Systemów OEM Microsoft i może zakupić oprogramowanie OEM niezależnie od sprzętu (nie dotyczy serwerów). 56 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA shareware Program udostępniony bezpłatnie do testów, dzięki czemu przed podjęciem decyzji o zakupie można przetestować zazwyczaj w pełni funkcjonalną wersję takiej aplikacji pod kątem swoich indywidualnych potrzeb. Część produktów ma pewne ograniczenia ◦ limitowany czas na testowanie aplikacji - zwykle 30 dni, ◦ wyświetla w chwili uruchomienia lub w trakcie pracy z programem komunikaty przypominające o konieczności uiszczenia opłaty rejestracyjnej. 57 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA adware Adware jest rozpowszechniane za darmo (bez kodu źródłowego), ale zawiera funkcję wyświetlającą reklamy, zwykle w postaci banerów reklamowych. Na ogół można nabyć wersję bez reklam. Przykłady programów: ◦ Przeglądarka internetowa Opera ◦ Komunikator Gadu-Gadu 58 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA freeware Programy mogą być używane bezpłatnie i bez żadnych ograniczeń, ich producenci nie są zainteresowani komercyjnym rozprowadzaniem swoich produktów, jednak ich prawa autorskie pozostają w mocy, dlatego nikt nie może np. wprowadzać żadnych zmian w tych programach. 59 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA demo Do tej kategorii zaliczamy darmowe programy, które mają mocno ograniczone funkcje lub ograniczony czas użytkowania. Programy demo nie mogą być przekształcone w wersję pełną po nabyciu kodu rejestracyjnego u producenta, trzeba kupić pełną wersję programu. 60 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA beta Wersja beta (ang. beta version) czyli przedgląd jest typem oprogramowania, które jest jakby próbnym modelem, prototypem w znacznej mierze ukończonym, nie do końca pozbawionym ukrytych błędów. Przedgląd ma na celu przybliżyć użytkownikowi prezentowany program i nakłonić go do kupna wersji pełnej. 61 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA Powszechna Licencja Publiczna GNU (GPL) Celem licencji jest zagwarantowanie użytkownikowi swobodnego dostępu do oprogramowania oraz możliwości jego udoskonalania. Jeżeli ktoś wprowadza do obiegu oprogramowanie zawierające jakąkolwiek część podlegającą licencji GLP, to musi udostępnić wraz z każdą dystrybucją binarną jej postać źródłową. 62 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA public domain Public domain (ang.: dobro publiczne) – ogół tekstów, zdjęć, muzyki, dzieł sztuki, oprogramowania itp., które na skutek decyzji twórcy, braku spadkobierców lub upływu odpowiedniego czasu, stały się dostępne do dowolnych zastosowań bez ograniczeń wynikających z przepisów prawa autorskiego. Programy posiadające ten status, mogą być używane bezpłatnie i bez ograniczeń. 63 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA ZASADY DOTYCZĄCE UMÓW LICENCYJNYCH PRAWA AUTORSKIEGO Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych, o korzystanie z utworu ( licencja) Ograniczenie czasowe licencji ( 5 lat) Ograniczenie licencji do terytorium Polski Brak upoważnienia do udzielania dalszych licencji – tzw. sublicencji Jeśli licencja wyłączna ( forma pisemna art.67u.5) to licencjobiorca może dochodzić roszczeń majątkowych z tytułu naruszenia praw autorskich Możliwość wypowiedzenia umowy przez twórcę na zasadach art. 68 ust.1 pr.aut. Licencja na czas nieoznaczony – na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego Licencja na czas oznaczony dłuższy niż 5 lat, po upływie tego okresu, traktowana jest jak licencja udzielona na czas nieoznaczony 64 WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA Własność intelektualna Dziękuję za uwagę 65 65