Transcript Slide 1
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԳՆԵՐԻ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅԱՆ ԴԻՆԱՄԻԿԱՅԻ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ Երևան` 2010թ. մարտ – հունիս «Սպառողների իրավունքների պաշտպանություն» ՀԿ Վերլուծության հարցերը Ի՞նչպիսին են եղել հիմնական սննդամթերքի գների փոփոխությունները` 2010թ. ապրիլ – հունիս ամիսներին: Ի՞նչ ազդեցություն է թողել դոլարի փոխարժեքի փոփոխությունը նվազագույն սպառողական զամբյուղի մաս կազմող հիմնական սննդամթերքի գների վրա: Ի՞նչ ազդեցություն է գործել բնական գազի գների աճը նվազագույն սպառողական զամբյուղի մաս կազմող հիմնական սննդամթերքի գների վրա: Արդյո՞ք համարժեք են եղել ՀՀ կառավարության միջոցառումները գնաճի ազդեցության մեղմելու նպատակով: Հիմնական եզրակացություն` 1 Հիմնական սննդամթերքի ներկրողների գնային քաղաքականությունը երկարատև ժամանակահատվածում միտված է դոլարի կուրսի փոփոխություններն օգտագործել հավելյալ շահույթ ստանալու համար, ինչը վատթարացնում է այդ սննդամթերքն օգտագործող հասարակության անբարեկեցիկ շերտերի վիճակը: 06.28.10 06.21.10 06.14.10 06.07.10 05.31.10 05.24.10 05.17.10 05.10.10 05.03.10 04.26.10 04.19.10 04.12.10 04.05.10 03.29.10 03.22.10 03.15.10 03.08.10 03.01.10 Դ ոլ արի փոխարժ եքը 2010թ . մարտի 1- ից ` հոինիսի 15-ը 410 400 390 380 370 360 250 12.07.2010 05.07.2010 28.06.2010 21.06.2010 14.06.2010 07.06.2010 31.05.2010 24.05.2010 17.05.2010 10.05.2010 03.05.2010 26.04.2010 19.04.2010 12.04.2010 05.04.2010 29.03.2010 22.03.2010 15.03.2010 08.03.2010 01.03.2010 Ներկրվող սննդամ թերքի գները, 2010թ. մ արտ - հունիս, ՍԻՊ 750 700 650 600 Արևածաղկի ձեթ 550 Բրինձ Մակարոն 500 Սև սուրճ 450 Շաքարավազ 400 Դոլարի փոխարժեքը 350 300 Հիմնական եզրակացություն` 2 Սննդամթերքի տեղական մանր արտադրողները հանրային ծատայությունների գների աճն օգտագործում են որպես առիթ` իրենց ապրանքների գների չհիմնավորված բարձրացման համար: Սակայն փոքր բիզնեսի ոլորտում մրցակցային դաշտի առկայության հետևանքով, այդ գները վերադառնում են սեզոնին համապատասխանող մակարդակին: 0 Կարտոֆիլ Բնական գազ 1.6.10 1.5.10 1.4.10 1.3.10 1.2.10 1.1.10 1.12.09 1.11.09 1.10.09 1.9.09 1.8.09 1.7.09 1.6.09 1.5.09 1.4.09 1.3.09 1.2.09 1.1.09 1.12.08 1.11.08 1.10.08 1.9.08 1.8.08 1.7.08 1.6.08 1.5.08 1.4.08 1.3.08 1.2.08 1.1.08 Գազի գնի ազդեցությունը տեղական արտադրության հիմնական սննդամթերքի վրա Բնական գազի և կարտոֆիլ ի գները 2008-2010թ թ . 250 200 150 100 50 Կաղամբ Գլուխ սոխ Բնական գազ 01.06.10 01.04.10 01.05.10 01.02.10 01.03.10 01.12.09 01.01.10 01.11.09 01.09.09 01.10.09 01.07.09 01.08.09 01.05.09 01.06.09 01.03.09 01.04.09 01.01.09 01.02.09 01.11.08 01.12.08 01.09.08 01.10.08 01.08.08 01.06.08 01.07.08 01.04.08 01.05.08 01.02.08 01.03.08 01.01.08 Գազի գնի ազդեցությունը տեղական արտադրության հիմնական սննդամթերքի վրա Բնական գազի, կաղամբի և գլ ու խ սոխի գները 2008-2010թ թ . 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 01.01.08 01.02.08 01.03.08 01.04.08 01.05.08 01.06.08 01.07.08 01.08.08 01.09.08 01.10.08 01.11.08 01.12.08 01.01.09 01.02.09 01.03.09 01.04.09 01.05.09 01.06.09 01.07.09 01.08.09 01.09.09 01.10.09 01.11.09 01.12.09 01.01.10 01.02.10 01.03.10 01.04.10 01.05.10 01.06.10 Գազի գնի ազդեցությունը տեղական արտադրության հիմնական սննդամթերքի վրա Բնական գազի և խնձ որի գները 2008-2010թ թ . 600 500 400 300 200 100 0 Խնձոր Բնական գազ Հիմնական եզրակացություն` 3 2010թ. մարտ – հունիս ամիսներին 1 շնչի հաշվով նվազագույն սպառողական զամբյուղն աճել է 3,208 դրամով` 39,995 դրամից մինչև 43,203 դրամ: Չնայած 2010թ. մայիսից կարիքավոր ընտանիքներին հատկացվող սոցիալական նպաստի չափը մայիսից բարձրացվել է 3,500 դրամով, սակայն, այդ բարձրացումը կոմպենսացնում է միայն 1 անձից կազմված անապահով ընտանիքների կորուստները: Այդ բարձրացումն անբավարար է 2 կամ ավելի անձից կազմված անապահով ընտանիքների համար: Այսինքն` ՀՀ Կառավարության արձագանքը 2010թ. մարտ – հունիս ամիսներին տեղի ունեցած գնաճի բացասական սոցիալական հետևանքները վերացնելու ուղղությամբ անբավարար է: Նվազագույն պարենային և սպառողական զամբյուղները 2010թ. մարտ-հունիս ամիսներին Ա. Պարենային և սպառ ողական նվազագու յն զամբյու ղները 2010թ . մարտ հու նիս ամիսներին 45 000 Բ . Պարենային և սպառ ողական նվազագու յն զամբյու ղների գնաճ ները 2010թ . մարտի նկատմամբ 3 209 3 500 40 000 42 012 43 204 40 212 39 995 3 000 2 500 35 000 2 016 2 070 2 000 1 500 30 000 1 301 1 000 25 000 25 943 25 803 27 104 27 874 0 0 20 000 Մարտ Ապրիլ 217 500 Մայիս Պարենային զամբյու ղը Սպառ ողական զամբյու ղը Հու նիս 0 Մարտ 140 Ապրիլ Մայիս Հու նիս Պարենային զամբյուղի գնաճը Սպառողական զամբյուղի գնաճը Հիմնական եզրակացություն` 4 Նվազագույն սպառողական զամբյուղի կազմի ու կառուցվածքի պաշտոնական սահմանման բացակայությունը թույլ չի տալիս իրավիճակին համապատասխան գնահատել անապահով ընտանիքների համար անհրաժեշտ աջակցության չափը և անհնար է դառնում` ինչպես պետական ռազմավարությունների, այնպես էլ դրանց արդյունքների հստակ գնահատումը: Առաջարկ` 1 ՀՀ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը վեր հանի և հրապարակի, թե արդյոք որոշակի գործոնի (այդ թվում նաև` դոլարի փոխարժեքի փոփոխության) հետևանքով գների օբյեկտիվ աճը տնտեսվարողը կիրառել է այդ գործոնի ազդեցությունից հետո ձեռք բերված ապրանքի խմբաքանակի վրա, թե այն կիրառել է ավելի վաղ և ավելի էժան արտադրված ապրանքի խմբաքանակի նկատմամբ: Առաջարկ` 2 Անհրաժեշտ է կատարել օրենզդրական փոփոխություն Հայաստանի ապրանքային շուկայում հակամրցակցային համաձայնություններ կնքելու և գերիշխող դիրքի չարաշահման դեպքերում տնտեսվարող սուբյեկտները պետք է տուգանվեն նախորդ տարվա ընթացքում ստացած եկամուտի 5-15 տոկոսի չափով, բայց ոչ ավել քան 10 միլիարդ դրամը: Առաջարկ` 3 ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեին առաջարկում ենք ամեն տարվա վերջում հրապարակել պետական բյուջե կատարած լրացուցիչ հարկերը, որոնք ստացվել են այն տնտեսվարող սուբյեկտներից, որոնք տարվա ընթացքում ունեցել են գերշահույթ, և ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը վարչական վարույթ է հարուցել այդ կազմակերպության դեմ: Առաջարկ` 4 Քանի որ ներկայում անբարեխիղճ ներկրողի գործողություններից անմիկջականորեն տուժած սպառողները չեն ստանում իրենց կրած վնասբերի փոխհատուցում, առաջարկվում է ստեղծել հիմնադրամ, ուր կփոխանցվի տնտեսվարողի կողմից վճարված տուգանքի 50%-ը: Հիմնադրամի նպատակն է լինելու սպառողների իրավունքների վերաբերյալ հանրային կրթության, իրազեկման և գների անկախ մոնիտորինգի ծրագրերի իրականացումը: Առաջարկ` 5 Անհրաժեշտ է ընդունել նվազագույն սպառողական զամբյուղի հասարակայնորեն ընդունելի կազմը և կառուցվածքը: Առաջարկ` 6 Անհրաժեշտ է ընդունել օրենք` սոցիալական վճարների և թոշակների ինդեքսավորման մասին: