Transcript موانع سبک سالم زندگي در نوجوانان : يک مطالعه کيفي

‫هو النور‬
‫موانع سبک سالم زندگی در نوجوانان ‪ :‬یک مطالعه کیفی‬
‫ مرگ ومیرها در کشورهای در‬1/3 ‫ بیماری های غیرواگیر عامل بیش از‬
.)WHO( 2020 ‫حال توسعه تا سال‬
.‫ چاقي يكي از مهمترين عوامل خطر ابتالء به بيماريهاي غیرواگیر است‬
World Health Organization. Global strategy for non-communicable disease prevention
and control (draft), Geneva, Switzerland: World Health organization 2000.
‫ بیش از افرادی است که در‬،‫احتمال چاقی بزرگسالی در کودکان و نوجوانان چاق‬
.‫سال های ابتدایی زندگی خود وزن طبیعی داشته اند‬
،‫ بیماری های کلیوی‬،2 ‫ دیابت نوع‬،‫ عروقی‬-‫ایجاد زمینه ابتال به بیماری های قلبی‬
‫ تحمیل بار اقتصادی‬،‫ تاثیر بر کیفیت زندگی‬،‫بلوغ زودهنگام‬
Chen W, Bao W, Begum S, Elkasabany A, Srinivasan SR, Berenson GS. Age related patterns of the
clustering of cardiovascular risk variables of syndrome x from childhood to young
adulthood in a population made up of black and white subjects: the Bugalusa Heart Study.
Diabetes 2000; 49:1042-48.
‫‪‬‬
‫وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش پزشکي شيوع اضافه وزن و چاقي را در‬
‫پسران ‪ 15-24‬سال به ترتيب ‪ %14/7‬و ‪ %4/2‬و در دختران همان گروه‬
‫سني ‪ %19/3‬و ‪ %6/3‬اعالم نموده است که با بال رفتن سن افزايش مي‬
‫يابد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مطالعه قند و ليپيد تهران در فاصله سال هاي ‪ 1376-79‬شيوع اضافه‬
‫وزن و چاقي در پسران ‪ 10-19‬ساله منطقه ‪ 13‬شهر تهران به ترتيب‬
‫‪ %12/6‬و ‪ %6/6‬و در دختران ‪ %13/3‬و‪ % 4/1‬بوده است‪ ،‬مقادير مذکور‬
‫پس از طي سه سال سیر صعودي داشته به طوري که در فاصله سال‬
‫هاي ‪ 1380-83‬شيوع اضافه وزن و چاقي در پسران ‪ %16/5‬و ‪ %8/8‬و در‬
‫دختران ‪ %14/5‬و ‪ %5/9‬گزارش شده است ‪.‬‬
‫با پذيرش نقش عوامل مستعدکننده ژنتيکي و اختاللت متابوليک در بروز‬
‫چاقی‪ ،‬علت افزايش چشمگیر این پدیده را در طي ‪ 20‬سال گذشته‪ ،‬بايد‬
‫در عوامل رفتاري و محيطي جستجو کرد‪.‬‬
‫شناخت موانع اتخاذ الگوهای رفتاری سالم پیش از طراحی و اجرای هرگونه‬
‫مداخله ضروری است‪.‬‬
‫‪Baranowski T, Cullen KW, Nicklas T, Thampson D, Baranowski J. Are current health‬‬
‫‪behavioral change models helpful in guiding prevention of weight gain efforts? Obes‬‬
‫‪Res 2003; 11:23S-43S.‬‬
‫تعیین موانع اتخاذ الگوهای رفتاری سالم در نوجوانان‬
‫مطالعه کیفی‬
‫نظریه مبتنی بر زمینه‬
‫‪Grounded Theory‬‬
‫نمونهگیري هدفمند‬
‫نمونه گیری تئوريك با حداكثر تنوع‬
‫نوجوانان (چاق و داراي اضافه وزن)‬
‫کل‬
‫جنس‬
‫دختر‬
‫پسر‬
‫تعداد‬
‫‪52‬‬
‫‪%‬‬
‫‪100‬‬
‫‪32‬‬
‫‪20‬‬
‫‪61‬‬
‫‪39‬‬
‫پایه تحصیلی‬
‫اول دبیرستان‬
‫دوم دبیرستان‬
‫سوم دبیرستان‬
‫‪17‬‬
‫‪9‬‬
‫‪26‬‬
‫‪32‬‬
‫‪18‬‬
‫‪50‬‬
‫تحصیالت مادر‬
‫کمتراز دیپلم‬
‫دیپلم‬
‫دانشگاهی‬
‫‪8‬‬
‫‪35‬‬
‫‪9‬‬
‫‪15‬‬
‫‪67‬‬
‫‪17‬‬
‫وضعیت اشتغال مادر‬
‫شاغل‬
‫خانه دار‬
‫‪13‬‬
‫‪39‬‬
‫‪25‬‬
‫‪75‬‬
‫تعداد‬
‫‪%‬‬
‫تحصیالت پدر‬
‫کمتراز دیپلم‬
‫دیپلم‬
‫دانشگاهی‬
‫منطقه جغرافیایی‬
‫شمال (منطقه یک)‬
‫جنوب (منطقه ‪)16‬‬
‫نمایه توده بدنی‬
‫چاق‬
‫اضافه وزن‬
‫‪6‬‬
‫‪25‬‬
‫‪21‬‬
‫‪11‬‬
‫‪48‬‬
‫‪40‬‬
‫‪27‬‬
‫‪25‬‬
‫‪52‬‬
‫‪48‬‬
‫(کیلوگرم بر متر مربع)‬
‫‪25‬‬
‫‪27‬‬
‫‪48‬‬
‫‪52‬‬
‫‪21‬مصاحبه فردی و ‪7‬بحث گروهی‬
‫آنالیز داده ها‬
‫تجزیه و تحلیل داده ها‬
‫مطالعه سطر به سطر داده ها و‬
‫استخراج واژه ها و عبارات اصلی‬
‫نگارش کدهای مختصر و کوتاه‬
‫(‪)open coding‬‬
‫طبقه بندی کردن مفاهیم‬
‫(‪)Axial Coding‬‬
‫ایجاد طبقات فرعی‬
‫(‪)Subcategories‬‬
‫برقراری رابطه بین طبقات‬
‫کشف طبقه مرکزی‬
‫الگوریتم آنالیز داده ها‬
‫‪.1‬‬
‫کد گذاری اولیه (‪)initial cods, open coding‬‬
‫‪.2‬‬
‫کد گذاری محوری (‪)axial cods‬‬
‫‪.3‬‬
‫تشکیل طبقات فرعی (‪)subcategories‬‬
‫‪.4‬‬
‫بررس ی ارتباط بین طبقات‬
‫تمامی مصاحبه ها ضبط شده ‪ ،‬درکوتاه ترین زمان ممکن پیاده شده‬
‫و به طورهمزمان آنالیز می گردید‪.‬‬
‫متون پیاده شده تایپ گردیده و کدهای اولیه در حاشیه متون‬
‫یادداشت می گردید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در جریان کد گذاری باز ‪ 1320‬کد استخراج گردید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پس از حذف موارد تکراری ‪ 178‬کد اولیه به دست آمد‪.‬‬
‫•‬
‫تغذیه ناسالم‬
‫•‬
‫ویژگی های فردی‬
‫•‬
‫فعالیت بدنی نامناسب‬
‫•‬
‫عدم حمایت خانواده‬
‫•‬
‫فقدان انگیزه‬
‫•‬
‫•‬
‫عزت نفس پایین‬
‫تاثیرگروه همسال‬
‫•‬
‫•‬
‫عدم احساس تهدید‬
‫آموزش ناکارامد‬
‫•‬
‫ضرورت تحصیل‬
‫•‬
‫عدم احساس محدودیت‬
‫عدم درک کنترل‬
‫•‬
‫•‬
‫عدم حمایت فرهنگی‬
‫•‬
‫ضعف نظام اجرایی‬
‫•‬
‫منابع و امکانات ناکافی‬
‫طبقات فرعی‬
‫مصرف مواد غذایی پرکالری در وعده های اصلی‬
‫مصرف تنقالت پرکالری در میان وعده های غذایی‬
‫مصرف غذاهای آماده و سریع الطبخ رستوران ها‬
‫مصرف مکمل های ناسالم غذایی‬
‫مصرف ناکافی یا عدم مصرف میوه‪ ،‬سبزیجات و لبنیات‬
‫پرخوری و مصرف بی رویه مواد غذایی‬
‫وعده های غذایی ناقص و ناکافی‬
‫حذف وعده غذایی‬
‫حذف میان وعده‬
‫حذف وعده غذایی وجایگزینی مصرف تنقالت پرکالری‬
‫سرعت نامناسب صرف غذا‬
‫خوردن گاه و بیگاه (عدم پیروی از برنامه غذایی معین)‬
‫کم و کیف مواد غذایی دریافتی‬
‫نظم و شیوه مصرف مواد غذایی‬
‫عدم تشخیص چاقی‬
‫عدم تشخیص چاقی‬
‫تخمین کمتر از واقع چاقی‬
‫ارزیابی مطلوب نوجوان چاق از سالمت خود‬
‫چاقی‪ :‬بیماری فردا‬
‫وضعیت طبیعی دیگر افراد چاق‬
‫ارزیابی مطلوب از سالمت‬
‫انجام آزمایشات دوره ای و اطمینان از سالمتی‬
‫درک ناکافی از شدت عوارض چاقی‬
‫آگاهی ناکافی در باره عوارض چاقی‬
‫ضرورت مشاهده عالئم‬
‫درک ناملموس از عوارض چاقی‬
‫•‬
‫تغذیه ناسالم‬
‫•‬
‫ویژگی های فردی‬
‫•‬
‫فعالیت بدنی نامناسب‬
‫•‬
‫عدم حمایت خانواده‬
‫•‬
‫فقدان انگیزه‬
‫•‬
‫•‬
‫عدم احساس تهدید‬
‫تاثیرگروه همسال‬
‫•‬
‫•‬
‫ضرورت تحصیل‬
‫آموزش ناکارامد‬
‫•‬
‫عدم احساس محدودیت‬
‫عدم کنترل درک شده‬
‫•‬
‫عزت نفس پایین‬
‫•‬
‫•‬
‫عدم حمایت فرهنگی‬
‫•‬
‫ضعف نظام اجرایی‬
‫•‬
‫منابع و امکانات ناکافی‬
‫کدگذاری انتخابی‬
‫‪Selective coding‬‬
‫فقدان انگیزه‪ ،‬عدم کنترل درک شده‪ ،‬عزت نفس پایین‪ ،‬عدم‬
‫اولویت کنترل وزن و عدم حمایت مهمترین موانع اتخاذ الگوهای‬
‫رفتاری سالم در نوجوانان و ابتالء آنها به چاقی است‪.‬‬
‫با سپاس از توجه شما‬