Transcript Dystrofia mięśniowa-rehabilitacja i pielęgnacja

Dystrofia mięśniowarehabilitacja i pielęgnacja
Mgr Grażyna Dytrych
St.technik Małgorzata Wierzbowska
Najczęściej spotykana postać dystrofii
mięśniowej –postać Duchenne’a:
• Przekazywana w sposób recesywny
związany z płcią,
• Pierwsze objawy występują między 3. a 6.
rokiem życia,
• Szybki przebieg choroby,chory przestaje
chodzić między 10. a 15. rokiem życia.
• Umierają na ogół przed ukończeniem 30. roku życia,
• Niedowłady i zaniki grup mięśniowych wyrażone silniej w
obrębie pasa biodrowego,
• Tendencja postępująca, niedowłady obejmują kolejne mięśnie,
• Odruchy słabną a następnie zanikają,
• Charakterystyczny jest rzekomy przerost mięśni łydek, a
czasem pośladków.
Pierwsze objawy:
• Trudności w chodzeniu i bieganiu,
• Osiąganie pozycji stojącej poprzez „wspinanie się
po sobie”(objaw Gowersa),
• Tułów pochyla się kompensacyjnie w stronę nogi
podporowej(objaw Duchenn’a),
• Charakterystyczny „ chód kaczkowaty”,
• Zanik mięsni barkowych (objaw luźnych barków).
Sylwetki chorych z dystrofią
Rehabilitacja w pierwszym okresie
choroby:
• systematyczne stosowanie ćwiczeń
czynnych,
• dostosowanie tempa i czasu trwania
ćwiczeń do możliwości chorego,
• prowadzenie ćwiczeń oddechowych,
• motywowanie chorego do aktywności
ruchowej.
Ćwiczenia oddechowe mają na celu:
• nauczenie chorego prawidłowego i pełnego oddychania,
• jak najdłuższego utrzymania siły mięśni oddechowych i
ruchomości klatki piersiowej,
• naukę oddychania torem brzusznym,
• uczenie kaszlu efektywnego (aby zapobiegać zaleganiu
wydzieliny).
Ćwiczenia oddechowe nie mogą być jednak za
forsowne i dostosowane indywidualnie do
możliwości pacjenta.
Inną metodą wspomagającą jest
hydroterapia:
masaż wirowy – poprawia ukrwienie i rozluźnia, stosowany
przed ćwiczeniami biernymi zwiększa zakres ruchu w stawie,
• ćwiczenia w basenie – woda odciąża i ułatwia wykonanie
ruchu, stawia łagodny opór co prowadzi do wzmocnienia siły
mięśniowej, powoduje łatwość i płynność ruchu, zwiększa
zakres ruchu w stawach,
• ćwiczenia w wodzie są atrakcyjne dla pacjenta i dają
motywację, pobudzają do czynnej współpracy przy
usprawnianiu,
Ćwiczenia w wodzie
Fizykoterapia stosowana w przypadku dystrofii:
• leczenie fizykalne ma charakter doraźny i polega na
łagodzeniu objawów chorobowych,
• ma korzystny wpływ na ukrwienie miejscowe i
przemianę materii,
• przyczynia się do rozluźnienia przykurczów
stawowych,
• podstawowy zabieg to elektrostymulacja mięśni
prądami o niskiej częstotliwości,
• dodatkowo można stosować laseroterapię,
światłolecznictwo, pole magnetyczne małej
częstotliwości
• zabiegi te mogą wydłużyć okres względnej wydolności
czynnościowej.
W przypadku dystrofii mięśniowej
nie należy stosować :
• ćwiczeń oporowych
• ćwiczeń wysiłkowych
• osłabienie mięśni antygrawitacyjnych,
• dochodzi do przesunięcia rzutu środka ciężkości
poza stawy biodrowe i przed stawy kolanowe,
• zjawisko to nosi nazwę mechanizmu Puttiego,
• następuje: hiperlordoza, hiperekstencja bioder,
przeprosty kolan, nieznaczne końskostopie,
• nie wolno likwidować u chorego naturalnych
mechanizmów kompensacyjnych.
Mechanizm Puttiego :
A – prawidłowy rzut środka
ciężkości, B – przeniesienie
rzutu na stronę osłabionych
mięśni.
A
B
W następnym etapie chory nie może przyjąć pozycji
stojącej bez pomocy,
• znika możliwość chodzenia po schodach,
• podczas wstawania chory musi pomagać sobie rękoma,
• osoba spionizowana chodzi z dużą trudnością,
• na wskutek postępowania procesu chorobowego istnieje
możliwość utrzymania pozycji siedzącej tylko w łóżku,
• konieczność zaopatrzenia chorego w wózek inwalidzki
elektryczny.
W tym etapie choroby należy wykonywać ćwiczenia bierne
• celem jest jak najdłuższe utrzymanie ruchomości w stawach,
• poprawa krążenia ( co zapobiega również powstawaniu
odleżyn),
• zapobieganie utrwalania się przykurczów,
• przez cały czas trwania choroby konieczne są ćwiczenia
oddechowe, układanie w pozycjach drenażowych,
oklepywanie,
• występuje konieczność zaopatrzenia chorego w łuski
ortopedyczne w celu zapobiegania utrwalenia się końskoszpotawego ustawienia stóp,
• sznurówkę lub gorset ortopedyczny aby zapobiegać
pogłębieniu skoliozy.
Wózek elektryczny
Łuski ortopedyczne na stopę
Gorsety ortopedyczne
W ostatnim etapie chory musi leżeć w łóżku i
wymaga stałej opieki drugiej osoby
• konieczne jest specjalistyczne łóżko z materacem
przeciwodleżynowym,
• częsta zmiana pozycji ułożeniowych,
• z uwagi na trudności w oddychaniu chory nie może leżeć w
pozycji poziomej lecz w pozycji półsiedzącej,
• nadal konieczne są ćwiczenia bierne, oddechowe, drenaż,
oklepywanie,
• w końcowym etapie choroby konieczny jest pobyt na
specjalistycznym oddziale intensywnej terapii i podłączenie
do respiratora.
Sposób pomocy kaszlącemu na wózku inwalidzkim.
Sposób pomocy kaszlącemu w łóżku.
Łóżko ortopedyczne
W końcowym etapie choroby konieczny jest :
• zabieg wstawienia rurki tracheotomicznej, który udrażnia górne
drogi oddechowe i zapewnia dopływ powietrza do płuc,
• zaopatrzenie w ssak w celu odssysania wydzieliny w warunkach
domowych,
• pomoc rodzinie w opiece nad chorym przez hospicjum domowe
(zespół lekarzy specjalistów oraz pielęgniarek)
• chory trafia na odział intensywnej terapii, gdy wymaga
podłączenia do respiratora, ponieważ sam nie jest w stanie
oddychać w wskutek zaniku mięśni oddechowych.