Transcript Choroba Alzheimera i inne zespoły otępienne wieku podeszłego Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PUM.

Choroba Alzheimera i inne
zespoły otępienne wieku
podeszłego
Maria Korzonek
Wydział Nauk o Zdrowiu PUM
Geriatria
Termin wprowadzono w początkach
XX w. przez Ignatza Leo Naschera
( książka: The diseases of old age
and their treatment).
Wiliam Osler lekarz z Kanady:Ludzie
po ukończeniu „złotego wieku 2540r.ż. są absolutnie bezużyteczni –
najlepszym rozwiązaniem jest
chloroform” –pocz. XXw.
Wiek senioralny – kryteria WHO
Seniorzy > 65r.ż. – początek starości
65-75r.ż. Wiek podeszły( młodzi
seniorzy)
75-90r.ż. Wiek starczy ( starsi
seniorzy)
> 90r.ż. Wiek sędziwy
Choroba Alzheimera
Liczba chorych na świecie 15-21
milionów
W 2013r w Polsce było 475 000 >
65r.ż. z otępieniem z czego 50-65% z
ch. Alzheimera
W USA koszt opieki nad każdym
pacjentem to 16-37 tys. dolarów
Kobiety chorują częściej na ch. Alz.
Geriatria
W Atenach istniała Rada
Prawodawcza – gerousia –
składająca się z obywateli> 60r.ż.
Choroby otępienne
Choroby o podłożu neurodegeneracyjnym :
(złogi amyloidowe w mózgu): ch.
Alzheimera, ch. Huntingtona, stwardnienie
zanikowe boczne, rodzinna polinuropatia
amyloidowa,niedobór antytrypsyny A1
Ch. Parkinsona(utrata dopaminy) ch.
Creutzfeldta-Jakoba, śmiertelna rodzinna
bezsenność ( choroby prionowe)
Choroby otępienne
Otępienie z ciałami Lewy’ego
(cytoplazmatyczne ciałka wtrętowe)
Otępienie czołowo-skroniowe
((choroba Picka) – atrofia płatów
czołowych i skroniowych mózgu
Otępienie naczyniowe ( udary)
Otępienie związane ze
zwyrodnieniem istoty białej
Choroby otępienne
Są w większości nieuleczalne
Pogarszają jakość życia prowadząc
do śmierci
Objawy: upośledzenie pamięci,
pobudzenie motoryczne( ataksja,
drgawki), osłabienie siły mięśniowej,
zaburzenia czucia
Choroby otępienne
Występują u 20% osób do 80r.ż. i u
33% - 50% w populacji 80-90r.ż.
Ch. Alzheimara stanowi 50% -75%
wszystkich przypadków demencji
Częstość występowania otępienia
podwaja się co 5 lat
U żadnego innego gatunku poza
człowiekiem nie stwierdza się chorób
otępiennych
Choroba Alzheimera
Po raz pierwszy opisał niemiecki
neuropsychiatra Alois Alzheimer w
1907r.
Opisał zarówno obraz kliniczny jak i
zmiany mikroskopowe w mózgu
Choroba Alzheimera
W 2006r. w Anglii spośród 750 000
osób z demencją ok. 450 000 osób
ma ch. Alzheimera
Choroba Alzheimera
Stanowi najczęstszą przyczynę
otępienia w wieku podeszłym
Prowadzi do stopniowego
pogorszenia pamięci i innych funkcji
poznawczych
Cechuje się charakterystycznymi
zmianami neurozwyrodnieniowymi
mózgu
Choroba Alzheimera - definicja
Jest to postępująca, nieuchronna
utrata funkcji poznawczych, związana
z tworzeniem się w obrębie kory
mózgowej oraz subst. podkorowej
znacznych ilości blaszek betaamyloidu oraz kłębków
neurofibrylarnych zbudowanych z
białka tau.
Choroba Alzheimera - przyczyny
Niszczenie i degeneracja neuronów w
wyniku przewlekłej reakcji immunologicznej
i zapalnej w oun
Gromadzenie się złogów amyloidu w
obszarze hipokampa, ciała migdałowatego
i pnia mózgu
Mutacje genów na chromosomie 14, 1 i 19
Czynniki zewnątrzpochodne w okresie
życia płodowego–wpływ na mutacje genów
Choroba Alzheimera- przyczyny
Mutacja genu apolipoproteiny E ( gen
APOE 4) na chromosomie 19
powoduje wzrost agregacji betaamyloidu w tkance mózgowej
Mutacja ta odpowiada za 50%
przypadków o wczesnym początku i
20% o późnym początku choroby
Występowanie rodzinne u ok. 10-20%
Choroba Alzheimera - przyczyny
Hipokamp – jeden z najważniejszych
obszarów związanych z pamięcią –
jest miejscem gdzie następuje
wymiana starych neuronów na nowe.
Spadek liczby neuronów z wiekiem
nie jest tak wielki jak uprzednio
sądzono.
Choroba Alzheimera - przyczyny
Homocysteina – wzrost poziomu
prowadzi do pogorszenia zdolności
poznawczych i pobudzenia
motorycznego
Niedobór kwasu foliowego, vit. B12,
B6, E, i hiperhomocysteinemia
stwierdza się w ch. Alzheimera i
otępieniu naczyniowym.
Choroba Alzheimera - przyczyny
Badania w grupie 1894 osób 55-88 lat
Uczestnicy z poziomem cholesterolu
< 200mg% gorzej wypadli w testach
poznawczych niż z poziomem 200239mg%, czy 300-380mg%
Ch. Alzheimera - patofizjologia
Blaszki beta-amyloidu przytwierdzają
się do komórki nerwowej
Rozwój reakcji zapalnej i wydzielanie
cytokin oraz składowych dopełniacza
powoduje przyciąganie komórek
glejowych i formowanie się blaszek.
Ch. Alzheimera - patofizjologia
Blaszki beta-amyloidu aktywują
kinazy, które uszkadzają mikrotubule
wewnątrzkomórkowe poprzez
hiperfosforylację białka tau będącego
składnikiem ich szkieletu
Tubule ulegają skręceniu do
niefunkcjonalnych filamentów, które
zaburzają transport wapnia i
homeostazę jonową
Ch. Alzheimera - patofizjologia
Kłębki neurofiblarne i płytki powodują:
Zaburzenia funkcjonowania
neuronów
Pękanie dendrytów i utratę połączeń
synaptycznych
Zmniejszenie uwalniania
neuroprzekaźników ( acetylocholiny)
Śmierć komórki
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Stwierdzenie występowania objawów
utraty funkcji poznawczych w zakresie
Mowy
Umiejętności dokonywania obliczeń
Orientacji lub osądu
Upośledzenie to powoduje
niezdolność funkcjonowania
społecznego lub zawodowego
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Upośledzenie pamięci – zdolności
przyswajania sobie nowych informacji
lub przypominania wiadomości
wyuczonych
Afazja – zaburzenia mowy
Apraksja – niezdolność do
wykonywania czynności ruchowych
mimo nieuszkodzonych funkcji
ruchowych
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Agnozja niemożność rozpoznania lub
identyfikowania przedmiotów
Zaburzenia w wykonywaniu czynności
na etapie planowania, organizowania
kolejności czynności, podsumowania
Ubytki poznawcze zaburzają pracę i
życie towarzyskie co obniża poziom
funkcjonowania
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Pytania zadawane członkowi rodziny
1. Proszę podać przykłady zdarzeń,
kiedy chory miał kłopoty z pamięcią
2. Czy kłopoty dotyczą jedynie
pamięci świeżej, czy sprzed 10 lat?
3. Czy chory ma kłopoty z
zapamiętywaniem nazwisk lub twarzy
znanych osób?
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
4. Ile razy w ciągu dnia chory ma
kłopoty z pamięcią?
Czy pacjent nie pamięta drogi
prowadząc samochód albo gubi się
chodząc po znanym terenie?
Te same pytania zadajemy następnie
choremu i porównujemy odpowiedzi
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Pytania zadawane członkowi rodziny:
Afazja: Czy chory ma trudności ze
znalezieniem właściwego słowa?
Podstawia nieprawidłowe słowa np.
krzesło zamiast stół?
Przerywa w pół zdania lub traci wątek
myśli?
Jąka się lub powtarza ciągle to samo?
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Apraksja
Czy pacjent ma trudności z
samodzielnym ubieraniem się lub
kąpielą?
Używaniem szczotki lub grzebienia?
Samodzielnym jedzeniem?
Czy zdaje się nie wiedzieć jak to
wykonać?
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Agnozja:
Czy ma trudności z rozpoznawaniem
znajomych miejsc? osób? Znanych
przedmiotów lub rzeczy osobistych?
Czy ma trudności z posługiwaniem
się znanymi urządzeniami lub nowymi
– pilot do TV kuchenka mikrofalowa?
Czy ma trudności ze zrozumieniem
tego, co się wokół niego dzieje?
Ch. Alzheimera - rozpoznanie
Orientacja w czasie i miejscu:
Jaki jest teraz rok, pora roku, miesiąc,
dzień tygodnia, aktualna data?
W jakim kraju jest teraz, w woj.
mieście, miejscu, piętrze
Proszę powtórzyć te trzy słowa: byk,
mur, las i zapamiętać, gdyż zapytam
Proszę odejmować od 100 po 7
Choroba Alzheimera
objawy
Neuropsychologiczne:amnezja,
afazja, apraksja( niezdolność do
wykonywania zadań) agnozja (
niezdolność do rozpoznawania
przedmiotów)
Neuropsychiatryczne:związane z
zaburzeniami psychiatrycznymi i
behawioralnymi oraz brakiem
codziennej aktywności
Ch. Alzheimera - diagnostyka
1. Badanie kliniczne o cena
wydolności oddechowo –
krążeniowej, zaburzeń rytmu serca,
choroby tarczycy, szmerów
naczyniowych nad t. szyjną
2. Badanie neurologiczne –
wykluczenie ogniskowego
uszkodzenia mózgu, asymetrii siły
mięśniowej, odruchów ścięgnistych, c
Ch. Alzheimera – skale oceny
mentalnej i czynnościowej
Bad. stanu umysłowego ( test –
narysować zegarek ze wskazówkami
na za 10min 11h lub podobieństwa i
różnice między jabłkiem a
pomarańczą lub rzeką i kanałem.
Ocena wydolności czynnościowe –
kwestionariusz czynności życiowych
Ch. Alzheimera - diagnostyka
Badania labolatoryjne:
Morfologia, bad. moczu, jonogram,
markery wątrobowe i wydolności
nerek, vit. B12, homocysteina, TSH
Badania obrazowe:
TK, angiografia rezonansu
magnetycznego, elektoencefalogram.
Choroba Alzheimera - diagnostyka
Rozróżnienie między otępieniem a
utratą pamięci u starzejących się ludzi
bez demencji jest bardzo trudne
Badania obrazowe mózgu: rezonans
magnetyczny, SPECT – fotonowa
tomografia emisyjna ( przepływ
naczyniowy) PET – pozytronowa
tomografia emisyjna
Ch. Alzheimera- diagnostyka
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
– wzrost stężenia białka tau
Wzrost stężenia wolnych rodników w
moczu u osób z ch. Alzheimera
Choroba Alzheimera - profilaktyka
Wykształcenie
Dobre warunki socjalne
Styl życia, właściwe odżywianie
Aktywność fizyczna
Ćwiczenia umysłowe rozwijające
pamięć
Stałe picie kawy u kobiet po 80r.ż.
Choroba Alzheimera - leczenie
Inhibitory acetylocholinesterazy:
takryna, donepezil( Aricept),
riwastygmina( Exelon), galantamina (
Reminyl)
Memantyna ( Axura) hamuje
neurodegenerację
Witaminy, estrogeny, statyny, leki
p/zapalne, leki nootropowe, kwas
foliowy, vit. B6, B12, E
Choroba Alzheimera - leczenie
Colostrinin – polipeptyd izolowany z
siary ( Instytut Immunologii Wrocław
prof.J. Leszek)
Wyciąg z Gingo Biloba
Wyciąg z korzenia żeń-szenia
Korzenie Withania somnifera
używane od 4000lat – lek
odmładzający, zapewnia pamięć, siłę,
intelekt, chroni przed chorobami
Choroba Alzheimera - leczenie
Huperzine A – mech stosowany w
chińskiej medycynie ludowej –
poprawia pamięć i koncentrację,
doświadczenia na Uniwersytecie w
Chinach i USA
Trasplantacja komórek nerwowych
poddanych oddziaływaniu odp. genów
kodujących ważne białka
regenerujące chory mózg.
Choroba Alzheimera - leczenie
Niskokaloryczna, zrównoważona dieta,
zbilansowana do 1750kcal dziennie wzrost
odporności neuronów na toksyczność i
urazy
Wykryto gen długowieczności SIRT2 (
silent information regulator), wydłuża życie
drożdży, nicieni, muszek owoc.
Resveratrol – związek polifenolowy w
czerwonym winie i herbacie, hamuje
procesy otępienne, zapalne,
kancerogenne.
Dziękuję za uwagę