Slide 1

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 2

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 3

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 4

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 5

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 6

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 7

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 8

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 9

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 10

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 11

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 12

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 13

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 14

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 15

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 16

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 17

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 18

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 19

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 20

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 21

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 22

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 23

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 24

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 25

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 26

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 27

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 28

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 29

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 30

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 31

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 32

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 33

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 34

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 35

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 36

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 37

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 38

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 39

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 40

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 41

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 42

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 43

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 44

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 45

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 46

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 47

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 48

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 49

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 50

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa


Slide 51

Pierwsza pomoc

Ustawa o Państwowym
Ratownictwie Medycznym
z dnia 8 września 2006 roku.
Dziennik Ustaw RP Nr 191, poz. 1410

Apteczka samochodowa













Rękawiczki
Maseczka do sztucznej wentylacji
Jałowa gaza i gaziki
Przylepiec zwykły i z opatrunkiem
Codofix
Bandaże z dzianiny
Koc termiczny
Chusta trójkątna
Agrafki
Woda destylowana 10 ml.
Nożyczki

Apteczka w miejscu pracy









Wyposażenie apteczki samochodowej oraz:
Woda utleniona
Opatrunki hydrożelowe
Altacet w żelu
Fenistil
Inny sprzęt zależnie od charakteru zakładu
pracy np. kołnierze, szyny unieruchamiające
itp.

BADANIE WSTĘPNE





Wstępna ocena stanu przytomności
Ocena obecności oddechu
Ocena obecności tętna
Ocena wydolności oddychania i krążenia

Ocena przytomności
Skala AVPU






A- przytomny, świadomy
V- reaguje na głos
P- reaguje na ból
U- brak reakcji na wszystkie bodźce
zewnętrzne, brak odruchów obronnych,
atonia, może wystąpić bezdech.

Ocena oddechu


u leżącego na plecach:
- ocena jamy ustnej,
- udrożnienie dróg oddechowych poprzez
wykonanie:
* rękoczynu Esmarcha potrójnego
u nieurazowców
* rękoczynu Esmarcha
podwójnego u urazowców
- sprawdzenie obecności oddechu- 10 sekund

Brak oddechu

RKO- dorosły
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych (u leżącego na plecach):
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego u nieurazowców
- wykonanie rękoczynu Esmarcha podwójnego u urazowców
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć mostka z
szybkością 100/min., na głębokość 4-5 cm.
6. Następnie wykonanie 2 wdechów pod niskim ciśnieniem, o
objętości ok.500-700ml., co powoduje lekkie uniesienie klatki
piersiowej.
7. Powtarzanie uciśnięć mostka i wdechów – 30:2
Czynności resuscytacyjne wykonywać do momentu:
- powrotu czynności życiowych ratowanego, przyjazdu
pogotowia ratunkowego, utraty sił ratownika.

RKO- dziecko
1. Wstępna ocena stanu przytomności
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 2-5 wdechów pod niskim
ciśnieniem o objętości powodującej lekkie uniesienie
klatki piersiowej
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 30 uciśnięć
mostka jedną dłonią z szybkością 100/min., na
głębokość 2,5-3,5cm.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:30

RKO- niemowlę
1. Wstępna ocena stanu przytomności ( uderzenia w
stópkę dziecka)
2. Nieprzytomny- wezwanie pomocy
3. Udrożnienie dróg oddechowych:
- ocena jamy ustnej
- wykonanie rękoczynu Esmarcha potrójnego
4. Sprawdzenie obecności oddechu ( max. 10 sek.)
5. Brak oddechu- wykonanie 5 pufnięć obejmując usta i
nos dziecka
6. Następnie rozpoczęcie masażu serca- 15 uciśnięć
mostka dwoma palcami z szybkością ponad 100/min.
7. Powtarzanie wdechów i uciśnięć mostka – 2:15.

Zadławienie-osoba dorosła


To sytuacja, kiedy w drogach oddechowych
znajduje się ciało obce wywołując
niedrożność częściową lub całkowitą.

Niedrożność częściowa- chory przytomny,
może oddychać, mówić:
-zachęcać do kaszlu


Niedrożność całkowita
- chory przytomny ale nie może oddychać, mówić i
kaszel jest cichy, nieefektywny:
-wykonać 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową
- wykonać 5 rękoczynów Heimlicha
- chory nieprzytomny:- wezwij pomoc, ułóż na
plecach, skontroluj jamę ustną, rozpocznij
wentylację, jeśli klatka piersiowa się nie unosi,
wykonaj 5 uciśnięć mostka, ponownie rozpocznij
wentylację, jeśli brak uciskaj mostek 5 razy ......

Omdlenie




Krótkotrwała, przemijająca utrata
przytomności spowodowana nagłym
rozszerzeniem naczyń krwionośnych.
Przyczyny: reakcja na silne negatywne
bodźce: widok krwi, niepomyślna wiadomość,
silny lęk, nieprzyjemne zapachy, przebywanie
w pomieszczeniach zatłoczonych, długa
pozycja stojąca, ból.

Objawy omdlenia




Poprzedzające omdlenie: osłabienie, mroczki
przed oczami, szumy w uszach, blada,
spocona skóra
Utrata przytomności i upadek na ziemię,
oddech, tętno obecne.

Postępowanie przy omdleniu









ułóż na plecach
sprawdź podstawowe parametry
unieś nogi chorego wysoko do góry
zapewnij dostęp świeżego powietrza
rozluźnij krawat, kołnierzyk
u kobiety w zaawansowanej ciąży przesuń
ciężar dziecka na lewą stronę.

Metody zabronione przy
omdleniu









Uderzenia w twarz
Wlewanie do ust zimnej wody
Szybka pionizacja

Niebezpieczeństwa i powikłania omdlenia
Brak powrotu świadomości
Uraz mózgowo- czaszkowy

Zawał mięśnia sercowego
Jest to ostre niedokrwienie ściany mięśnia
sercowego, prowadzące do jej martwicy a
spowodowane zamknięciem naczynia
wieńcowego.
 Przyczyny:
- miażdżyca naczyń wieńcowych
- zakrzep


Współodpowiedzialne czynniki
ryzyka










nadciśnienie tętnicze
otyłość
hiperlipidemia
palenie papierosów
płeć ( częściej chorują mężczyźni)
obciążenie genetyczne
cukrzyca

Objawy zawału






ostry ból wieńcowy: silny, za mostkiem, może
promieniować do żuchwy, lewej kończyny
górnej, okolicy międzyłopatkowej,
nadbrzusza, trwa ponad 20 minut,
nie ustępuje po nitroglicerynie
lęk, niepokój, uczucie zbliżającej się śmierci
zimne poty, osłabienie, duszność
może być powikłany arytmią, obrzękiem płuc,
NZK

Postępowanie










chorego ułożyć w pozycji siedzącej lub półsiedzącej
choremu nie wolno wykonywać żadnych zbędnych
ruchów
zapewnić wsparcie psychiczne
rozluźnić kołnierzyk, krawat, zapewnić dostęp
świeżego powietrza
wezwać pomoc
jeżeli chory ma nitroglicerynę podać ją podjęzykowo
przy braku przeciwwskazań podać rozpuszczoną
aspirynę
kontrolować podstawowe parametry życiowe

Wstrząs








Zjawisko ogólnoustrojowe
Polega na niedostatecznym dostarczeniu
tlenu do komórek organizmu
Nie ustępuje samoistnie
Bez fachowej pomocy doprowadza w ciągu
paru godzin do śmierci

Sytuacje mogące prowadzić
do wstrząsu








Utrata krwi krążącej ( krwotoczny)
Rozległy uraz ( urazowy)
Ucieczka osocza (oparzeniowy, anafilaktycznyuczuleniowy)
Silne wymioty i/ lub biegunka, obfite poty
( z odwodnienia)
Uraz CUN, stres, ból ( neurogenny)
Arytmia, zawał serca, zator tętnicy płucnej
(kardiogenny)
Zakażenie ( septyczny)

Objawy wstrząsu
hypowolemicznego








Blada, pokryta zimnym potem skóra
Przyspieszone tętno
Przyspieszony oddech
Często dreszcze
Niepokój, zdezorientowanie

Postępowanie









Wezwać pomoc
Jeśli to możliwe, należy zwalczać przyczynę np.
zatamować krwawienie
Ułożyć chorego w pozycji przeciwwstrząsowej( nogi
wyżej około 30 cm), jeśli nie ma urazu głowy,
duszności lub zawału serca
Okryć chorego
Wspierać psychicznie
Kontrolować ważne funkcje życiowe

Urazy narządu ruchu







Rodzaj
Stłuczenie
Skręcenie

Zwichnięcie

Objawy

Postępowanie

siniak

Naderwane więzadła,
torebka stawowa,
ból, chory może ruszać
w stawie

leczenie zimnem

leczenie zimnem,
unieruchomienie

Zerwane więzadła,
torebka stawowa, obrzęk,
bolesny sprężysty opór w stawie,
chory nie pozwala się dotknąć

j.w.

Złamania




zamknięte

otwarte

Ból, obrzęk,
patologiczna ruchomość,
zniekształcenie, ograniczenie
funkcji

unieruchomienie

- rozetnij ubranie

załóż jałowy opatrunek
- przy silnym krwawieniu
uciśnij duże naczynie
krwionośne ( t. ramienna,
t. udowa.)
- jeśli to możliwe unieruchom
i unieś do góry

-

Krwawienia zewnętrzne


Lekkie- krew z rany sączy się kropelkami
Postępowanie: jałowy opatrunek

Krwawienia zewnętrzne


Silne- krew wypływa z rany dużym strumieniem



Krwotoki- krew płynie lub tryska z rany
pulsacyjnie

Postępowanie


Rannego położyć ( omdlenie, wstrząs)



Krwawienie na głowie, szyi, tułowiu:
- bezpośredni ucisk palcami na ranę poprzez
jałowy materiał opatrunkowy
Krwawienie z kończyn (bez złamania kości):
- uniesienie kończyny do góry
- ucisk na tętnicę ramienną lub udową
- opatrunek uciskowy: kompres gazowy,
poduszeczka uciskowa, bandaż z dzianiny)



Oparzenia





Termiczne
Chemiczne
Elektryczne

Ocena rany oparzeniowej


Powierzchni- reguła dłonipowierzchnia dłoni = 1%



Głębokości ( stopnia)I° - zaczerwienienie, ból
II°a - zaczerwienienie, ból, pęcherze
II°b - ból, pęcherze, martwica
powierzchowna skóry
III° - martwica głęboka skóry i tkanek leżących pod
skórą- bladość lub zwęglenie, brak bólu

Groźne dla życia są oparzenia >,= II ° > 15% u dorosłych,5% u dzieci

Zagrożenia przy oparzeniu






Utrata płynów- wstrząs oparzeniowy
Infekcja rany
Utrata ciepła
Niewydolność oddechowa przy oparzeniu
dróg oddechowych

Postępowanie







usuń z miejsca zagrożenia
ugaś palącą się odzież
schładzaj zimną wodą ( 20 ° )
minimum 20-30 min.
lub zastosuj opatrunek hydrożelowy
okryj folią życia
Nie wolno: zrywać przyklejonej odzieży,
polewać dużej powierzchni bieżącą wodą,
stosować maści, kremów.

Profilaktyka i ochrona zdrowia

ZDROWIE- stan dobrego samopoczucia
fizycznego, psychicznego i społecznego
a nie tylko brak choroby czy ułomności.
/ według WHO/

Istotą pojęcia zdrowia jest:








zdolność do normalnego funkcjonowania
organizmu, mając na względzie wszystkie jego
organy i funkcje,
zdolność do adaptacji w zmieniającym się
środowisku,
pewien potencjał fizyczny i psychiczny, dający
możliwość rozwijania aktywności,
równowaga i harmonia możliwości fizycznych,
psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.

PROMOCJA ZDROWIA


proces zmierzający do zachowanie
zdrowia, działania potęgujące
zdrowie.
Rozpatrywana jest jako strategia zdrowego
życia i zachęca do wzięcia odpowiedzialności
za własne zdrowie poprzez modyfikację
zachowania i stylu życia.

PROFILAKTYKA


działania zapobiegawcze, głównie
medyczne, skierowane przeciwko
chorobom lub jej skutkom.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
JEDNOSTKI






Czynniki genetyczne- 22%
Czynniki środowiskowe- 18%
Styl życia- 50%
Działalność służby zdrowia-10%
/ Model Lalonde,a/

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE STAN ZDROWIA
POPULACJI







Czynniki środowiska naturalnego,
Czynniki demograficzne,
Czynniki społeczno- ekonomiczne,
Czynniki psychologiczno-kulturowe,
Czynniki polityczno-administracyjne,
Czynniki związane z organizacją i
funkcjonowaniem systemu opieki
zdrowotnej.
/ wg. J. Monnier, J. Fabry/

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA A
NAKŁADY FINANSOWE

Wpływ na zdrowie
Nakłady finansowe
Czynniki genetyczno-biologiczne- 22%
- 7,9%
Środowisko- 18%
- 1,6%
Styl życia- 50%
- 1,5%
System opieki zdrowotnej- 10%
- 90%

NARODOWY PROGRAM ZDROWIA W POLSCE

Narodowy Program Zdrowia oparty jest o
następującą zasadę:
„ każdy obywatel jest współodpowiedzialny
za stan swego zdrowia, przy czym
państwo zobowiązane jest do stwarzania
warunków zachowania i umacniania
zdrowia.”


Aktualnie realizowane są
następujące programy:












- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób okresu
okołoporodowego,
- upowszechniania naturalnego karmienia piersią,
- naturalnego planowania rodziny,
- zapobiegania próchnicy i chorobom przyzębia,
- zapobiegania AIDS,
- zapobiegania narkomanii,
- antynikotynowy,
- antyalkoholowy,

c.d.










- prewencji zagrożeń życia i zdrowia w wieku prenatalnym,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób układu krążenia,
- prewencji i wczesnej diagnostyki chorób nowotworowych,
- profilaktyki wypadków i zatruć,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób zawodowych,
- profilaktyki i wczesnej diagnostyki chorób powstałych na tle
wadliwego żywienia,
- promocji zdrowia ludzi podróżujących,
- promocji zdrowia w środowisku wiejskim itd.

KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nie pal
 Wystrzegaj się otyłości
 Bądź codziennie aktywny ruchowo
 Spożywaj warzywa i owoce ( 5 razy
dziennie)
 Ogranicz spożycie alkoholu
 Unikaj nadmiernej ekspozycji na
słońce


c.d.
Zgłaszaj się na badania
profilaktyczne
 Bierz udział w programach szczepień
ochronnych
 Przestrzegaj zaleceń krajowych
ośrodków ochrony radiologicznej


UDAR MÓZGU


Udar mózgu to przerwanie dopływu krwi w
naczyniu w pewnym rejonie mózgu, czego
następstwem są zaburzenia neurologiczne



Rodzaje i przyczyny:
niedokrwienny- zakrzep, zator
krwotoczny- pęknięcie tętniaka, często przy
towarzyszącym nadciśnieniu, uraz

-

Rozpoznanie
Jeśli przyczyną jest
- zakrzep: porażenie kończyn jednostronne,
brak drgawek, chory nie odczuwa bólu
- zator: nagłe drgawki, porażenie kończyn,
chory nie odczuwa bólu, utrata przytomności
- pęknięcie tętniaka: nagły, silny ból głowy,
może dojść do utraty przytomności, objawy
ogniskowe


Objawy kliniczne udaru mózgu







Porażenie mięśni twarzy- opadanie kącika ust
Zmiany stanu świadomości-dezorientacja, śpiączka
Nagłe osłabienie i utrata czucia jednej połowy ciała
Zawroty głowy, zaburzenia równowagi
Niewyraźna mowa, chaotyczna, bełkotliwa
Zaburzenia widzenia, utrata widzenia szczególnie
na jedno oko

Postępowanie






Wezwanie pomocy
Ocena drożności dróg oddechowych- w razie
braku oddechu- RKO
Ograniczyć wszelkie ruchy chorego
Nieprzytomnego ułożyć na porażonym boku
Przytomnych ułożyć z lekko uniesionym
tułowiem i zachowaną centralizacją głowynie podawać nic do picia- kontrolować
parametry

Wykonał :Radosław Rossa