Transcript Okul Sütü - Antalya Halk Sağlığı Müdürlüğü

2015 YILI OKUL SÜTÜ
PROGRAMI
ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Okul Sütü Programı, Başbakanlık Genelgesiyle yayımlanan
Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programında
(B.2.Okullarda Obezite İle Mücadelede Yeterli Ve Dengeli
Beslenme Ve Düzenli Fiziksel Aktivite Alışkanlığının
Kazandırılması başlığı altında) yer alan faaliyetlerdendir.
Okul sütü;
 Okul çağı çocuklarının süt ve sağlık üzerine etkisi
konusunda bilinçlenmelerini sağlar,
 Çocuklara sağlıklı büyüme ve gelişmeleri için kalsiyum
ve proteinden zengin olan sütü içme alışkanlığı
kazandırılmasını teşvik eder,
 Süt içme olanağı sunarak sağlıklı beslenmelerine destek
olur,
 Sağlıklı ve hijyenik süt tüketiminin yaygınlaşmasını
sağlar,
 Süt üretimin artırılmasını teşvik eder,
 Süt arzı fazlalığının değerlendirilmesini sağlayarak,
üretimde istikrarı sağlar.
İkincil Kazançlar;
 Araştırmalar, Okul Sütü Programı'nın uygulandığı
ülkelerin hepsinde çok önemli yararlar elde edildiğini
ortaya koymaktadır.
 Bu tür programlar,
1-Sağlığı olumlu etkileyerek öğrenme yeteneğini
geliştirmekte,
2-Okula devamlılık ve başarı düzeyini yükseltmekte,
3-Bedensel ve zihinsel gelişime yardımcı olmakta ve
4-Çocuğun okula bağlılığını artırmaktadır.
Dünyada Süt Tüketimi ve
Okul Sütü Programları
 Dünyada 80’den fazla ülkede değişik dönemlerde
okul sütü projeleri uygulanmıştır.
 ABD’de üretilen sütün %6’sı Okul Sütü
Programlarında değerlendirilmektedir.
 AB ülkeleri; çocukların hem beslenmesine, hem de
eğitimine katkıda bulunması, obeziteye karşı
mücadelede etkili olması, çocuk gelişimi ve sağlığı
için gerekli unsurları sağlamasından hareketle
programın
geliştirilmesine
özel
bir
önem
vermektedir.
Dünyada Süt Tüketimi
(Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü-Süt ve Süt Ürünleri Durum ve Tahmin 2014 Çalışması)
Bazı Ülkelerde Kişi Başına Süt Tüketimi (Lt/Kişi/Yıl)
2009 2010 2011 2012 2013
Avusturya 108,2 109,2 109,1 109,1 108,9
Kanada
91,2 94,3 93,4 92,6 91,8
AB
68,6 67,7 67,7 67,3 67,4
Japonya
33,9 32,5 32,4 32,3 32,3
İsviçre
98,4 97,3 96,6 95,8 95,0
ABD
89,3 97,1 94,7 93,8 92,6
Arjantin
47,9 51,5 50,8 52,1 53,1
Çin
11,3
9,63 10,2 10,2 10,7
Ülkemizde Durum
 Her yaştan insanın, ama özellikle çocukların sağlığı
için vazgeçilmez temel besin kaynağı sütün tüketimi,
ülkemizde ne yazık ki, çok düşük düzeylerde
seyretmektedir.
 Türkiye’de günlük süt-yoğurt tüketimi kişi başına
ortalama 106 g (Türkiye Beslenme ve Sağlık
Araştırması 2010) dır.
Sütün Faydaları-1:
 Büyüme ve gelişmeyi sağlar.
 Kemiklerin gelişimini sağlar. Kemik erimesini önler,
kemikleri sertleştirir.
 Vücut direncini arttırır. Bağışıklık sistemini
güçlendirir.
 Sindirim sistemini düzenler
 Dişleri korur ve çürükleri önler.
 Kan basıncını (tansiyonu) ve kan elektrolit dengesini
sağlar.
 Yağsız süt, kolestrolü düşürür.
Sütün Faydaları-2:
 Kanserin önlenmesine yardımcı olur (içerdiği
protein, fosfor, B grubu vitaminleri, sifingolipidler ve
diğer bileşikleri sayesinde kanser oluşumunu
engellemektedir.)
 Yaşlanmayı geciktirir.
 Vücutta ödem yapan sıvıların toplanmasını önler.
 Cilt üzerinde nemlendirici etki yaparak cildin
yıpranmasını engeller.
 Kalp krizi riskini azaltır. (Yapılan araştırmalar sütün
büyük bir Omega-3 kaynağı olduğunu ortaya
koymuştur. Her gün içilen bir bardak süt, kalp
krizini %15 oranında önlüyor.)
Sütün Faydaları-3:






A,B,D,E,K vitaminlerini içerir.
Obezite gelişimi riskini azaltır.
Yara iyileşmesini hızlandırır.
Kanın çabuk pıhtılaşmasını sağlar.
Kasları güçlendirir.
Süt insan mizacını yumuşatır. Stres, sıkıntı gibi
psikolojik rahatsızlıklara iyi gelir.
Süt Allerjisi (Laktoz İntoleransı):
 Laktoz temel olarak süt içinde bulunan bir şekerdir.
Sindirim sistemine girdiğinde laktoz laktaz adı verilen bir
enzim yardımı ile parçalanarak glukoz ve galaktoza
ayrılır. Laktaz enziminin eksikliği ya da tam işlev
görmemesi durumunda laktoz intoleransından söz edilir.
 Temel anlamda laktoz intoleransı (süt alerjisi) süt ya da
süt ile üretilmiş ürünleri sindirememek ya da bunda
güçlük yaşamak anlamına gelir. Dünya üzerinde yaşayan
her 10 insandan birinin sütü sindiremediği sanılmaktadır.
Laktoz İntoleransı Sebepleri:
 Süt ile alınan laktozun barsaklardan emilebilmesi için laktaz
enzimi tarafından parçalanması gerekir.
 Laktaz enzimi seviyesi doğum sırasında en yüksek iken yaklaşık
2 yaşından başlayarak azalmaya başlar.
 Bu nedenle laktoz intoleransı zaman içinde ortaya çıkan bir
durumdur.
 Bazı sindirim sistemi hastalıkları da barsak mukozasının
normal yapısını bozarak sekonder (ikincil) laktaz eksikliğine
neden olabilir. Bunlar: Akut gasroenterit (ishal) , Giardiasis ya
da Ascariasis gibi parazit hastalıkları, Crohn hastalığı, Çölyak
hastalığı, kemoterapi ve bazı kanser türleridir.
Laktoz İntoleransı Belirtileri:
 Süt içtiğinizde yada süt ürünleri yediğinizde 30
dakika ila 2 saat arasında belirtiler başlar. En yaygın
belirtiler:
1-Aşırı gaz,
2-Şişkinlik,
3-Mide bulantısı ve kusma,
4-İshal,
5-Karın ağrısıdır.
 Laktoz intoleransı genelde rahatsızlık verici bir
durum olmakla beraber hayati bir sorun yaratmaz.
Laktoz İntoleransı Tanı:
 Laktoz intoleransının tanısı genelde klinik bulgular
ile konur. Eğer kesin bir tanı istenir ise bazı
laboratuar incelemelerinin yapılması gerekebilir.
Yapılacak testler şunlardır:
 1.Laktoz tolerans testi: Açlık kan şekeri ölçüldükten
sonra laktoz içeren sıvı içilir ve daha sonra birkaç
kez kan şekeri ölçümü yapılır. Eğer kan şekeri
yükseliyorsa laktoz intoleransı yok demektir.
 2.Soluk testi: Laktoz içeren bir sıvı içildikten sonra
nefeste hidrojen gazı ölçülür
 3.Biopsi
Laktoz İntoleransı Tedavi:
 En etkin ve tek tedavi şekli diyetten laktoz içeren
ürünleri çıkarmaktır.
 Tedavinin şekli yakınmaların şiddetine göre değişir.
 Hafif yakınması olan kişilerde alınan süt ürünü
miktarının azaltılması yeterli olurken şiddetli
olgularda tamamen laktozsuz diyet gerekli olabilir.
Hangi Gıdalarda Laktoz Vardır?
 En sık tüketilen laktoz içeren gıdalar şunlardır: Süt,
tereyağı, margarin, yoğurt, peynir, süttozu, bazı
ekmek türleri ve hamur ürünleri, bazı hazır gıdalar,
çikolata…
 Yoğurt bu ürünler arasında farklı bir yere sahiptir.
İçindeki bakteriler laktozu parçalarlar ve süt
içemeyen pek çok kişi rahatlıkla yoğurt yiyebilir.
 Son dönemlerde piyasada laktozsuz süt ve süt
ürünleri satılmaktadır. Bu ürünlerin tüketilmesi de
yakınmaların ortaya çıkmasını engeller.
Öneriler:
Okul çağındaki çocuklar günde en az
3-4 porsiyon süt ve ürünlerini
tüketmelidir.
Bunun da en azından
2 porsiyonu süt olmalıdır.
Okul Sütü Programının Amacı
Okul çağı, hızlı öğrenme, bilgi ve beceri kazanma ve
etkilenme dönemidir. Alışkanlıklar bu dönemde
oluşmaya başlar. Büyüme ve gelişme sürecinin olduğu
okul çağı döneminde alınacak koruyucu önlemler
ileriki yaşlarda genel sağlık durumu üzerinde etkili
olabilecek yararlar sağlayacaktır.
Bu doğrultuda Programın amacı;
Bağımsız anaokulu, uygulama sınıfı, anasınıfı ve
ilkokul
öğrencilerine
süt
içme
alışkanlığının
kazandırılması ile yeterli ve dengeli beslenmelerine
katkıda bulunarak sağlıklı büyüme ve gelişmelerinin
sağlanmasıdır.
Okul Sütü Programının Amacı
 Okul Sütü Programı iki boyutlu bir işlev
üstlenmektedir:
1.Öğrencilere sütü sevdirmek, onların yeterli ve
dengeli beslenmesine katkıda bulunmak;
2.Sağlıklı koşullarda süt tüketiminin önemine
ilişkin anne-babalarda ve öğretmenlerde farkındalık
yaratmaktır.
 Programın bir başka boyutu ise dar gelirli ailelere
çocuklarının beslenmesinde katkıda bulunmak ve
sağlıklı beslenmede çok önemli bir faktör olan bilinç
düzeyini yükseltmektir.
Programın Kapsamı
2014-2015 eğitim-öğretim yılının ikinci döneminde,
özel ve resmi bağımsız anaokulu, uygulama sınıfı,
anasınıfı ve ilkokul öğrencilerine (Okul Sütü Dağıtımı
İzin Formu velisi tarafından onaylanmış öğrenciler)
pazartesi, çarşamba ve cuma günlerinde, haftada 3
gün süreyle 200 ml ambalajlı, yağlı, sade UHT içme
sütü dağıtılacaktır.
(Kreş ve Gündüz Bakım Evleri Program kapsamı
dışındadır.)
PAYDAŞLAR
 Gıda Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı
(Hayvancılık Genel Müdürlüğü)
 Milli Eğitim Bakanlığı
(Temel Eğitim Genel Müdürlüğü)
 Sağlık Bakanlığı
(Halk Sağlığı Kurumu)
İl Okul Sütü Komisyonu
Milli Eğitimden sorumlu Vali Yardımcısı
başkanlığında;
 İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,
 İl Milli Eğitim Müdürlüğü,
 İl Halk Sağlığı Müdürlüğü,
 Defterdarlık
temsilcilerinden oluşur.
İl Okul Sütü Komisyonu Görevleri-1
1. İllerde Programın yürütülmesini sağlamak,
2. Programın etkili bir şekilde devam ettirilebilmesi
için sütün çocuklarda büyüme ve gelişmeye olan
olumlu etkisinin vurgulanacağı yerel, bilimsel, çevre
ve medya desteğiyle kamuoyunda farkındalık
yaratacak şekilde tedbirler almak,
İl Okul Sütü Komisyonu Görevleri-2
3.Çeşitli nedenlerle (okulların kayıtlı öğrenci
sayılarındaki değişiklik, öğrenci devamsızlığı, resmi
tatil, hava koşulları, mahalli düzeyde eğitime geçici
olarak ara verilmesi vb.) dağıtımı yapılamayan
sütlerin İl Okul Sütü Komisyonlarınca öncelikle veli
izni olan diğer kurumlardaki öğrenciler olmak üzere
mahallinde değerlendirilmesini sağlamak,
4.Mal Muayene ve Kabul Komisyonu olarak görev
yapmaktır.
İlçe Okul Sütü Komisyonu
İlçe Milli Eğitim Müdürü başkanlığında;
 Temel eğitimden sorumlu şube müdürü,
 Temel eğitimde görevli şeften oluşur.
İlçe Okul Sütü Komisyonu Görevleri-1
1. İlçelerde programın yürütülmesini sağlamak,
2. Programın etkili bir şekilde devam ettirilebilmesi
için sütün çocuklarda büyüme ve gelişmeye olan
olumlu etkisinin vurgulanacağı yerel bilimsel çevre ve
medya desteğiyle kamuoyunda farkındalık yaratacak
şekilde tedbirler almak,
İlçe Okul Sütü Komisyonu Görevleri-2
3. Teknik şartnameye uygun olduğu halde, okulların
kayıtlı öğrenci sayılarındaki değişiklik, öğrenci
devamsızlığı, resmi tatil, hava koşulları, mahalli
düzeyde eğitime geçici olarak ara verilmesi gibi
çeşitli nedenlerle dağıtımı yapılamayan sütlerin,
öncelik aynı okulda süt dağıtılmayan diğer günlerde
olmak üzere veli izni olan öğrencilere ya da diğer
kurumlardaki veli izni olan öğrencilere dağıtılmak
suretiyle mahallinde değerlendirmesi hususunda İl
Okul Sütü Komisyonunun onayını almak
İlçe Okul Sütü Komisyonu Görevleri-3
4.Program süresince oluşabilecek/oluşan her
türlü aksaklık ve eksiklikle ilgili İl Okul Sütü
Komisyonunu zamanında bilgilendirmek.
Okul Sütü Kabul Komisyonu
 Okullarda okul müdürü başkanlığında bir
müdür yardımcısı, en az bir öğretmen ve okul
aile birliği başkanı veya üyelerinin birinin
katılımıyla,
 Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okullarında
müdür yetkili öğretmenin başkanlığında iki
öğretmenden, öğretmen sayısı yetersiz olması
durumunda muhtar veya azalardan birinin
katılımıyla en az üç kişilik «Okul Sütü
Komisyonu» oluşturulur.
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-1
1. İl Okul Sütü Komisyonları kontrolünde gelen okul
sütlerini teslim alarak modüle girmek ve Şartnameye
göre sistemden alınacak Tutanak Belgesini firma
yetkilisi
ile
birlikte
mutabakat
sağlayarak
imzalamak.
2. Okul sütleri teslim alınmadan ve öğrencilere
dağıtılmadan önce Teknik Şartnameye göre fiziksel
kontrolleri yapmak:
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-2
Teknik Şartnameye göre;
•Birim
ambalajlarda
akma
ve/veya
sızma
görülmeyecektir.
•Birim ambalajlar, kapatılmış olacaktır.
•Birim ambalajlar, delinmiş ve/veya yırtılmış
olmayacaktır.
•Birim ambalajlar, bombaj yapmış olmayacaktır.
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-3
3. Yüklenicilerin teslim etmek üzere getirdikleri
okul sütlerinin istiflenmesine refakat etmek,
4. Okul sütlerini ulaşım, hava koşulları ve diğer
sebepler dikkate alınarak 6 günden fazla
miktarlarda da teslim almak,
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-4
5. Teslim alınan okul sütlerinin her bir partisinin
farklı kolilerinden toplam 5 adet açılmamış okul sütü
kutusunu numune almak, tüketimi takip eden 72 saat
süresince saklamak. Bu süre sonunda analiz
gerektirmeyen durumlarda numuneleri program
kapsamında dağıtmak. (Okul Müdürlüklerince alınan
numuneler okul icmallerine dahil edilecektir.)
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-5
6.Okul sütlerinin öğrencilere dağıtımından önce 2.
Maddedeki kontrolleri yapmak,
7.Okul
Sütlerinden
kaynaklandığı
düşünülen
şikayetleri; en hızlı şekilde İl Okul Sütü
Komisyonuna (İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
aracılığıyla) bildirmek,
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-6
8.Numunelerin analizi gereken durumlarda; İl
Okul Sütü Komisyonu talimatıyla İl/İlçe Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü aracılığıyla
numunelerin analize gönderilmesini sağlamak,
(Analize gönderme işlemi okul idareleri
tarafından yapılmayacak İl Halk Sağlığı
Müdürlüğünce yapılacaktır.),
Okul Sütü Kabul Komisyonu Görevleri-7
9.Analiz sonuçlanıncaya kadar analize konu üretim partisi
sütlerin dağıtımını durdurarak, diğer üretim partilerinin
dağıtımına devam etmek,
10.Analiz sonuçları uygun olmayan okul sütlerinin
dağıtımını durdurarak İl Okul Sütü Komisyonunun
talimatına göre işlem yapmaktır.
Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-1
1.Öğrencileri süt hakkında bilgilendirmek,
2.Süt hassasiyeti tespit edilen öğrencileri okul idaresine
bildirmek ve dağıtım programının dışında tutmak,
3.Dağıtım öncesi okul sütlerinin kullanım tarihini
kontrol etmek,
Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-2
4. Ambalajlarla ilgili Teknik Şartnamede yer alan
fiziksel kontrolü yapmak, bombaj, delik, yırtık ve
ezik gibi ambalaj bütünlüğünün zarar gördüğü
durumlarda bu sütleri dağıtmayarak okul idaresine
teslim etmek,
5. Süt İçilmesi Sonrası Oluşan Şikayet Formunu aynı
gün doldurarak e-okul sistemine kaydetmek,
Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-3
.
6.Öğrencilerin dağıtılan sütleri sınıfta ve ders boyunca
içmelerini sağlamak, açılmış ve bir ders boyunca
bitirilmemiş sütleri içirmemek,
7.Kampanya boyunca öğrenci ve velileri bilgilendirmek,
eğitim materyallerinden faydalanmalarını sağlamak.
Teşekkür ederiz…