Transcript Beyaz Işık Gerçekten Beyaz mıdır ?

Beyaz Işık Gerçekten
Beyaz mıdır ?
Beyaz ışık gerçekten beyaz mıdır ?
Baharın gelmesiyle birlikte kışın beyaz ve gri tonları,
yerini canlı renklere bırakmıştı. Tabiattaki bu değişiklik,
küçük bilim insanı Can’ın dikkatini renklerle dolu
dünyamıza belki de
ilk kez bu kadar farklı bir gözle bakıyordu. Gökyüzü
mavi, yapraklar yeşil, kiraz kırmızı, limon sarı, çiçeklerse
rengarenkti.Peki etrafımızdaki cisimler beyaz olan güneş
ışığı sayesinde görülebildiklerine göre nasıl oluyor da bu
kadar farklı renklerde algılanıyorlar ? Yoksa güneş ışığı
beyaz değil midir ? Can, aklındaki bu soruya cevap
bulmasını sağlayacak arayışlar içindeydi. Daha önce
bilgisayar CD’sinin üzerine düşen güneş ışığının bu CD’de
kırmızıdan mora kadar değişen çeşitli renklenmelere
sebep olduğunu fark etmişti. Ancak bu renklerin ışıktan
mı yoksa CD’den mi kaynaklandığından emin değildi.
• Can’ın sınıf arkadaşı Zeynep’in doğum günü partisine
davetli olması, ona “ışığın farklı renklerden oluştuğu”
yönündeki düşüncesinin doğru olduğunu göstermişti.
Nasıl mı ?
• Zeynep’in annesi güneş ışığını doğrudan alan salonun
penceresine kristaller asmıştı. Bu kristallerin etkisiyle
güneş ışığı salonu bir renk cümbüşü haline getirmişti.
Burada gördüğü renkler, CD üzerinde gördüğü renklerle
hemen hemen aynıydı. Kristalleri yakından inceleyen
Can, her bir kristal parçasının farklı doğrultulardaki
birçok yüzeyden oluştuğunu fark etmişti. Bu kristal
yüzeyler güneş ışığını kırmızıdan mora kadar ayırmıştı.
• Can, “Eğer beyaz ışık başka renklere ayrışıyorsa bu
renkleri birleştirerek beyaz ışığı yeniden elde
edebilmeliyim.” diye düşündü. Düşüncesinin doğru olup
olmadığını görmek için şöyle bir etkinlik yapmaya
koyuldu.
CİSİMLER NASIL RENKLİ
GÖRÜLÜR ?
Yazın güneşli günlerinde oynanan oyunlardan biri
de sabunlu su kullanarak baloncuklar yapmaktır.
Şişirdiğimiz bu baloncukların üzerinde
kırmızıdan mora kadar değişen çeşitli renkleri
görürüz. Aynı renklenmeyi yerdeki yağ
birikintisinde, cd yüzeylerinde ve avizelerin
kristallerinde de görürüz.
Verilen örnek olaydaki renklenmeler beyaz ışık
dediğimiz Güneş ışığının kırmızıdan mora kadar
birçok renkten oluştuğunu gösterir.
Buna göre beyaz renk tek bir renk değil tüm
renklerin birleşimidir, denilebilir.
Güneşten etrafa yayılan ışık,birçok rengin birleşmesiyle
meydana gelir.Eğer bir diski
Kırmızı,turuncu,sarı,yeşil,mavi ve mor renklerde boyar
ve diskin ortasından geçirdiğimiz kalem etrafında
hızlıca döndürdüğümüzde beyaza yakın bir renk
ortaya çıkar.Beyaz ışık olarak adlandırdığımız güneş
ışığını oluşturan renkleri gök kuşağındaki renklerinde
de görürüz.Beyaz ışığın ana renkleri;kırmızı ,yeşil,
mavi.bunu kıyma sözcüğünden hatırlayabiliriz.Üçü de
saf olan kırmızı,yeşil, mavi ışığın ikili ve üçlü kesişim
bölgelerinde değişik renkler elde edebiliriz.
– Beyaz ışığın farklı renklerden oluştuğunu biraz
önce belirlemiştik.Selefonlar gibi belli renkleri
soğurup kendi rengindeki ışığı geçiren maddelere
FİLTRE adı verilir
Daha önceden hatırlaya cağımız gibi cisimleri görmemiz,onlardan gözümüze ışık
gelmesiyle mümkün olur.Bir cismin üzerine beyaz ışık düşürüldüğünde cisim
bütün renkleri yansıtıyorsa bu cisim beyaz görünür,cisimden hiç ışık
yansımıyorsa siyah görünür.Güneş ışığı altında gördüğümüz renkler
cisimlerin sahip olduğu gerçek renklerdir.Cisimleri renkli görmemiz onlardan
yansıyan ışığın rengine bağlıdır.Bir cisimden gözümü ulaşan ışık hangi renkte
ise biz bu cismi o renkte görürüz.Beyaz renkli cisimler üzerlerine gelen bütün
ışığı yansıttığı için üzerine hangi renk ışık düşerse,cisim o renkte
gözükür.Çevremizdeki cisimler kırmızıdan mora kadar çok farklı renklere ve
bu renkler arasındaki geçiş tonlarına sahiptir.Kırmızı bir cisim, kırmızı ve
kırmızıya yakın tonları yansıtır.Bu tonların dışındaki bütün renkleri soğurur.Bu
durumda cisimden gözümüze kırmızı renk ışık geleceği için biz cismi renkli
görürüz.Kırmızı renkli cisim üzerine eşil renkli ışık gönderirsek yeşil ışık cisim
tarafından soğrulur.Bu durumda cisimden gözümüze ışık gelmeyeceği için
cisim siyah görünür.Bu yüzden bizler,renkli ışıkta baktığımız cisimlerin
renklerinden farklı görürüz.Hatta bazı durumlarda görmek veya bulunduğu
zeminden ayırt etmek de zor olur.Aynı sebeple bağlı olarak bukalemun gibi
kamuflaj yapan canlılardaki renk değişimi onları düşmanlarından korur.
• Atmosfer yani hava renksizdir.Havanın açık ve
bulutsuz olduğu günlerde gök yüzü mavi
görünür.Atmosfer ışığın mavi
tonlarını,kırmızıya oranla daha çok saçılmaya
uğratır.yani mavi ışık,atmosferde kırmızıya
oranla daha fazla ve her yönde dağılarak
gökyüzünün mavi renkte görünmesine sebep
olur.
Denizlerin mavi görünmesinin nedeni de
havanın mavi görünmesine benzer.Deniz suyu
güneş ışığının kırmızı ve kırmızıya yakın tonları
soğurur ve mavi maviye yakın tonları
yansıtır.Dolayısıyla denizler
de mavi görünür.
• Güneşin doğuş ve batış saatlerinde güneş
ışınları daha uzun yol kat eder. Çünkü ışınlar
atmosfere oldukça eğik açıyla girerler.Bu
sırada mavi tonların çoğu hava molekülleri
tarafından soğurulur ve kırmızı ,turuncu ve
sarı ton renk ışıklar yeryüzüne ulaşır.
Renklerin Birleşimi Beyaz mıdır ?
Güneş’ten bize ulaşan beyaz ışık, gerçekte birçok
rengin birleşiminden oluşur. “Beyaz, aslında başlı
başına bir renk değil, tüm renklerin birleşimidir.”
dersek yanılmış olmayız. Beyaz ışığı oluşturan bu
renkleri gökkuşağında da görebiliriz. Can’ın boyadığı
dairede renkler, gökkuşağında bulunan renklere ne
kadar çok benziyorsa dairenin dönmesiyle algılanacak
renk de beyaza o kadar yakın olur. Ayrıca
gökkuşağında gözlemlediğimiz renklerin hepsi aynı
genişliğe sahip değildir. Ancak biz daire üzerindeki her
dilimi 60 derece olarak almıştık. Bu yüzden görülen
renk beyazdan bir miktar farklı olabilir.
• Burada dairenin hızlı dönmesiyle renklerin tümünden
yansıyan ışık gözümüze ulaşmış olur. Ancak beynimiz bu
farklı renkleri ayırt edemez. Bu yüzden de beyaz ışığı
oluşturan renkleri beyaz veya beyaza yakın bir tonda
algılarız.
• Bahsettiğimiz bu renkler, aslında ışığın ana renkleri
olarak adlandırılan kırmızı, yeşil ve mavinin değişik
tonlarıdır. Bu yüzden üçü de saf olan kırmızı, yeşil ve
mavi ışığın ikili veya üçlü kesişim bölgelerinde değişik
renklerin oluşacağını tahmin edebiliriz. Peki, bu
renklerin nasıl oluşturulacağını ve çakışan bölgelerde
hangi renkler meydana geleceğini merak ediyor
musunuz?
Hangi renkleri görürüz ?
Bu etkinlikte el fenerlerinin camlarını kırmızı, yeşil ve
mavi selofanlarla sararak kullandığımız selofan renginde
ışık elde ettik. Peki, beyaz ışıktan renkli bir selofan yardımıyla nasıl
farklı renklerde ışık elde edilir ? Bu renk değişimlerini yanda ve
sonraki sayfada yapılan modellerle açıklayabilirsiniz.
BEYAZ IŞIĞI SÜZEREK İSTEDİĞİMİZ RENKTEKİ BİR
IŞIĞI ELDE ETMEK İÇİN KULLANILAN CİSİMLERE IŞIK
FİLTRESİ DENİR.
Işık filtreleri kendi rengindeki ışığı geçirirken, diğer
renkleri soğurur. Buna göre elde etmek istediğimiz ışığın rengi ile
filtrenin rengi aynı olmalıdır.
Elde ettiğimiz kırmızı, yeşil ve mavi ışıkları ikili ya da üçlü
olarak kesiştirdiğimizde oluşan renkler aşağıdaki gibi olur.
IŞIK FİLTRELERİNİN KULLANIM
ALANLARI
• Işığın bir enerji türü olduğunu biliyoruz.Beyaz ışığın gözümüzle
gördüğümüz renkleri kırmızıdan mora kadar farklı renklerden
oluşan bir yelpazedir. Gözle göremediğimiz ama varlığını
değişik araçlarla tespit ettiğimiz ışınlarla birlikte bu ışık
yelpazesi genişler.Bu ışık yelpazesi,ışık tayfı veya spektrumu
adı verilen bir enerji bandıdır.Eğer bu enerji bandını gerçeğine
uygun bir biçimde ölçekli olarak yaparsınız görünür ışık,bu
bandın %1’inden azını oluşturur.
X IŞINI
GAMA IŞINI
HAZIRLAYANLAR
ECE ACAR 40
BETÜL KÖR 64
İLKNUR BÜKE 271
SELİN GÜNGÖR 279