Transcript Serkan Terzi ()

Entelektüel Sermayenin Raporlanmasına İlişkin
Yöntemler: Karşılaştırmalı Değerlendirme
Yrd. Doç. Dr. Serkan TERZİ, SMMM
Entelektüel Sermaye Kavramı
 İşletmelerin faaliyetlerinin sürdürmeleri için;
 fiziksel sermaye (stoklar, teçhizat, fabrika v.b) ve
 finansal sermaye (nakit, yatırımlar, alacaklar, vb.)
yanında
 entelektüel sermayeye de ihtiyaç duyulmaktadır.
Entelektüel Sermaye Kavramı
 Yapılan tanımların ortak noktasını ise bilgiye dayalı
ve birçok maddi olmayan değerler arasındaki
etkileşim oluşturmaktadır.
 Diğer bir ifadeyle entelektüel sermaye, bir işletmenin
büyümesine ve işletmenin değerine etkide bulunup
işletmelerin finansal tablolarında yer almayan, bu
nedenle de yatırımcılar için “görünmez” bir nitelik
taşımakta olan kaynaklardan oluşmaktadır.
Entelektüel Sermayenin Unsurları
 Literatürde entelektüel sermaye kavramındaki
farklılık, entelektüel sermayenin sınıflandırması için
de geçerlidir.
 Stewart’ın yaklaşıma göre, entelektüel sermaye insan,
yapısal ve müşteri sermayesi olmak üzere üç temel
unsurdan oluşurken
 Leif Edvinson’un benimsediği yaklaşıma göre ise
entelektüel sermaye, insan sermayesi ve yapısal sermaye
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Entelektüel Sermayenin Unsurları
İnsan Sermayesi
Müşteri Sermayesi
Eğitim düzeyi
Markalar
Mesleki yetenek
Müşteriler
İş ile ilgili bilgi ve tecrübe
Müşteri sadakati
Mesleki değerlendirmeler
Müşteri listeleri
İş ile ilgili yetkinlik
Dağıtım kanalları
Girişimcilik ruhu, yenilikçilik,
İşletmeler arası işbirliği
sorumluluk almak
Lisans anlaşmaları
Değişime açık olmak
Franchising anlaşmaları
Yapısal Sermaye
Entelektüel Varlıklar
Altyapı Varlıkları
Patentler
Yönetim felsefesi
Telif hakları
Örgüt kültürü
Ticari sırlar
Yönetim süreçleri
Tasarım hakları
Bilgi sistemleri
Ticari markalar
Finansal ilişkiler
Entelektüel Sermaye Ölçüm
Yöntemleri
 Piyasa Değeri/Defter Değeri Yöntemi
 Balanced Scorecard Yöntemi
 Tobin Q Yöntemi
 Skandia Yöntemi
 Entelektüel Sermaye Endeksi Yöntemi
Entelektüel Sermayenin
Raporlanması
 Geleneksel muhasebe sistemi içerisinde entelektüel
sermaye unsurlarının ölçülmesi ve finansal tablolarda
düzenli olarak raporlanması mevcut uygulamalar
açısından mümkün olmamaktadır.
 Perrin'nin, İngiltere’de 51 işletme üzerinde yaptığı
araştırmaya göre bu işletmelerin gelirlerinin % 56’sı
entelektüel sermaye tarafından elde
edilmektedir. Bu sebepten işletmeler, hangi
entelektüel sermaye ile hangi gelirin elde edildiğini
bilmeleri gerekir.
Entelektüel Sermayenin
Raporlanması
 Entelektüel sermayenin işletme dışı ilgililere
sunulması, 1990’lı yıllarda bazı işletmelerin yıllık
raporlarında başlamıştır.
 Bu işletmelerden bazıları,
 İsveç sigorta işletmesi olan Skandia,
 Danimarka işletmesi Rambøll ve Dow Chemical
Company’dır.
Entelektüel Sermayenin
Raporlanma Yöntemleri
 Finansal tablo yaklaşımı (bilançoda maddi olmayan
varlık olarak raporlanması yaklaşımı-artış yaklaşımı)
 Ek tablo yaklaşımı (bağımsız raporlama yaklaşımıdevrim yaklaşımı)
 Karma yaklaşım (melez yaklaşım)
Entelektüel Sermayenin
Raporlanması
 Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
Açısından Raporlama
 Amerikan Muhasebe Uygulamaları Açısından
Raporlama
 Avrupa Birliği Muhasebe Uygulamaları Açısından
Raporlama
 Entelektüel Sermaye Raporları
Entelektüel Sermaye Raporları
 Entelektüel sermaye raporları (tabloları), işletmenin
bilgi yönetimini destekler ve yönetim çalışmalarının
bir parçasıdır.
 Ayrıca bu raporlar, işletmeye değer katan değerleri
gösteren stratejik bir araçtır.
 Böylece işletmeye geleceğe dönük bir bilgi sağlar.
Entelektüel sermaye raporlarının oluşturulmasında
sadece finansal veriler kullanılmaz.
 Finansal verilerin yanında finansal olmayan kalitatif
veriler de hesaplamada dikkate alınmaktadır.
Sonuç ve Öneri
 Entelektüel sermayenin geleneksel raporlama
anlayışında olmaması, işletmelerin gerçeğe uygun
değerlerinin gösterilmemesine neden olmaktadır.
 Mevcut uygulamalar, entelektüel sermaye sonucunda
oluşan değeri, ancak işletme alım-satımlarında
finansal tablolarda raporlanmasına izin vermektedir.
 Bu anlayışın temelinde ise, entelektüel sermayenin
güvenilir olarak ölçümü ve sunumundaki
endişeler yatmaktadır.
Sonuç ve Öneri
 Bu endişelerin giderilmesi için muhasebe
standartlarını düzenleyen kurumların en güvenilir
sonuçları veren yöntemleri belirlemeleri ve
bununla ilgili rehberlerin yayınlanması
gerekmektedir.
 Seri: VIII, No: 45 “Sermaye Piyasasında Uluslararası
Değerleme Standartları Hakkında Tebliğ”
Sonuç ve Öneri
 Entelektüel sermayenin finansal tablolarda
sunumunun yapılabilir olması halinde, entelektüel
sermayeden kaynaklanan değerleme farkları gelir
tablosu ile ilişkilendirilmeyip, özkaynak grubu
içinde izlenmesi finansal tabloların güvenilirliği
açısından daha doğru olacaktır.
Sonuç ve Öneri
 Finansal tablolarda maddi olmayan duran varlıklar ve
şerefiye kavramlarını ayrı ayrı sunulması yerine,
“entelektüel sermaye varlıkları” başlığıyla tek bir
kalemin sunulması ve maddi olmayan varlıklar ile
şerefiyenin ve diğer entelektüel sermaye varlıklarının
bu kalem altında raporlanması daha doğru olacaktır.
TEŞEKKÜRLER…