Transcript Slide 1


ДЭМБ- 3 сая хүн нас барж байна.

Агаарын бохирдлын улмаас амьсгалын замын өвчлөл нэмэгдэж
байна.

Хотын агаарын бохирдлыг зэрэглэл 2004 он
P индексээр P=3,78 “ бохирдол эхлэх”
гэр хорооллын байршил Р=8-16 “хүчтэй бохирдолттой”

АЗӨ - хүхэрлэг хий (R=0.393, p=0.0001)
АЗӨ - азотын давхар исэл (R=0.188, p=0.0001) шууд дунд

Óëààíáààòàð õîòûí àãààðûí áîõèðäëын хүний эрүүл мэндэд
үзүүлэх нөлөөлөл, х¿í àìûí дунд тохиолдох амьсгалын
замын ºâ÷ëºë, íàñ áàðàëò, àãààðûí áîõèðäолтын харилцан
хамаарлыг тогтооход судалгааны ажлын зорилго оршино.
Зорилт:
1.
Óлаанбаатар õîòûí агаарын бохирдлын
сүүлийн 5 жилээр судлан тогтоох.
2.
түвшинг
Улаанбаатар хотын х¿í àìûí дунд тохиолдох
амьсгалын замын ºâ÷ëºë, íàñ áàðàëò,
àãààðûí
áîõèðäолтын харилцан хамаарлыг тогтоох.

Ñóäàëãààíû ажлын àðãà ç¿é: Ñóäàëãààã дискриптив
ñóäàëãààíû àðãààð ÿâóóëав.Улаанбаатар хотын 20042008 онд хүн амын дунд (10000 хүн амд) тохиолдсон
амьсгалын замын өвчлөллийн тоон үзүүлэлтүүд, 20042008 оны агаарын түгээмэл бохирдуулагчид хүхэрлэг
хий, азотын давхар исэл, том ширхэглэгт, нарийн
ширхэглэгт тоосонцор болон цаг уурын
хэмжилтүүдийн тоон мэдээллүүдийг тус тус ашиглан
ìýäýýëэлд ñòàòèñòèêèéí áîëîâñðóóëàëòûã SPSS-11.5
ïðîãðàìûã àøèãëàí òîõèðîõ ïàðàìåòðèéí áîëîí ïàðàìåòðèéí áóñ
òåñò¿¿äýýð ºâ÷ëºë áîëîí áîõèðäëûí õàìààðëûã òîãòîîлоо.
Øààðäàãäàõ ïàðàìåòðèéí áîëîí ïàðàìåòðèéí áóñ
òåñò¿¿ä:Дундаж, давтамж, стандарт хазайлт,стандарт
алдаа, итгэлцлийн хязгаар, Т-критер, Ïèðñîíû êîððåëÿöè,
Kolmogorom Smirnove-èéí òåñò, Îëîí õ¿÷èí ç¿éëèéí
ðåãðåññèéí øóãàìàí õàìààðëûí òýãøèòãýë.
№
Үзүүлэлт
1
Агаарын бохирдуулагч
а
Хүхэрлэг хий, азотын
давхар исэл
Хугацаа
Тоо хэмжээ
2004
1391
2005
1050
2006
1363
2007
1127
Цаг уур, орчны
2008
1176
шинжилгээний
Нийт 6107
б
Мэдээллийн эх сурвалж
Том болон нарийн ширхэглэгт
2007
550,
тоосонцор
2008
589,
газар
Нийт 1139
2
Эрүүл мэндийн үзүүлэлт
а
Амьсгалын замын өвчлөл
2004
16579
2005
37840
2006
37842
2007
41322
2008
56313
Нийт 189896
б
Амьсгалын замын
өвчлөлийн нас баралт
2004
196
2005
165
2006
171
2007
193
2008
194
Нийт 919
Загийн газрын
хэрэгжүүлэгч
агентлаг эрүүл
мэндийн газар
40.00
Хүхэрлэг хий, азотын давхар исэлийн сар
бүрийн дундаж агууламж, агаарын
темпратурын сар бүрийн үзүүлэлт
( Улаанбаатар, 2004-2008 он)
36.23
35.00
29.85
28.81
агууламж мкг/м3
28.88
25.00
20.00
15.00
12.68
12.74
13.11
14.07
40
30
20
10
12.02
0
10.00
градус
агууламж мкг/м3
30.00
33.38
-10
5.00
-20
0.00
2004 он 2005 он 2006 он 2007 он 2008 он
SO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
-30
SO2 мкг/м3
t 0C
NO2 мкг/м3
Хүхэрлэг хийн сар бүрийн дундаж,
сүүлийн 5 жил, харуулын цэг тус бүрээр
(Улаанбаатар, 2004-2008 он )
хүхэрлэг хийн дундаж агууламж мкг/м3
хүхэрлэг хийн жилийн дундаж мкг/м3
Хүхрэлэг хийн жилийн дундаж, сүүлийн
5 жил, оноор (харуулын цэг тус бүрээр,
2004-2008)
35.00
30.00
25.00
20.00
15.00
10.00
50.00
45.00
40.00
35.00
30.00
25.00
20.00
15.00
10.00
5.00
5.00
0.00
0.00
2004
2005
2006
2007
2008
Хан-Уул дүүрэг харуулын 1-р цэг
Баянгол дүүрэг харуулын 2-р цэг
Сонгинохайрхан дүүрэг харуулын 3-р цэг
Баянзүрх дүүрэг харуулын 4-р цэг
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
сар
Хан-Уул дүүрэг харуулын 1-р цэг
Баянгол дүүрэг харуулын 2-р цэг
Сонгинохайрхан дүүрэг харуулын 3-р цэг
Баянзүрх дүүрэг харуулын 4-р цэг
Азотын давхар ислийн сүүлийн 5 жилийн дундаж агууламж, сараар
(харуулын цэг тус бүрээр, 2004-2008 он )
(харуулын цэг тус бүрээр, 2004-2008 он )
60.00
60.00
50.00
50.00
40.00
40.00
агууламж мкг/м3
агууламж (NO2 мкг/м3)
Азотын давхар ислийн сүүлийн 5 жилийн дундаж агууламж, сараар
30.00
20.00
30.00
20.00
10.00
10.00
0.00
0.00
2004
2005
2006
2007
Хан-Уул дүүрэг харуулын 1-р цэг
Баянгол дүүрэг харуулын 2-р цэг
Сонгинохайрхан дүүрэг харуулын 3-р цэг
Баянзүрх дүүрэг харуулын 4-р цэг
2008
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
Хан-Уул дүүрэг харуулын 1-р цэг
Баянгол дүүрэг харуулын 2-р цэг
Сонгинохайрхан дүүрэг харуулын 3-р цэг
Баянзүрх дүүрэг харуулын 4-р цэг
Хүлцэх агууламж мкг/м3
сар
Том ширхэглэгт болон нарийн ширхэглэгт тоосонцорын сарын дундаж
Том ширхэглэгт тоосонцор (PM10), нарийн ширхэглэгт тоосонцор (PM2.5)-ын
сары дундаж, агаарын темпратур
(2007-2008 он)
( Улаанбаатар, 2007-2008 он)
200
200
180
дундаж агууламж мкг/м3
160
120
100
80
60
150
100
50
40
20
сар
PM 2.5 мкг/м3
-50
PM 10 мкг/м3
хүлцэх агууламж , PM 2.5 мкг/м3
хүлцэх агууламж, PM 10 мкг/м3
PM 2.5 мкг/м3
PM 10 мкг/м3
t 0C
сар
12
11
10
9 10 11 12
9
8
8
7
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
0
1
0
гадус
агууламж мкг/м3
140
Хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн сарын
дундаж, 10000 хүн ам дахь амьсгалын замын
өвчлөл сараар (УБ,2004-2008)
Хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн жилийн
дундаж, 10000 хүн ам дахь амьсгалын замын
өвчлөл, жилээр (УБ, 2004-2008)
60.00
50.00
45.00
50.00
40.00
40.00
35.00
30.00
30.00
25.00
20.00
20.00
15.00
10.00
10.00
5.00
0.00
0.00
2004 он 2005 он
2006 он 2007 он 2008 он
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
сар
SO2 мкг/м3
SO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
10000 хүн ам дах нийт амьсгалын замын өвчлөл
10000 хүн ам дах нийт амьсгалын замын өвчлөл
Том болон нарийн ширхэглэгт тоосонцорын
сарын дундаж агууламж, 10000 хүн ам дахь
АЗӨ (УБ, 2007-2008)
Агаарын темпратур, 10000 хүн ам дахь АЗӨ
сараар (УБ, 2004-2008)
200
60.00
180
50.00
10000 хүн ам дах өвчлөл
160
140
120
100
80
60
40.00
30.00
20.00
10.00
-20.00
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 сар
-30.00
PM 2.5 мкг/м3
PM 10 мкг/м3
10000 хүн ам дах нийт амьсгалын замын өвчлөл
10000 хүн ам дах нийт амьсгалын замын
өвчлөл
t 0C
Сар
-10.00
20
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0.00
40
R10000 хүн
SO2 мкг/м3
коэффицент ам дахь АЗӨ
Үзүүлэлт
10000 хүн
ам дахь АЗӨ
NO2 мкг/м3
T 0С
PM2.5 мкг/м3 PM10 мкг/м3
R
0.39
0.33
-0.47
0.40
0.32
P
0.00
0.01
0.00
0.07
0.15
R
0.47
-0.91
0.89
0.88
P
0.00
0.00
0.00
0.00
R
-0.41
0.38
0.11
P
0.00
0.08
0.65
R
-0.87
-0.76
P
0.00
0.00
SO2 мкг/м
3
NO2 мкг/м
3
T С
0
R
0.92
P
0.00
PM2.5 мкг/м
3
R
PM10 мкг/м
3
P
Хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн жилийн
дундаж, зарим АЗӨ-ний 10000 хүн ам дахь
тохиолдол (УБ.2004-2008)
Хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн сарын
дундаж, зарим АЗӨ-ний 10000 хүн ам дахь
тохиолдол (УБ, 2004-2008)
40.00
40
35.00
35
30.00
30
25
25.00
20
20.00
15
15.00
10
10.00
5
5.00
0
1
0.00
2004
2005
2006
2007
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 Сар
2008
SO2 мкг/м3
SO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
Амьсгалын дээд замын өвчлөл J00-J06
Амьсгалын дээд замын өвчлөл J00-J06
Амьсгалын доод замын өвчлөл J10-J11
Амьсгалын доод замын өвчлөл J10-J11
Пневмони J12-J18
архаг бронхит J40-42
Пневмони J12-J18
архаг бронхит J40-42
Амьсгалын замын өвчлөл, хүхэрлэг хий, азотын давхар
исэл, том болон нарийн ширхэглэгт тоосонцорын
регрессийн коэффицентийн үзүүлэлт
Үзүүлэлт
R
Регрессийн
коэффициент
р
Амьсгалын замын нийт
өвчлөл
0.73
53,7
0,005
Амьсгалын дээд
замын өвчлөл
0.69
48,1
0,005
81,8
0,001
Амьсгалын доод
замын өвчлөл
0.90
Пневмони
0.82
67,7
0,005
Бронхит
0.67
44,7
0,05
Хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн сарын
дундаж, 10000 хүн ам дахь АЗӨ-ний нас
баралт сараар (УБ, 2004-2008)
Хүхэрлэг хий азотын давхар ислийн
жилийн дундаж, 10000 хүн ам дахь
АЗӨ-ний нас баралт (УБ,2004-2008)
40
40.00
35
35.00
30
30.00
25
25.00
20
20.00
15
15.00
10
10.00
5.00
5
0.00
0
2004 он 2005 он
2006 он 2007 он 2008 он
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 vv
SO2 мкг/м3
SO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
10000 хүн ам дах нийт нас баралт
10000 хүн ам дах АЗӨ-ний нас баралт
10000 хүн
Rам дахь
SO2 мкг/м3
коэффицент АЗӨ-ний нас
баралт
Үзүүлэлт
10000 хүн
ам дахь
АЗӨ-ний нас
баралт
SO2 мкг/м3
NO2 мкг/м3
T С
0
PM2.5
мкг/м3
PM10 мкг/м
3
R
NO2 мкг/м3
PM2.5
мкг/м3
T 0С
PM10 мкг/м3
0.14
0.04
-0.15
0.67
0.67
0.27
0.78
0.25
0.00
0.00
R
0.47
-0.91
0.89
0.88
P
0.00
0.00
0.00
0.00
R
-0.41
0.38
0.11
P
0.00
0.08
0.65
R
-0.87
-0.76
P
0.00
0.00
P
R
0.92
P
0.00
R
P
.
1.
2.
3.
4.
Сүүлийн 5 жилд УБ хотын агаарын бохирдрол жил ирэх
тутам нэмэгдэж байна.
Хүхэрлэг хийн агууламж хүйтний улиралд
нэмэгдэн,
стандарт хэмжээнээс ихэсч байна. Азотын давхар ислийн
агууламж өвөл, хаврын улиралд нэмэгдэж байгаа
ба
Баянгол дүүрэгт стандарт хэмжээнээс ихэсч байна.
Баянгол дүүрэг дэх харуулын 2 ба Баянзүрх дүүрэг дэх
харуулын 4-р цэгүүд нь хамгийн их бохирдолттой байна.
Харин сүүлийн жилүүдэд Сонгинохайрхан дүүргийн
харуулын 3-р цэгт бохирдол эрчимтэй нэмэгдэж байна.
Хүхэрлэг хий, азотын давхар ислийн агууламж ихсэхэд
хүн амын дундах амьсгалын замын өвчлөл нэмэгдэж
байна.
5.
6.
7.
Улаанбаатар хотын агаарыг бохирдуулах талбайн болон
хөдөлгөөнт бохирдуулагчийн нам эх үүсвэрт гэр, ердийн
халаалттай орон сууцны гэр хорооллын 190 мянга орчим
цэгүүд, нам даралтын уурын зуухнууд 110 мянга орчим,
дотоод шаталттай тээврийн хэрэгслүүд орж байна.
Улаанбаатар хотын агаарыг бохирдуулах хүхэрлэг хий,
азотын давхар исэл, нарийн ширхэглэгт тоосонцортой
PM2.5, том ширхэглэгт тоосонцортой PM10 тоосонцорын
хэмжээ MNS 4585:2007-д заасан хэмжээнээс галлагаа,
бохирдол ихсэх саруудад хэтэрч байгаа нь эдгээр
бохирдуулагчаас хүн амын эрүүл мэндэд үзүүлэх
эрсдлийг нэмэгдүүлж байна.
Улаанбаатар хотын агаарыг бохирдуулагч хаягдлууд хүн
амын амьсгалын замын өвчлөл, нас баралттай үзүүлэлт тус
бүрээр
хамааралтай болох нь статистик дүн
шинжилгээгээр тогтоогдлоо.




Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах, цаашид
хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар зөвлөмж болгох нь.
а. Хот төлөвлөлт, байгуулалт, ашиглалтыг эрүүл ахуй-экологийн
шаардлагад нийцүүлэх биелэлтэнд нь тавих хяналтыг
сайжруулах;
б. Хагас кокосжуулсан нүүрсний жижиг үйлдвэрүүдийг 8-9
ширхэгийг Улаанбаатар хотод гэр хороололын дэвсгэр нутагт
байгуулах (төсөл нь бэлэн болсон санхүүжилтэнд 8 тэр бум
төгрөг хэрэгтэй);
в. Автомашин, дотоод шаталттай бүх хөдөлгүүр, агаарт утаа
хаягдал гаргадаг бүх эх үүсвэрүүд (ДЦС, нам даралтын
халаалтын зуух, үйлдвэрийн газрууд, гэр, ердийн халаалттай
орон сууцны зуух, пийшингүүд, автомашины утааны яндан
зэрэг)-ээс агаарт гарах хаягдлын зөвшөөрөх хэмжээний улсын
стандартыг тогтоож мөрдүүлэх, дүрэм, стандарт, гэрээ, хэлцэл
зэрэг хууль эрх зүйн актуудыг хэрэгжүүлэх, тэдгээрийг
шинэчлэх, сайжруулах арга хэмжээ авч ажиллах шаардлагатай
байна.



г. Агаарт стандартаас хэтрүүлсэн хаягдал бохирдуулах бодис
гаргадаг эх үүсвэрүүд ялангуяа хөдөлгүүр нь муудаж утаа их гаргадаг
авто машинуудыг техникийн оношлогоо, шинжилгээнд оруулж
засвар, тоноглолын үйлчилгээ хийлгэх цэгүүдэд хамруулах,
Улаанбаатар хотод автомашины утааны оношлогоо хийх цэг 2ш, утаа
гаргах хөдөлгүүрийг засварлах, техникийн үйлчилгээний цэг 10-15ыг шинээр байгуулах. Ийм оношлогоо, үйлчилгээ хийлгэсэн
баталгаатай авто машинуудыг хотын гудамжны хөдөлгөөнд оруулдаг
техник хяналт, шинжилгээний зохион байгуулалтын арга хэмжээг
яаралтай авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна;
д. Улаанбаатар хотын агаарын тоосжилт утааны хэмжээг багасгахын
тулд чанартай түлш, шатахуун хэрэглэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр
түүхий нүүрс түлдэг гэр хороололын бүх айл өрх, нам даралтын
халаалтын зуухнуудад хагас кокосжуулсан нүүрс түлэх, А80, А76
маркийн этилжсэн хар тугалаг ихтэй бензин хэрэглэх автомашины
тоог багасгах арга хэмжээг бодлогоор хэрэгжүүлэх,
автомашинуудаас ялгарах утааг шүүх төхөөрөмж тавих ажлыг зохион
байгуулах;
е. Улаанбаатар хотод мэрэгжлийн байгуулага, мэрэгжилтнүүдийн
оролцоотойгоор хотод өвлийн улиралд эсрэг циклоны урсгал,
температурын урвуу тонгорол үргэлжлэх үед хотын агаарт үүссэн
бохирдлыг сарниулах байгууламжийг ашиглах, цаг уур, техникийн
төхөөрөмж байгууламжийг (нарны концентратор) ашиглах арга
хэмжээг хэрэгжүүлэх;



ё. Нийслэл хотын засаг дарга бөгөөд захирагчийн
шийдвэр гаргуулж байгуулага, аж ахуйн нэгж бүр
орчноо тохижуулах агаар, хөрсний бохирдлыг
бууруулах иж бүрэн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх
шийдвэр гаргуулж түүний хэрэгжилтийг хангаагүй
байгуулагын санхүүжилттэй тооцдог механизмыг
бий болгох;
ж. ДЦС-ын үнс, утаа цэвэрлэх тоног төхөөрөмжийн
АҮК-ийг сайжруулах техник технологи, экологиэрүүл ахуй-стандартын хяналтыг сайжруулах арга
хэмжээг зохион байгуулах;
з. Нийслэл хотын албан байгуулага, орон сууц, айл
өрх, хороодын гудамж талбайд ил задгай хог
хаягдал асгаж орчны нутаг дэвсгэр, ус, хөрс, агаар
орчныг бохирдуулдаг зөрчлийг арилгуулах, орчноо
тохижуулах зүлэг, мод тарих, гэрэлтүүлэг,
чимэглэл, талбайг засах, тохижуулах зэрэг ажлыг
нэгж иргэд бүрт хариуцуулж биелэлтэнд нь тавих
хяналтыг чангатгах;




и. Орчноо тохижуулж бохирдлоо бууруулсан аж ахуйн
нэгж байгуулага, дүүрэг, хороод, айл өрх, иргэнийг
шалгаруулан урамшуулж нийтэд сурталчилж муу
ажилсан бусад объект, нэгж иргэнийг сайжруулсан арга
хэмжээний шалгуур үзүүлэлтээр дүгнэж, шаардлага
хангуулах арга хэмжээг зохион байгуулах;
к. Орчны болон агаарын бохирдол, экологи-эрүүл
мэндийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээний
талаар мэдээлэл, сургалт, сурталчилгааг иргэд, хамт
олон, удирдлага, мэрэгжлийн байгууллагуудын дунд
явуулж тэдгээрийн хамтын ажиллагааг сайжруулах;
л. Агаар орчны бохирдлыг хянаж, танадах ажиллагааг
сайжруулах салбар, байгуулага хоорондын одоогийн
болон цаашдын хамтын үйл ажиллагааг сайжруулах;
м. Агаар орчны бохирдлыг хянах танадах, сэргийлэх,
бууруулахтай холбогдож гарсан Монгол улсын болон
олон улсын хууль, дүрэм, стандарт, гэрээ, хэлцэл зэрэг
хууль эрх зүйн актуудыг хэрэгжүүлэх, тэдгээрийг
шинэчлэх, сайжруулах арга хэмжээ авч ажиллах
шаардлагатай байна