Transcript 13-Sınıfın Fiziki Ortamının Düzenlenmesi

Sınıfta Fiziksel Ortamın
Düzenlenmesi
•
•
•
•
•
Fiziksel ortamın düzenlenmesinde
sınıfın genel görünüş ve düzeni,
sınıfın yoğunluğu,
öğretim materyal ve araçlarının yeri ve düzeni,
sıraların yerleşim biçimi olmak üzere dört temel
unsurdan söz edilebilir.
Sınıfın genel görünüş ve düzeni
• Çekici ve iyi düzenlenmiş bir sınıf öğrencilerin
öğrenmeye karşı olumlu tutum geliştirmelerine, başarılı
olmalarına ve kendilerine güvenmelerine yardımcı olur.
• Sınıfın büyüklüğü öğrenci sayısına uygun olmalı,
öğrenciye koşabileceği, eşyalarını koyabileceği, etkinlik
yapabileceği boş alan bırakılmalıdır.
• Bu alanlar öğretmenin de öğrenciler arasında rahat
dolaşabilmesini ve ilgilemesini kolaylaştırır.
• Sınıf görme ve okumanın rahatça yapılabileceği kadar
aydınlık olmalıdır.
• Işık tahtayı ve öğrencilerin okuyup yazdıkları materyalleri
parlatmamalı, öğrencilerin gözünü rahatsız etmemelidir.
Doğal ışıktan yararlanılmalıdır.
• Sınıf, öğrencilerin formalarıyla üşümeden rahatça
oturabilecekleri bir ısıda olmalıdır.
• Çok soğuk ve sıcak bir sınıf öğrencilerin dikkatlerinin
dağılmasına, uykularının gelmesine ve hasta olmalarına
neden olur.
• Sınıfın duvarları boyalı ve temiz olmalıdır.
• Sınıf temiz olmalıdır.
• Sınıflar kalabalık olduğu için sınıf çok çabuk kirlenir ve
eşyalar tozlanır.
• Fiziksel kirliliğin yanı sıra sınıfta hava kirliliği de önemli
bir problemdir. Bu sebeple her teneffüs sınıflar
havalandırılmalı, öğrencilere sınıfı temiz tutmaları
öğretilmeli, öğrencilere sırayla sınıfı temizleme görevi
verilmelidir.
Sınıfın yoğunluğu
• Sınıfın yoğunluğu, sınıfın alan olarak büyüklüğü ve
öğrenci sayısına bağlıdır.
• Sınıfta öğrenci sayısı az olsa da, sınıf alanının küçük
olması sorun yaratabilir.
• Öğrencilerin sıkışık oturmaları, yer paylaşımından doğan
olumsuz davranışlara neden olabilir.
• Sınıftaki öğrenci sayısı ise öğretmenin performansını,
her bir öğrenciye ayırdığı süreyi, dolayısıyla öğrencilerin
akademik başarısını etkiler.
• Öğrencilerin akademik başarısını 40 ve üzeri öğrenci
bulunan sınıflar olumsuz, 18 ve daha az sayıda öğrenci
bulunan sınıflar ise olumlu yönde etkilemektedir.
• Kalabalık sınıflarda öğretmenin ilgisi daha fazla
öğrenciye dağıldığı için öğrencilerin kontrolü güçleşir.
• Öğretmen tüm öğrencileri tanıyamaz ve ilgilenemez.
• Bu durumda, öğretmenden ilgi görmeyen öğrenciler
dikkat çekmek için olumsuz davranışlar sergileyebilir.
Öğretim materyal ve araçları
• Sınıftaki öğretim materyal ve araçlarının seçiminde
çekici, güzel ve işlevsel olanlar tercih edilmelidir.
• Sınıftaki mefruşat çocuğun gelişim çağına uygun
olmalıdır.
• Çocuklar bunları fizyolojileri bozulmadan
kullanabilmelidirler.
• Tahta, yansı perdesi, televizyon gibi araçlar çocukların
rahatlıkla görebileceği ve kullanabileceği yerlere
yerleştirilmelidir.
• Sınıfın ortak kullanımına sunulan çöp kovası vb. eşyalar
çocuklar tarafından rahatça ve kimseyi rahatsız etmeden
alabilecekleri ve kullanabilecekleri yerlere konulmalıdır.
• Sınıfta öğretim araç ve materyalin rahatça
kullanılabilmesi için sınıfın altyapısın doğru tasarlanması
gerekir. Prizler elektrikli, aletler vb.
• Sınıfta yer alan panolar, resimler, şekiller vb. sınıfta
yapılan öğretimin aynasıdır.
• Bunlara öğretim hedeflerine uygun materyaller asılması,
öğrenci çalışmalarına yer verilmesi, öğrencilerin
motivasyonunu artırır.
Sıraların düzeni
• Sınıfta sıraların düzenleniş biçimiyle
öğrencilerin motivasyonu, derse katılımı,
öğrencilerin birbiriyle etkileşimi arasında
ilişki vardır.
Sıra düzeni biçimleri
1. Sıra ve sütün biçiminde düzenleme:
• sıralar iki veya üç sütun halinde arka arkaya dizilir.
• Bu düzenleme sınıftaki alanın en verimli biçimde
kullanılmasına olanak sağlar.
• Sınıfın küçük öğrenci sayısının fazla olduğu sınıflarda en
uygun yerleşim biçimidir.
• Diğer yandan bu düzenlemede öğrenciler yakın olduğu
için, alanlarında etkileşim fazla olur. Bu da olumsuz
davranışlara sebebiyet verir.
• Sıra ve sütun biçimde düzenlenen sınıflarda en uygun
öğretim yöntemi anlatım ve gösterimdir.
2. Sıraları gruplanarak düzenlenmesi:
• bu yaklaşımda sıraların dördü ya da altısı bir araya
getirilerek gruplanır.
• Bu yerleşim biçimi işbirliğine dayalı öğretim, tartışma ve
diğer küçük grupla öğretim yöntemleri için uygundur.
3. Daire ve U biçiminde düzenleme:
• Bu düzenlemede öğrenciler tümü birbirleriyle yüz yüze
iletişim kurabilirler. Öğretmen de öğrencilerle daha kolay
göz teması kurabilir. Bu düzenlemede grupla tartışmak,
grupla problem çözmek, anlatım ve gösterim
yöntemlerini kullanmak mümkündür.
• Bu düzen öğrencilerin derse katımlını artırmaktadır.
Diğer yandan bu düzeni kalabalık sınıflarda uygulamak
güçtür.
• Özetle düzenleme biçiminin, kendine özgü olumlu ve
olumsuz yönleri vardır. Bu sebeple okullarda kolay
taşınabilir, birleştikleri zaman uyumlu olacak sıralar
kullanılmalıdır.
Sıraların düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken
hususlar
• 1. Sıraların etrafında öğrenciye koşabileceği, eşyalarını
koyabileceği, etkinlik yapabileceği, arkadaşlarını rahatsız
etmeden çalışabileceği boş alan bırakılmalıdır
• 2. Sıralar sınıfta uygulanan öğretim yöntem ve
tekniklerine uygun olarak düzenlenmelidir.
3. Sıralar öğretmenin eylem sınırları içinde olmalıdır.
• Araştırmalar öğretmenin kendisine yakın öğrencilerden
başlayarak, arka sıradaki sıraların ortasında oturan
öğrencileri kapsayacak biçimde bir üçgen alanda etkin
olduğunu göstermektedir.
• Bu alan eylem sınırı olarak adlandırılır.
4. Sıralar öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci etkileşimi
göz önünde bulundurularak düzenlenmelidir.
• Öğretmen-öğrenci etkileşimini artırmak için öğrencilerin
öğretmenle yüz yüze gelmeleri ve göz teması
kurmasının sağlanması gerekir.
5. Sıralar öğrencilerin sınıfta bulunan uyarıcıları
görebilecekleri şekilde düzenlenmelidir.
• Arada hiçbir engel olmamalıdır.
• 6. Sıralar öğrencilerin sınıfın ortak kullanımına sunulan
çöp kovası vb. eşyalara rahatça ve kimseyi rahatsız
etmeden ulaşabilecekleri şekle düzenlenmelidir.
Öğrencilerin sıralara yerleştirilmesi
• Sıraların yerleşirimle biçiminin yanı sıra, öğrencilerin bu
sıralara nasıl oturtulacağı da önem taşır.
• Genellikle öğretmenler boy uzunluğunu ölçüt alarak kısa
boylu öğrencileri ön sıralara uzun boylu öğrencileri arka
sıralara oturturlar.
• Bu kısa boylu öğrencilerin görüşlerini engellenmemsi
açısından önemlidir.
• Ancak bu durum, uzun boylu ve erken gelişen
öğrencilerin genellikle öğretmenin eylem sınırının
dışında kalmalarına ve öğretim etkinliklerinden yeterince
yararlanamamalarına neden olabilir.
• Bu sebeple kalabalık sınıflarda, öğrencilerin yerlerinin
dönüşümlü olarak değiştirilmesinde fayda vardır.
• Ortaöğretim okullarında ise öğrencilerin oturma düzeni
öğrencilerin isteğine bırakılmaktadır.
• Genellikle çalışkan, ders dinleme eğiliminde olan
öğrencilerin ön sıralara, tembel ders dinlemek
istemeyenlerin ise arkada sıralara oturdukları
gözlenmektedir.
• Bu durum öğretmenin arka sıralarda oturan öğrencilerle
fazla ilgilenememelerine ve bu da durumu zayıf ve arka
sırada oturmayı tercih eden öğrencilerin giderek daha
başarısız olmalarına ve olumsuz davranış
sergilemelerine neden olmaktadır.
• Sınıfta olumsuz davranışları en aza indirmek ve
başarısız öğrencileri de öğrenme fırsatı tanımak için,
öğrencilerin sıralara yerleştirilmesinde aşağıdakilere
dikkat etmekte fayda vardır.
1. Mümkün olduğunca, zıt özelliklere sahip öğrenciler yan
yana oturtulmalıdır. Örneğin, içe dönük ve dışa dönük,
başarılı ile başarısız vb.
2. öğretmenin eylem sınırları dışında kalan sıralar varsa, bu
sıralarda oturan öğrencilerin belli aralıklarla diğer
öğrencilerle yer değiştirmesine olanak sağlanmalıdır.
• 3. öğretim sürecinde birbirlerini olumsuz yönde etkileyen
öğrenciler varsa yerleri değiştirilmelidir.
• 4. Öğrencilerin yerleri belli aralıklarla, genel ilkele göz
önüne alınarak değiştirilmelidir.
• Böylece her öğrenci sınıftaki tüm öğrencilerle yakın olma
ve etkileşim kurma olanağı bulabilir.
• Bu ise sınıfta alt grupların oluşmasını engelleyebilir.