HEMŞİRELİK SÜRECİ HEMŞİRELİK TANILAMASI

Sümeyye ARSLAN 2012-2013

HEMŞİRELİK SÜRECİ Bireyin;  sağlık ve hastalığa yanıtını

tanılamada,

  bu yanıta

tanı koymada

ve

iyileştirmede

kullanılan profesyonel bir hemşirelik yaklaşımı

Hemşirelik Tanılamasının Amaçları

 Birey hakkında;  temel bilgiyi sağlamak   Bireyin;  normal fonksiyonlarını belirlemek   fonksiyon bozukluğu riskini belirlemek fonksiyon bozukluğunun varlığını/yokluğunu belirlemek  bireyin güçlü yönlerini ve gücünü saptamak Hemşirelik tanısı aşaması için veri elde etme



Tanılama;

 sağlıklı/hasta bireye ait verilerin sistemli ve sürekli toplanması, verilerin doğrulanması ve veriler arasında organizasyonu sağlanması sürecidir 

Veri tabanı;

 Hemşire/diğer sağlık ekibi üyelerinin topladığı (sağlıklı/hasta bireye ait) tüm veriler

Veri toplama ölçüm kriterleri

Hemşire sistemli ve sürekli veri toplar  Bütüncül veri toplama; hasta, ailesi, diğer sağlık ekibi üyeleri ve bireyin çevresini içerir  Öncelikli veri toplama; bireyin var olan acil sağlık durumu veya tahmin edilen gereksinimlerine odaklanmalı

Veri toplama ölçüm kriterleri

 Veri toplamada;  Uygun kanıta dayalı tanılama teknik ve araçları kullanılır  Analitik modeller ve sorun çözme araçları kullanılır  Örüntüleri ve değişiklikleri belirlemek için var olan verileri, bilgi ve durum ile ilişkili bilgileri analiz eder  İlgili verileri geri alınabilir formatta kaydeder



Tıbbi tanılamada amaç;



patolojik duruma ilişkin verilerin toplanması



Hemşire tanılamasında amaç;

 sağlıklı/hasta bireyin

sağlık sorununa yanıtına ilişkin

verilerin toplanması

Tanılama Türleri

 Başlangıç / kabul tanılaması  Odak tanılama  Yeniden tanılama  Acil tanılama

Başlangıç/kabul Tanılaması

Birey sağlık kurumuna gelir gelmez

ilk 24 saat

içinde yapılan tanılamadır

Amaç:

 Sorunu olan

fonksiyonel sağlık örüntüsünü veya yaşam aktivitesini değerlendirmek

,  Sonraki tanılamalara temel oluşturacak verilerle

bireyin sağlık durumunu saptamaktır

 Sorun hakkında

veri tabanı oluşturma

Veri tabanı

hemşirenin: 

Sağlıklı/hasta bireyin;

 sağlık durumu, kendi bakımını yönetebilme becerisi ve hemşirelik bakımına olan gereksinimi konusunda karar vermesini  gerektiğinde hekime veya diğer sağlık ekibi üyelerine yönlendirilmesini  güçlü yönlerinin belirlenmesini, bireye özgü, bütüncül bir bakım planının oluşturulması ve uygulanmasını sağlar

Tanılama Tipleri



Odak Tanılama



Acil Tanılama



Yeniden Tanılama

Odak tanılama



Yeni tanımlanan

bir sorun hakkında daha

kapsamlı veri toplanmasıdır

 İlk tanılamadan

daha dar bir alanı

ve

daha kısa bir zaman

dilimini kapsar  Hemşire daha önce belirlenen bir soruna yönelik veri toplar

Odak tanılama için yardımcı

sorular?

 Ne tür belirtileriniz var?

 Bu belirtiler ne zaman başladı?

 Bu belirtiler başladığında her zamankinden farklı ne yapıyordunuz?

 Belirtilerinizi azaltan veya arttıran faktörler nelerdir?

 Belirtileriniz için herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz?

Yeniden Tanılama

 Bireyin; 

mevcut durumunu daha önceki temel verilerle karşılaştırmak için

 fonksiyonel, işlevlerinde veya yaşam aktivitelerinde herhangi bir değişimi değerlendirmek amacı ile yapılır  Periyodik olarak yapılmalıdır

Acil Tanılama

 Fizyolojik, sosyo kültürel veya bir

kriz varlığında,

psikolojik yaşamı tehdit eden durumu belirlemek amacıyla yapılır 

Zaman

, gerekli uygulamaların başlatılması açısından

önemlidir

 Hastanın tüm sağlık sorunları saptanır,

yaşam kurtarıcı girişimler

, bakım sürecinde

önem ve öncelik sırası

ile uygulanır

Veri Toplamaya Hazırlık

1.

Tanılama önceliklerinin belirlenmesi 2.

Sistematik tanılama yapılması

Tanılama Önceliklerinin Belirlenmesi

Hangi amaçla tanılama yapılıyorsa o konuda

ne tür ve ne kadar veri toplanması

gerektiğine rehberlik eder

Sistematik Tanılama Yapılması

Veri çeşitliliği nedeniyle veri toplama süreci kolaylaştırır  

Hazır formlar Hemşirelik modelleri

bu amaçla kullanılabilir

Veri Toplama Türleri

 Objektif veri  Sübjektif veri

Subjektif (örtülü) veri

veriler Sadece hasta bireyden elde edilebilecek Hasta ifadesi; 

Nefes darlığı çekiyorum



Karnımda ağrı var

Objektif (açık) veri = (Bulgu)

Hasta birey dışındaki kişiler tarafından da görülebilen, işitilebilen, hissedilebilen, gözlenebilen, ölçülebilen veriler  Siyanoz  Kaşeksi  Koltuk değneği ile yürüme

Verilerin Özellikleri

 Amaca uygunluk  Tam kapsamlı veri  Doğru veri  Konu ile ilişkili veri

Veri kaynakları

 En iyi bilgi kaynağı hastanın kendisi  Hekim kayıtları  Diğer sağlık ekibi üyeleri  Laboratuar sonuçları  Fizik muayene  Aile bireyleri  Arkadaşlar  Kayıtlar

Veri toplam yöntemleri



Görüşme



Gözlem



Muayene (fizik muayene)

Görüşme

Organize bir konuşmadır  Başlangıç konuşmasında; 

Hemşire

birey kendini tanıtır, rolünü ve bakım sırasındaki diğer rollerini

açıklar

 Bireyle

terapötik bir bakım ilişkisi

kurar 

Bireyin ilgi ve endişeleri

konusunda bilgi sahip olur

Görüşme

 Başlangıç konuşmasında;  Bireyin

hedeflerini ve sağlık bakım sisteminden beklentilerini

saptar 

Derinlemesine görüşmede

gereken veri toplama aşamasının bölümleri hakkında

ipucu elde eder

Görüşme

 Bireyin

kendi durumunu nasıl algıladığını ve yorumladığını

ifade etmesine yardımcı olur * Görüşme

öncesi hazırlık

yapılmalıdır * Birey hakkında

bilgi + uygun çevre

Görüşme aşamaları



Hazırlık



Giriş



Uygulama



Sonlandırma

Görüşme aşamaları

Hazırlık

  Hemşire hasta ile ilgili

bilgileri okuyarak

görüşmeye hazırlanmalı

Görüşme ortamı:

  Bireyin

gizliliği

sağlanmalı

Yalnız

   

İstediği bir kişi

varsa görüşmede o da olabilir Karşılıklı-dik bir şekilde oturma

(0,9-1,2m)

Hasta yatıyorsa

45 °’lik açı

ile oturur

Göz hizasında iletişim

 Hasta

ağrısız, rahat, telaşsız

olmalı.

 Görüşme, diğer kişiler tarafından

kesilmemeli

 İyi

ışık

landırılmış,

hava

landırılmış,

sessiz

ortam  Konuşma hizası (göz hizası) hasta ile aynı olmalı  Ne

çok yakın ne çok uzak

oturulmalı  Aynı dil konuşulmuyorsa

çevirmen

kullanılmalı 

Tıbbi terimler kullanılmamalı

Görüşme aşamaları – Giriş

Görüşmenin diğer aşamalarını şekillendirir Hemşire hasta ilişkisini etkiler Bu aşamasının sonunda: Sağlıklı/hasta birey;  hemşiresinin adını bakımından ne beklemesi gerektiğini öğrenmeli ve hemşirelik  hemşirenin bakım konusunda olduğunu ve kendisine bakım vermeye hazır olduğunu hissettirmeli yeterli  bakımın planlanmasında ve bakımın devamlılığının sağlanmasında

kendisinden ne beklenildiğini bilmelidir

 Hemşire iletişimde bireye saygı duymalı , ilgi göstermeli  Sağlık durumu konusundaki endişe ve kaygılarını paylaşma konusunda cesaretlendirmeli  Hemşire bireyin konforunu ve görüşmeye katılma konusundaki yeterliliğini tanılamalıdır  Alınan bilgilerin gizli kalacağı, bu bilgileri kimlerin nerede, nasıl kullanacağı hastaya açıklanmalıdır

Görüşme aşamaları – Uygulama

 Hemşire bu aşamada veri tabanı için gerekli

tüm bilgileri toplar

 Yani hastayla görüşmeyi yapmalı

Görüşmeyi Olumsuz Etkileyen Faktörler

 Şiddetli anksiyete  Ağrı  Kullanılan dil ile ilişkili güçlükler  Konu ile ilgili olumsuz geçmiş deneyimler  Sağlık ekibi üyelerinin gerçekçi olmayan beklentileri

Başarılı Bir Görüşme İçin

    Bireye odaklan İlgilendiğini göster Adı ile hitap et Göz teması kur    Aceleci davranma Kültürel farklılıklara duyarlı ol Kapsamlı, açıklayıcı giriş konuşması yap  Bireyi tanılama süreci hakkında bilgilendir  Gözlemlerini paylaş  Gerektiğinde açıklama yap  Bireyi anladığını göster  Bireyin anlayabileceği kelimeler kullan

 Sessiz kalma ve dokunma tekniklerini kullan  Uygun sorular sor, önerilerde bulun  İletişimi engelleyen yorum ve sorulardan kaçın  Yorum yapma, bireysel düşüncelerini belirtme…

Görüşme aşamaları Sonlandırma Görüşmeyi

 Başarılı bir görüşme dikkatli bir şekilde sonlandırılmalıdır  Görüşmenin sonlandırılacağını bireye bildirin  Görüşme özetleyin  Bireyin yanından ayrılmadan önce bireyin hemşireden ne beklemesi gerektiği konusunda bilgilendirilin

Hemşirelik Öyküsü

Bireyin hastaneye kabulünden hemen sonra

en kısa sürede

alınmalıdır

Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri

 Sosyodemografik özellikler: isim, yaş, cinsiyet, medeni durum, dini inançlar, meslek, eğitim durumu  Sağlık bakım yardımı aramasının nedeni

Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri

 Normal sağlık davranışları, örüntüleri, hemşirelik bakımı ile ilişkili gereksinimleri  Beslenme, karar verme ilgili kültürel özellikleri ve aktivitelerle  Sağlık durumu , beden sistemlerinin fonksiyonları, ağrı derecesi, önceki tıbbi ve cerrahi öyküsü

Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri

 Kullandığı ilaçlar, alerjileri, aşıları, bulaşıcı hastalıkları  Sağlık durumunu nasıl algı ladığı, sağlık hastalığın birey için anlamı, hastalığa yanıtı, baş etme yöntemleri

Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri

 Öykü ( gelişim, aile, çevre, psikolojik)  Birey ve ailesinin;  hemşire ve sağlık ekibi üyelerinden beklentileri  eğitim gereksinimleri, öğrenme yeteneği, öğrenmeye istek durumu

Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri

 Birey ve ailesinin bakıma katılma yeteneği, istek durumu  Bireyin;  daha ileri bir döneme ilişkin yardım isteyip istememe durumu  bireysel kaynakları (güçlü yönleri), yetersizlikleri (zayıf yönleri)  yaralanma riski

Biyografik veri

 Yaş  Adres  Meslek  Çalışma durumu  Medeni durum  Sağlık bakımı kaynakları  Sosyal güvence durumu

Sağlıklı/hasta bireyin beklentileri

 Kalite ölçümünde etken olan faktörlerden birisi

Mevcut hastalıkları - sağlıkla ilgili endişeleri

 Semptomların başlama zamanı  Sürekli / aralıklı olma durumu  Semptomların süresi  Yeri  Yoğunluğu…

Sağlık öyküsü

 Sağlık bakım deneyimleri  Mevcut sağlık alışkanlıkları  Yaralanma / cerrahi girişim  İlaç öyküsü  Yiyecek, lateks, ilaç / temas alerjileri  Alışkanlıkları/yaşam tarzı  Alkol, sigara, kafein alışkanlıkları (süre/sıklık)  Yaşam aktivitelerinin tanımlanması

Aile öyküsü

 Bireye yakın ve kan bağı olan kişiler hakkında veri toplanır  Genetik/ailesel hastalık?

 Aile yapısı  Aile içi iletişim

Çevre öyküsü

 Bireyin aile ortamı  Yaşadığı çevre  Çalışma çevresi  Çalışma çevresinde kimyasallara maruz kalma durumu  Yaşadığı çevrede suç oranı  Bireye yardımcı mevcut kaynaklar

Psikososyal öyküsü

 Birey ve ailesini stres durumu  Stresle baş etme yöntemleri  Kayıp/Yas süreci yaşama durumu?

Spiritüel Sağlık

 Bireyin yaşam hakkındaki inançları  İnançlarına rehberlik eden kaynakları  Dini uygulamaları/ritüelleri

Sistemlere özgü veri toplama

 Her bir beden sisteminin normal işlevi

Öykü bulgularının kaydedilmesi

  Açık ve anlaşılır bir terminoloji ile yazılmalıdır Standart formlar işleri kolaylaştırır  EKS

Fizik Muayene

    Bireyin durumunun daha iyi tanımlanabilmesi için objektif verilerin değerlendirilmesidir Bakımın planlanmasına katkı sağlar Öykü ile elde edilen verilerin doğrulanmasını, yeni veriler elde edilmesini sağlar Fonksiyonel yeterliliği gösterir

Fizik Muayene

 Hemşirelerin yaptığı fizik muayenenin amacı:    Sağlıklı/hasta bireyin sağlık durumunun değerlendirilmesi Sağlıklı/hasta bireyin sağlık sorununun belirlenmesi Hemşirelik girişimleri için veri tabanı oluşturma

Fizik Muayene

  Baştan ayağa muayene 4 yöntem: inspeksiyon, palpasyon, perküsyon, oskültasyon

Gözlem

 Birey ile karşılaşıldığı anda gözlem başlar  Görme, bakma, izleme, inceleme, gözden geçirme, muayene etmeyi içerir

Gözlem ile neler bakılır?

    Bireyin mevcut durumu konusundaki yanıtları (fiziksel emosyonel) nelerdir?

Birey var olana sorunu ile ilişkili bakımını yönetebiliyor mu?

Bireyin yakın çevre elemanları (tedavide kullanılan araç gereçler) nelerdir?

Bireyin geniş çevre elemanları (hastane-toplum) nelerdir?

Görme

       Üzüntülü görünme Kaş çatma Vücudun belli bir bölümünü tutma Oturma biçimi Yatma biçimi Vücut görünümü (BKİ) Normal olmayan hareketler   Giyim Sözel olmayan davranışlar

Koklama

 Vücut kokusu, nefesin kokması

Duyma

 Bireyin konuştukları kendisine teyit ettirilir  Ayrıca hemşire bireyi dinlediğini teyit etmelidir

Dokunma

   Tanılama ve terapötik iletişimi başlatmak için önemlidir İlk ek sıkışma (cilt sıcaklığı, nemi ,bireyin gücü) İlerleyen süreçte yumuşak bir dokunuş: hastaya güven verir, cilt değerlendirilir  Birey için dokunmanın kültürel anlamı önemli!

Veri toplama ile ilişkili sorunlar

       Verilerin uygun şekilde gruplandırılmaması İlgili verilerin ihmal edilmesi İlgisiz veya yinelenen verilerin toplanması Hatalı verilerin toplanması veya verilerin yanlış yorumlanması Veriler arasında ilişki kurmada başarısızlık Gözlenen davranışlardan çok yorumlanan verilerin kaydedilmesi Veri tabanının güncellenmesinde başarısızlık

Verilerin Doğrulanması

 Amaç: hata, taraf tutma, yanlış yorumlamanın önlenmesidir  Peki nasıl emin oluruz?

     Verilerin doğruluğunu geçici olarak etkileyen/değiştiren faktör olup olmadığı kontrol edilmelidir Elde edilen veriler normalden oldukça farklı olduğunda, mutlaka yeniden veri toplanarak kontrol edilir Hemşire kendi topladığı verileri bile kontrol etmelidir Hemşire gerekli durumlarda daha deneyimli meslektaşlarından yardım istemelidir Laboratuar sonuçlarının bazı değişkenlerden etkileneceği unutulmamalıdır

Doğrulanacak verilerin belirlenmesi

 Veriler objektiflikten uzak olduğunda doğrulanması gerekir  Hemşire bir girişimi uygulamadan önce verileri doğrulamalıdır

İpuçlarını belirleme ve çıkarımlarda bulunma

    Doğru araç-gereç ve yöntemleri kullanarak fizik muayene yoluyla İfadelerin açıklanması yoluyla Sağlık ekibinin diğer üyeleri ile çıkarımların paylaşılması yoluyla Elde edilen verilerin araştırma raporlarıyla kontrol edilmesi yoluyla

Verilerin Analizi ve Yorumlanması



Analiz:

başlar bireyin hastalığa yanıtları göz önünde bulundurularak, bilginin anlamlı ve kullanılabilir kümelere organize edilmesiyle 

Veri kümesi:

mantıklı bir şekilde gruplandırılan bir dizi belirti ve bulgudur

Veri analizi adımları

   Aktivite örüntü tanımlanır  İpucu: yavaşça dönüyor, belini bükemiyor, tereddütlü yürüyor Normal standartlarla karşılaştırılır   Normal eklem açıklığı hareketleri Tereddüt etmeksizin yürüme Gerekçeli bir sonuca varılır   Hareketin sınırlanması Azalmış aktivite düzeyi

HEMŞİRELİK TANISI

Sümeyye ARSLAN 2012-2013

TANILAMA AŞAMASINDA NE YAPILIR?

 Bireyin bütüncül olarak değerlendirilmesinden sonra elde edilen veriler düzenlenir, karşılaştırılır, sınıflandırılır.

 Bireyin sağlık sorunları belirlenir, nedenleri ayırt edilir.

TANILAMA AŞAMASINDA NE YAPILIR?

 Hemşirenin ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİNİ etkileri olarak kullandığı verileri analiz etme sürecidir.

 Bireye özgü bakımın sunulmasında bir yada daha fazla hemşirelik tanısını belirleme ile sonuçlanır.

TANILAMA AŞAMASINDA NE YAPILIR?

 Bireylerin sağlık sorunlarına yönelik ne yapılması gerektiği konusunda ‘Hemşirelik Girişimlerinin’ seçimine rehberlik eder.  Bireyin sağlık sorununun başarı ile çözümlenmesi; hemşirelik tanısının doğru belirlenmesine bağlıdır.

HEMŞİRLİKTE TANILAMANIN FAYDALARI

 Bakımın, bakım gereksiniminin, bakım yönetiminin ve sonucunun ne olduğunun

ortak bir dille

tanımlanmasını sağlar.

 Hemşirelik eğitimi ve araştırmaları için

kaynak

oluşturur.

 Bakım uygulamalarının belgelenmesinde

yasal dayanak

sağlar.

HEMŞİRLİK TANISINI BELİRLEME AŞAMASININ AMACI

 Bireyin sağlık ve hastalığa yanıtlarını gösteren gerçek ve risk sorunlarını,  Sorunlara neden olan faktörleri,  Bireyin sorunlarını çözme ve önlemede yaşadığı güçlükleri belirlemektir.

HEMŞİRLİK TANISININ TARİHSEL GELİŞİMİ

     1950 Literatüre girmiş 1953 Elizabeth FRY; hemşireliği daha yaratıcı hale getirmek için hemşirelik tanıları formüle edilmeli, bireyselleşmiş bakım planlanmalı 1955 ANA; hemşirelik tanısını desteklemiş 1961 Orlando; hasta merkezli, ilişkilere dayalı hemşirelik yaklaşımı 1962 Chambers; hemşirelik sürecinde hemşirelik tanısını tartışmış,

HEMŞİRLİK TANISININ TARİHSEL GELİŞİMİ

 1963 Boney ve Rothberg ulusal hemşirelik toplantı raporunda hemşirelik süreci içinde hemşirelik tanısını tartışmış,  1966 Durand ve Prince; hemşirelik tanısı: hastanın hemşirelik değerlendirmesinde elde edilen sonuç

HEMŞİRLİK TANISININ TARİHSEL GELİŞİMİ

 1969 Faye Abdellah; hemşirelik tanısı, hemşirelik bilimini esasıdır.

 1973 Hemşirelik tanılarının sınıflandırılması konferansı  1982 NANDA kurulmuştur  2003; NANDA I ismini almış

HEMŞİRLİKTE TANI İFADESİNİN KULLANIMI

ORTAK DİL İLETİŞİM ROLLERİN AYIRT EDİLMESİ FAALİYET ALANINA ODAKLANMA BİLGİ GELİŞİMİNİ DESTEKLEME

KLİNİK KARAR GEREKTİREN SAĞLIK SORUNLARI

HEMŞİRELİK TANISI TIBBİ TANI KOLLOBRATİF TANI

TIBBİ TANI HEMŞİRELİK TANISI



Organ/vücut sistemlerinin hastalığı/patolojisidir



Hastalık sürecinin belirti ve bulguları



Hekim kararını gerektiren uygun tedavi gereksinimi

 Hemşirelerin bağımsız olarak karar vermekten sorumlu oldukları sağlık sorunu  Bireyin hastalık sürecine verdiği yanıtı tanımlayarak uygun hemşirelik bakımı sunma

ORTAK SAĞLIK SORUNLARI

 Gerçek veya olası fizyolojik komplikasyonları gösterir  Hemşirenin diğer sağlık disiplinleri ile işbirliği içinde olduğu hastalık, tedavi ve tanıya yardımcı uygulamalardan kaynaklanabilir

NANDA-I 2007

 HEMŞİRELİK TANISI  Birey, aile,toplumun gerçek/olası sağlık sorunları veya yaşam sürecine verdiği yanılar hakkında klinik karar  Bu yanıtın iyileştirilmesinden hemşire sorumludur

NANDA-I 2007

 HEMŞİRELİK TANISI  Hemşirenin bağımsız olarak uygun hemşirelik yaklaşımları ile önlemek, hafifletmek yada çözümlemek için yasal olarak ele almaya yetkili olduğu birey/aile/grupların var olan yada olası sağlık sorunlarıdır

NANDA-I 2007

 HEMŞİRELİK TANISI  Hemşirelik tanılamasıyla ortaya çıkmalı  Hemşirelik girişimleri ile çözümlenmeli  Hemşireliğin yasal ve eğitsel alanı içinde olmalı  Tıbbi tanıdan farklı olmalıdır.

 Tıbbi tanı veya ortak sorun değildir

NOT: Sayfa 180, Tablo 11 1’den sorumlusunuz.

HEMŞİRELİK TANISI TÜRLERİ

 Gerçek hemşirelik tanısı  Risk hemşirelik tanısı  Sağlığı geliştirme hemşirelik tanısı  İyilik hemşirelik tanısı

GERÇEK HEMŞİRELİK TANISI

 Birey/aile veya toplumda var olan sağlık durumları veya yaşam süreçlerine yanıtları tanımlayan belirti ve bulgularla doğrulanmış klinik karar  Geçirilen cerrahi girişim ile ilişkili ‘akut ağrı  Bireyin sözlü olarak ağrısını ifade etmesi  Hareket etmekten kaçınması  Yeterli uyumaması

RİSK HEMŞİRELİK TANISI

 Birey/aile veya toplumun aynı veya benzer durumdaki başkalarından farklı olarak sorun gelişmeye daha hassas olduğuna ilişkin klinik karar  Belirti ve bulgular izlenmemesine rağmen soruna neden olabilecek faktörler vardır  Günlük tanılama  Hemşirelik girişimleri neden olabilecek faktörleri önlemeye veya ortadan kaldırmaya yöneliktir

RİSK HEMŞİRELİK TANISI

 Pelvis kırığı nedeniyle kesin yatak istirahatı olan hastada  Deri bütünlüğünde bozulma riski

SAĞLIĞI GELİŞTİRME HEMŞİRELİK TANISI

 Birey/aile veya toplumun sağlığını geliştirmek, iyilik halini yükseltmek için motivasyonu ve isteği kapayan klinik karar  Beslenme ve egzersiz gibi bazı sağlık davranışlarını geliştirmeye hazır oluşluğun ifadesi  Konforu iyileştirme isteği

İYİLİK HEMŞİRELİK TANISI

 Geliştirme istekliliğine sahip bir birey/aile veya toplumdaki iyilik düzeylerine karşı insan yanıtlarını tanımlar  Belirli bir esenlik düzeyinden daha yüksek bir esenlik düzeyine geçişte birey/aile veya toplumdaki hakkındaki klinik karardır  Başarılı kanser tedavisi ile ilişkili baş etmeyi iyileştirme isteği

HEMŞİRELİK TANISININ BİLEŞENLERİ

     TANI İSMİ (ETİKET) TANIM ETİYOLOJİK (İLİŞKİLİ) FAKTÖRLER RİSK FAKTÖRLERİ TANIMLAYICI ÖZELLİKLER

TANI İSMİ (ETİKET)

 NANDA-I tarafından onaylanmış hemşirelik tanılarının ismidir

TANIM

 Her tanının bir tanımı vardır  Tespit edilmiş insan yanıtının özelliklerini açıklar

ETİYOLOJİK FAKTÖRLER

 Tespit edilen soruna katkıda bulunan durumlar, olaylar veya nedenler  Hemşirenin bireyi özgü girişimler geliştirmesine yardım eder  4 kategoride faktörler:   Fizyopatolojik (biyolojik ve psikolojik) Tedavi ile ilişkili   Durumsal (çevresel veya kişisel) Gelişimsel

ETİYOLOJİK FAKTÖRLER

  4 kategorideki faktörler: Hemşirenin eleştirel düşünme becerisini kullanarak     Neden-sonuç ilişkisi içinde çalışmasını Tanıyı nitelemesini Hemşirelik girişimlerine yönelmesini sağlar Hemşirelik tanısını bireyselleştirir  Tıbbi tanının etiyolojik faktör olarak yazılması yanlıştır

RİSK FAKTÖRLERİ

 Çevresel, fizyolojik, psikolojik, genetik veya kimyasal elementlerdir  Doğru risk tanısını seçmeye yardımcı olan risk faktörleri, gerçek hemşirelik tanısının formüle edilmesinde kullanılan tanımlayıcı özelliklere özelliklere benzer şekildedir.

 Koruyucu hemşirelik girişimlerinin planlanması için önemlidir

TANIMLAYICI ÖZELLİKLER

 Bireyin sorunu ile birlikte gözlenen belirti ve bulgulardır  Her hemşirelik tanısının tanımlayıcı özellikleri açıklanmıştır  Tanı isimlendirilirken, sorun ile ilgili, tüm tanımlayıcı özelliklerin bulunması gerekmez

HEMŞİRELİK TANISINI BELİRLEME SÜRECİ

 Verilerin analizi ve yorumlanması  Verilerin gruplandırılması  Sağlıklı/hasta bireyin gereksiniminin/sorununun tanımlanması  Hemşirelik tanısının formüle edilmesi

Verilerin analizi ve yorumlanması

 Bireyin sağlık sorunu karşısında hemşirenin eleştirel düşünce yoluyla vardığı sonuçtur.

 Verilerin yorumlanarak sonuca varılması sübjektiftir, hemşirenin bilgisi, deneyimi ve değerlendirmelerinden etkilenir  Analiz sonucunda:  Sorun yoktur  Sorunun çözümü için yardıma gereksinim vardır ↓ Hemşirelik Tanısı

Verilerin gruplandırılması

 Hemşire verileri gruplar yada fonksiyon alanlarına göre organize ederek bireyin bu alanlardaki fonksiyonlarının olumlu, fonksiyonlarda değişme (sorun) yada fonksiyon değişikliklerine neden olabilecek risk faktörü yada sorun olabilecek durum var mı diye belirlenir  Herhangi bir modele göre verilerin gruplandırılması, verilerin organize edilmesini kolaylaştırır

Sağlıklı/hasta bireyin gereksiniminin/problemlerinin saptanması

 Bireyin sağlık sorunu nedir?

 Bu sorun gerçek veya olası bir sorun mudur?

 Eğer gerçek bir sorun ise hasta bu sorunu yaşadığının farkındadır  Hasta hastalığı nedeniyle hangi yaşam aktivitesini yerine getiremiyor?

 Bireyin yanında ailede sorunların belirlenmesine katkıda bulunabilir

Sağlıklı/hasta bireyin gereksiniminin/problemlerinin saptanması

 Her hemşirelik tanısı için sorunun önemi bireyle tartışılmalı, bireyin sorunun önemini anlaması sağlanmalı, sorunu çözmek ve azaltmak bireyin yardım isteyip istemediği araştırılmalı/sorulmalı  Bazı bireyler sorun açık olarak var olduğunda bile yardım istemeye hazır veya motive değildir

Hemşirelik tanısının formülasyonu/isimlendirilmesi

 Hemşirelik tanısının isimlendirilmesini, tanı etiketinin yazılmasını içerir   Tanımlayıcı özellikler (belirti ve bulgular)  İlişkili faktörler (etiyoloji)  Tanı ismi/sorun

Gerçek hemşirelik tanısı

 Dört günde bir katı defekasyon

(Tanımlayıcı özellikler)

ile bulgulanan aktivitede azalma

(İlişkili faktör)

ile ilişkili konstipasyon

(Tanı ismi/sorun)

Risk Hemşirelik Tanısı

 Kesin yatak istirahati

(Risk faktörleri)

ile ilişkili deri bütünlüğünde bozulma riski

(Tanı ismi/sorun)

Sağlığı geliştirme hemşirelik tanısı

 Konforu yükseltme isteği

(Tanı ismi/sorun)

İyilik hemşirelik tanısı

 Başarılı kanser tedavisi

(ilişkili faktör)

ile ilişkili baş etmeyi iyileştirme isteği

(Tanı ismi/sorun)

Not:

Sayfa 184-185, Hemşirelik tanısını belirlemede yapılan hatalardan sorumlusunuz…

PLANLAMA

SÜMEYYE ARSLAN 2012-2013

PLANLAMA

 Bireysel, organize ve amaca yönelik bir hemşirelik bakımının nasıl verileceğine karar verilir  Hemşire birey için bireyselleştirilmiş beklenen sonuçları tanımlar ve beklenen sonuçlara ulaşmak için belirlenen girişimleri içeren bir bakım planı geliştirir

PLANLAMA

Planlamada başarı için:  Birey ve ailesi ile işbirliği  Diğer sağlık ekibi üyeleri ile bilgi alışverişi  İlgili literatürü gözden geçirme

PLANLAMA

 Bakım planı dinamiktir  Bireyin gereksinimleri karşılandıkça değişebilir  Yeni gereksinimler tanımlanabilir

PLANLAMA AŞAMASI

 Öncelikler belirlenir  Hedefler ve beklenen sonuçlar saptanır  Hemşirelik girişimleri planlanır  Hemşirelik bakım planı kaydedilir

ÖNCELİKLERİN BELİRLENMESİ

 İlk adım sağlıklı/hasta bireyin en önemli sorununun belirlenmesi  Öncelikler bireyin sağlık durumundaki değişikliklere göre sürekli olarak değişir  Önceliklerin belirlenmesine sağlıklı/hasta birey ile birlikte karar verilir

ÖNCELİKLERİN BELİRLENMESİ

 Yaşamı tehdit eden durumlar  Birey için önemli olan durumlar  Kısa sürede müdahale edilmesi gereken durumlar Dikkate alınarak sıralama yapılabilir Öncelikler → Yüksek → Orta → Düşük

YÜKSEK DÜZEYDE ÖNCELİKLER

 Müdahale edilmediğinde birey ve diğerleri için zarar ile sonuçlanabilecek hemşirelik tanıları yüksek önceliklidir.

 Kardiyak out-putta azalma  Gaz alışverişinde bozulma Yüksek düzeyde öncelikler  Fizyolojik, psikolojik, temel insan gereksinimlerine yönelik olabilir

ORTA DÜZEYDE ÖNCELİKLER

 Bireyin yaşamını tehdit etmeyen ve acil müdahale gerektirmeyen özelliğe sahiptir  Cerrahi girişim geçirecek hastada bilgi eksikliği

DÜŞÜK DÜZEYDE ÖNCELİKLER

 Her zaman doğrudan bir hastalık/prognoz ile ilişkili değildir fakat gelecekte bireyin iyi olmasını etkiler  Cerrahi girişim geçirecek hastada bilgi eksikliği

PLANLAMAYI SÜRDÜRME

   Bireyin bakım planının sürekli güncellenmesini kapsar Bireyin durumundaki değişikliklerde hemşire yeni durumu tanılar ve değerlendirir Devam eden planlama sırasında bazen hemşire başlangıçtaki bakım planını revize eder ve girişimlerini daha sonra bireyselleştirir   Son aşama taburculuk planlaması Taburcu olduktan sonra bireyin gereksinimlerinin karşılanması için hazırlığı kapsar

HEDEFLER-BEKLENEN SONUÇLARIN BELİRLENMESİ

 Bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alanlardaki değişimleri gösterir  Beklenen sonuç: hemşirelik bakım girişimleri sonucunda, bireyin bakım sorununun çözümüne ilişkin beklentilerdir  Hedef: hemşirelik girişimleri sonucunda daha genel beklentidir

HEDEFLER-BEKLENEN SONUÇLARIN BELİRLENMESİ

Amaç;  Bireysel bakımı sağlama  Bireyin katılımını arttırma  Gerçekçi ve ölçülebilir bakımı planlama  Destek grupların işbirliğine izin vermedir

HEDEFLER-BEKLENEN SONUÇLARIN BELİRLENMESİ



Bireyin hedefleri

 Bireyin beklentileridir, hemşirelik girişimi uygulandıktan sonra bireyin durumu hakkında açıkça ifade ettiği tahminlerdir.  Doğrudan hemşirelik tanısındaki sorunları gösterir

HEDEFLER-BEKLENEN SONUÇLARIN BELİRLENMESİ

Beklenen sonuçlar:

 Hedeflerin formüle edilmesidir  Hemşirelik tanısının değerlendirilmesi için temel oluşturan ölçülebilir beklentilerdir.

 Değerlendirmeye rehberlik eder

BAKIMIN HEDEFLERİ

 Birey merkezli hedef, özel ve ölçülebilir bir davranış veya bir bireyin en yüksek iyilik düzeyi veya fonksiyonlarındaki bağımsızlığı yansıtan yanıttır  Bir hedef bir davranış veya bir yanıt içerir  Her bir hemşirelik tanısı için bir-birkaç hedef belirlenebilir   Kısa vadeli Uzun vadeli

HEDEF BELİRLEMEDE BİREYİN ROLÜ

 Birey ve ailesini (uygun olduğunda) ile ortak hedeflerin b merkezli hedeflerin belirlenmesi, bakım hedeflerinde önceliklerin saptanmasını ve eylem planının geliştirilmesini sağlar  Ortak hedef belirlenmedikçe ve açık bir plan yapılmadıkça bireyler bakım planına katılmaz

BEKLENEN SONUÇ

 Hemşirelik bakımının sonucunda bireyin durumunda ölçülebilen spesifik bir değişimdir  Hemşirelik bakımının odağını belirler ve yönlendirir  Psikolojik, fizyolojik, sosyal, gelişimsel, spiritüel yanıtlardır

BEKLENEN SONUÇ

 Her bir hemşirelik tanısı ve hedef için birkaç beklenen sonuç yazılabilir  Her zaman tek bir girişim sorunu çözmeyebilir  Adım adım sıralanması girişimleri planlamada kolaylık sağlar  Zaman gösterilerek yazılır  Zamanı belirleme sorunun çözümü için sınırlılıkları belirler

BEKLENEN SONUÇ

 Beklenen sonuç her zaman ölçülebilen ifadelerle yazılır  Beklenen sonuç kriterleri:     Kim?

Ne zaman?

Ne kadar iyi?

Hangi eylem?

 Hangi koşullarda? sorularını cevaplar

NOC Hemşirelik Bakımı Sonuçları Sınıflaması

 Hemşirelik bakımı sonuçlarını, hemşirelik girişimlerine duyarlı ve bu girişimlerden etkilenen bir değişken olarak kavramsallaştıran; birey, aile ve toplum düzeyinde ölçülebilir bir durum, davranış yada algılama olarak tanımlanır  Herhangi bir NANDA-I hemşirelik tanısı için önerilen birden fazla bakım sonuçları vardır

BEKLENEN SONUÇ’un ifade edilmedi

 Amaç bölümü  Beklenen sonuç bölümü  Amaç bölümü >>> bireyde istenilen durum  Beklenen sonuç bölümü >>> gerekli başarılacak gözlenebilir ölçüt

BEKLENEN SONUÇ’un ifade edilmedi

 Bireyin 24 saat içinde 0’dan 10’a kadar bir skala üzerinde 3’den az ağrı şiddeti bildirmesi ile bulgulanan ağrı kontrolü başarılacak  Amaç bölümü >>> bireyde istenilen durum >>>

ağrı kontrolünü başarma

 Beklenen sonuç bölümü >>> gerekli başarılacak gözlenebilir ölçüt >>>

ağrı skalasında 3 puan

Hedef ve beklenen sonucun yazılmasında kurallar

 Birey merkezli  Tekil hedef veya sonuç  Gözlenebilir  Ölçülebilir  Zaman sınırlı  Karşılıklı  Gerçekçi

Hemşirelik Bakımının Planlanması

 Beklenen hasta sonuçları üzerine temellendirilen hemşirelik girişimleri belirlenmeli ve planlanmalıdır  Planlama aşamasında hemşire bireyin, mevcut sağlık durumunu geliştirecek hedefleri ve beklenen sonuçlara ulaştıracak girişimleri seçer

Hemşirelik Bakımının Planlanması

 Girişimleri belirlemek için:    Girişimlerin bilimsel temeli bilinmeli Gerekli psikomotor beceri ve kişiler arası ilişkilerin bilinmesi Mevcut sağlık kaynaklarının etkin bir şekilde kullanılması

Hemşirelik Girişimleri

 Hemşire tarafından başlatılan girişimler:

bağımsız hemşirelik girişimleri

 Diğer sağlık bakım ekibi üyeleri tarafından başlatılan girişimler:

bağımlı hemşirelik girişimleri

 Birbiri ile ilişkili girişimler:

ortak girişimleri

bağımsız hemşirelik girişimleri

   Hemşirenin sahip olduğu bilimsel bilgi, otonomi ve deneyimleri ile çözümleyeceği sorunlara yönelik işlevleri kapsar Diğer ekip üyelerinin istemine gerek yoktur Hastanın gereksinimlerine yönelik belirlenen hemşirelik girişimleri, hemşirelik tanısı, amaç/hedef ve beklenen hasta sonuçları ile ilişkilidir   Ödemli bölgenin yükseğe kaldırılması Hastaya kullandığı ilaçların yan etkisi hakkında bilgi verilmesi

bağımlı hemşirelik girişimleri

    Bu girişimlere karar vermede bir başkasının istem, yardım, destek ve rehberliğine gereksinim vardır Hemşirenin sahip olduğu bilimsel bilgi, otonomi ve deneyimleri ile çözümleyeceği sorunlara yönelik işlevleri kapsar Daha çok hastanın tıbbi tanısının tedavisi ile ilişkilidir İlgili ekip üyesinin yazılı sözlü istemi alınmalıdır   İlaç isteminin uygulanması Yara örtüsünün değiştirilmesi

Ortak girişimleri

  Sağlık bakım ekibi üyelerinin ortak bilgi ve becerilerinin bir arada uygulamasını gerektirir Bazı girişimlerin diğer ekip üyelerine onaylatılması gerekebilir  Hasta bakımına yönelik eğitim/konferans programlarının düzenlenmesi

Girişimlerin Belirlenmesi/Seçilmesi

      Hemşirelik tanı türü Amaç/hedef ve beklenen sonuçlar Girişimler için kanıt temeli Girişimlerin uygulanabilirliği Hasta onamı Hemşirenin uygulama yeterliliği  Hastanın gereksinimleri, öncelikleri ve geçmiş deneyimleri göz önünde bulundurulmalıdır

Hemşirelik Girişimlerinin Seçiminde

       Hasta için beklenen sonuçların neler olduğu Hemşirelik tanısının özellikleri İlgili girişim konusunda araştırma sonuçları İlgili girişimin uygulanabilirliği Girişimin hastaya uygunluğu Hemşirenin becerisi Sorunun etyolojisi ve bakım planından beklenen sonuçların dikkate alınması

Hemşirelik Girişimleri

   Sağlık durumunu izlemek Bir sorunu önlemek, çözümlemek, kontrol etmek Optimum düzeyde sağlık ve bağımsızlığı kazandırmak için uygulanır

NIC Hemşirelik Girişimleri Sınıflaması

 Uygulama aşamasında gerçekleştirilecek olan girişimlerdir  Klinik karar ve bilgi temeli üzerine kurulmuş, hedef ve beklenen sonuçlara ulaşmak için hemşirenin uyguladığı bakım girişimleridir

Hemşirelik Bakımının Planlanması

 Hemşire bakım verdiği hastalara yazılı bakım planı hazırlamakla yükümlüdür  Yazılı bir bakım planı;    Hastanın gereksinimine göre belirlenmiş hemşirelik tanılarını Amaç/hedef veya beklenen sonuçları Belli hemşirelik girişimlerini içerir

Hemşirelik Bakımının Planlanması

 Yazılı bir bakım planı;        Bakımın koordinasyonunu Bakımdaki hataların en aza indirilmesini Bakımın devamlılığını Bakımın değerlendirilmesini Verilen bakımın diğer ekip üyeleri ile paylaşılmasını Bakımın kaynaklarının belirlenmesini İşbirliğini sağlar

UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME

SÜMEYYE ARSLAN 2012-2013

   Planlanan hemşirelik bakımının uygulamaya aktarıldığı aşamadır Planlanan bakım bireyin özbakımını güçlendirmesine imkan verdiği sürece başarılı olur Başarılı bakım; sağlık ekibi üyeleri ve aile üyelerinin katılımıyla elde edilir

Hemşirelik Uygulama Becerileri

  Bilişsel beceriler İletişim becerileri  Psikomotor beceriler

Bilişsel Beceriler

   Hemşirelik sürecinde eleştirel düşünme uygulamamasını içerir Bir girişimi uygulamak eleştirel düşünme becerisini gerektirir Daha önceki bilgi ve deneyimler kullanılmalı, kavramlar ve durumlar arasında ilişki kurulmalıdır

İletişim Becerileri

   Birey ve ailesi ile güvene dayalı bir iletişim kurulmalıdır İyi iletişim; işlemler hakkında bilgi vermeyi, bireyin emosyonel gereksinimlerini desteklemeyi, etkili eğitimi sağlar Hemşire; bireyin sorunlarını ve gereksinimlerini, gerekli durumlarda diğer ekip üyeleri ile akıllıca ve zamanında paylaşmalıdır

Psikomotor Beceriler

  Bilişsel ve motor aktivitelerin birleşimini gerektirir Hemşire; gerekli psikomotor beceriyi laboratuar uygulamaları ile kazanmalıdır

Uygulama Süreci

 Hemşirelik sürecinin uygulama aşamasına başlamadan önce hemşire bireyi ve bakım planını yeniden gözden geçirmeli, araç-gereci, çevreyi düzenlemeli, bireyi hazırlamalı, komplikasyonları önceden tahmin etmeli, önlemeli ve hemşirelik girişimlerini uygulamalıdır

Bireyin yeniden değerlendirilmesi ve bakım planının gözden geçirilmesi

Değerlendirme ne zaman olur?

 Hemşire birey ile her etkileşiminde değerlendirme yapabilir  Yeni elde edilen veriler doğrultusunda, bakım planında yeni düzenlemeler yapılabilir  Yeniden değerlendirme; hemşirelik girişimlerinin bireyin sağlık düzeyine uygun olup olmadığını belirlemek için önemlidir  Yapılan değişiklikler sürecin her basamağına uygulanmalıdır

Önceliklerin Belirlenmesi

 Bireyin durumu  Toplanan verilerden elde edilen bilgiler  Hemşirelik girişimleri için uygun kaynak ve zaman  Birey, ailesi ve diğer sağlık bakım ekibi üyelerinin görüşleri  Hemşirenin bilgi ve deneyimleri

Önceliklerin Belirlenmesi ne işe yarar?

 Hangi sorunun öncelikle ele alınması gerektiğini ve hangi hemşirelik girişimlerinin öncelikle uygulanması gerektiğini belirlemeye yardımcı olur

Araç gerecin düzenlenmesi ve bireyin hazırlanması

 Etkili bakım verilmesini ve zamanın etkin kullanılmasını sağlar  Araç gereçler kolay ulaşılabilecek yerlere yerleştirilmelidir  Yedek malzemeler açılmadan yedekte bulundurulmalı  Sonrasında kullanılmayan malzemeler depoya kaldırılmalıdır

Araç gerecin düzenlenmesi ve bireyin hazırlanması

 Çevrenin düzenlenmesi:  Bireyin güvenliğini sağlar  Daha etkin bakım verilmesini sağlar  Bireyin bakımına katılımını sağlar  Uygulama öncesi birey rahatlatılmalı  Bireyin katılımının gerektiği durumlarda ise konforu sağlanmalıdır

Komplikasyonların önceden tahmin edilmesi ve önlenmesi

 Bazı durumlar komplikasyon gelişmesini kolaylaştırır  Bunu engellemek için: kapsamlı ve sürekli tanılama  Kronik hastalıklar  Yaşlılıklar  Özel yaş grupları

Hemşirelik Girişimlerini Uygulama

 Direk bakım uygulamaları      Günlük aktiviteleri gerçekleştirmede yardımcı olma Bakım verme Acil girişimlerde bulunma ve önlemler alma Danışmanlık Eğitim  Birey ile direk ilişkili olmayan bakım uygulamaları

Günlük aktiviteleri gerçekleştirmede yardımcı olma

 Fizyolojik, psikolojik, temel insan gereksinimlerine yönelik olabilir  Beslenme, boşaltım, özbakım, hareket, kişisel hijyen gibi aktivitelere yardımcı olma

Bakım verme

 Özel bilgi ve beceri, eleştirel düşünme ve karar vermeyi gerektirir  Pozisyon değiştirme  Üriner kateterizasyon  Eklem açıklığı hareketlerini uygulama  Kişisel hijyen uygulamaları

Acil girişimlerde bulunma ve önlemler alma

 Bireyin fizyolojik, psikolojik olarak yaşamının tehlikede olduğu durumlarda alınan önlemlerdir  İlaç uygulaması  Kardiyopulmoner canlandırma  Konfüze bireyi yaralanmalardan koruma

Danışmanlık

 Bireye problem çözme becerilerini kazandıracak, stresle baş etme yöntemlerini kullanmada ve kişilerarası ilişkileri geliştirmesinde yardımcı olmayı içerir

Eğitim

 Hemşirenin sorumluluğudur  Danışmanlık ve eğitim birbiriyle yakından ilişkilidir  Bireyde değişim meydana getirmek için iletişim becerilerini kullanmayı gerektirir  Danışmanlık ile; yeni tutum ve davranışlar  Eğitim ile; yeni bilgi ve psikomotor beceriler kazandırılır

Birey ile direk ilişkili olmayan bakım uygulamaları

Direk bakım uygulamalarını destekleyen aktivitelerdir Tanı tedavi ile ilgili uygulamalar Tanı işlemleri için randevu alma Tanı işlemleri için hastanın hazırlığı

Değerlendirme

 Bireyin gereksinimlerini karşılamaya yönelik uygulanan hemşirelik girişimlerinin etkinliği hakkında karar verme  Değerlendirmede kullanılan beceriler:  Bakım standartları, normal hasta yanıtları, hemşirelik model ve kuramları hakkında bilgiler, hemşirelik girişimlerinin etkinliğini takip edebilme yeteneği, yapılmış çalışma sonuçlarından haberdar olma

Değerlendirme

  Değerlendirme sürecin her aşamasında yer alır Değerlendirme yapmanın nedenleri:  Hemşirelik bakımı ile ilişkili karar vermeye yardımcı objektif-sübjektif veriler toplamak      Hemşirelik girişimlerine karşı bireyin davranışlarını değerlendirmek Belirlenen hedefler ile bireyin yanıtlarını değerlendirmek Hangi hedeflere ulaşıldığı veya hangi sorunların çözüldüğüne karar vermek Birey, aile, hemşire ve diğer sağlık ekibi üyelerinin sağlık bakımı kararlarına ne derecede katıldığını belirlemek Hemşirelik bakımının kalitesini ve bireyin sağlık durumu üzerindeki etkisini değerlendirmek

Değerlendirme Türleri

Kriterlere göre değerlendirme

   Yapı değerlendirmesi İşlev değerlendirmesi Sonuç değerlendirmesi    

Zamana ve sıklığa göre değerlendirme

Sürekli değerlendirme Aralıklı değerlendirme Son değerlendirme

Değerlendirme süreci

 Hedefler ve beklenen hasta sonuçlarını yeniden gözden geçirme  Değerlendirmeye yönelik veri toplama  Verilerin özetlenmesi ve tartışılması  Verilerin kayıt edilmesi  Bakım planının yeniden gözden geçirilmesi  Bakım planının sona ermesi  Bakım planının değiştirilmesi

1. Hedefler ve beklenen hasta sonuçlarını yeniden gözden geçirme

 Hedef ve beklenen hasta sonuçları; bireyin hemşirelik uygulamalarına yanıtını değerlendirmek amacı ile uygulanır   Hedef: bireyin sağlık durumunun devamı yada hemşirelik tanısının çözümlendiğinin bir göstergesi olarak bireyde beklenen davranıştır Beklenen hasta sonuçları: bireyin sağlık durumunda önceki yada şimdiki sağlık durumuna göre olumlu yada olumsuz sonuçlardır

2. Değerlendirmeye yönelik veri toplama

 Bireyin sağlık durumuna yönelik objektif veriler toplanır

3. Verilerin özetlenmesi ve tartışılması

 Bulguları yorumlamada bireyin davranışsal yanıtları ile fizyolojik belirti ve bulguları karşılaştırılır  Bakımda beklenen hasta sonuçlarına ulaşılıp ulaşılmadığını doğru belirlemek için:

Bakımda beklenen hasta sonuçlarına ulaşılıp ulaşılmadığını doğru belirlemek için:

     Bireyde beklenen davranış yada cevabı tam olarak belirleyebilmek için sonuç kriterleri test edilir Bireyin gerçek davranış ve yanıtları tanımlanır Oluşturulmuş sonuç kriterleri, gerçek davranış ve yanıtlarla karşılaştırılır Oluşturulmuş sonuç kriterleri, gerçek davranış ve yanıtlar arasındaki kararlılığın derecesi muhakeme edilir Eğer uzlaşma yoksa engeller nelerdir? Niçin uzlaşma olmuyor? Sorularına yanıt aranır

Değerlendirme Sonuçları Nelerdir?

 Hedefler gerçekleştirilmiştir ve ek bir uygulamaya gerek yoktur  Hedefler kısmen gerçekleştirilmiştir ve uygulamaya devam edilmelidir  Hedefler gerçekleştirilmemiştir

Hedeflere Ulaşamama Nedenleri:

           Verilerin eksik toplanması Bireyin sorunlarını belirlemede eleştirel düşünülmemesi Uygun olmayan tanı seçilmesi Hedeflerin gerçekçi olmaması Yanlış yöntem seçimi Planlanan girişimlerin bireye yada duruma uygun olmayışı Bireyin uygulamaya dahil edilmemesi Planlanan girişimlerin eksik uygulanması Bireyin durumunda beklenilmeyen değişikliklerin olması Bireyin uygulamalara cevabının yetersiz değerlendirilmesi Diğer sağlık ekibi üyeleri ile işbirliği yapılmaması

4. Verilerin kayıt edilmesi

  Değerlendirmede en önemli bölüm kayıt ve rapor etme Doğru kararlar için doğru kayıt  Kayıt ederken her zaman aynı değerlendirme ölçüleri kullanılmalı  Yazılı hemşirelik notları, tanılama bulguları, her vardiya değişiminde hemşireler arasında paylaşılmalıdır

5. Bakım planının yeniden gözden geçirilmesi

 Beklenen hasta sonuçları değerlendirilir, bakımın hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığına, bakım planında düzenleme yapma ihtiyacı olup olmadığına karar verilir  Varsa gerekli düzenlemeler tüm hemşirelik süreci aşamaları için yeniden yapılır

6. Bakım planının sona ermesi

 Beklenen hasta sonuçlarına ve hedeflere ulaşıldığına karar verildiğinde bu konu birey ile paylaşılmalıdır  Her ikisi de hedeflere ulaşıldığını düşünüyorsa bakım planı sonlandırılır  Durum kayıt altına alınarak diğer hemşireler de bilgilendirilir

7. Bakım planının değiştirilmesi

 Hedeflere ulaşılmadığı zaman etkileyen faktörlerin belirlenmesi gerekir  Bireyin genel durumunda, gereksinimlerinde ve yeteneklerindeki değişiklikler bakım planında değişiklik yapmayı gerektirir  Bakım planı değiştirildiğinde hemşirelik süreci aşamaları tekrar ele alınmalıdır

Hemşirelik Bakımının Planlanması

 Yazılı bir bakım planı;        Bakımın koordinasyonunu Bakımdaki hataların en aza indirilmesini Bakımın devamlılığını Bakımın değerlendirilmesini Verilen bakımın diğer ekip üyeleri ile paylaşılmasını Bakımın kaynaklarının belirlenmesini İşbirliğini sağlar

KAYIT VE RAPOR ETME

 Yetkili bireyler tarafından gerektiğinde etik ve yasal açıdan kullanılan yazılı yada basılmış kanıtların kaydı olan her şeye

kayıt

denir

Kayıt formlarındaki temel bilgiler

         Hasta kabul bilgileri, tanımlayıcı özellikler ve demografik veriler Hemşirelik tanılaması Hemşirelik tanısı Hemşirelik bakım planı Hemşirelik bakım kayıtları ve değerlendirme Tıbbi öykü Tıbbi tanılama bulguları Tıbbi tanılar Tıbbi tedavi girişimleri

Kayıtların amaçları

       İletişim Veri toplama Araştırma Eğitim Denetleme ve kontrol Maliyet hesaplama Yasal belge

Kayıtlarda yasal açıdan dikkat edilecek noktalar

       Doğru, tanımlayıcı, objektif ve eksiksiz olmalı Sadece tek renk ve silinmeyen kalem kullanılmalı Kayıttaki herhangi bir kelime silinmemelidir Hatalı kayıt yapıldığında, kelimenin/cümlenin üzerine bir çizgi çekilmeli ve ‘kayıtta hata’ yazılmalı Evrensel kısaltmalar kullanılmalı Kayıt yaparken boş satır/alan bırakılmamalı Durumun tanımlanması satır ortasında bittiğinde satır sonuna kadar çizgi çekilmeli, alt satıra isim yazılıp imza atılmalı

Kayıtlarda yasal açıdan dikkat edilecek noktalar

     Bütün sayfanın tekrar yazılması gerekiyorsa üzerine çarpı atılmalı, hemşire adını yazıp imzasını atmalı, üzerine ‘tekrar yazıldı’ diye yazmalıdır, orijinal sayfa atılmamalı, kayıtların içine eklenmelidir Bilgisayar kayıtları için şifre gizli tutulmalıdır Kayıtlar sadece bakım veren hemşire tarafından tutulmalıdır Tedaviler, gözlemlerle ilgili diğer kayıtlar, hemşirelik bakımı uygulandıktan sonra tutulmalıdır Kurum politikası ve kayıt sistemi göz önünde bulundurularak kayıt tutulmalıdır

Kaliteli kayıt ve rapor tutma için ilkeler

    Gerçeklik Doğruluk Kapsamlılık Geçerlilik  Organizasyon  Gizlilik

Raporlar

 Aktivite yada gözlemlerin özetidir  Vardiya değişim raporu  Telefon raporu  Transfer raporu  Kaza rapor

Vardiya değişim raporu

 Vardiya değişimleri için tutulan rapor   Amaç bakımda devamlılığı sağlamaktır Sözel, yazılı, teyp kaydı ve hasta başında verilebilir

Vardiya değişim raporunda dikkat edilmesi gereken noktalar

    Bireyin demografik bilgilerini verirken sadece isim, cinsiyet, tıbbi tanı ve öykü gibi genel bilgilere yer verilmeli Bireyin sorunu ve soruna yanıtları objektif bulgular ile tanımlanmalı Hemşirelik tanıları ve ilişkili faktörler tanımlanır Bakım ile ilişkili önemli bilgiler aile yakınları ile paylaşılmalı, bakıma destek vermeleri sağlanır

Vardiya değişim raporunda dikkat edilmesi gereken noktalar

    Taburculuk planı sürekli gözden geçirilir Bakım ve tedavi ile ilişkili olan yöntemler yada yeni uygulanan yöntemler hemşireler ile paylaşılır Eğitim planı ve bireyin buna yanıtı tanımlanır Hemşirelik bakımı girişimleri değerlendirilir

Vardiya değişim raporunda yapılmaması gerekenler

      Kayıtlarda var olan tüm demografik bilgiler tekrarlanmamalı İyi, kötü, normal gibi genel ifadeler kullanılmamalı Tıbbi tanı ile hemşirelik tanısı birbirine karıştırılmamalı Bireyin yakınları ile ilişki kurmaktan kaçınılmamalı Uygulanan yöntemlerin ayrıntılı işlem basamakları anlatılmamalı Vardiyaya başlayacak hemşire daha ayrıntılı bilgi istemediği sürece detaylardan ve gereksiz ifadelerden kaçınılmalıdır

Telefon raporu

 Telefonla alınan bilgiler yazılı forma kaydedilmelidir    Telefon konuşması ne zaman yapıldı?

Kim yaptı?

Bilgi vermek için kim aradı?

  Ne bilgi verildi?

Hangi bilgiler alındı?

Transfer raporu

 Hastalar bir klinikten bir kliniğe transfer edilirken verilen raporlardır        Bireyin adı, yaşı, hekimi, tıbbi tanısı Kısa tıbbi öykü Şimdiki sağlık durumu Şimdiki hemşirelik tanıları ve bakım planı Transfer sonrası karşılanması gereken, hastanın acil gereksinimleri Özel uygulama gerektiren durumlar Hastanın özel bir cihaza gereksinim durumu

Kaza raporu

 Sağlık bakım kurumlarında operasyon yada hasta bakımı ile uyuşmayan raporlardır    Hasta, ziyaretçi, çalışan bireyler alışılmadık durumlarla karşılaşabilir Kaza raporları kurumdaki risk faktörlerinin belirlenmesini sağlar Yaralanma olmasa da kaza raporları tutulmalıdır

Kaza raporu tutmada ilkeler

      Kazaya şahit olan/hastayı o şekilde bulan hemşire rapora kaydedilir Hemşire ne olduğunu kısa ve objektif terimlerle tanımlar Hemşire olayın nedenini açıklamaya, yorumlamaya çalışmaz Hemşire hastanın durumunu objektif olarak tanımlar Hemşire/hekim tarafından alınan önlemler rapor edilir Rapor kısa sürede ilgili birime iletilir

Kaza raporu tutmada ilkeler ilaç hatası

    İlaç hatası kısa ve doğru şekilde tanımlanmalı Hasta ile ilişkili bilgiler verilmeli Hastada oluşan yan etki/hayatı tehdit eden etkiler belirtilmeli Hatayı yapan hemşire kaydedilmeli